Een Duurzame Vlaamse Bio- Economie. Tine Schaerlaekens Advisor Innovation Policy, essenscia vlaanderen Program Manager, FISCH

Transcriptie

1 Een Duurzame Vlaamse Bio- Economie Invalshoek CHEMIE Tine Schaerlaekens Advisor Innovation Policy, essenscia vlaanderen Program Manager, FISCH Studienamiddag Bio-Economie, 09/11/2015

2 Inleiding GOALS Food security Sustainable resource management Reducing dependency on nonrenewable resources Tackling climate change Creating jobs Maintaining competitiveness PRINCIPLES Food first Sustainable yields Cascading principle Circularity Diversity

3 CHEMIE en Bio-Economie: dimensies Mina-raad Advies Duurzaam gebruik van biomassa in een bio-economie, Feb 2013

4 CHEMIE en Bio-Economie: Europa 9% van de Europese chemische industrie is gebaseerd op bio-gebaseerde grondstoffen: 8,3 Miljoen ton < 90 Miljoen ton Quantification of raw materials use in the chemical industry, 18/10/2013, Cefic

5 CHEMIE en Bio-Economie: Europa Suiker, zetmeel, plantaardige olie, natuurlijke rubber, dierlijk vet, chemische pulp Quantification of raw materials use in the chemical industry, 18/10/2013, Cefic

6 Key Messages Cefic Bio-based industries will grow and become more important in the future they need the enabling role of biotechnology and chemistry. A stable, coherent and predictable regulatory framework is required to attract investment in the bioeconomy in Europe. Access to raw materials in sufficient quantity, the right quality and globally competitive prices is needed for biobased industries to develop in Europe. Research and Innovation should be focused in the deployment of demonstration and flagship projects in Europe. The public private partnerships BBI and SPIRE complement each other and are needed to make this happen in Europe. Market instruments should promote alternatives that deliver most added-value from the sustainability perspective.

7 4 th SCAR Foresight Exercise Chemische industrie zal grotendeels fossiel-gebaseerd blijven in de komende decaden Transitie naar bio-gebaseerde grondstoffen binnen het bredere kader van verduurzaming Hernieuwbare grondstoffen Duurzamere processen Sluiten van kringlopen Duurzamere producten

8 4 th SCAR Foresight Exercise

9 4 th SCAR Foresight Exercise

10 CHEMIE en Bio-Economie: Vlaanderen Geen vergelijkbare kwantitatieve cijfers (% biogebaseerde grondstoffen in de chemische industrie) Wel kwalitatieve analyse van biogebaseerde waardeketens Waardering grondstof, technologie en proces, toepassing en markt, concurrerende waardeketen Kansrijke waardeketens voor Vlaanderen

11 4 th SCAR Foresight Exercise

12 Conclusies 4 KANSRIJKE WAARDEKETENS VOOR VLAANDEREN 2 KANSRIJKE WAARDEKETENS OP KORTE TOT MIDDELLANGE TERMIJN Productie van fijnchemicaliën uit suikers, zetmeel en andere hernieuwbare grondstoffen Eén van de belangrijkste toepassingsdomeinen van IB Negatieve factoren zoals prijsconcurrentie, moeilijke toegang tot grondstoffen en investeringskost spelen minder dan voor bulkchemie Kansen voor nieuwe functionaliteiten en nieuwe markttoepassingen Het gebruik van tweede generatie suikers als grondstof Aantal technologieën beschikbaar op pilootschaal, maar logistiek, infrastructuur en economische haalbaarheid blijven belangrijke uitdagingen

13 Conclusies 4 KANSRIJKE WAARDEKETENS VOOR VLAANDEREN 2 KANSRIJKE WAARDEKETENS OP MIDDELLANGE TOT LANGE TERMIJN Ligninerijke grondstoffen voor hoogwaardige materialen en chemicaliën Theoretisch enorme hoeveelheden ligninerijke grondstoffen beschikbaar Groot en divers potentieel aan toepassingen Waardeketen dient nog volledig uitgebouwd te worden op basis van nieuwe technologische ontwikkelingen Conversie van (afval)-gas in chemicaliën Theoretisch enorme hoeveelheden grondstoffen beschikbaar Uitbouw logistiek en opzuivering nodig Conversietechnologieën dienen nog grotendeels ontwikkeld te worden Groot en divers potentieel aan toepassingen

14 Horizontale technologiedomeinen Nieuwe (milde) ontsluitingstechnologieën Houden rekening met de verwaarding van alle componenten (bioraffinageconcept) Zo breed mogelijke waaier van producten Logistiek van de grondstof Haalbaarheid van 2 de generatie grondstoffen in belangrijke mate bepaald door logistieke kost Locaties waar de grondstof in hoge concentratie aanwezig is of kan aangevoerd worden Economische haalbaarheid van de mobilisatie Meer interdisciplinaire samenwerking nodig

15 CARBOLEUM:Catalytic conversion of carbohydrate side streams to develop new, innovative chemical applications QUATERNARY SURFACTANTS glucose sucrose Katalyst + aids starch CARBOHYDRATE SIDE STREAMS CATALYTIC CONVERSION + SEPARATION + REACTOR DESIGN NEW ALKYLAMINE-BASED INTERMEDIATES

16 CHITINSECT:Productie en toepassing van chitosanuit insecten-biomassa op labo- en piloot-schaal Ontwikkeling van optimale kweekmethode voor de Zwarte Wapenvlieg Processing van de biomassa, conversie van chitine naar chitosanen processing van chitosan Formulatiesvoor diverse toepassingen Niettoxische Anti-fouling Bescherming van zaaizaad tegen koudestress

17 AMBER: Valorisatie van proteïnerijke nevenstromen - toepassingen in de chemische industrie en voedersector Conversie en fractionering van nevenstromen Toevoegingsmiddelen voeder EN Gecondenseerde destillatiestoffen en natte distillatiegranen van bio-ethanol productie Bulkchemicaliën voor alkydsen harsen voor inkt Gefunctionaliseerde bulkchemicaliën voor harsen voor verf Biogebaseerde harsen Verven Inkten

18 BELEID Vlaanderen Algemene principes Focus op het wegnemen van belemmeringen (bijvoorbeeld toegang tot grondstoffen) ipv op het creëren van push (bijvoorbeeld door opleggen van targets) Level playing field tussen Vlaanderen en Europa Level playing field tussen de verschillende toepassingsdomeinen van bio-gebaseerde grondstoffen Level playing field tussen bio-gebaseerde en fossiel-gebaseerde producten met een evenwaardig duurzaamheidsprofiel Wetenschappelijk gebaseerde duurzaamheidscriteria die rekening houden met volledige levensduur en end-of-life van producten Zoveel mogelijk marktwerking vooropstellen

19 BELEID Vlaanderen Concrete voorstellen Wegwerken inconsequenties tussen energiebeleid en materialenbeleid Ondersteuning van innovatie voor een duurzame bio-economie Onderzoek & Ontwikkeling Clusterwerking Piloot- en demo-projecten Betere afstemming federale en gewestelijke beleid Normen en labels Import van grondstoffen

20 Nabeschouwing GOALS Food security Sustainable resource management Reducing dependency on non-renewable resources Tackling climate change Creating jobs Maintaining competitiveness INNOVATIE PRINCIPLES Food first Opletten voor perverse effecten Sustainable yields Duurzame intensifiëring landbouw Cascading principle Algemeen principe Resource Efficiency Circularity Connectie bio-economie en circulaire economie Diversity Bioraffinage concept

21 Dank voor uw aandacht