Medisch specialistische Oncologische Revalidatie Wie, wat, waar en hoe?

Transcriptie

1 Medisch specialistische Oncologische Revalidatie Wie, wat, waar en hoe? Dr. Casper van Koppenhagen, Revalidatiearts, afdeling RF&S UMC Utrecht 1 mei 2017

2 Wie ben ik?

3 Juvenalis, Satire X Een gezonde geest in een gezond lichaam is te wensen ijdelheid van de menselijke wensen?

4

5 Cijfers * IKNL * IKNL

6 Cijfers * IKNL * IKNL

7 Cijfers Incidentie neemt toe en ook de overleving neemt toe Meer mensen die met kanker leven of kanker hebben gehad 4% van alle Nederlanders leeft met kanker of heeft kanker gehad mensen ( man, vrouw) * IKNL * IKNL

8

9 Gezamenlijk doel oncologische zorg Elke patiënt verwijzen naar/wijzen op, een passend zorg-traject, op het juiste moment, op de juiste plek, voor het optimale resultaat.

10 Definitie Oncologische Revalidatie Zorg die gericht is op de functionele, fysieke, psychische en sociale problemen verbonden met kanker, inclusief nazorg en revalidatie. Wat: Advies en waar nodig begeleiding

11 Houvast voor de revalidatie professional? Richtlijn, Behandelkader Vereniging Revalidatieartsen Zorgstandaard kanker

12 Vraag naar nazorg en revalidatie Uitkomsten onderzoek Danish Cancer Society Differentiatie naar zorgvraag 2 5% Highly complex needs for rehabilitation 25% Rehabilitation and late effects that require a specialized effort 70% Supported self care or limited needs [2. Danish Cancer Society, 2011]

13 Denemarken = Nederland?

14 Oncologische revalidatie Dokter, helpt dat nou, dat bewegen?

15 Plato Lack of activity destroys the good condition of every human being while movement and methodical physical exercise save it and preserve it

16 American College of Sports Medicine Virtually all individuals with cancer can benefit from rehabilitation and exercise Exercise is safe & beneficial for cancer patients Exercise management for persons with cancer requires extensive individualization

17

18

19 Multiple Hit Theory Pre-diagnostische risicofactoren Leeftijd, geslacht, genetica Roken, eten, inactiviteit, overgewicht Jones Cardiopulmonary function and age-related decline across breast cancer - J Clin Oncol 2012

20 Multiple Hit Theory Directe gevolgen van de tumor en behandeling Pulmonaal: ChT, RT, chirurgie Cardiaal: ChT, herceptin, RT, avastin Vasculaire compliantie: ChT, RT Spierfunctie: Dexa, hormoon, ChT

21 Multiple Hit Theory Indirecte gevolgen van de behandeling Deconditionering (door o.a. inactiviteit) Gewichtstoename Krachtsverlies Jones Cardiopulmonary function and age-related decline across breast cancer - J Clin Oncol 2012

22 PACT en PACES Literatuurstudie naar effecten van training op verschillende dimensies van kanker gerelateerde vermoeidheid tijdens de behandeling Verbeteringen in general en physical fatigue en in reduced activity en motivation Geen verschil in affective fatigue en cognitive fatigue

23 PACES Van Waart. Effect of Low-Intensity Physical Activity and Moderate- to High- Intensity J Clin Oncol. 2015

24 Experimenteel Hojman et al Mice who spend more time on a running wheel has their tumors shrunk by 60% compared to their less active counterparts.

25 2 5 Revalidatie na kanker is zinvol Revalidatie heeft effect 1,2 Vooral studies na afloop behandeling, m.n. borstkanker patiënten Diverse proefschriften in NL positieve effecten op: 3-7 Uithoudingsvermogen Spierkracht Kwaliteit van leven Vermoeidheid 1 Cramp 2008, 2 Knols 2005, 3 van Weert 2007, 4 May 2008, 5 Korstjens 2008, 6 De Backer 2010, 7 Velthuis 2010

26

27

28 Psychosociale begeleiding Cognitieve gedragstherapie Mindfullness Module Arbeidreintegratie

29 Revisie Richtlijn Oncologische Revalidatie 2011 Implementatie Richtlijn Nieuwe Werkgroep Revisie geformeerd Knelpunten onderzoek verricht 5 nieuwe uitgangsvragen geformuleerd Concept recent aangeboden aan Vereniging van Revalidatieartsen ter accordering

30 Knelpunteninventarisatie: patiënten en naasten Top drie knelpunten 1. Te weinig aandacht van behandelend arts / verpleegkundige voor (rest) klachten 2. Gebrek aan informatie over positieve effecten van ondersteuning gericht op arbeid 3. Gebrek aan informatie van behandelend arts / verpleegkundige over behandelmogelijkheden (rest) klachten waardoor functioneren kan verbeteren

31 Knelpunteninventarsiatie: Professionals Top drie knelpunten 1. Problemen met financiering Oncologische revalidatie 2. Onbekendheid met verwijsmogelijkheden voor zorg voor algemene (rest) klachten 3. Onduidelijk onderscheid tussen enkelvoudige, meervoudige en complexe problematiek om goed te kunnen verwijzen naar monodisciplinaire zorg, oncologische revalidatie en revalidatiegeneeskunde

32 Revisie Richtlijn Revalidatie tijdens de behandeling (1) Overweeg om bij alle patiënten tijdens de in opzet curatieve behandeling van kanker leefstijladvies te geven en hierbij het belang van fysieke activiteit te benadrukken Overweeg om ter beperking van vermoeidheid tijdens de in opzet curatieve behandeling van kanker fysieke training onder supervisie aan te bieden

33 Revisie Richtlijn Revalidatie tijdens de behandeling (1) Overweeg om ter voorkoming van chronische vermoeidheid cognitieve gedragstherapie als psychosociale interventie aan te bieden tijdens de in opzet curatieve behandeling aan patiënten die al bij diagnose kanker vermoeidheidsklachten ervaren. Er is meer onderzoek nodig naar de effectiviteit van multimodale interventies tijdens de in opzet curatieve behandeling

34 Intake inventarisatie Is er een verstoring/bedreiging van het: 1. Fysiek functioneren? 2. Psychisch functioneren? 3. Sociaal (emotioneel) functioneren? 4. Is er sprake van risicogedrag?

35 Signaleren-screenen-verwijzen Multidimensionele problemen: Fysiek, mentaal (cognitief en emotioneel), sociaal. Denk hierbij aan: vermoeidheidsklachten, angst, depressie, (functionele) beperkingen, werk en/of relatie gerelateerde problematiek Signaleren - Gesprek - Lastmeter Overleg met revalidatie (arts) bij twijfel/vragen Aanvullende screening * - HADs (D 10, A 10) - VAS vermoeidheid ( 4) - USER-P 10 patiënten worden gezien voor aanvullende screening Behandelen - Monodisciplinaire zorgbehoefte verwijzing 1 e lijn uit netwerk - Multidisciplinaire zorgbehoefte integraal aanbod bij RV&S voor revalidatie zorg oncologische patiënt 4 patiënten worden gezien door RA Wekelijkse patiënten stroom 2 patiënten starten PRB Verpleegkundige Specialist Revalidatiearts en team gespecialiseerde revalidatie professional of verpleegkundig specialist? * conform IKNL richtlijn Oncologische Revalidatie 2011

36 Revalidatiezorg Stepped care principe: Eenvoudig waar mogelijk, complex waar nodig

37 Kwaliteit van leven bij kanker: Problemen top 10 Vermoeidheid 30-80% Fysieke conditie tot 50% Angst/zorgen 30-50% Depressie Pijn Slaapproblemen Cognitieve problemen Terugkeer naar werk Maag-darm problemen/voeding Seksualiteit/vruchtbaarheid Uit Verdonck-de Leeuw, leven met kanker 2011

38 Uitingsvormen vermoeidheid Lichamelijke vermoeidheid Cognitieve vermoeidheid Emotionele vermoeidheid Verminderde interesse en motivatie

39 Intake Revalidatiearts Brede scoop ICF model Tijd en aandacht

40 Wat houdt oncologische revalidatie in? Modulair aanbod van multidisciplinaire zorg onder aanvoering van een Revalidatiearts 1. Oncofit Groep of individueel traject bij Fysiotherapeut Trainingsmodule gericht op het verbeteren van de fysieke fitheid

41 2. Grip op vermoeidheid bij kanker onder aanvoering van Ergotherapeut Trainingsmodule gericht op het vinden van een (nieuw) evenwicht tussen belasting en belastbaarheid Inzicht in energiegevers/nemers : grip krijgen op de vermoeidheid. Techniek: daglijsten en Fitbit

42 Beperkte belastbaarheid

43 Activiteiten monitoring

44 3. Terug naar werk 2 groepsbijeenkomsten en/of Individuele begeleiding wet en regelgeving rondom terug naar werk en hoe werkbelasting opbouwen/omgaan met verminderde energie Door Maatschappelijk werk (groep en individueel) en Ergotherapeut (groep)

45 4. Werken aan verwerken Individueel, kortdurend, traject bij psycholoog. Gericht op een (aanzet tot) nieuw emotioneel evenwicht bereiken, functioneel omgaan met ziekte en beperkingen, een optimale hervatting rol gezin/sociale relaties en werk/huishoudelijke taken/ vrijetijdsbesteding. Onder leiding van Psycholoog

46 Lopen Vermoeidheid Polyneuropathie Mammacarcinoom Lopen Huishouden Werk Gehuwd, 3 kinderen Coping Bestuurssecretaris

47 Overwegingen bij advies op maat Multidisciplinair versus monodisciplinair Draaglast Logistiek (Financiën) Behoeftes (Geen ziekenhuis! Juist ziekenhuis!)

48

49 Vragen? Bel of mail! #60952