Haal meer uit de vloot

Transcriptie

1 Haal meer uit de vloot Het project haal meer uit de vloot is mede mogelijk gemaakt door het Europees Visserijfonds investering in duurzame visserij.

2 In het kader van het project Haal meer uit de vloot hebben wij een onderzoek gedaan naar de transitie van de huidige bedrijfsvoering van visserijbedrijven. Voor dit onderzoek zijn gesprekken gevoerd met visserijbedrijven die het zelf ook noodzakelijk vonden om een transitie van hun bedrijf te bespreken en indien nodig verdere acties uit te voeren. De meeste bedrijven hebben inmiddels hun beslissing genomen. Navolgend zullen wij ingaan op de volgende onderwerpen: - Familiebedrijven; - Transitie mogelijkheden; - Toekomstplannen;

3 Familiebedrijven Visserijbedrijven zijn van oorsprong echte familiebedrijven. Familiebedrijven worden gezien als de ruggengraat van de Nederlandse economie en de banenmotor van Nederland. Maar de komende jaren zal een groot aantal uitdagingen moeten worden overwonnen, teneinde de continuïteit van familiebedrijven te waarborgen. Een grote bedreiging hierbij is de onvermijdelijke opvolging in leiding en overdracht van eigendom van de huidige eigenaar naar potentiële opvolgers en kopers. In de komende jaren zullen veel Nederlandse familiebedrijven met de opvolging van hun eigenaar worden geconfronteerd. Belangrijk hierbij is dat tijdig gestart wordt met de opvolgingsplanning. Familiebedrijven zijn in bijna alle sectoren dominant. De sector Landbouw en Visserij is met 87 procent het rijkst aan familiebedrijven. Niet onverwacht, gezien de lange historie van deze bedrijven en de hoge waarde van de bedrijven in relatie tot hun rendementen.

4 Transitiemogelijkheden Vanwege het feit dat de kottersector de laatste jaren met een slechte rentabiliteit te maken heeft zijn gesprekken gevoerd met visserijbedrijven waarbij de volgende transitie mogelijkheden zijn doorgenomen: 1. Pulsvissen; 2. Samenwerking; 3. Continue varen; 4. Aanpassen financieringsstructuur; 5. Beëindiging van de onderneming c.q. beperken activiteiten;

5 Pulsvissen: Indien de ondernemer nog geen puls-ontheffing heeft moet berekend worden of de rentabiliteit verbeterd indien de ondernemer zou gaan investeren in de pulsvisserij. De ervaring bij de puls is dat een besparing van gasolie mogelijk is van 30 a 40% variërend van het type vaartuig en of de onderneming al gebruik maakt van een wing. De investering bedraagt tussen de en afhankelijk van het type vaartuig. Dit bedrag zal in de meeste situaties gefinancierd moeten worden. Ten behoeve van de financieringsaanvraag moet een prognose voor de bankier worden opgesteld. Te ondernemen acties: o Nagaan of de ondernemer in aanmerking komt voor een pulsontheffing; o Offerte voor pulsombouw opvragen; o Prognose opstellen bij pulsvisserij; o Beoordelen rentabiliteitsverbetering; o Op basis van prognose financieringsaanvraag indienen; o Tijdspad bewaken met betrekking tot beschikbaar komen vergunning, goedkeuren financiering en opdracht geven tot ombouw;

6 Samenwerking: Afhankelijk van de activiteiten van de onderneming kan samenwerking gezocht worden met andere partijen met betrekking tot bijvoorbeeld: - quotum - vaartuig; - arbeid; - financiering; Te ondernemen acties: o Bestaande partijen c.q. nieuwe partijen benaderen die willen samenwerken; o Bepalen in welke structuur de samenwerking het beste tot stand komt. o Indien ieder zelfstandig dan overeenkomst opstellen waarin de langdurige samenwerking wordt vastgelegd met een duidelijke omschrijving van de uitgangspunten c.q. de vergoedingen;

7 Continue varen: Om de capaciteit van het vaartuig beter te benutten kan overwogen om continue te varen. Hierbij zijn eventueel de volgende problemen van toepassing: - dubbele bemanning: goed personeel vinden die zelfstandig met het vaartuig weg kunnen; - quotum: de ondernemer heeft meestal zelf niet voldoende quotum om dit zonder huur te kunnen bewerkstelligen. De nadelen moeten afgewogen worden tegen de verwachte voordelen. Te ondernemen acties: o Prognose opstellen op basis van enkele bemanning en dubbele bemanning, waarbij gelijker tijd eventueel quotum huur wordt meegenomen; o Op basis van prognose bepalen hoeveel het financiële voor/nadeel bedraagt; o Beoordelen of je voldoende goed personeel weet die je met het schip wil laten varen; o Uiteindelijke keuzebepaling;

8 Aanpassen financieringsstructuur: Een aantal bedrijven hebben een dusdanige hoge financiering en vaak hierbij een te lage kasstroom zodat zij geen ruimte meer hebben om te kunnen ondernemen. De huidige bankier wil vaak geen nieuwe financiering meer verstrekken. Indien de ondernemer dan gebruik wil maken van één van de genoemde transitie opties met de daarbij behorende extra financiering is deze genoodzaakt op zoek te gaan naar een informal investor. Het vinden van de juiste informal investor die vertrouwen heeft in de visserijsector is een lastige en vaak ook een langdurig traject. De informal investor zal op basis van het ondernemingsplan beoordelen welke financieringslast de onderneming maximaal kan dragen. Met de huidige bankier wordt dan een onderhandelingstraject ingezet om te bezien of de bankier een deel van de financiering wil kwijtschelden. De zekerheden die een informal investor eist zijn vaak gelijk aan de zekerheden van een bankier. Indien deze onderhandelingen succesvol zijn afgerond kunnen de overeenkomsten met de informal investor worden opgesteld. Mocht de onderneming in de toekomst niet aan zijn betalingsverplichtingen kunnen voldoen dan zal (net zoals bij een bankier) in overleg getreden moeten worden om de aflossingsverplichtingen aan te passen.

9 Te ondernemen acties: o De familie/mede-ondernemers moeten het eens zijn om op zoek te gaan naar een informal investor; o In overleg met de mede-ondernemers bepalen wie in de onderneming wil blijven (dit zou een moment kunnen zijn om bijvoorbeeld de ouders te laten uittreden); o Bepalen welke informal investors er zijn; o Bepalen welke informal investor benaderd gaat worden; o Prognose opstellen om te bepalen welke kredietbehoefte benodigd is; o Informal investor benaderen; o Gesprekken voeren met informal investor; o Welke zekerheden eist de informal investor? o Na overeenstemming met informal investor contact opnemen met de bestaande bankier; o Gesprekken voeren met bankier; o Bankier moet kenbaar maken tegen welke voorwaarden de bank afscheid wil nemen van hun klant; o Na overeenstemming met bankier moet de ondernemer besluiten of hij akkoord is met alle gestelde voorwaarden; o Opstellen van kredietovereenkomsten met informal investor; o Selecteren nieuwe huisbankier en aanvragen bankrekening voor het regelen van het betalingsverkeer; o Formeel afwikkelen van de schulden van de bankier.

10 Beëindiging van de onderneming c.q. beperken activiteiten Een ondernemer kan verschillende redenen hebben om te overwegen om zijn onderneming te beëindigen: - leeftijd; - geen opvolgers; - thuis situatie; - geen grote investeringen meer willen c.q. kunnen doen. Indien een ondernemer deze beslissing wil nemen moet hij nagedacht hebben over o.a. de volgende punten: - wat wil hij allemaal verkopen: o gehele onderneming? o alleen vaartuig? o eventueel gebouw? o heel het quotum of een gedeelte? - is de opbrengst voldoende om de schulden te voldoen; - wat zijn de fiscale consequenties. - wat gaat hij doen na verkoop om inkomsten te genereren. Te ondernemen acties: o Prognoses opstellen bij de genoemde opties; o Fiscale consequenties bepalen bij iedere prognose; o Bepalen of opbrengst voldoende is om schulden te voldoen resp. belastingen. o Op basis van vorenstaande tezamen met de familie/medeondernemers bepalen welke optie voor hun het beste is.

11 Toekomstplannen De visserijbedrijven zijn naast het onderzoeken van transitiemogelijkheden ook bezig zich aan het oriënteren op de volgende punten: - verpakken aan boord; - rechtstreeks leveren aan bedrijven; - rechtstreeks leveren aan consument; - samenwerking binnen de keten; De meeste punten moeten nog nader uitgewerkt worden door de visserijbedrijven omdat aan elk afzonderlijk plan voor- en nadelen zitten welke goed afgewogen moeten worden. Met betrekking tot samenwerking binnen de keten zijn de eerste stappen al genomen. Visserijbedrijven, handelaar en supermarkt zijn met het idee gekomen dat de vis die vandaag wordt geveild, morgen vers verpakt in de supermarkt moet liggen. Te ondernemen acties: o Formule bedenken; o Bedrijven selecteren die willen samenwerken; o Uitgangspunten samenwerking formuleren; o Financieringsstructuur bepalen en welke zekerheden zijn er voor de financiers; o Ondernemingsvorm selecteren; o Gesprekken voeren met deelnemende bedrijven.

12 Tevens hebben de visserijbedrijven aandacht voor het verantwoord ondernemen omdat de verschillende groeperingen (consument, milieugroeperingen, overheid) dit eisen van de bedrijven. De mate van invoering is in veel gevallen ook afhankelijk van de beschikbare middelen van een onderneming.

13 Conclusie De overall conclusie die getrokken kan worden is dat de ondernemers tijdig moeten starten met een transitieproces. Het zijn processen die vaak een lange doorlooptijd hebben omdat met diverse externe partijen onderhandeld moet worden. Alsmede spelen emoties binnen de familie een belangrijke rol in de uiteindelijke beslissing die genomen wordt. De ondernemers die meegedaan hebben aan het onderzoek hebben voorgaande transitiemogelijkheden ieder voor zichzelf doorgenomen en hebben op basis van de actiepunten bepaald welke mogelijkheid voor hun onderneming de beste oplossing was.