Samenvatting. Bevorderen van verantwoord financieel gedrag in Nederland staat centraal

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting. Bevorderen van verantwoord financieel gedrag in Nederland staat centraal"

Transcriptie

1 Jaarplan 2014

2 Samenvatting Ook in 2013 hebben de partners van Wijzer in geldzaken zich gezamenlijk ingezet voor het vergroten van financiële vaardigheden in Nederland. Een kleine greep uit de resultaten. Tijdens de Nationale Onderwijs Tentoonstelling bezochten ruim docenten de gezamenlijke stand over leren omgaan met geld. Aan de Pensioen3daagse deden ruim 250 organisaties mee. Het symposium Financieel Bewusteloos gaf partners de gelegenheid kennis te nemen van de laatste wetenschappelijke inzichten. Het platform ondernam in 2013 ook een aantal nieuwe initiatieven. Zo lanceerde Wijzer in geldzaken samen met het ministerie van Economische Zaken het Strategisch Kader Ondernemerschapsonderwijs en Financiële educatie, met als doel de beide onderwerpen de komende jaren te verankeren in het schoolcurriculum. Daarnaast ontwikkelde het platform de tool Wat betekent dit voor mij?, waarin burgers snel overzicht krijgen over de gevolgen van overheidsmaatregelen voor de portemonnee. Door hun gezamenlijke inspanningen hebben partners ervoor gezorgd dat steeds meer organisaties, maar ook steeds meer consumenten het belang van goed omgaan met geld inzien. Steeds meer werkgevers doen mee aan de Pensioen3daagse en in het onderwijs verwerft leren omgaan met geld langzaam maar zeker een structurele plek. De inzet van Hare Majesteit Koningin Máxima als erevoorzitter was hierbij van groot belang. In de media neemt het onderwerp personal finance een steeds prominentere plek in. Media weten het platform als autoriteit op dit terrein te vinden. Consumenten zien Wijzeringeldzaken.nl als een plek waar zij terecht kunnen voor laagdrempelige, onafhankelijke en overzichtelijke informatie en tips die hen helpen hun geldzaken op orde te brengen. Ook internationaal staat financiële educatie hoog op de agenda. De Nederlandse platformaanpak wordt nog steeds als voorbeeld gezien. Nederland draagt bij aan de uitwisseling van kennis en ervaring op het terrein van financiële educatie, vooral in OESO-verband. In de tweede helft van 2013 hield Wijzer in geldzaken de strategie en de resultaten van de afgelopen vijf jaar tegen het licht. Op basis van een uitgebreide evaluatie door Stewart Redqueen ontwikkelde het platform een nieuwe strategie, die tegelijk met dit jaarplan wordt gelanceerd. De nieuwe strategie bevat een aangescherpte missie en vijf strategische uitgangspunten. De strategische uitgangspunten bevatten heldere keuzes en geven richting aan de activiteiten van het platform in de komende vijf jaar: I II III IV V Bevorderen van verantwoord financieel gedrag in Nederland staat centraal Focus op specifieke levensgebeurtenissen en bijbehorende doelgroepen Meer impact door krachtenbundeling Meer impact door professionalisering Meer impact door innovatie 02 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

3 In 2014 is de gezamenlijke uitdaging van partners om verder te bouwen op de successen van de afgelopen jaren, en tegelijkertijd de strategische uitgangspunten te verweven in de activiteiten van het platform. Zowel binnen de huidige projecten als in mogelijk nieuwe initiatieven. De focus ligt in 2014 op de volgende thema s en kernprojecten: Week van het geld Tijdens de vierde editie van de week van het geld (10 tot en met 14 maart) gaan partners aan de slag om omgaan met geld onder de aandacht te brengen in het basisonderwijs. Wat betekent dit voor mij? In het voorjaar wordt de tool geëvalueerd, waarna besloten wordt op welke wijze de tool gecontinueerd en de inhoud geborgd worden. Verankering in het onderwijs. In 2014 start de implementatie van het strategisch kader Ondernemerschaps- en financiële educatie, met als eerste stap de pilot in het vmbo. Daarnaast start de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn. Nationale Onderwijs Tentoonstelling De voorbereidingen starten in 2014, de NOT vindt plaats in januari Werkgevers en financiële educatie. Een aantal partners van Wijzer in geldzaken onderzoekt op welke manier werkgevers ondersteund kunnen worden bij het invullen van schuldpreventie op de werkvloer. Pensioen3daagse. De Pensioen3daagse 2014 is gepland op 28, 29 en 30 oktober. Doel is om het succes van vorige edities uit te bouwen richting gedragsverandering. Netwerk. Platformbijeenkomsten, expert meetings en nieuwsbrieven stellen partners in staat om kennis te delen. Online. Bij de doorontwikkeling van Wijzeringeldzaken.nl wordt zo goed mogelijk gebruik gemaakt van informatie van partners en wordt ingespeeld op technologische ontwikkeling. Doel is het bevorderen van verantwoord financieel gedrag. Leeswijzer Dit jaarplan van Wijzer in geldzaken maakt onderdeel uit van het Strategisch Programma Het jaarplan bevat een korte terugblik op de resultaten van 2013 (hoofdstuk 1) en een vooruitblik op de activiteiten en projecten voor 2014 (hoofstuk 2). 03 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

4 Terugblik 2013 Dit hoofdstuk bevat een kort overzicht van de projecten die in 2013 plaatsvonden, met een samenvatting van de belangrijkste resultaten. Nationale Onderwijs Tentoonstelling De Nationale Onderwijstentoonstelling vond plaats in januari Wijzer in geldzaken stond samen met acht partners op deze grootste vakbeurs voor professionals in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en MBO. Het thema van de stand was Leren omgaan met geld is een kunst. Tijdens de beurs werd de leermiddelenwaaier aan docenten uitgedeeld: een handig overzicht van alle lesmaterialen over omgaan met geld voor alle onderwijssegmenten. De betrokken partners (Deloitte, De Nederlansche Bank, Geldmuseum, Nederlandse Vereniging van Banken, Nibud, Jong Ondernemen, Verbond van Verzekeraars, Stichting LEF en Stichting Weet Wat je Besteedt) brachten gezamenlijk leermiddelen over omgaan met geld onder de aandacht van docenten. De beurs trok ruim bezoekers, voornamelijk docenten uit het primair onderwijs. Bijna bezoekers kregen de leermiddelenwaaier van Wijzer in geldzaken. Ruim bezoekers bezochten de stand van Wijzer in geldzaken (43% primair onderwijs, 7% voortgezet onderwijs, 7% speciaal onderwijs, 4% middelbaar beroepsonderwijs, 23% stagiaire en 17% overig). Pilots Geldloket De pilots voor de Wijzer in geldzaken Geldloketten in Den Bosch en Amersfoort werden in mei afgerond. Minister Dijsselbloem stuurde eind mei het evaluatierapport aan de Tweede Kamer. De kwalitatieve resultaten uit het klanttevredenheidsonderzoek zijn positief. Respondenten gaven onder meer aan het loket weer te zullen bezoeken bij een vraag over geldzaken en het loket aan te raden bij anderen. De kwantitatieve resultaten echter tonen de behoefte aan een fysiek loket onvoldoende aan. Er waren gemiddeld slechts 2 à 3 klantcontacten per dag. Het loket leek daarnaast hoofdzakelijk voor enkel een aantal onderwerpen erg gewild. Het gaat dan onder andere om sociale voorzieningen, schulden en uit elkaar gaan. Deze behoefte zou voor een deel belegd kunnen worden bij bestaande organisaties. Op basis van deze resultaten besloot Wijzer in geldzaken de Geldloketten niet landelijk uit te rollen. Stadsring51 te Amersfoort, één van de samenwerkingspartners, zet het Geldloket lokaal voort. Netwerk Op vrijdag 31 mei organiseerde Wijzer in geldzaken een symposium in Den Haag met de titel Financieel bewusteloos voor professionals die zich met personal finance bezig houden. Hare Majesteit Koningin Máxima, erevoorzitter van Wijzer in geldzaken, sprak tijdens deze bijeenkomst over het belang van financiële educatie. Andere sprekers op het symposium waren onder anderen hoogleraar en oud-directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau Paul Schnabel en hoogleraar en Eerste Kamerlid Esther-Mirjam Sent. Het symposium focuste op de vraag hoe consumenten in de huidige economische tijd inzicht in hun persoonlijke financiële situatie kunnen (be)houden. Met behulp van nieuwsbrieven en bijeenkomsten werden partners op de hoogte gehouden van de activiteiten van het platform. Tijdens de netwerkbijeenkomst in november werden de resultaten van de publieksmonitor gepresenteerd. Voor de kernprojecten (Week van het geld, 04 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

5 Pensioen3daagse) waren er diverse partnerbijeenkomsten georganiseerd. Ondernemerschapsonderwijs en financiële educatie Het Strategisch kader Ondernemerschapsonderwijs en Financiële Educatie gelanceerd in de zomer van bezegelt de samenwerking tussen meerdere partijen om tot een gezamenlijke aanpak te komen voor structurele aandacht in het onderwijs. De ambitie is dat ondernemerschaps- en financiële vaardigheden in 2025 een structurele plek hebben in het schoolcurriculum van alle onderwijssectoren. De ministeries van EZ en OCW en het Platform Wijzer in geldzaken hebben de handen ineen geslagen om deze ambitieuze doelstelling te realiseren. Aan de basis van deze ambitie ligt krachtenbundeling tussen verschillende disciplines. Experts op het terrein van financiële educatie en ondernemerschapsonderwijs worden gekoppeld aan onderwijsdeskundigen, scholen, docenten, het ministerie van OCW, bedrijfsleven, wetenschap en leermiddelenproducten. In het najaar van 2013 werden voorbereidingen getroffen voor de implementatie van het strategisch kader. Pensioen3daagse 2013 Op 1, 2 en 3 oktober 2013 vond de derde editie plaats van de Pensioen3daagse. In het hele land waren er activiteiten om mensen overzicht en inzicht te geven in hun pensioensituatie en waar nodig aan te zetten tot actie. Het thema van de Pensioen3daagse 2013 was: Heb jij het goed voor elkaar?. Hierbij werd niet alleen ingezet op de hoogte van het pensioenkomen, maar vooral op de gevolgen van life events als overlijden, arbeidsongeschiktheid, samenwonen/trouwen en uit elkaar gaan. Daarnaast werd extra aandacht gegeven aan de doelgroep jaar. De evaluatie-onderzoeken laten zien dat alle doelstellingen van de Pensioen3daagse werden gerealiseerd. De belangrijkste resultaten op een rijtje: Ruim 250 organisaties namen deel aan de Pensioen3daagse. Doelstelling was dat tenminste 200 organisaties een activiteit zou organiseren. Negen op de tien partners geven de Pensioen3daagse een zeven of hoger. Hiermee is de doelstelling 80% van de deelnemende partijen waardeert de gezamenlijke deelname aan de Pensioen3daagse met een rapportcijfer van 7 of hoger gehaald. Het gemiddelde rapportcijfer voor de Pensioen3daagse is een 7,6. Bijna iedere partner vindt de Pensioen3daagse een goed initiatief; volgens drie kwart versterkt een bundeling van activiteiten de boodschap. Een derde van de partners geeft aan dat het aantal belangstellenden voor de activiteit minder dan verwacht was. Bij 44% kwam het aantal overeen, bij 13% overtrof het aantal belangstellenden de verwachtingen. Een vijfde van de jarigen heeft wel eens iets gehoord, gelezen of gezien van de Pensioen3daagse. Hiermee is de doelstelling 20% van de mensen in de leeftijd jaar kent de Pensioen3daagse gehaald. De bekendheid met de Pensioen3daagse is voor de jongere doelgroep (30-55-jarigen werkzaam in loondienst) nagenoeg hetzelfde (23%). Ongeveer de helft (48%) van hen heeft actie ondernomen of is van plan dit naar aanleiding van de Pensioen3daagse te doen (verdiepen in de eigen pensioensituatie). De doelstelling tenminste 5% van de werknemers in loondienst (30-55 jaar) onderneemt actie of gaat actie ondernemen n.a.v. de Pensioen3daagse is daarmee ruimschoots gehaald. Het aantal bezoekers op de website steeg met 64% tot De publiciteitswaarde van de free publicity steeg met 60% naar Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

6 Wijzer in geldzaken online De online doelstellingen zijn in 2013 ruimschoots behaald. Het bezoek op Wijzeringeldzaken.nl is in 2014 gestegen met ruim 27% tot 1,4 miljoen. Vooral de nieuw geïntroduceerde rekentools en contentpagina s, het onder de aandacht brengen van onderwerpen via Facebook en het gerichter inzetten op kwalitatieve zoekwoorden hebben ervoor gezorgd dat deze groei is gerealiseerd. Gemiddeld over het jaar heeft 60% van de bezoekers één of meerder doelen bereikt, dat betekent dat de bezoeker niet alleen de hompage heeft bezocht, maar gerichte informatie of een checklist heeft bekeken of een rekenhulp heeft bevraagd. Waardering wijzeringeldzaken.nl zeer positief Eind 2013 is er door Mare Research een onderzoek uitgevoerd om inzicht te verkrijgen in de meest optimale presentatiewijze van online informatie over geldzaken in het algemeen en op wijzeringeldzaken.nl in het bijzonder. Hieruit blijkt dat consumenten de website wijzeringeldzaken.nl zeer positief waarderen, met name in vergelijking met andere websites met informatie over geldzaken. Deze positieve waardering komt vooral door: de toegankelijke presentatiewijze van de vaak complexe materie over geldzaken, de breedte van de onderwerpen die het gevoel geven met alle vragen over geldzaken op de website terecht te kunnen (perceptie = volledigheid), de in perceptie betrouwbare informatie. Daarmee sluit wijzeringeldzaken.nl grotendeels aan bij de behoeften (gemak en vertrouwen) die consumenten ten aanzien van online informatie over geldzaken hebben. De perceptie van volledigheid is vooral het gevolg van de breedte van de onderwerpen ( beslaat het hele leven ). De combinatie van samenvattende/verklarende inhoud en links naar externe websites voor verdieping vormt hierdoor een sterk geheel. De positieve waardering en tevens onbekendheid van wijzeringeldzaken.nl zorgen voor positief verraste consumenten die aangeven de website, indien persoonlijk relevant, nogmaals te bezoeken. De bekendheid is echter nog steeds laag (10% geholpen naamsbekendheid). Men vindt het jammer niet eerder van de website te hebben geweten. Populaire pagina s op wijzeringeldzaken.nl De meest bezochte pagina s waren de pagina s over AOW, studiefinanciering, huishoudboekje, ontslag en regel je pensioen, sociale voorzieningen (waar heb je recht op) en uit elkaar gaan. De best bezochte rekenhulpen waren Bereken je WW uitkering, Bereken je AOW leeftijd en Bereken je hypotheek op basis van maximale maandlasten. De best bezochte checklists waren Geldzaken op orde, 18 jaar en je geldzaken, Uit elkaar gaan en Samenwonen/Trouwen. Facebook groot succes met likes Het afgelopen jaar is het succes van Wijzer in geldzaken op Facebook verder uitgebreid. De fanbase is gegroeid naar personen. De ervaring leert dat facebook zeer geschikt is om concrete informatie en rekenhulpen rechtstreeks bij de doelgroep onder de aandacht te brengen. Ook Linkedin en Twitter waren het afgelopen jaar goede kanalen om de professionele doelgroep te bereiken. Internationaal Wijzer in geldzaken is actief betrokken bij internationale kennisuitwisseling. Sinds 2010 is Nederland lid van het International Network for Financial Education (INFE) van de OESO. Sinds 2012 is Wijzer in geldzaken namens Nederland lid van het bestuur van INFE. In 2013 werd de NVB toegelaten als associate member van INFE. Nibud en het Verbond waren al associate members. 06 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

7 Onderzoek Onderzoek vervulde ook het afgelopen jaar een belangrijke rol bij het realiseren van de doelstellingen van Wijzer in geldzaken. In 2013 werden de volgende onderzoeken uitgevoerd: Evaluaties van de pilots voor de Geldloketten, bestaande uit een klanttevredenheidsonderzoek, mystery shopping en naamsbekendheidonderzoek. Evaluaties van de Pensioen3daagse onder partners en werkzame Nederlanders. Evaluatie van de Nationale Onderwijs Tentoonstelling onder partners. Publieksmonitor financieel gedrag. De bestaande publieksmonitor werd hervormd en ondermeer als input gebruikt voor de nieuwe strategie. Pensioenmonitor. De bestaande pensioenmonitor werd hervormd en aangepast aan recente ontwikkelingen. De resultaten werden ondermeer gebruikt voor de Pensioen3daagse. Onderzoek financieel bewusteloos. De resultaten van dit onderzoek werden gebruikt als input voor de platformbijeenkomst van 31 mei. Onderzoek 18 jaar en geldzaken. De resultaten werden gebruikt voor de gelijknamige checklist. Gebruikersonderzoek online. Onderzoek naar het online zoekgedrag van consumenten in het kader van hun geldzaken. De resultaten zullen worden gebruikt om de website te verbeteren. De lessen uit het onderzoek zullen ook worden gedeeld met partners. Gebruikersonderzoek als onderdeel van het project Wat betekent dit voor mij? De resultaten worden gebruikt om de tool verder te verbeteren. 07 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

8 2014 De aangescherpte missie van het platform luidt: Wijzer in geldzaken is hét platform waarin partners hun krachten bundelen om verantwoord financieel gedrag in Nederland te bevorderen. Vanaf 2014 staat het bevorderen van verantwoord financieel gedrag centraal bij alle activiteiten van het platform. In 2014 start het platform met het maken van de vertaalslag. Dit gebeurt op een aantal manieren: Binnen de bestaande kernprojecten zoals de Week van het geld, de Pensioen3daagse en de website - vindt een accentverschuiving plaats naar het bevorderen van verantwoord financieel gedrag. Zowel bij het formuleren van doelstellingen als bij het doorontwikkelen van de projecten en de evaluatie staat bevorderen van verantwoord financieel gedrag centraal. De partners van Wijzer in geldzaken intensiveren het vergaren van kennis over het bevorderen van gezond financieel gedrag. Dat gebeurt in de eerste plaats door evaluatie van de kernprojecten. Verder wordt ingezet op het delen van kennis op het terrein van het bevorderen van verantwoord financieel gedrag, bijvoorbeeld door een symposium en expert meetings. In de loop van 2014 beziet het platform op welke andere manieren Wijzer in geldzaken kan bijdragen aan het bevorderen van gezond financieel gedrag, bijvoorbeeld door expertise (van programmabureau en/of partners) in te zetten voor onderwerpen als financieel dashboard, pensioendashboard en standaard producten. Wijzer in geldzaken focust op de ontwikkeling van interventies die bewezen effectief zijn en om met deze interventies door krachtenbundeling zoveel mogelijk impact te genereren. Hieronder volgt een overzicht van de kernactiviteiten van het platform in Week van het geld 2014 De volgende editie van de Week van het geld, in het schooljaar , vindt plaats van 10 tot en met 14 maart Doelstellingen Doel voor 2014 is om de resultaten van de vorige editie van de Week van het geld te consolideren qua bereik en een verdiepingsslag aan te brengen. Die krijgt vorm door de ontwikkeling van een lespakket, waarmee scholen gedurende het hele schooljaar aan de slag kunnen. Bereik 90% van de basisscholen is bekend met de Week van het geld; 40% van de basisscholen heeft actief deelgenomen aan de Week van het geld; 50% van de ouders van kinderen tussen de 8 en 12 jaar is bereikt met informatie over financiële opvoeding; 10% van de gemeenten heeft scholen gestimuleerd deel te nemen aan de Week van het geld. Waardering 80% van de deelnemende basisscholen geeft de Week van het geld een rapportcijfer 7 of hoger; 80% van de deelnemende partijen geeft de Week van het geld een rapportcijfer van 7 of hoger. 08 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

9 Kennis, houding en gedrag: 40% van de deelnemende basisscholen heeft de intentie om gedurende het schooljaar meer aandacht te besteden aan het onderwerp Leren omgaan met geld; 40% van de ouders die bereikt zijn, heeft n.a.v. de Week van het geld met het kind gesproken over het onderwerp Leren omgaan met geld. Wat betekent dit voor mij? Om het consumentenvertrouwen te herstellen is het belangrijk dat mensen inzicht krijgen in de effecten van de veranderingen op hun persoonlijke financiële situatie. Wijzer in geldzaken zet zich ervoor in deze veranderingen voor de consument zo eenvoudig en duidelijk mogelijk in beeld te brengen. Begin 2014 is de tool Wat betekent dit voor mij? gelanceerd. In het voorjaar van 2014 wordt de tool geëvalueerd. Op basis van de evaluatie wordt een besluit genomen voor het eventuele vervolg. Verankering in het onderwijs Met ingang van het schooljaar zal de inrichting van de beroepsgerichte programma s in de bovenbouw van het vmbo (leerjaar 3 en 4) worden gewijzigd. Deze herziening biedt een ideaal aanknopingspunt om ondernemerschapsonderwijs en financiële educatie een structurele plaats in het vmbo te laten krijgen. Immers: alle toekomstige vmbo-leerlingen zullen via het centraal eindexamen worden getoetst op het leerdoel economisch bewust en duurzaam omgaan met materialen en middelen. Bovendien zal er binnen het profiel Economie en ondernemen een apart keuzedeel Ondernemen worden ontwikkeld dat scholen kunnen aanbieden aan hun leerlingen. In 2014 zullen we op een aantal scholen pilots houden om de definitieve inrichting van deze onderwijsprogramma s voor te bereiden. Ons doel is daarmee dat ondernemerschaps- en financiële vaardigheden verankerd worden in het curriculum. Daarnaast wil Wijzer in geldzaken samen met partners de educatieve uitgeverijen bijstaan in het ontwikkelen van effectief lesmateriaal. Aan structurele onderwijsherzieningen gaan pilots vooraf. Deze testen wat werkt en wat niet werkt, opdat de feitelijke herziening zo effectief mogelijk is. Gedurende het lopende schooljaar worden pilots uitgevoerd op vmbo-scholen om de beoogde programma s voor ondernemerschap inhoudelijk te testen en zodanig te borgen dat deze bij de feitelijke invoering in 2015 een vliegende start maken. Bovendien maakt een eerste fase van wetenschappelijk onderzoek deel uit van de pilot, zodat na afronding van de pilot tijdens het schooljaar , een grootschalig onderzoek op een brede groep scholen kan worden uitgevoerd. Parallel wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn. Met educatieve uitgeverijen wordt bekeken op welke wijze financiële competenties het beste kunnen worden ingebed in hun methoden. Nationale Onderwijs Tentoonstelling 2015 In januari 2015 vindt de eerstvolgende editie plaats van de Nationale Onderwijs Tentoonstelling (NOT), de grootste onderwijsvakbeurs van Nederland. Wijzer in geldzaken zal voor de derde keer acte de présence geven om het onderwerp leren omgaan met geld onder de aandacht van docenten te brengen. De evaluatie van de NOT 2013 geldt hierbij als basis. Netwerk In juni wordt een platformbijeenkomst georganiseerd met als thema Verantwoord financieel gedrag. Doel is om partners kennis te laten nemen van de laatste wetenschappelijke inzichten en praktijkervaring, zodat zij effectieve interventies kunnen ontwikkelen voor de bevordering van verantwoord financieel gedrag. 09 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

10 Onderzoek Onderzoek vervult een belangrijke rol bij het realiseren van de doelstellingen van Wijzer in geldzaken. Met onderzoek meet Wijzer in geldzaken de resultaten van activiteiten, evenals trends en ontwikkelingen. Onderzoeksuitkomsten worden gebruikt om met de activiteiten van het platform meer impact te generen. Het onderzoek dat het platform Wijzer in geldzaken uitvoert, vervult drie functies: 1. Monitoren van ontwikkelingen en trends op het terrein van financiële geletterdheid. De uitkomsten van onderzoek zijn input voor het doorontwikkelen van bestaande activiteiten en het ontwikkelen van nieuwe interventies. 2. Evalueren van de activiteiten van het platform. De resultaten van de kernprojecten worden uitgebreid geëvalueerd, met als doel om de effectiviteit van de kernprojecten verder te vergroten. 3. Bijdragen aan agendasetting en bewustwording. Onderzoeksresultaten spelen een belangrijke rol in de free-publicitystrategie van het platform. En onderzoek vervult een belangrijke rol bij het aanjagen van de kernprojecten. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van bestaand (nationaal en internationaal) onderzoek en bestaande expertise. Waar nodig wordt onderzoek geïnitieerd. Onderzoeksresultaten worden gedeeld met partners, zodat zij er hun voordeel mee kunnen doen voor eventuele eigen activiteiten. Naast de evaluaties van alle activiteiten en kernprojecten, staan voor 2014 de volgende onderzoeken op het programma: Juniormonitor. In het kader van de Week van het geld doet Wijzer in geldzaken samen met het Nibud onderzoek naar het financieel gedrag van 12- tot 15-jarigen. Jongeren en financieel gedrag. Omdat jongeren de komende jaren een belangrijke doelgroep vormen voor Wijzer in geldzaken, initieert Wijzer in geldzaken desk research om in kaart te brengen wat bekend is over jongeren en financieel gedrag, en op welke aspecten additioneel onderzoek nodig is. Publieksmonitor. Op basis van de hervormde publieksmonitor meet Wijzer in geldzaken het financieel gedrag van Nederlanders. OESO-benchmark. OESO heeft een vragenlijst ontwikkeld om financiële geletterdheid te meten. Nederland doet mee aan de benchmark. De voorbereidingen vinden plaats in 2014, het veldwerk in Pensioenmonitor. Ten behoeve van de Pensioen3daagse meet de Pensioenmonitor ook in 2014 het pensioenbewustzijn van Nederlanders. Internationaal Ook in 2014 draagt Wijzer in geldzaken bij aan internationale kennisuitwisseling op het terrein van financiële educatie. Nederland is actief lid van het International Network for Financial Education (INFE) van OESO. Online In 2014 worden de succesvolle online resultaten van Wijzeringeldzaken.nl en Facebook van 2013 op basis van de vernieuwde strategie verder uitgebouwd. Dit gebeurt aan de hand van de volgende uitgangspunten: Wijzer in geldzaken wijst consumenten op laagdrempelige wijze de weg naar betrouwbare informatie over geldzaken. Bij de doorontwikkeling van wordt zo goed mogelijk gebruik gemaakt van informatie van partners en wordt ingespeeld op technologische ontwikkelingen. De online activiteiten zijn gericht op het bevorderen van verantwoord financieel gedrag. 10 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

11 Hierbij wordt rekening gehouden met de in het Website onderzoek vastgestelde gouden regels voor online informatie over geldzaken. 1. Sluit aan bij de behoeften van de doelgroep bij online informatie over geldzaken: bied gemak en vertrouwen (middels onderstaande regels). 2. Bied gemak door efficiënt navigeren mogelijk te maken, waardoor men snel bij de gewenste informatie komt. Dit is vooral belangrijk in de fasen oriënteren en selecteren op de website. 3. Bied betrouwbaarheid door op verklarende en objectieve wijze informatie aan te bieden en inzichtelijk te maken wie de afzender van de website is. 4. Maak de content laagdrempelig door eenvoudig taalgebruik te hanteren en tekst in lettertype met voldoende grootte te presenteren, zodat een brede doelgroep wordt aangesproken. 5. Bied volledigheid in breedte (diversiteit onderwerpen) of in diepte (specifiek onderwerp), zodat de informatie op 1 en maximaal 2 websites kan worden verkregen. 6. Maak gebruik van verschillende presentatievormen, zodat dit de overdracht van de vaak complexe informatie over geldzaken bevordert en de website tevens aantrekkelijk maakt. 7. Maak informatie persoonlijk toepasbaar door het aanbod van bijvoorbeeld rekenhulpen, zodat algemene en complexe informatie over geldzaken persoonlijk en tastbaar wordt. 8. Zorg voor een rustige en duidelijke opmaak van de website, zodat consumenten die via een zoekmachine binnenkomen snel kunnen scannen op gemak en betrouwbaarheid. 9. Breng cross-informatie onder de aandacht, waardoor service wordt geboden aan bezoekers voor verschillende onderwerpen aan elkaar te linken. Pensioen3daagse De Pensioen3daagse 2014 vindt plaats van 28 t/m 30 oktober. Tijdens deze drie dagen vinden er net als tijdens de voorgaande drie edities in het hele land activiteiten plaats om mensen overzicht en inzicht te geven in hun pensioensituatie en waar nodig aan te zetten tot actie. In 2014 wordt de ingeslagen weg om meer werkgevers te betrekken bij dit initiatief gecontinueerd. Hiermee beoogt Wijzer in geldzaken zoveel mogelijk werknemers in loondienst te bereiken. Het overkoepelend thema van de Pensioen3daagse 2014 is: Heb jij het goed voor elkaar? waarbij ook dit jaar wordt gefocust op de gevolgen van life events als overlijden, arbeidsongeschiktheid, samenwonen/trouwen en uit elkaar gaan. Met deelnemende partijen wordt ook bekeken hoe ZZP ers dit jaar met dit thema bereikt kunnen worden. Wijzer in geldzaken wil ook dit jaar de doelgroep jaar weer extra aandacht geven. Er verandert veel op het gebied van de AOW en Tweede Pijler pensioen. Deze doelgroep ondervindt de gevolgen op een relatief korte termijn en heeft moeite om de gevolgen van deze veranderingen voor de eigen financiële situatie in te schatten. Een van de activiteiten die hier op vooruit loopt is de 50+ beurs in september. Wijzer in geldzaken is voornemens om net als in 2013 met een bescheiden stand samen met partners pensioenvoorlichting te geven aan deze doelgroep. Qua bereik is het doel om de resultaten van 2013 te evenaren. De activiteiten zullen meer worden gericht op het bevorderen van verantwoord financieel gedrag. Werkgevers en schuldpreventie Werkgevers zijn bij uitstek in de positie om werknemers te ondersteunen bij het op orde brengen en houden van hun geldzaken. En werkgevers hebben hier ook een groot belang: geldproblemen leiden tot productiviteitsverlies en ziekteverzuim. Een toenemend aantal 11 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

12 werkgevers heeft te maken met loonbeslagen, die gepaard gaan met hoge kosten. Een aantal partners van Wijzer in geldzaken onderzoekt in 2014 op welke manier werkgevers het beste ondersteund kunnen worden op het terrein van schuldpreventie. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek maken de partners een plan. 12 Wijzer in geldzaken Jaarplan 2014

13 Wijzer in geldzaken Postbus EE Den Haag

Wat betekent dit voor mij?

Wat betekent dit voor mij? Wat betekent dit voor mij? Wijzer in geldzaken Programma 2013/2014 Voorwoord Het Platform Wijzer in geldzaken heeft in 2012 grote stappen voorwaarts gezet om de financiële kennis en vaardigheden van de

Nadere informatie

Belangrijkste conclusies uit het onderzoek uitgevoerd door Ruigrok/Netpanel in opdracht van het GeldMuseum en het Nibud

Belangrijkste conclusies uit het onderzoek uitgevoerd door Ruigrok/Netpanel in opdracht van het GeldMuseum en het Nibud Aanleiding In het najaar van 2012 zijn het GeldMuseum en het Nibud gesprekken gestart over samenwerking op het gebied van financiële educatie. Beiden hebben in dit veld reeds hun naam gevestigd, waarbij

Nadere informatie

Samenvatting van de belangrijkste onderzoeksresultaten. Juni 2015

Samenvatting van de belangrijkste onderzoeksresultaten. Juni 2015 2015 Samenvatting van de belangrijkste onderzoeksresultaten Juni 2015 Alle doelstellingen behaald Kinderen en ouders: Doelstelling: 40% van de ouders van kinderen tussen de 8 en 12 jaar is bereikt met

Nadere informatie

Datum 14 juli 2016 Kamervragen Straus, Aukje de Vries en Moors (VVD) over vmboleerlingen die aangeven onvoldoende kennis van geldzaken te hebben

Datum 14 juli 2016 Kamervragen Straus, Aukje de Vries en Moors (VVD) over vmboleerlingen die aangeven onvoldoende kennis van geldzaken te hebben >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den

Nadere informatie

Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen?

Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Effectiviteitsonderzoek naar lesmateriaal Wijzer in geldzaken voor groep 7 www.wijzeringeldzaken.nl Inleiding:

Nadere informatie

OECD Programme for International Student Assessment PISA-2015

OECD Programme for International Student Assessment PISA-2015 OECD Programme for International Student Assessment PISA-2015 Praktische kennis en vaardigheden van 15-jarigen Wat is PISA PISA (Programme for International Student Assessment) is het internationaal peilingonderzoek

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1. Terugblik 3. 2. Context 12. 3. Vooruitblik 15. Leeswijzer 3

Inhoudsopgave. 1. Terugblik 3. 2. Context 12. 3. Vooruitblik 15. Leeswijzer 3 Jaarplan 2015 Inhoudsopgave Leeswijzer 3 1. Terugblik 3 1.1 Strategie 2014-2018 3 1.2 Kernprojecten 4 1.3 Ondersteunende activiteiten 8 2. Context 12 2.1 Verantwoordelijkheid 12 2.2 Veel veranderingen

Nadere informatie

De rol van financiële educatie in het basisonderwijs

De rol van financiële educatie in het basisonderwijs De rol van financiële educatie in het basisonderwijs De rol van financiële educatie in het basisonderwijs / 2 De rol van financiële educatie in het basisonderwijs 3 / De rol van financiële educatie in

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, geachte heer Robbertsen [DdK Utrecht], geachte heer Bolsius [burgemeester Amersfoort], dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, geachte heer Robbertsen [DdK Utrecht], geachte heer Bolsius [burgemeester Amersfoort], dames en heren, Toespraak Minister De Jager van Financiën Opening eerste Geldloket van Wijzer in Geldzaken Woensdag 23 mei 2012, 17.15 uur, Amersfoort Koninklijke Hoogheid, geachte heer Robbertsen [DdK Utrecht], geachte

Nadere informatie

Onderzoek. Rapportage. September 2012. Pensioenmodule Publieksmonitor

Onderzoek. Rapportage. September 2012. Pensioenmodule Publieksmonitor Onderzoek Meer grip op pensioen Rapportage Pensioenmodule Publieksmonitor September 2012 Samenvatting (1/4) 1. Kennis over het eigen pensioen De helft van de mensen die via werkgever pensioen opbouwen

Nadere informatie

Jaarplan 2012. Focus & verdieping

Jaarplan 2012. Focus & verdieping Jaarplan 2012 Focus & verdieping Voorwoord In 2011 heeft Wijzer in geldzaken, in samenwerking met haar partners, weer een grote stap voorwaarts gezet op het gebied van financiële educatie. Er zijn prachtige

Nadere informatie

Actieplan 'Wijzer in geldzaken'

Actieplan 'Wijzer in geldzaken' DD-NR Regelingen en voorzieningen CODE 5.2.5.5 Actieplan 'Wijzer in geldzaken' bronnen Brief van de minister van Financiën, 19.6.2008, Tweede Kamer, vergaderjaar 2007-1008, Kamerstuk 29507, nr. 62 In Nederland

Nadere informatie

Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan

Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Binnen de landelijke aanpak van de Bibliotheek Leerlingen met goede informatievaardigheden maken betere werkstukken en houden interessantere spreekbeurten.

Nadere informatie

De Cultuur Loper vier jaar in beweging Samenvatting eindevaluatie

De Cultuur Loper vier jaar in beweging Samenvatting eindevaluatie De Cultuur Loper vier jaar in beweging Samenvatting eindevaluatie 2013-2016 In Noord-Brabant hebben de afgelopen vier jaar 185 in 27 gemeenten gewerkt met De Cultuur Loper. Wat heeft dit opgeleverd? In

Nadere informatie

Handleiding voor het geven van een gastles 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 <

Handleiding voor het geven van een gastles 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 < Handleiding voor het geven van een gastles 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 < Inhoud Inhoud 2 Introductie 3 Wat is de Week van het geld? 4 Opzet van een gastles 5 Hoe organiseert u een gastles 6 Praktische tips

Nadere informatie

Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy

Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy Sociale media hebben in onze samenleving een belangrijke rol verworven. Het gebruik van sociale media is groot en dynamisch. Voor de vierde

Nadere informatie

NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN

NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN juni 2016 1 Inleiding 1.1 Achtergrond In 2012 heeft de toenmalige minister van Onderwijs het predicaat Excellente School in het leven geroepen om goed presterende

Nadere informatie

Datum Betreft Brief ter aanbieding antwoorden kamervragen van de leden Moors en Straus (VVD)

Datum Betreft Brief ter aanbieding antwoorden kamervragen van de leden Moors en Straus (VVD) > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513 AA1XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Jaarplan

Jaarplan Jaarplan 2017 www.wijzeringeldzaken.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave Voorwoord 3 Inleiding: financiële veerkracht verder versterken 4 1. Strategisch programma 2014 2018 4 1.1 Missie en uitgangspunten 5 1.2

Nadere informatie

Kerncijfers financieel gedrag in Nederland 2018

Kerncijfers financieel gedrag in Nederland 2018 Kerncijfers financieel gedrag in Nederland 2018 wijzeringeldzaken.nl Inhoudsopgave Samenvatting 3 Inleiding 4 Hoofdstuk 1. Volwassenen 5 1.1 Maatschappelijke uitkomsten 5 Financieel welzijn 5 Financiële

Nadere informatie

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen

Nadere informatie

Actieplan Veilige School 2015-2018

Actieplan Veilige School 2015-2018 Actieplan Veilige School 2015-2018 Inleiding De actieplannen Veilige School 1 van de afgelopen jaren hebben er voor gezorgd dat het onderwerp veiligheid goed op de kaart van het Haagse onderwijs staat.

Nadere informatie

Samenvatting en reactie evaluatiemeting MoneyWays Oktober Waarom een evaluatiemeting?

Samenvatting en reactie evaluatiemeting MoneyWays Oktober Waarom een evaluatiemeting? Samenvatting en reactie evaluatiemeting MoneyWays Oktober 2016 Waarom een evaluatiemeting? Diversion, bureau voor maatschappelijke innovatie, en het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud)

Nadere informatie

Jaarplan

Jaarplan Jaarplan 2018 www.wijzeringeldzaken.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 1. Strategisch programma 2014 2018 5 1.1 Missie en uitgangspunten 5 1.2 Uitvoering 6 2. Trends en ontwikkelingen 7 2.1 Gemak

Nadere informatie

12-1-2015 SOCIAL MEDIA PLAN NETIDENTITY. MySuperfood Priscilla

12-1-2015 SOCIAL MEDIA PLAN NETIDENTITY. MySuperfood Priscilla 12-1-2015 NETIDENTITY SOCIAL MEDIA PLAN MySuperfood Priscilla Inhoud Je bedrijf in één zin... 3 Wat wordt er over je gezegd?... 3 Formuleer de doelstellingen... 3 Analyse zoekresultaten... 3 Analyseer

Nadere informatie

In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname!

In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname! Panelonderzoek ZZP Geacht panellid, In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname! Graag delen wij de belangrijkste

Nadere informatie

Subsidieregeling Onderwijs Netwerk Ondernemen

Subsidieregeling Onderwijs Netwerk Ondernemen Subsidieregeling Onderwijs Netwerk Ondernemen www.onderwijsonderneemt.nl In de ontwikkeling van Nederland naar een meer kennisgedreven economie, zijn het vooral startende en jonge bedrijven en ondernemende

Nadere informatie

COMMUNICATIEPROTOCOL VOEDSELEDUCATIE PLATFORM

COMMUNICATIEPROTOCOL VOEDSELEDUCATIE PLATFORM COMMUNICATIEPROTOCOL VOEDSELEDUCATIE PLATFORM 7 december 2018 Versie 1.0, ingangsdatum 1 januari 2019 In dit protocol hebben de leden van het (VEP) vastgelegd hoe zij omgaan met communicatie binnen de

Nadere informatie

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het

Nadere informatie

Eindrapportage Tuinvlindertelling 2013: Social networking

Eindrapportage Tuinvlindertelling 2013: Social networking Eindrapportage Tuinvlindertelling 2013: Social networking Eindrapportage Tuinvlindertelling 2013 Rapportnummer 2013-022 Datum 20-11-2013 Samensteller Ineke Radstaat-Koopmans Offerte ingediend bij Prins

Nadere informatie

Doetertoe Media. Projectenbrochure. Januari 2013

Doetertoe Media. Projectenbrochure. Januari 2013 Doetertoe Media Projectenbrochure Januari 2013 Mediawijsheidprojecten voor onderwijsinstellingen Doetertoe Media hecht veel waarde aan mediawijsheid; kritisch en bewust omgaan met media. Door middel van

Nadere informatie

Cultuureducatie, geen vak apart

Cultuureducatie, geen vak apart Cultuureducatie, geen vak apart Uitvoeringsplan Theo Thijssen Inleiding Op Educatief Centrum Theo Thijssen wordt gewerkt aan een ononderbroken ontwikkeling van kinderen van 0-13 jaar. Het ondernemend leren

Nadere informatie

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

MKB Monitor Onderzoek. Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland!

MKB Monitor Onderzoek. Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland! MKB Monitor Onderzoek Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland! Waarom Mkb onderzoek? Ondernemers echt kennen en weten wat er speelt. Weten wat hen drijft en waarvoor

Nadere informatie

Publieksmonitor. & social media. Rapportage I. van Dijk 15 mei 2012

Publieksmonitor. & social media. Rapportage I. van Dijk 15 mei 2012 Publieksmonitor II: Mobiel bankieren, financiële informatie & social media Rapportage I. van Dijk 15 mei 2012 Samenvatting (1/2) Mobiel bankieren 1. Twee op de tien Nederlanders van 18 jaar en ouder maken

Nadere informatie

Onderzoeksresultaten. Pensioenbeleving deelnemers Stichting BMS Pensioenfonds. april 2011. 2010 Towers Watson. All rights reserved.

Onderzoeksresultaten. Pensioenbeleving deelnemers Stichting BMS Pensioenfonds. april 2011. 2010 Towers Watson. All rights reserved. Onderzoeksresultaten Pensioenbeleving deelnemers Stichting BMS Pensioenfonds april 2011 2010 Towers Watson. All rights reserved. Inhoud Context onderzoek Samenvatting Resultaten Communicatiemiddelen Uniform

Nadere informatie

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid

Nadere informatie

Hoe staan werkzame 50-plussers tegenover pensioen? oktober 2015

Hoe staan werkzame 50-plussers tegenover pensioen? oktober 2015 Hoe staan werkzame 50-plussers tegenover pensioen? oktober 2015 Inhoudsopgave Management Summary Pagina 3 Onderzoeksresultaten Pagina 7 Onderzoeksverantwoording Pagina 40 oktober 2015 2 Management Summary

Nadere informatie

Stichting Platform VMBO Zorg & Welzijn. Verantwoording schooljaar

Stichting Platform VMBO Zorg & Welzijn. Verantwoording schooljaar Stichting Platform VMBO Zorg & Welzijn Verantwoording schooljaar 2016-2017 September 2017 Activiteiten in 2016-2017 Op landelijk niveau Onderzoek implementatie vernieuwing Z&W Versterking betrokkenheid

Nadere informatie

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Doel en beoogde opbrengst van de dialoog De opdracht van het platform is te komen tot een integrale, maatschappelijk breed gedragen en

Nadere informatie

LinkedIn als marketingtool gebruiken, zo doet u dat!

LinkedIn als marketingtool gebruiken, zo doet u dat! LinkedIn als marketingtool gebruiken, zo doet u dat! Social media en content marketing gaan tegenwoordig hand in hand. Waar Facebook veel gebruikt wordt voor B2C-marketing, is LinkedIn juist meer geschikt

Nadere informatie

Scholieren eisen tijd en begeleiding voor hun loopbaan

Scholieren eisen tijd en begeleiding voor hun loopbaan Scholieren eisen tijd en begeleiding voor hun loopbaan Scholieren hebben behoefte aan LOB Uit het onderzoek blijkt dat scholieren behoefte hebben aan meer LOB. Dat begint in leerjaar één. In de laatste

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Tussenmeting 2015 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, oktober

Nadere informatie

Voor je begint met bloggen

Voor je begint met bloggen Voor je begint met bloggen Gemma Kregting, Adviseur online marketing Corporate Communications & Marketing Voor je begint met bloggen Stap 1: Bepaal waar je over wilt bloggen Stap 2: Wie gaat er bloggen

Nadere informatie

Landelijk programma voor kennisontwikkeling, innovatie en professionalisering schuldhulp

Landelijk programma voor kennisontwikkeling, innovatie en professionalisering schuldhulp Schouders eronder Schouders eronder Landelijk programma voor kennisontwikkeling, innovatie en professionalisering schuldhulp Schouders eronder Er gaat veel goed in de schuldhulpverlening, maar het kan

Nadere informatie

Perspekt jaarplan 2014

Perspekt jaarplan 2014 Perspekt jaarplan 2014 Externe versie Inleiding Perspekt is een algemeen erkend en gerespecteerd kwaliteitsinstituut voor het terrein zorg in relatie tot wonen en welzijn. Perspekt wil toonaangevend zijn

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Kennis IPC 5200 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Het Online Marketingplan. Het Social Media Plan als onderdeel van het Marketing Plan

Het Online Marketingplan. Het Social Media Plan als onderdeel van het Marketing Plan Het Online Marketingplan Het Social Media Plan als onderdeel van het Marketing Plan 1 Wil je een online marketingplan voor jouw organisatie beschrijven? In dit document vind je de opzet voor zo n plan.

Nadere informatie

WELKOM OP HET GROENE LYCEUM!

WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! De andere route naar het hbo! WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! Binnenkort ga jij naar het voortgezet onderwijs. Een grote stap! Kun je goed leren, maar ben je ook praktisch ingesteld? Dan past het Groene Lyceum

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies Bron: De duizendpoot onder de loep / P. van der Zant, 2009 Cultuurnetwerk Nederland voert in opdracht van het ministerie van OCW een vierjarig project (2009-2012) uit met als

Nadere informatie

MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs

MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs M201114 MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs MKB-ondernemers over ondernemen in het reguliere onderwijs drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, november 2011 MKB ziet wel brood in

Nadere informatie

Datum 13 juni 2018 Betreft Kamervragen van de leden Bruins (ChristenUnie) en Raemakers (D66)

Datum 13 juni 2018 Betreft Kamervragen van de leden Bruins (ChristenUnie) en Raemakers (D66) > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

De Akkers. Kwaliteitsonderzoek. vroegschoolse educatie

De Akkers. Kwaliteitsonderzoek. vroegschoolse educatie De Akkers Kwaliteitsonderzoek vroegschoolse educatie Datum vaststelling: 15 maart 2019 Samenvatting De inspectie heeft op 6 november 2018 een onderzoek uitgevoerd in groep 1 en 2 van basisschool OBS De

Nadere informatie

De combinatiefunctionaris in Zwartewaterland: niet alleen de verbindende factor, vooral ook een verbindende actor!

De combinatiefunctionaris in Zwartewaterland: niet alleen de verbindende factor, vooral ook een verbindende actor! De combinatiefunctionaris in Zwartewaterland: niet alleen de verbindende factor, vooral ook een verbindende actor! Verbindingen leggen en onderhouden. Dat is de belangrijkste taak van de combinatiefunctionaris.

Nadere informatie

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens NVVK Studiedag Schuldhulpverlening 28 oktober 2014 WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB)

Nadere informatie

LinkedIn is het meest gebruikte platform van Nederlandse bedrijven, gevolgd door Facebook en Twitter

LinkedIn is het meest gebruikte platform van Nederlandse bedrijven, gevolgd door Facebook en Twitter 1 Huidig gebruik van social media LinkedIn is het meest gebruikte platform van Nederlandse bedrijven, gevolgd door Facebook en Twitter Huidig gebruik van social media % van respondenten, meerdere antwoorden

Nadere informatie

Samenvatting en rapportage Klanttevredenheidsonderzoek PPF 2011/2012

Samenvatting en rapportage Klanttevredenheidsonderzoek PPF 2011/2012 Samenvatting en rapportage Klanttevredenheidsonderzoek PPF 0/0 Stichting Personeelspensioenfonds Cordares (PPF) Astrid Currie, communicatieadviseur Maart 0 versie.0 Pagina versie.0 Inleiding Op initiatief

Nadere informatie

Doel is om voor deelnemers een beeld te schetsen van hoe het pensioen in elkaar steekt en hoe hun eigen pensioen er voorstaat.

Doel is om voor deelnemers een beeld te schetsen van hoe het pensioen in elkaar steekt en hoe hun eigen pensioen er voorstaat. Majesteit, dames en heren. Hartelijk welkom! En, Majesteit, ik weet zeker dat ik hier namens alle aanwezigen spreek als ik zeg dat wij buitengewoon vereerd zijn dat U bij een deel van dit programma aanwezig

Nadere informatie

Wat is? Alles zelf doen is uit, ga samen aan de slag.

Wat is? Alles zelf doen is uit, ga samen aan de slag. Wat is? Alles zelf doen is uit, ga samen aan de slag. CrossOver brengt young en experienced professionals van verschillende organisaties bij elkaar om van elkaar te leren en samen te innoveren. Doe ook

Nadere informatie

Werkexploratie en Ouderbetrokkenheid. Overzicht van het project werkexploratie

Werkexploratie en Ouderbetrokkenheid. Overzicht van het project werkexploratie Werkexploratie en Ouderbetrokkenheid Overzicht van het project werkexploratie Van december 2015 tot - september 2017 vindt een project werkexploratie plaats. Dit vindt plaats in het kader van de kabinetsbrede

Nadere informatie

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Financiële vaardigheden in het curriculum

Financiële vaardigheden in het curriculum Position paper Financiële vaardigheden in het curriculum www.wijzeringeldzaken.nl I. Inleiding In november 2014 gaf het ministerie van OCW het startschot voor een discussie over het curriculum van het

Nadere informatie

Jaarplan 2016 Het Groene Brein ROOTS

Jaarplan 2016 Het Groene Brein ROOTS Jaarplan 2016 Het Groene Brein ROOTS 1. De start van Roots Op initiatief van docenten en bestuurders van ROC s en AOC s hebben Antoine Heideveld (Directeur Het Groene Brein), Rob de Vrind (Duurzaam MBO),

Nadere informatie

Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016

Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Broekmolenweg 16 2289 BE Rijswijk www.kunstgebouw.nl B e l e i d s p l a n 2 0 1 3-2 0 1 6 Z I C H T B A AR M AK E N W AT E R I S, S T I M U L E R E N W AT

Nadere informatie

Voordat begonnen kan worden met de praktische voorbereiding voor de lessen moet er eerst een schoolvisie op het nieuwe programma zijn

Voordat begonnen kan worden met de praktische voorbereiding voor de lessen moet er eerst een schoolvisie op het nieuwe programma zijn Stappenplan invoering vernieuwing beroepsgerichte programma s vmbo Recentelijk werd de vraag gesteld door docenten of er een stappenplan is van zaken die geregeld moeten zijn voor je van start kunt gaan

Nadere informatie

De colleges van bestuur van de instellingen voor middelbaar beroepsonderwijs. Betreft DatumInwerkingtreding Wet studievoorschot hoger onderwijs

De colleges van bestuur van de instellingen voor middelbaar beroepsonderwijs. Betreft DatumInwerkingtreding Wet studievoorschot hoger onderwijs >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De colleges van bestuur van de instellingen voor middelbaar beroepsonderwijs.. Hoger Onderwijs en Studiefinanciering IPC 2250 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus

Nadere informatie

3 Hoe pensioenbewust zijn we?

3 Hoe pensioenbewust zijn we? 3 Hoe pensioenbewust zijn we? Door verschillende instanties en bedrijven wordt onderzoek gedaan naar het pensioenbewustzijn van burgers, hun houding tegenover pensioen en de kennis die zij hebben van (hun)

Nadere informatie

Het invullen neemt ongeveer 20 minuten in beslag. U kunt de vragenlijst invullen tot 29 april 2016.

Het invullen neemt ongeveer 20 minuten in beslag. U kunt de vragenlijst invullen tot 29 april 2016. Introductie Welkom bij de vragenlijst over de examenpilot beroepsgerichte vakken vmbo. Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen. Elk van deze delen gaat over het beroepsgericht examenprogramma vmbo zoals

Nadere informatie

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Stimuleringsproject LOB in het mbo Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Visie ontwikkelen in regionale inspiratiebijeenkomsten Wat verstaan we eigenlijk onder loopbaanoriëntatie en -begeleiding

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld. Meerjarenplan Opleiden in de School

SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld. Meerjarenplan Opleiden in de School SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld Meerjarenplan Opleiden in de School 2015-2018 Opleidingsteam, 2015 Samen opleiden: impact van leren in beeld Meerjarenplan 2015-2018 Inleiding Goed onderwijs staat

Nadere informatie

Onderstaand treft u de resultaten aan van de vragenlijst over ondernemend onderwijs.

Onderstaand treft u de resultaten aan van de vragenlijst over ondernemend onderwijs. De behoefte aan het delen van kennis en ervaring is groot! Samenwerking door kennis te delen en ervaringen uit te wisselen is essentieel om de verdere implementatie van ondernemend onderwijs efficiënt

Nadere informatie

Rapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut.

Rapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Samenvatting Rapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut. De Jeugdmonitor Zeeland De Jeugdmonitor Zeeland is een plek waar allerlei informatie bij

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 200 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2008 Nr. 183 BRIEF

Nadere informatie

Clinic Service Excellence Ralph Nieuwland Zeist, 17 februari 2015. One size fits nobody. Van hypotheekfabriek naar klantbedrijf

Clinic Service Excellence Ralph Nieuwland Zeist, 17 februari 2015. One size fits nobody. Van hypotheekfabriek naar klantbedrijf Clinic Service Excellence Ralph Nieuwland Zeist, 17 februari 2015 One size fits nobody Van hypotheekfabriek naar klantbedrijf Schot voor de boeg: hoe klantgericht zijn we eigenlijk? NPS +46 +66-2 Onze

Nadere informatie

Onderzoek naar gebruik, waardering, impact en behoefte aan LOB onder scholieren en studenten.

Onderzoek naar gebruik, waardering, impact en behoefte aan LOB onder scholieren en studenten. Onderzoek naar gebruik, waardering, impact en behoefte aan LOB onder scholieren en studenten. 1. Samenvatting Scholieren willen LOB! Dat is goed want loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) is belangrijk.

Nadere informatie

Verbreden en verdiepen. Samenvatting beleidsplan Oikocredit Nederland

Verbreden en verdiepen. Samenvatting beleidsplan Oikocredit Nederland Verbreden en verdiepen Samenvatting beleidsplan Oikocredit Nederland 2018-2019 1 In 2019. In 2019 is de naamsbekendheid van Oikocredit verder gestegen. Het is hét alternatief: - Hét alternatief wanneer

Nadere informatie

M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE

M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE Keizersgrach T 020-6 info@mocca-amsterdam.nl Factsheet Basispakket, Overgangsregeling Kunstkijkuren en de Cultuurbus Amsterdam Juli 2014 Inhoud Het Basispakket Kunst- en Cultuureducatie 2 MoccaAcademie

Nadere informatie

NIBUD JAARVERSLAG 2013 BEHOEFTE AAN ZEKERHEID

NIBUD JAARVERSLAG 2013 BEHOEFTE AAN ZEKERHEID NIBUD JAARVERSLAG 2013 BEHOEFTE AAN ZEKERHEID De Nederlander was in 2013 meer met zijn geld bezig dan ooit tevoren. Ruim 14.000 mensen benaderden dagelijks het Nibud met hun geldzorgen; op jaarbasis is

Nadere informatie

Hoe bedrijven social media gebruiken

Hoe bedrijven social media gebruiken Hoe bedrijven social media gebruiken SMO_214 Powered by Pondres Onderzoek Rob van Bakel Auteurs Milou Vanmulken Sjors Jonkers Beste lezer, Ook in 214 publiceren Pondres en MWM2 het Social Media Onderzoek.

Nadere informatie

Een netwerkorganisatie ter bevordering van de ondersteuning van zelfzorg 28 september 2018 Stephan Hermsen

Een netwerkorganisatie ter bevordering van de ondersteuning van zelfzorg 28 september 2018 Stephan Hermsen Een netwerkorganisatie ter bevordering van de ondersteuning van zelfzorg 28 september 2018 Stephan Hermsen Hoe het was Krachten bundelen tripartite Patiënten verenigingen Zorgverleners Zorgverzekeraars

Nadere informatie

ANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren.

ANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. ANGRY De verbeelding van de radicaal Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. Jasper Groen, Jeffrey, 2008 Paradox, het Nederlands

Nadere informatie

de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar

de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Jos Debeij Gerlien van Dalen Adriaan Langendonk VNG regionale conferenties 15 en 16 april 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud

Nadere informatie

#mediawijsheid in jouw onderwijs.

#mediawijsheid in jouw onderwijs. Aan de slag met Vmbo - mbo in verbinding: wendbaar en weerbaar Donderdag 29 november 2018 #mediawijsheid in jouw onderwijs. Mediawijsheid in het MBO Wat is mediawijsheid? Waarom er mee aan de slag? Moet

Nadere informatie

De scholen zijn aan zet Tussenrapportage programma School aan Zet

De scholen zijn aan zet Tussenrapportage programma School aan Zet De scholen zijn aan zet Tussenrapportage programma School aan Zet september 2012 Tussenrapportage Programma School aan Zet september 2012 Inleiding Elk schoolteam staat voor de uitdaging om het onderwijs

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2004 2005 30 187 Wijziging van de Wet op het voortgezet onderwijs ter aanpassing van de profielen in de tweede fase van het vwo en het havo (aanpassing profielen

Nadere informatie

REMIND. Bij u op SCHOOL?

REMIND. Bij u op SCHOOL? REMIND Bij u op SCHOOL? Inhoudsopgave Slim jezelf zijn voor professionals 3 Slim jezelf zijn 3 Programma over persoonlijke ontwikkeling 3 Kostenoverzicht 4 Over Remind 5 Wij willen 5 Trainersopleiding

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 31 332 Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen Nr. 88 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP EN VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2006 251 Wet van 27 april 2006 tot wijziging van de Wet op het voortgezet onderwijs ter aanpassing van de profielen in de tweede fase van het vwo

Nadere informatie

Vmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo.

Vmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Vmbo Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Kunst en cultuur onderbouw De onderbouw in het vmbo omvat de eerste twee leerjaren. Kunst en cultuur komen aan de orde in het

Nadere informatie

Rapport kwantitatief onderzoek ten behoeve van het Ministerie van Buitenlandse Zaken 18 juni 2019

Rapport kwantitatief onderzoek ten behoeve van het Ministerie van Buitenlandse Zaken 18 juni 2019 Rapport kwantitatief onderzoek ten behoeve van het Ministerie van Buitenlandse Zaken 18 juni 2019 Situatie en centrale vraagstelling In opdracht van: Conclusies Resultaten Annemarijn Koedam Research Consultant

Nadere informatie

De beleidsartikelen (artikel 10)

De beleidsartikelen (artikel 10) 10. INFORMATIE- EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE 10.1 Algemene beleidsdoelstelling De minister is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs. Informatie- en communicatietechnologie (ict) kan hierbij

Nadere informatie

DEELNEMEN AAN HET ACTIEF NETWERK Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid - IN ZORG

DEELNEMEN AAN HET ACTIEF NETWERK Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid - IN ZORG DEELNEMEN AAN HET ACTIEF NETWERK Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid - IN ZORG Samen met collega- zorgorganisaties aan de slag met duurzame inzetbaarheid! Aanleiding voor een ACTIEF Netwerk De gezondheidszorg

Nadere informatie

OVERZICHT LEERGANG Doelstelling van de leergang Opbouw van de leergang Inhoud van de leergang

OVERZICHT LEERGANG Doelstelling van de leergang Opbouw van de leergang Inhoud van de leergang Leergang Digitale Geletterdheid & Didactiek Product en prijzen 2017 OVERZICHT LEERGANG Onderwijs heeft als doel om jongeren voor te bereiden op de maatschappij waarin ze leven. Digitale geletterdheid is

Nadere informatie

Plan van aanpak Zwemvaardigheid. 1. Inleiding

Plan van aanpak Zwemvaardigheid. 1. Inleiding Plan van aanpak Zwemvaardigheid 1. Inleiding De notitie Schoolzwemmen, vaardigheid en veiligheid werd op 28 juni 2001 besproken tijdens een Algemeen Overleg van de Vaste Kamercommissie voor Onderwijs,

Nadere informatie

Jaarplan 2017 Verduurzamen door lokale verankering

Jaarplan 2017 Verduurzamen door lokale verankering Jaarplan 2017 Verduurzamen door lokale verankering Inleiding Present Harderwijk heeft als doel een brug te slaan tussen mensen die iets te bieden hebben en mensen die daarmee geholpen kunnen worden. Wij

Nadere informatie

Kansen voor ondernemend onderwijs in het mbo Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap

Kansen voor ondernemend onderwijs in het mbo Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap Kansen voor ondernemend onderwijs in het mbo Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap Roelf Jager en Gabry Karsdorp Ondernemen Werkwoord: (iets) gaan doen antoniem: stilzitten Een bedrijf of actie in werking

Nadere informatie