T.a.v. de heer W. Vleugels Postbus KS ROTTERDAM. Kenmerk: SPA2209/42-u Betreft: Advies concept Meerjarenplan Wmo

Transcriptie

1 Aan: Dienst JOS T.a.v. de heer W. Vleugels Postbus KS ROTTERDAM Stichting Platform Agenda 22 Schiedamse Vest BH Rotterdam Postbus AJ Rotterdam tel KvK Triodos Bank Kenmerk: SPA2209/42-u Betreft: Advies concept Meerjarenplan Wmo Rotterdam, 30 november 2009 Geachte heer Vleugels, Stichting Platform Agenda 22 (SPA22) voldoet graag aan uw verzoek om een reactie op het concept Meerjarenplan Wmo (hierna Meerjarenplan Wmo genoemd). Ondanks de korte termijn die de meelezers uit de klankbordgroep Wmo hebben gekregen voor het opstellen van deze reactie, doet het SPA22 deugd dat al haar aangesloten deelnemers hun inbreng hebben geleverd. In dit advies treft u eerst een aantal algemene opmerkingen aan. Daarna vindt u reacties op onderdelen. Ten slotte zijn alle aanbevelingen kort voor u op een rij gezet. Algemeen Het is goed dat de gemeente steeds meer inzet op het verbinden van beleidsplannen, zoals dit Meerjarenplan Wmo met o.m. de nota Sociale Strategie en het gebiedsgericht werken. Verbindingen tussen beleidsplannen kunnen alleen maar leiden tot een versterking van gemeentelijk beleid, en voorkómen het gevreesde langs elkaar heen werken. In dat kader hecht SPA22 zeer aan een effectieve samenwerking tussen gemeentelijke diensten en deelgemeenten. Dit is immers essentieel voor het realiseren van het doel van de Wmo, nl. dat álle Rotterdammers kunnen meedoen, ongeacht hun beperking en naar gelang hun capaciteiten. Het verbaast SPA22 dat dit Meerjarenplan Wmo een periode van vier jaar bestrijkt (tot 2014), maar dat de concrete uitwerking vnl. plannen bevat die tot en met 2011 lopen.

2 Zelfredzaamheid In de inleiding staat: De Wmo compenseert waar mensen niet volledig kunnen deelnemen aan de samenleving en men niet kan voorzien in een oplossing binnen het eigen netwerk. SPA22 is van mening dat de inhoud van de nota deze uitspraak onvoldoende waarborgt. De nota zet hoog in op het vergroten van de zelfredzaamheid van mensen ( sociale stijgers ). Echter, nergens wordt een uitspraak gedaan waaruit blijkt dat de gemeente erkent dat er grenzen zijn aan die zelfredzaamheid. Wie bepaalt hoe zelfredzaam iemand is? Elk mens, ongeacht of hij/zij een beperking heeft, heeft zijn/haar grenzen. De Wmo is een wet gericht op participatie van alle burgers. Het is goed dat burgers gestimuleerd worden hun zelfredzaamheid te verbeteren, maar gemeentelijk beleid moet ruimte laten voor de variatie in capaciteiten en voor de grenzen aan menselijke mogelijkheden. SPA22 beveelt daarom aan dat in het Meerjarenplan Wmo wordt opgenomen dat de gemeente erkent dat er een grens is aan het verbeteren en versterken van de zelfredzaamheid van mensen. Hoofdgroepen uit Sociale Strategie De opbouw van het Meerjarenplan Wmo volgt de indeling van de nota Sociale Strategie. De nota Sociale Strategie onderscheidt drie hoofdgroepen, t.w. sociaal sterken, sociaal kwetsbaren en overlevers / afglijders. Onder deze laatste categorie worden o.a. mensen met een beperking gerangschikt. Het Meerjarenplan Wmo neemt deze hoofdgroepindeling over. Daar heeft SPA22 moeite mee om de volgende reden. De term afglijders is bijzonder kwetsend voor iedereen, met name voor mensen met een beperking. Immers, deze term impliceert dat mensen met een beperking gezien worden als mensen die in een negatieve, neerwaartse spiraal zitten en daar niet uit zullen komen. Sterker nog, waarschijnlijk alleen maar erger zullen worden. Dit is niet alleen een onjuiste weergave van de werkelijkheid, het doet tegelijk geen recht aan alle extra inspanningen die mensen met een beperking dagelijks moeten leveren om überhaupt gewoon mee te kunnen doen, juist omdat de maatschappij niet voor hen automatisch toegankelijk is. Een gemeente die zich maximaal wil inspannen zodat al haar burgers ongeacht hun beperking gewoon kunnen meedoen in de maatschappij, én die op die participatie ook een beroep doet, kan en mág mensen met een beperking niet neerzetten als afglijders. Zorgbelang Zuid-Holland kaartte dit punt al eerder aan bij wethouder Kriens. 1 SPA22 beveelt dan ook aan dat u in het Meerjarenplan Wmo de benaming van de drie hoofdgroepen uit de Sociale Strategie wijzigt in Sociaal sterken, Sociale kanshebbers en Sociaal kwetsbaren. Onderscheid beperkingen SPA22 mist in het Meerjarenplan Wmo het duidelijk benoemen van de groepen mensen met een beperking. Zo worden mensen met een verstandelijke beperking (VG) of met een psychische beperking niet of nauwelijks genoemd. Dit suggereert dat het beleid niet voor hen bedoeld is. Want maar al te vaak wordt bij de term mensen met een beperking alleen maar aan degenen met een lichamelijke beperking gedacht. 1 Korte reactie op het consultatiedocument Rotterdam sterk d.d. 31 augustus brief aan wethouder J. Kriens / Zorgbelang Zuid-Holland.

3 Het Meerjarenplan Wmo mag dan alleen de hoofdlijnen schetsen van het Wmo beleid, het is wel belangrijk om daarin de doelgroepen specifiek te benoemen, zoals die in de Wmo zijn opgenomen. SPA22 beveelt daarom aan, dat u, waar mensen met een beperking in het Meerjarenplan Wmo genoemd worden, deze groepen met name benoemt: mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking. Commentaar op onderdelen Zelfredzaamheid, blz. 5 Op diverse plaatsen in het Meerjarenplan Wmo wordt geschreven over de zelfredzaamheid van burgers. Op blz. 5 in de tweede alinea lijkt u te suggereren dat ook langdurige zorg eindig is. Maar zorg voor mensen met een beperking is vaak chronisch. Langdurige zorg leidt niet tot cure, het gaat om care die blijvend nodig is. Rol Klankbordgroep Wmo, blz. 6 Op pagina 6, onder 1.4 staat dat de klankbordgroep Wmo geen formeel orgaan is. SPA22 meent dat de status van de klankbordgroep beter omschreven moet worden, zodat het voor de lezer duidelijk is wat de rol is van deze groep. Het is mooi dat de klankbordgroep flexibel is, zodat er gevarieerde inbreng verwacht kan worden. Toch is het belangrijk dat er een zekere mate van continuïteit wordt gewaarborgd. Belangenorganisatie, blz. 6 In hetzelfde onderdeel, tweede paragraaf, staat als slotzin: 'Ook Stichting Platform Agenda 22 (SPA22), de Rotterdamse belangenorganisatie en adviesorgaan voor mensen met een lichamelijke beperking en senioren, ( ). Dit is onjuist. Stichting Platform Agenda 22 is nadrukkelijk geen belangenorganisatie, maar een adviesorgaan voor het college van B&W van Rotterdam. De zin moet luiden: Ook Stichting Platform Agenda 22 (SPA22), het Rotterdamse adviesorgaan voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking, en voor senioren, ( ). Klanttevredenheidsonderzoeken, blz. 8 Het valt SPA22 op dat er zoveel klanttevredenheidsonderzoeken zijn (zie 2.3.2). Veel van deze onderzoeken bestaan uit schriftelijke enquêtes, waardoor slechts een deel van de cliënten bereikt wordt. Met name zorgmijders vallen buiten de respondenten. Bekend is ook dat het overgrote merendeel van deze onderzoeken een 7 à 8 opleveren. Het risico van een 7 à 8 is, dat er geen prioriteit ligt bij het boven tafel krijgen waar het beleid voor verbetering vatbaar is. Er is immers voldoende gescoord. Om een beter beeld van de klanttevredenheid te krijgen, beveelt SPA22 aan dat wordt opgenomen hoe een verdiepingsslag gemaakt wordt in de gebruikelijke klanttevredenheidsonderzoeken, b.v. door gebruik te maken van groepsgesprekken, panels, focusgroepen of spiegelgesprekken.

4 Nog mooier zou het zijn als nazorg van dienst- of hulpverleners een vast onderdeel van de dienst- of hulpverlening is, zodat daaruit niet alleen blijkt of mensen goed geholpen zijn, maar ook waar verbetering nodig is. Daarmee wordt een apart klanttevredenheidsonderzoek overbodig. Preventieve ondersteuning Jeugd, blz. 11/12 Op blz. 12, in de eerste alinea, staat dat het Centrum voor Jeugd en Gezin een laagdrempelig, eerstelijns centrum is voor alle jeugdigen en ouders. Zorgbelang Zuid-Holland heeft geconstateerd dat het CJG met name voor jeugdigen zelf bij lange na nog geen laagdrempelige voorziening is. Sport en Vrije Tijd en de Wmo, blz. 12/13 SPA22 gaat ervan uit dat het programma Breedtesport en sportontwikkeling wordt verbonden met de Sportnota die zeer recent behandeld is in de raadscommissie FIBS, en dat het programma zal aanhaken bij de Richtlijn toegankelijkheid sportaccommodaties die momenteel wordt ontwikkeld voor Sport en Recreatie. Ook neemt SPA22 aan dat in ditzelfde programma het Meer bewegen voor ouderen wordt meegenomen. Uitvoeringsprogramma Verbetering Welzijnssector, blz. 13/14 De doelstelling van dit onderdeel is te algemeen geformuleerd. Dat maakt het lastig om opdrachtgevers en opdrachtnemers af te rekenen op het behalen van deze doelstelling. De tendens lijkt te zijn om (veel) te bezuinigen op het welzijnswerk. In dat kader is het des te belangrijker dat de opdracht aan welzijnsorganisaties zo helder en scherp mogelijk geformuleerd is. SPA22 pleit er ook voor om in de eerste plaats gebruik te maken van de reeds opgebouwde contacten van welzijnswerk in deelgemeentes, en niet al te makkelijk te switchen naar andere organisaties die weer van voren af aan moeten beginnen met het opbouwen van een netwerk en contacten. De planning is ook erg algemeen geformuleerd. Waarschijnlijk omdat de rol van JOS na 2011 stopt en wordt overgenomen door de deelgemeentes. SPA22 beveelt aan dit onderdeel van het Meerjarenplan Wmo concreter te formuleren, zodat de doelen voor de vervolgplannen helder zijn en continuïteit geborgd wordt. Basisinfrastructuur sociaal, blz. 14/15 Onder het kopje betrokkenheid deelgemeenten staat dat de stad zorgt voor het verzamelen en actualiseren van de benodigde expertise. Wie is in dit geval de stad? Vraagwijzer, blz. 16/17/18 Bij subdoelstelling b op pagina 16 moet worden toegevoegd gunstige bereikbaarheid voor mensen met een beperking en senioren. Dit kan dan op pagina 17 onder b verder worden uitgewerkt. Op blz. 17, onder b, laatste aandachtstreepje, is sprake van een outreachend opbouwwerker. Daarnaast moet de opbouwwerker vooral een goed luisterend oor hebben. SPA22 gaat er van uit dat deze opbouwwerker in dienst is van de Vraagwijzer.

5 Niet duidelijk is vanuit welke vestiging (hoofd- of satellietvestiging) deze werkt en welk gebied de opbouwwerker bestrijkt. Blz. 17, punt e: SPA22 meent dat het essentieel is dat de medewerkers van de Vraagwijzer goed opgeleide krachten zijn (HBO, liefst maatschappelijk werk), met kennis van mensen, met een goede bejegening en met kennis van zaken (problematiek, sociale kaart, regelingen). Dit zou in het Meerjarenplan Wmo moeten worden opgenomen. Daarnaast beveelt SPA22 aan dat Vraagwijzer zorgvuldig aandacht schenkt aan de deskundigheid van vrijwilligers in relatie tot hun taak (matchen van vrijwilliger en taak; inhoudelijke kennis (b.v. scholing); capaciteiten). Blz. 18, laatste paragraaf vóór Mantelzorgondersteuning: Platform Agenda 22 moet zijn Stichting Platform Agenda 22. Mantelzorgondersteuning, blz. 18/19/20 SPA22 is bezig met een onderzoek naar de ervaringen van mantelzorgers onder de Wmo. In het kader van dat onderzoek bereikten klachten over de kwaliteit van Steunpunten Mantelzorg het Platform. Er zijn, net als bij Vraagwijzers, grote verschillen in kwaliteit en dienstverlening bij de diverse Steunpunten. SPA22 beveelt aan dat in het Meerjarenplan Wmo wordt opgenomen dat, en hoe de kwaliteit van deze Steunpunten worden gewaarborgd. Ook met het oog op de toekomst, waarin de Steunpunten samengaan met Vraagwijzers. Blz. 19, subdoelstellingen, Implementeren van de ondersteuningsovereenkomst. SPA22 is geen voorstander van een mantelzorgovereenkomst tussen een (deel)gemeente en een mantelzorger. Immers, de gemeente is volgens de Wmo verplicht deze ondersteuning te leveren. Rotterdam levert die ondersteuning al sinds de jaren 90, lang voordat de wetgever dit bedacht. Alle mantelzorgers in Rotterdam kunnen vanaf die tijd terecht bij een Steunpunt Mantelzorg voor ondersteuning. Een overeenkomst waarin wederzijdse verplichtingen zijn vastgelegd, is nooit noodzakelijk geweest en ook nu niet. Sterker nog: een overeenkomst legt juist meer druk op mantelzorgers, met name vanwege het verplichtende karakter. Gezien de ambitie van de gemeente om juist overbelasting van mantelzorgers tegen te gaan, is dit een vreemd initiatief. Gezien de zwaarte van het instrument mantelzorgovereenkomst, SPA22 beveelt dan ook aan dit niet te implementeren. Voor het verkrijgen van inzicht in het bereiken van mantelzorgers en de kwaliteit van de geleverde ondersteuning, beveelt SPA22 aan dat alle Steunpunten Mantelzorg een eenduidige elektronische registratie bijhouden van de mantelzorgers die zij geholpen hebben, de ondersteuning die zij geleverd hebben (goede dossiervorming), en standaard in hun diensten nazorg opnemen, waarmee niet alleen de cliënt geholpen is maar ook inzicht verkregen wordt in de kwaliteit van de ondersteuning en eventuele manco s.

6 SPA22 mist bij het onderdeel Mantelzorgondersteuning nog kwaliteitseisen voor medewerkers van Steunpunten Mantelzorg. Een mantelzorger van iemand met een psychische beperking heeft andere problemen dan een mantelzorger van iemand met een verstandelijke beperking. Het Platform VG zal hier in een later stadium dieper op ingaan. Het Basisberaad kan u meer over vertellen over mantelzorgers van mensen met een psychische beperking. Medewerkers van Steunpunten Mantelzorg moeten in ieder geval kennis hebben van deze verschillen, omdat het anders vaak niet mogelijk is om de juiste ondersteuning te leveren (maatwerk). Voor kwalitatief goed personeel moeten de financiën ook beschikbaar worden gesteld. Blz. 20, de planning voor het overgangsjaar 2010: hoe gaat dit allemaal georganiseerd worden? En wie schrijft het nieuwe beleidsprogramma? Het is goed dit alvast in dit Meerjarenplan Wmo op te nemen. Actieprogramma Vrijwilligerswerkbeleid De vierde subdoelstelling is het Intensiveren van de inzet van de zorgvrijwilliger;. Wat staat de gemeente hierbij voor ogen? Ook bij vrijwilligers wordt de druk binnen het Wmo beleid steeds verder opgevoerd. SPA22 pleit ervoor de grenzen van vrijwilligers (kennis, kunde, belasting) zorgvuldig te bewaken, om te voorkomen dat zij afhaken. Professionele ondersteuning is daarbij essentieel. De eindverantwoordelijkheid dient altijd bij de professionals te liggen. Actieprogramma Seniorenbeleid, blz. 21/22 SPA22 is benieuwd op welke terrein interventies worden ingezet om de doelstelling te bereiken. Bovenaan pagina 22, tweede aandachtspunt: Richtlijn ontwikkelen en implementeren voor de toe- en doorgankelijkheid en aanpasbaarheid van woningen, in samenwerking tussen sociale en fysieke gemeentelijke diensten en woningcorporaties. Sinds maart 2008 is de Woonadviescommissie (WAC) als onderdeel van SPA22 werkzaam in Rotterdam. Aan deze commissie nemen deel een aantal leden van SPA22, Cosbo en een ervaringsdeskundige. De WAC werkt nauw samen met ds+v en de afdeling IV van SoZaWe. Als eerste actie heeft de Woonadviescommissie Rotterdamse richtlijnen opgesteld voor Aanpasbaar bouwen in Rotterdam. Sindsdien toetst de WAC nieuwbouwplannen op aanpasbaarheid. Daarnaast classificeren corporaties hun woning met behulp van het sterrensysteem. Het verdient aanbeveling met één norm te werken. SPA22 / WAC wordt dan ook graag verder bij de uitwerking van dit punt betrokken, maar ook bij het realiseren van aanpasbare nieuwbouwwoningen en renovatie in Woonservicegebieden. Actieprogramma mensen met een beperking, blz. 22/23 Onder Doelstelling, de tweede zin: Volgens de geest van de Wmo moet iedereen meedoen. Hier ontbreekt het woord kunnen : Volgens de geest van de Wmo moet iedereen kunnen meedoen. Blz. 23, de Woonservicegebieden: het is belangrijk dat zeker in deze gebieden woningen aanpasbaar en bezoekbaar zijn. SPA22 wijst u op de Rotterdamse richtlijnen voor aanpasbaar bouwen, en het werk van de WAC. Dit kan met elkaar verbonden worden.

7 Individuele Voorzieningen, blz. 23/24 Blz. 24, punt 3, Kwaliteit van dienstverlening : de inzet op de kwaliteit van dienstverlening lijkt vooral te liggen in het verbeteren van de processen en beheersen van kosten. SPA22 zou graag zien dat hierin ook de kwaliteit van de dienstverlening (producten) zelf wordt opgenomen. Uit dit gedeelte blijkt niet goed hoe 65-plussers worden bereikt. Wijzigingen in AWBZ en effecten op de Wmo, blz. 24 t/m 27 Herindicaties in de AWBZ leiden in sommige gevallen tot schrijnende situaties. B.v. bij ouders van jonge kinderen 2 met een beperking wier kind niet langer in aanmerking komt voor dagopvang in een gespecialiseerd kinderdagverblijf. Dit legt extra druk op de ouders, en vergroot de kans dat de ouders overbelast raken. Maar er zijn meer situaties te bedenken waarin mantelzorgers steeds zwaarder belast worden, b.v. in een huishouden waar iemand als gevolg van een CVA niet langer goed kan functioneren 3. Voor deze situaties bestaat geen adequate ondersteuning. SPA22 beveelt aan dat de gemeente Rotterdam in kaart brengt welk soort ondersteuning nodig is, en samen met cliëntenorganisaties en zorgaanbieders een passend aanbod ontwikkelt onder de Wmo. Blz. 26, Compensatiebeginsel en gevolgen voor Rotterdam : SPA22 spreekt liever van compensatieplicht dan van compensatiebeginsel. Daarnaast lijkt de tekst van dit stuk vooral gericht op wat de gemeente moet bieden, en wat zij als afdoende kan beschouwen. Dit doet geen recht aan de geest van de wet, die vanuit de compensatiegedachte een beroep doet op creatieve oplossingen, die gezamenlijk met cliënten worden gevonden. Het doet ook geen recht aan de weg die de afdeling Individuele Voorzieningen vooral het laatste jaar is ingeslagen, waarbij zij juist de geest van de wet zoveel mogelijk tracht te vertalen in creatieve oplossingen. Een gemiste kans. Wmo pilots, blz. 27/28 In Hillegersberg-Schiebroek gaat men nieuwe individuele en collectieve arrangementen ontwikkelen, om als brede producten te worden opgenomen in het VraagWijzerloket. SPA22 wijst erop dat wanneer er arrangementen ontwikkeld worden, de kans groot is dat het aanbod wordt gestandaardiseerd. Terwijl juist de Wmo vraagt om passende, individuele oplossingen voor een vraag, niet een standaardpakket. Wie alleen een nieuw lampje voor een koplamp van de auto nodig heeft, heeft geen behoefte aan een doos met een complete set om beide koplampen te vervangen. Woonservicegebieden, blz. 28/29 SPA22 benadrukt dat in een Woonservicegebied woningen aanpasbaar en bezoekbaar zijn. Zie ook de opmerking over de richtlijn voor toe- en doorgankelijkheid (blz. 5 van dit advies). 2 3 kinderen tot 4 jaar mensen met CVA kunnen lijden aan concentratieproblemen, geheugenstoornissen, wisselend en afwijkend gedrag, verlies van regie over het eigen leven

8 Daarnaast gaat het Platform ervan uit dat de Vraagwijzer onder het gepaste voorzieningenniveau valt. Ten slotte beveelt SPA22 aan om bij Hoe wordt de doelstelling bereikt toe te voegen: mensen met een beperking en senioren opereren tijdens het gehele proces als toezichthouder. Deze worden inhoudelijk professioneel ondersteund, op basis van bevoegdheden. Van Klacht naar Kracht, blz. 30/31 Bij dit gedeelte over de gezondheid van Rotterdammers ontbreekt een verband met de schone stad. Dit programma is vooral afhankelijk van of mensen bij de huisarts komen, en wat voor advies deze hun geeft. Overlevers/Afglijders, blz. 31 e.v. SPA22 verwijst naar haar commentaar op deze term bovenaan blz. 2 van dit advies. In dit hoofdstuk wordt niet duidelijk aangegeven of mensen met een (licht) verstandelijke beperking ook tot de doelgroep behoren. Plan van aanpak Maatschappelijke Opvang fase II, blz. 31/32/33 Bij deze opvang is het belangrijk om rekening te houden met het gegeven dat mensen met een verstandelijke beperking altijd zorg en ondersteuning nodig zullen hebben, en veel mensen met een psychische beperking ook. Dat betekent dat het systeem niet alleen gericht moet zijn op cure, maar ook een onderdeel care moet hebben, met name voor deze groepen. Lokale Zorg netwerken, blz. 35/36 Blz. 35, eerste paragraaf: de laatste twee zinnen gaan over de regio Rijnmond, niet over de gemeente Rotterdam. Zij horen niet thuis in het Meerjarenplan Wmo van de gemeente Rotterdam. Concretisering Wmo in Rotterdamse deelgemeenten Aangezien SPA22 niet adviseert aan deelgemeentes, laat zij de deelgemeentelijke invulling onvoorzien van commentaar. Wel valt al in de inleiding op, dat er veel plannen verbonden moeten worden: IWAP en, Gebiedsvisies en andere beleidsnotities. Sturing van de Wmo, financiën, blz. 71 e.v. In de tabel op pagina 72 is voor de Vraagwijzers een bedrag van opgenomen t/m 2012, daarna echter zakt dit bedrag naar 850. In dezelfde tabel is voor Mantelzorg alleen in 2010 een bedrag van 650 beschikbaar, daarna niets meer, en voor Woonservicegebieden is slechts t/m 2011 geld beschikbaar. Ook Bewonersinitiatieven, Individuele Voorzieningen, Jeugdbeleid en Huiselijk geweld hebben vanaf 2011 minder budget. Hoe gaat het daarna? Hoe verhoudt dit zich tot alle plannen in dit Meerjarenplan? 4 bedragen x 1.000

9 Samenvattend Het Meerjarenplan Wmo zet goed in op het verbinden van diverse beleidsnota s en uitvoeringsprogramma s. Dit kan het gemeentelijk beleid alleen maar ten goede komen. De term Afglijders is bijzonder kwetsend, zowel voor mensen met een beperking als voor ouderen. Het Meerjarenplan Wmo moet afstand nemen van deze benaming. SPA22 mist het specificeren van de groepen mensen met een beperking voor wie dit Wmobeleid bedoeld is, nl. mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking. Zelfredzaamheid is goed, maar kent zijn grenzen. Erken die als gemeente en laat mensen niet het slachtoffer worden van theoretisch maar niet praktisch haalbare doelstellingen. SPA22 beveelt aan dat: - de gemeente sterk inzet op een effectieve samenwerking tussen gemeente, deelgemeenten en gemeentelijke diensten; - het Meerjarenplan Wmo de benaming van de hoofdgroepen de Sociale Strategie niet overneemt, maar deze aanpast in sociaal sterken, sociaal kanshebbers en sociaal kwetsbaren ; - in het Meerjarenplan Wmo bij name aangegeven wordt voor welke groepen mensen met een beperking het beleid bedoeld is: met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking; - in het Meerjarenplan Wmo een verdiepingsslag bij de klanttevredenheidsonderzoeken wordt gemaakt, b.v. door te werken met focusgroepen, spiegelgesprekken of panels; - het programma Breedtesport en Sportontwikkeling verbonden wordt met de Sportnota 2016, en met de Richtlijn toegankelijkheid sportaccommodaties die momenteel ontwikkeld wordt voor Sport en Recreatie; - in het Meerjarenplan Wmo kwaliteitseisen voor de medewerkers van Vraagwijzers en Steunpunten Mantelzorg worden opgenomen; - de gemeente geen gebruik maakt van ondersteuningsovereenkomsten met mantelzorgers, omdat deze niets toevoegen maar juist extra druk op mantelzorgers leggen; - SPA22 / Woonadviescommissie wordt betrokken bij het realiseren van toe- en doorgankelijke woningen, met name in Woonservicegebieden; - de gemeente in samenspraak met cliëntenorganisaties en zorgaanbieders een passend aanbod ontwikkelt voor ondersteuning van mantelzorgers die als gevolg van de veranderingen in de AWBZ zwaarder belast worden; - de doelstelling van het onderdeel Uitvoeringsprogramma Verbetering Welzijnssector scherper te formuleren. In de hoop met dit commentaar een constructieve bijdrage te leveren aan het Meerjarenplan Wmo , Met vriendelijke groet, C.A.J. Scheffer-van Schaik, voorzitter T.C. Willemsen, secretaris