HEART Onderzoeksdocument

Transcriptie

1 HEART Onderzoeksdocument Dennis Haverhals Rutger Wink Roderick Lucassen Arne Riekert 1

2 Inleiding Na het nieuwe gekozen concept konden we veel onderzoek gebruiken dat vorig blok al uitgevoerd was, het gekozen concept sloot namelijk goed aan op het door ons uitgewerkte concept vorig blok. Er waren echter nog een aantal vragen die we graag beantwoord wilden hebben. Vandaar de vorming van dit document. Inhoudsopgave Onderzoeksvragen blz. 3 Behandelmethodes blz. 4 Binnen een sessie blz. 9 Doelgroep blz. 11 Persona blz. 13 Conclusie blz. 14 2

3 Onderzoeksvragen Behandelmethodes Welke behandelmethodes (modules) zijn er? Welke bewegingen bevatten deze methodes? Hoe ziet een stappenplan er voor de gehele behandeling uit? Uit hoeveel sessies bestaat de gehele behandeling gemiddeld? Hoe meet men progressie? Welke invloed heeft een therapeut op de oefening? Binnen een sessie Hoeveel tijd staat er voor één sessie? Is er een volgorde van bepaalde bewegingen binnen een sessie? Hoe snel mag de patiënt de bewegingen uitvoeren? Welke bewegingsintensiteit is er toegestaan bij de oefeningen? Flexibiliteit? In hoeverre kunnen we afwijken? Hoe groot is de kans op schade door te hoge intensiteit? Doelgroep Welke symptomen heeft een patiënt? Hoe belemmert dit hem in het dagelijks leven? Hoe beïnvloedt leeftijd de klachten en behandeling? Is een patiënt gemotiveerd om te herstellen? Waardoor wordt de patiënt gemakkelijk gedemotiveerd? 3 persona s (inclusief dagbeschrijving) 3

4 Behandelmethodes Welke behandelmethodes (modules) zijn er? Voor de behandeling van Whiplash bestaan er 2 stromingen: actieve en passieve behandelingen. Bij actieve behandeling wordt er herstel bereikt door oefeningen uit te voeren en met passieve behandeling is vooral rust en ontspanning de manier waarop iemand herstelt. Daarnaast zijn er therapieën die zich vaak richten op pijnbestrijding behandeling verdoofd of verwijderd de pijn. Als gevolg hiervan kunnen spieren zich ontspannen en kan de patiënt genezen van zijn whiplash. Belangrijk om te onthouden is dat iedere behandeling begint met een tijd van rust en dus passieve behandeling. Er bestaat echter niet een 100% effectieve behandeling. Daarom wordt er per patiënt een apart behandelplan opgesteld waarbij wordt gekeken naar de ernst van het trauma en het verloop van het herstel. In dit behandelplan komen verschillende disciplines samen. De therapeut helpt de patiënt namelijk niet alleen met oefeningen maar ligt de patiënt ook voor en begeleid hem psychisch om te gaan met verschillende klachten. Welke bewegingen bevatten deze methodes? Omdat er verschillende behandelmethodes samenkomen in een behandeling van een patiënt bekijken we naar enkele losstaande oefeningen. Whiplashsymptonen.nl beschrijft onder andere de vier volgende oefeningen voor thuis. Nekoefeningen: Ga rechtop zitten zodat je met een rechte rug en de voeten plat op de grond het hoofd kan bewegen. Draai daarna je hoofd naar rechts en naar links tot het pijn doet. Herhaal deze beweging meerdere keren. Dit zal je helpen om bijvoorbeeld sneller terug met de auto te rijden. Nek en schouderoefeningen: Sta mooi rechtop en spreidt de benen, rol de schouders twee of drie maal naar achter. Op die manier bewegen de schoudergewrichten ook mee. Doe deze oefeningen rustig, het is niet nodig je lichaam te forceren. Ruggegraat en nek oefening: Exact hetzelfde als de eerste oefening maar deze keer lig je plat op je rug. 4

5 Nek bewegings oefening: sta recht, positioneer je hoofd zodat je omhoog kijkt. Beweeg je hoofd zachtjes naar naar beneden zodat je weer naar voor kijkt. Herhaal deze routine 5 keer. Hoe ziet een stappenplan er voor de gehele behandeling uit? Omdat een behandeling dus ten alle tijden op maat is en deze tijdens het herstel nog meerdere keren wordt aangepast tijdens de behandeling is er moelilijk te spreken van een stappenplan. Desondanks is er wel een globale verloop in het herstel. defysiotherapeut.com omschrijft de volgende fases Vooruitzicht op herstel Het herstel na een whiplash verloopt meestal voorspoedig. Binnen zes weken na het ongeluk is meer dan de helft van de mensen weer aan het werk en na een jaar vrijwel iedereen. De grote meerderheid heeft geen blijvende hinder van zijn whiplash. Het herstel gaat over het algemeen langzamer bij ouderen, bij vrouwen en mensen met veel hoofdpijn. Ook als bij u meteen na het ongeluk nekpijnklachten zijn ontstaan, of als u last heeft van tintelingen in de arm/hand, zal het herstel langer duren, zo leert de praktijk. Direct na het ongeluk: gedoseerd bewegen De beste manier om uw nek weer geregeld te krijgen, is door gedoseerd te bewegen. U doet er goed aan de eerste dagen na het ongeluk regelmatig uw nek naar alle kanten te bewegen tot het punt waarop dat pijn gaat doen. Het is geen probleem om de eerste dagen na het ongeval (in overleg met uw huisarts) pijnstillers, zoals paracetamol, te gebruiken. Dit zorgt ervoor dat u makkelijker beweegt en beter slaapt. Wanneer u ervoor kiest om pijnstillers te gebruiken, dan is het verstandig om ze in te nemen op vaste tijdstippen. Bouw het gebruik ervan langzaam af en stop niet opeens. Na vier dagen: geleidelijk méér doen Vanaf vier dagen na het ongeluk kunt u uw activiteiten langzaam uitbreiden. Doe de eerste drie weken rustig aan en overdrijf niet. Maar bedenk dat bewegen herstellend werkt en rusten niet. Onderzoek heeft aangetoond dat bewegen en het stapsgewijs opbouwen van activiteiten beter is dan rust houden of een halskraag dragen. Uw fysiotherapeut kan samen met u bepalen waarmee u kunt beginnen en hoe u geleidelijk uw activiteiten kunt uitbreiden. 5

6 Praktische adviezen voor de eerste drie weken Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bij mensen met een whiplash hun klachten verminderen als ze hun gewone dagelijkse activiteiten uitvoeren. Een paar praktische adviezen om u daarbij te helpen: Beweeg uw nek regelmatig (om de één à twee uur) zover u kunt zonder dat het pijn doet. Kijk in een rustig tempo ongeveer tien keer afwisselend over uw linker en rechterschouder, kijk vervolgens ongeveer tien keerafwisselend onder uw linker en rechter oksel. Zit rechtop, laat uw hoofd niet hangen. Wissel regelmatig (om de 15 tot 20 minuten) van houding. Vermijd zware activiteiten voor uw nek. Dit zijn activiteiten waarbij uw nek wat langer in één houding wordt belast, zoals bij autorijden, computeren, strijken, ramenwassen en fietsen. Of waarbij u uw hoofd maximaal achterover houdt, zoals bij het schilderen van het plafond of wanneer u bij de kapper uw haar laat wassen. Probeer zo normaal mogelijk door te gaan met uw dagelijkse activiteiten. Ook met activiteiten zoals wandelen en fietsen kunt u doorgaan. Doet u het alleen wat korter dan u gewend bent en neem regelmatig een pauze. Praktische adviezen vanaf drie weken Bouw uw activiteiten verder op. Probeer alle activiteiten die u vóór het ongeval deed weer op te pakken. In het begin lijkt dit misschien eng of kan het pijnlijk zijn. Onthoudt u echter dat er niets kapot is in uw nek en begin rustig. Ook met de activiteiten waar u bang voor bent. Hoe langer u deze activiteiten vermijdt, hoe meer problemen ze later kunnen geven. Probeer uw werk of aangepast werk te hervatten. Naarmate u langer uw werk verzuimt, wordt het terugkeren moeilijker en wordt de kans op langdurig werkverzuim groter. Bron: Hoe ziet een stappenplan gehele behandeling er uit? In het geval de klachten met name vanuit de spieraanspanning zijn ontstaan kan er al direct begonnen worden om de nek los te maken. In de eerste fase (1 3 weken) wordt er veel bewogen, zonder veel te belasten. Dit wordt langzaam opgebouwd. Na deze periode volgt fase 2: waarin de belastbaarheid in een aantal weken weer volledig opgebouwd wordt (3 tot 6 weken), ook al is dit soms enigszins pijnlijk. Uw fysiotherapeut zal hiervoor een schema maken. Het 6

7 dragen van een halskraag is in deze gevallen niet aan te bevelen. Indien de klachten met name aanwezig zijn door overbelasting van banden, kapsel en kraakbeen (een behoorlijke klap, die u niet heeft aan zien komen), dan zal het vaak wat langer duren om volledig van uw klachten af te zijn. De eerste fase zal vaak wat langer duren (3 6 weken), waarna vervolgens de belasting op gestructureerde wijze wordt opgebouwd. Een halskraag kan soms van waarde zijn in de eerste week. Bron: Uit hoeveel sessies bestaat de gehele behandeling gemiddeld? Dit is extreem afhankelijk van het herstel van de patient. Uit notities Skype moment: Meestal ziet ze een patiënt rond een jaar. Ligt heel erg aan de klachten. Ziet iemand bijv. eens in de 3 weken en in de tussentijd krijgt diegene ook huiswerk mee etc. Langduriger dan gewone fysiotherapie. Hoe meet men progressie? Vragenlijsten: Neck Disability Index: Pain Anxiety Symptoms Scale: 20.pdf Pictorial Fear of Activity Scale Cervical The instrument consists of a set of photographs depicting movements in which 4 factors that determine biomechanical demands on the neck are systematically varied Direction of Movement, Arm Position, Weight Bearing, and Extremity of Movement. Patients (n = 355) who had been involved in motor vehicle collisions with minimal symptoms (n = 143) and moderate to severe symptoms (n = 212) rated their fear of engaging in a set of activities depicted in the PFActS C. 7

8 Multi Dimensional Pain Inventory: to move/media/upload/west_haven_yale_multidimensional_pain_i nventory.pdf Mondelinge feedback patiënt. Hartslag, zweetsecretie etc valt te meten met een apparaat. 8

9 Binnen een sessie Hoeveel tijd staat er voor één sessie? +/ 45 per contactmoment, waarbinnen max 20 minuten voor het spel (uit skypemoment) Is er een volgorde van bepaalde bewegingen binnen een sessie? Afhankelijk per patient, waar hij zich goed bij voelt, waar de angst ligt etc. Er wordt met je besproken welke oefeningen je gaat doen, gebaseerd op je klachten. De oefeningen hoeven niet binnen een bepaalde volgorde afgewerkt te worden. Hoeveel herhaalde bewegingen? In de huidige behandeling is het meestal 5 tot 10 keer. (bron 3 5) Hoe snel mag de patiënt de bewegingen uitvoeren? Over het algemeen gaat het om langzame, gecontroleerde bewegingen, waarbij het er om gaat dat de patient de pijngrens opzoekt en zich hierbij veilig voelt Perform all exercises in a slow and controlled manner. Do each exercise as precisely as you can. With each repetition, make sure the movements are smooth and slow, not quick or jerky Bron: publications stats/pdfs/whiplash%20injury%20recovery%20b ooklet%20 %202nd%20edition.pdf 9

10 Welke bewegingsintensiteit is er toegestaan bij de oefeningen? De intensiteit van de beweging ligt aan de ernst van de whiplash van de patiënt en aan het het stadium binnen het herstel, maar de patient moet wel door middel van het spel steeds verder bewegen,. De patient moet zich wel veilig blijven voelen, dus is het riskant de snelheid en kracht van de bewegingen in het begin op te voeren. Later kan hieraan wel gewerkt worden. Flexibiliteit? In hoeverre kunnen we afwijken? Ook dit is verschillend per patient. Hoe groot is de kans op schade door te hoge intensiteit? Aangezien er geen schade was/is bij een whiplash, is er in principe ook geen kans op fysieke schade. Wel op mentale schade. We kunnen de patiënt door een pijnlijke ervaring demotiveren verder te gaan met een specifieke (be)handeling. Ook dit is weer heel erg afhankelijk van de patient. We moeten in ieder geval echt voorkomen dat we de patient demotiveren door te hoge intensiteit, dat zou namelijk tegenstrijdig zijn met het doel van onze game. Gebruikte bronnen deze sectie: 1. over behandeling beg eleiding whiplash/295 whiplash en fysiotherapie door manueeltherapeut ronald k an xidgurzk Video aantal oefeningen 4. Video aantal oefeningen 5. p69jm Video aantal oefeningen 6. publications stats/pdfs/whiplash%20injury%20r ecovery%20booklet%20 %202nd%20edition.pdf (Australisch informatieboekje inclusief veel oefeningen) 10

11 Doelgroep Welke symptomen heeft een patiënt? Whiplashsymptonen.nl geeft een goed beeld van de verschillende symptomen die optreden bij Whiplash. Patiënten kunnen slecht een of enkele van deze symptomen ervaren. De symptomen die bij een whiplash opspelen zijn over het algemeen zeer verschillend van aard. Echter, er is meestal direct na het ongeval sprake van: Pijn Evenwichtsstoornissen Concentratiestoornissen Duizeligheid Lichte hoofdpijn Het post whiplash syndroom heeft enkele veelvoorkomende symptomen. Pijn in de nek is een symptoom dat bijna alle post whiplash syndroom patiënten hebben. Hoofdpijn is ook zeer voorkomend. Bovendien zijn de emotionele symptomen ook van toepassing bij sommige slachtoffers van het post whiplash syndroom. Ongeveer 60% heeft last van zenuwachtigheid en is zeer prikkelbaar terwijl daarvan nog eens 30% aan depressie leidt. Vanwege de constante pijn en irritatie van een whiplash hebben vele mensen last van psychische storingen zoals hierboven vermeld. Ongeveer 6% van de mensen met een post whiplash syndroom zijn meer dan een jaar werk onbekwaam vanwege de pijn. Ongeveer 15% neemt na die periode ook nog eens extra pijnstillers om de pijn te verzachten. Veel van deze mensen zoeken naar verschillende manieren om het verlies aan loon en plezier te compenseren en kunnen hun levensstijl drastisch veranderen. Verder zijn slapeloosheid, vergetelheid en gebrek aan concentratie ook symptomen van het post whiplash syndroom. [Bron] whiplash syndroom/ 11

12 Hoe beïnvloedt leeftijd de klachten en behandeling? Het herstel gaat over het algemeen langzamer bij ouderen whiplash syndroom/ Het blijkt dat vrouw zijn, een ongeluk op de snelweg, een hogere leeftijd, een lager opleidingsniveau, hoge pijnscores, veel beperkingen ervaren, een lage mate van zelf effectiviteit, laat hulp zoeken, steeds weer om behandeling vragen, slaapproblemen hebben en somatisatie factoren zijn die in meer of mindere mate geassocieerd zijn met een vertraagd herstel. over behandeling begeleiding whiplas h/295 whiplash en fysiotherapie door manueeltherapeut ronald kan De klachten zijn dus naar alle waarschijnlijkheid niet erger, wel duurt het herstel langer bij ouderen. Is een patiënt gemotiveerd om te herstellen? Ja, anders gaat deze naar alle waarschijnlijkheid niet naar de fysiotherapeut. Waardoor wordt de patiënt gemakkelijk gedemotiveerd? Pijngrens, angst voor de pijn, angst voor verder beschadigen. 12

13 Persona Persona 1: Chuck Norris Chuck Norris is een man van 73 jaar en woont in een grote villa net buiten Utrecht. Chuck werkt als acteur en beoefent verschillende soorten vechtsporten. Hij heeft 2 kinderen: een zoon van 41 en een dochter van 38. Chuck heeft drie weken geleden een auto ongeluk gehad, en heeft hier een whiplash aan over gehouden. Dit heeft grote gevolgen voor zijn leven, hij kan zijn werk niet meer uitoefenen en ook zijn hobby s zijn minder goed uit te voeren. Verder lijdt hij aan slapeloosheid. Chuck is bang zijn nek te bewegen, dit belemmert in grote mate zijn herstel, en ook dit belemmert hem ervan zijn dagelijkse bezigheden uit te voeren. Chuck zit tegenwoordig veel thuis. Zijn familie komt regelmatig op bezoek. Vooral met zijn zoon heeft hij een hechte band. Hij ging samen naar de sportschool met hem. Tegenwoordig wandelen ze echter meer samen. 13

14 Conclusie De belangrijkste punten en conclusies, waarmee we ons concept beter kunnen realiseren, staan hieronder: Er mogen geen abrupte hoofdbewegingen gemaakt worden. Het gaat om langzame, gecontroleerde bewegingen. Het is ons duidelijk geworden welke oefeningen er zijn (hoe het hoofd bewogen kan worden, en hoe niet) en hoeveel herhalingen er doorgaans uitgevoerd worden per oefening. Er is ongeveer 20 minuten tijd voor het spel (liefst verdeeld in 2 sessies). Oefeningen hoeven niet binnen een bepaalde volgorde uitgevoerd te worden, het zou wel handig zijn bepaalde oefeningen te selecteren (gebaseerd op de klachten van de patient) Elke patient heeft andere klachten, de intensiteit van de bewegingen moeten dus afgesteld kunnen worden. Er staat niet vast hoe lang een behandeling duurt (uit hoeveel sessies deze bestaat). Er zal dus voldoende content beschikbaar moeten zijn in het spel. 14