Schouderoperatie. oefeningen en richtlijnen. Paramedische Ziekenhuiszorg. Het schoudergewricht

Transcriptie

1 Paramedische Ziekenhuiszorg Schouderoperatie oefeningen en richtlijnen U heeft met uw behandelend arts besproken dat u een operatie krijgt aan uw schouder. Het doel van de operatie is het wegnemen of het verminderen van pijn. Hierdoor zult u uw schouder beter kunnen blijven gebruiken in het dagelijks leven. In deze folder geven we u vooral uitleg over de fysiotherapie tijdens en na uw opname. We geven u ook praktische adviezen en tips. Lees de folder aandachtig door en neem deze mee naar huis zodat u thuis zelfstandig en onder leiding van een fysiotherapeut kunt oefenen. Het schoudergewricht Het schoudergewricht bestaat uit twee botdelen: de schouderkom, die in het schouderblad zit; en de schouderkop die aan de bovenarm zit. In normale omstandigheden komen de vormen van schouderkop en schouderkom perfect met elkaar overeen. Het gewricht wordt onder andere stabiel gehouden door spierweefsel en gewrichtsbanden. De kop en de kom zijn bekleed met kraakbeen. Het kraakbeen kan door een gewrichtsontsteking, ongeval of botbreuk na verloop van tijd slijten. Op röntgenfoto s is dan meestal een duidelijke versmalling van de gewrichtsspleet te zien. Het bewegen van de schouder kan door de slijtage van het kraakbeen steeds moeilijker en pijnlijker zijn. Als u veel pijnklachten heeft, kan uw behandelend arts met u besluiten een gewrichtsprothese in de schouder te plaatsen. De operatie Er zijn verschillende soorten protheses. Mede afhankelijk van uw leeftijd, de kwaliteit van uw spieren en pezen en de ernst van de slijtage wordt bepaald welke prothese u krijgt. Meestal zal zowel de kop als de kom moeten worden vervangen. Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Jeroen Bosch Ziekenhuis / (PMD-078, uitgave december 2016)

2 De prothese De behandelend specialist bespreekt met u welke prothese wordt geplaatst. De Equinox prothese kan worden gebruikt na een trauma of bij gewone slijtage. Meestal wordt er ook een kunststof komdeel geplaatst. Deze prothese bestaat uit twee delen: Een steel: deze wordt in de bovenarm ingebracht Een kop: deze wordt op de steel geplaatst. De Copeland prothese ( fietsbel ) wordt met name gebruikt bij slijtage en bestaat uit een kopje met een steeltje die in de bovenarm wordt ingebracht. De reversed Equinox of omgekeerde schouderprothese wordt meestal gebruikt bij artrose in combinatie met een gescheurd peesmanchet. Van de kop wordt een kom gemaakt en van de kom een kopje. Deze prothese bestaat uit twee delen: Een steel: deze wordt ingebracht in de bovenarm. Een omgekeerd kopje dat in het schouderblad wordt geplaatst. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 5

3 Voordelen van een operatie Het belangrijkste voordeel is minder pijn. De pijnklachten van voor de operatie verdwijnen na de operatie bijna helemaal. Ook de beweeglijkheid van de schouder kan verbeteren, maar dat is meestal niet de belangrijkste reden voor de operatie. Als u geopereerd bent in verband met een complexe schouderbreuk zal de pijn na de operatie meestal goed verminderen. De beweeglijkheid verbetert dan niet altijd na de operatie. Tijdens de revalidatieperiode kunt u ook pijnklachten hebben. Dit is een ander soort pijn dan u eerst had en deze wordt in de loop der tijd minder. Complicaties Bij iedere ingreep is er kans op complicaties, zoals een wondinfectie of bloeding. Bij een schouderprothese-operatie kunnen verder complicaties voorkomen zoals het moeilijk genezen van de wond, een zenuwbeschadiging of diepe infectie. Een luxatie (het uit de kom gaan) van de prothese komt zelden voor. In de loop der jaren kan het kapsel van pezen en daaraan verbonden spieren in de schouder (de rotator cuff) verslechteren. De verslechtering kan betekenen dat u uw schouder nog minder goed kunt gebruiken. Op lange termijn kan het voorkomen dat de prothese loslaat. Het revalidatieschema Na de operatie draagt u een sling (collar and cuff) om de beweging van uw schouder en arm zoveel mogelijk te beperken. De oefentherapie start direct. In het begin doet de fysiotherapeut vooral passief en actief geleide oefeningen die tot verbetering van functie leiden. Afhankelijk van het herstel gaat u na twee à vier dagen met ontslag. De revalidatie duurt drie tot negen maanden. In deze periode oefent u ongeveer twee keer per week bij de fysiotherapeut. Daarnaast moet u thuis huiswerkoefeningen doen. Na ongeveer drie maanden kunt u starten met fietsen, bromfiets rijden of zelf autorijden. De fysiotherapie wordt intensiever. De krachtoefeningen worden zwaarder en er wordt aandacht besteed aan coördinatie en functioneel oefenen (afhankelijk van uw werk en sportactiviteiten). Afhankelijk van het niveau van bewegen voor de operatie (denk aan zwaar lichamelijk werk of sporten op hoog niveau) stopt de therapie na zes tot negen maanden. Functieherstel neemt in het algemeen lange tijd in beslag. Als u voor de operatie uw schouder nog goed kon gebruiken, kan na de operatie vaak ook een beter herstel bereikt worden. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 5

4 Adviezen, tips en instructies voor thuis na de operatie De sling moet de eerste zes weken gedragen worden. Hierbij kunnen geleidelijk steeds meer oefeningen zonder sling uitgevoerd worden. In de eerste zes weken mag u niet: steunen op de elleboog; de arm heffen boven de 90 ; dingen dragen; de onderarm actief naar binnen bewegen. Let op! Of u de onderarm naar buiten mag draaien en mag heffen (geleid actief/passief) bepaalt de orthopedisch chirurg. Verder geldt: Maak geen extreme of onverwachte bewegingen met uw geopereerde arm (ook niet in de sling). U mag niet fietsen, bromfiets rijden of zelf autorijden tot drie maanden na de operatie; Wissel inspanning en rust af, maar ga niet de hele dag op bed liggen. Als u in bed ligt, plaats dan een kussen onder uw arm, zodat de arm wat naar buiten en iets hoger ligt. Oefentherapie voor thuis Dit schema is bedoeld als geheugensteuntje voor thuis. Uw fysiotherapeut thuis gebruikt het schema bij uw verdere behandeling. Als u vragen heeft over de oefeningen kunt u deze stellen aan uw fysiotherapeut. Voor alle oefeningen geldt dat u die vijf tot tien keer moet herhalen. Oefen minimaal drie keer per dag (ook zonder sling). Oefen als dat mogelijk is voor de spiegel. Tijdens het oefenen kan er een drukkend, trekkend en zeurend gevoel ontstaan of kan uw schouder vermoeid aanvoelen. Dit is geen reden om te stoppen met oefeningen. Forceer niets en blijf binnen uw pijngrens. Week 1 Oefen het bewegen van uw pols en hand. Het bewegen van uw elleboog (buigen en strekken) doet u met behulp van de gezonde arm. Oefen het bewegen van uw nek door rustig uw hoofd naar links en rechts te draaien, uw hoofd te buigen en uw hoofd zijwaarts naar links en rechts te bewegen (oor naar de schouder). Doe voorzichtige oefeningen van de schoudergordel (in alle richtingen). Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 5

5 Week 2-6 Ook in deze periode is het niet de bedoeling dat u bij het oefenen pijn krijgt. Oefen drie tot vijf keer per dag (ongeveer vijf tot tien minuten). Het oefenen kunt u gaan uitbreiden onder begeleiding van een fysiotherapeut. U mag nu op hele rustige manier ook de spieren van uw schouder gaan oefenen. De spieren worden geholpen door de andere arm. Voorbeelden van deze oefeningen: De fysiotherapeut leert u de zogenaamde pendeloefeningen: ontspannen kleine bewegingen in de geopereerde schouder. Dit mag zeker geen pijn geven. Met behulp van een stok en de gezonde arm de geopereerde arm iets naar buiten laten draaien. Zitten op een kruk en dan met beide handen achter uw rug een stok vastpakken. Nu beide armen gestrekt achterwaarts heffen. Door middel van een katrol het heffen van de arm oefenen. De kracht komt uit de gezonde arm. Week 6-12 Als het mogelijk is, wordt het gebruik van de sling afgebouwd. U breidt de oefeningen uit onder leiding van de fysiotherapeut: U doet isometrische weerstandsoefeningen in overige houdingen van de schouder. U start voorzichtig met het naar binnen/buiten draaien van uw schouder. De actieve oefentherapie voor uw schouder wordt uitgebreid. Als dat nodig is passieve mobilisatie van S.C. en A.C. gewrichten en of scapulathoracaal. Uitbreiden functionele oefentherapie voor de schouder. (gerelateerd aan werk en sport). Poliklinische controle Zes weken na de operatie heeft u de eerste controle op de polikliniek bij de orthopedisch chirurg. Er worden dan röntgenfoto s gemaakt. Als de foto s goed zijn mag u gaan starten met belasten van uw arm zoals steunen en dingen gaan dragen. De afspraak voor deze controle krijgt u bij ontslag uit het ziekenhuis. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 5