Werkvormen - III - Collegiale consultatie

Transcriptie

1 Werkvormen - III - Collegiale consultatie Inleiding; Twee pastores 1 gaan met elkaar in gesprek. Ze kunnen elkaar inzicht geven, bemoedigen en kracht geven. Het is een collegiale consultatie. Er zijn verschillende redenen om in gesprek te gaan. o De één heeft een leervraag over het werk en wil graag iemand consulteren over de casus. Dit kan zijn een volgende stap die gezet moet worden in een proces van beleid bij het werk. Het kan ook een vraag van verheldering zijn bij een lastige casus in het werk. De werkvorm hiervoor is - het waarderend consultgesprek.[a] o Een andere weg is die van de persoonlijke inspiratie. Er moet een nieuwe balans gemaakt worden. Dit kan op het spirituele vlak zijn (wat bezielt mij?) of het kan te maken hebben met de eigen betrokkenheid op de taken(wat geeft mij nieuwe energie?). De werkbegeleiding heeft hiervoor twee werkvormen die ontwikkeld zijn bij het mentoraat: - de werkvorm van de vijf kolommen [B] - wandeling met het gesprek over de eigen identiteit [C]. 1 De term pastor wordt gebruikt omdat hiermee zowel de dominee, de kerkelijk werker als ook de geestelijk verzorger getypeerd worden. 1

2 [A] Het waarderende consultgesprek Bij een waarderend consultgesprek is een duidelijke structuur in het gesprek: Stap 1: verkennen van de situatie, daarbij ook focussen op de talenten Stap 2: dromen over een toekomst waarin jij en je gemeente tot hun recht komen. Stap 3: Spreken over de thema s die er echt toe doen en de lastige vraagstukken. Stap 4: De nieuwe perspectieven vertalen naar concrete plannen. Doel: De consultgever brengt door het stellen van waarderende vragen de kracht van de pastor naar boven. Karakteristieken van een waarderend consultgesprek 2 1. Het gesprek neemt vitaliteit van de ander als uitgangspunt en zoekt naar positieve momenten, gebeurtenissen en voorbeelden van het handelen van de pastor, ook de kracht van de gemeente speelt mee. 2. Een actieve luisterhouding door de consultgever geeft de consultvrager de ervaring volledig te worden gehoord, begrepen en gewaardeerd. 3. De vragen roepen, door de manier waarop ze zijn geformuleerd, ervaringen op die verbonden zijn met de eigen bron van geloven. Krachten die daaruit voort komen worden geactiveerd. Respect voor de ander en zijn of haar visie is de basis. 4. Door het delen van persoonlijke inspiratie en betrokkenheid op de gemeente en de kerk ontstaat een open dialoog. De relatie tussen consultgever en consultvrager is een die verbindt. 5. De rol van de consultgever is het stellen van open vragen, aanmoedigen om meer (gedetailleerd) te vertellen en verschillende onderwerpen die gerelateerd zijn aan de casus aan bod te laten komen. 2 Bron: Keynote Consultancy BV karakteristieken van een Appreciative Interview, bewerkt naar pastores 2

3 Vragen stellen bij de verschillende stappen. Stap 1. De casus scherp stellen. Vragen die het beeld van de situatie verduidelijken: o Wat deed/zei jij toen of wat deden/zeiden de anderen? o Welk effect of welke effecten had dat? o Hoe voelde je toen? o De context erbij betrekken laten vertellen over verbindende personen/gebeurtenissen (bv: Wat ging aan deze casus vooraf? Zijn er nog andere betrokkenen?) Stap 2. Welke ideale toekomst staat je voor ogen? Vragen naar de talenten van de ander: o Beschrijf de situatie waarin je gemeente en jij het meeste tot je recht zou komen. Je eigen inspiratie klinkt door. Je talenten worden zichtbaar. o Wat zie je dan voor je? o Wat doe je dan? o Wie heb je daarbij nodig? o Gerelateerd aan de hulpvraag: zou je deze talenten ook in kunnen zetten bij de casus? Stap 3. Waarderend onderzoeken: o Wat wil je bereiken? o Hoe is dat gerelateerd aan het beleidsplan van de gemeente? o Waar sta je nu? o Waar zijn de knelpunten / wie zijn de remmende personen? o Wat heb je al in huis? o Waar kan al een volgende stap gezet worden? 3

4 Stap 4. Nieuwe perspectieven en concrete plannen. De schaalvraag: Als de gewenste situatie op een schaal van 0-10 het cijfer 10 krijgt, welk cijfer geef je dan aan de huidige situatie? Waar sta je nu? De uitkomst, ongeacht het cijfer, is het startpunt van het inventariseren en analyseren van wat de inbrenger al bezit, op weg naar de gewenste situatie. De deelnemers helpen de inbrenger te zoeken naar de eigen hulpbronnen en succesvolle gedragingen, door het stellen van de vraag: wat maakt dat je al een.. scoort? Wat heb je al in huis? o De volgende stappen: o Hoe ziet de gemeente er uit over drie jaar met jouw inbreng? o Wat is er gebeurd aan de casus over drie maanden? o Welke zaken kunnen al opgepakt zijn over drie weken? o Wat doe je over drie dagen? o Welke dingen kunnen al over drie uur zijn gedaan? o Over drie minuten? 4

5 [B] De vijfkolommenoefening 3 Doel: de pastores krijgt meer inzicht op de waarderende factoren in hun werk: wat geeft energie en hoe kan dat ingezet worden op de andere terreinen van het werk? Werkwijze: Beide pastores vullen een vijfkolommenoefening in over het eigen werk. Eerst wordt gefocust op de één, pas als dat afgerond is worden de rollen verwisseld. Invullen: Verdeel een 'liggend' A4-blad in vijf verticale kolommen, genummerd I t/m V en beantwoord dan de volgende vijf vragen in de betreffende kolommen: I II III IV V Welke dingen doe je, waarbij je jezelf in de regel als een vis in het water voelt? Welke dingen doe je, die je beleeft als horend tot het eigene van je werk /ambt maar waar je op de één of andere manier moeite mee hebt (een soort steentje in je schoen)? Welke dingen doe je, terwijl je ze niet beleeft als horend tot het eigene van je werk / ambt. Je kunt ze met of zonder plezier doen, ze dringen zich aan je op, anders dan in II bedoeld. Het kan zijn dat je ze doet, omdat je die dingen leuk vindt om te doen,of omdat er niemand anders is die het kan doen. Welke dingen doe je niet, je komt er niet aan toe en dat frustreert je. Welke dingen doe je niet, die je wel beleeft als horend tot het eigene van je werk / ambt, maar je komt er niet aan toe en dat frustreert je niet. 3 Zie ook de vijfkolommenoefening/mentoraat op 5

6 I. II. III. IV..V Bespreking: 1. Laat de ander zo veel mogelijk vertellen en wel over kolom 1. Gedetailleerde info vragen. Bijvoorbeeld: kerkdienst: maak onderscheid in de voorbereiding, liederenkeuze, exegese, gebeden, het uiteindelijke schrijven van de preek. Hoort dat allemaal in kolom 1? Of: pastoraat: ouderenbezoek, ziekenhuisbezoek, bezoek bij een verjaardag, rouwpastoraat etc. En: beleid van pastoraat, toerusting van bezoekers en ouderlingen. Hierbij wordt zichtbaar waar de pastor de inspiratie vindt, de talenten worden zichtbaar en de gewaardeerde plek in de gemeente krijgt gestalte. 2. Verbind de overlappingen, wijs op tegenstrijdigheden. 3. Wat zou je graag veranderen? Hoe zou je energie van I. kunnen inzetten bij 2.? 4. Stappen voor de toekomst: - Heeft dit inzicht over je balans in je werk ook gevolgen over je wijze van werken nu? - Wat zou uitgebouwd kunnen worden want het genereert energie, ook relateren aan de context, de gemeente en vrijwilligers. - Wat is nodig om de zaken van kolom IV (die frustreren) in kolom I of II te krijgen? 6

7 [C] De identiteit van de pastor 4 "Wie wil ik zijn als pastor? Doel: een pastor helpen bij het verwoorden van wie wil ik zijn als pastor? Inhoud: Bezinning en verdieping met behulp van een bijbelse figuur of meditatieve tekst Werkwijze: Deze werkvorm is geschikt om al wandelend met elkaar in gesprek te zijn. De een is consultvrager en is de verteller (pastor). De ander is consultgever en stelt verkennende en verdiepende vragen. De consultgever geeft de pastor een paar minuten bezinningstijd en vraagt aan de pastor: Bezin je op je eigen rol als predikant, (kerkelijk werker, geestelijk verzorger), is er een Bijbeltekst, een bijbels figuur, een lied of een andere meditatieve tekst die bij je boven komt en die iets vertelt over hoe jij je eigen rol ziet? De consultgever nodigt de pastor uit om te vertellen, en stelt uitnodigende, open vragen. Als een bijbeltekst of meditatieve tekst gekozen wordt, leest de pastor deze voor en legt uit hoe deze tekst verbonden is met de eigen identiteit. Het is de bedoeling dat de pastor vertelt over eigen drijfveren, de Bijbeltekst of meditatieve tekst dient als hulpmiddel voor de pastor na te denken over de rol die zij of hij graag wil hebben. In het gesprek kan aan de orde komen: 1. heeft de huidige werksituatie voldoende uitdaging, en waarin krijgt dat gestalte? 2. zijn er in de toekomst initiatieven te ontplooien waarin het nog meer gestalte krijgt? 3. zijn er remmende factoren, en hoe daar dan mee om te gaan? 4. is deze tekst geschikt om te gebruiken op een speciale manier in het werk? Deze werkvorm vraagt vertrouwen en verbondenheid. Het dient zorgvuldig afgerond te worden, waarin de een de ander respecteert en ook eigen inspiratie deelt.. 4 Uit de werkmap voor mentoren in de Protestantse Kerk in Nederland, werkvorm 6. 7

8 De werkbegeleiding voor predikanten biedt aan in groepsverband of individueel te werken met de verschillende vormen van waarderende gespreksvoering. Dit kan in regionaal verband georganiseerd worden. In overleg wordt een programma samengesteld en de kosten daarvoor berekend. Belangstellenden kunnen contact opnemen met Team werkbegeleiding voor predikanten Dienstencentrum van de Protestantse Kerk in Nederland André Drost, Lex Boot, Nelleke Boonstra 8