Regio West-Brabant. Duurzame energiemonitor 2014
|
|
- Floris Aalderink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 R^^^f Regio West-Brabant Duurzame energiemonitor 2014 oktober 2016
2 R^^^f Opdrachtgever Regio West-Brabant Irene Koch, Kristie van Damme Postbus AM Etten-Leur Uitgebracht door INNAX bouwkundig adviseurs Pieter Klep Postbus AK VEENENDAAL T F I N N A X å f t GEBĽDLIWŕiOMGEVING ^įjį^ Locatie Regio West-Brabant Projectnummer
3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Energievraag 3. Resultaat 2014 en doorkijk De toename verklaard 5. Vordering doelstelling 6. Aanbevelingen 7. Conclusies Bijlage 1 Grafieken per gemeente Bijlage 2: Methodiek
4 R^^^f 1. Inleiding De inspanningen van de regio zijn erop gericht om in 2020 een aandeel van 16% hernieuwbare energie te bereiken. Deze doelstelling is gebaseerd op het bruto eindverbruik. In 2010 is een inventarisatie (nulmeting) van duurzame energieopwekking uitgevoerd die heeft gediend als basis voor een visie waarmee uitvoering wordt gegeven aan de duurzame energiedoelstelling. Voortschrijdende inzichten en bijstelling van het rijksbeleid hebben ervoor gezorgd dat de visie steeds is bijgesteld. Steeds is als uitgangspunt gehanteerd: Regionale DE-doel = xx van de energievraag - xx aandeel wind op zee Sinds de kabinetten Rutte is de doelstelling bepaald op basis van de bruto eindverbruik methode. Het aandeel wind op zee is bepaald aan de hand van de energievraag van Nederland. Met de huidige plannen tot en met 2023 wordt 3,3126 van de Nederlandse energievraag opgewekt met wind op zee. Let wel dit is voortdurend in beweging en afhankelijk van technologische en prijsontwikkelingen. Er is bewust uitgegaan van het jaar al 2023 voor wat betreft wind op zee. Tot 2020 is het aandeel aanmerkelijk kleiner en zou een voor het jaartal 2020 groter "tekort" creëren terwijl dat 3 jaar later zondermeer aan de regio toekomt. 2. Energievraag Met behulp van de klimaatmonitor is de regionale energievraag vastgesteld. Het cijfermatig meest recente complete jaar is Dit is dus voor deze monitor als ijkmoment gehanteerd. De totale energievraag is vastgesteld op 80,5 PetaJoule Onderstaande grafiek toont de verdeling van de sectoren van de regionale energievraag. Energiegebruik: 80,5 PJ Tūtaal bekend energiegebruik Gebouwde Omgeving ^E^^^H a Totaal bekend energiegebruik Verkeer en vervoer (excl. snelwegen en railverkeer]; a Tūtaal bekend energiegebruik Landbouw, bosbouw en visserij (gasen elektr.] Tūtaal bekend energiegebruik Industrie, Energie, Afval en Water.excl. gasgebmik Energieproductie ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Figuur 1 Energiegebruik Regio West-Brabant 2014
5 R^^^f Om de energievraag voor 2020 te bepalen is een aantal aannames gedaan. Zo is aangenomen dat de vraag in 2020 ten opzicht van 2014 met is gestegen. En in 2023 is de aanname stijging ten opzichte van het verbruik in Deze aannames zijn gebaseerd op de energiebesparing overeenkomstig de landelijke doelstelling wat in de praktijk neerkomt op een afbuiging van de stijging. Per saldo stijgt het energieverbruik nog steeds. PBL en ECN schatten in een scenariostudie van 2012 in dat dit tot 2030 nog zeker het geval zal zijn. Het energieverbruik voor 2020 is bepaald op 84,54 PJ. Voor 2023 is dat 86,15 PJ. De regionale doelstelling voor 2020 bedraagt 16^) DE van 84,54 PJ: in totaal 13,53 PJ. De bijdrage van wind op zee brengen we hierop in mindering. Wind op zee maakt een grote sprong tussen 2020 en 2023 (een verdubbeling). Bij de bepaling van de regionale doelstelling wordt al rekening gehouden met de bijdrage van wind op zee in Dat is 3,3ľJé van de energievraag van 2023 ofwel 2,85 PJ. De regionale duurzame energiedoelstelling luidt dus (13,53-2,85) 10,67 PJ in Met deze DE-monitor is in beeld gebracht hoeveel duurzame energie regionaal in 2014 is geproduceerd. Om inzicht te krijgen in de concrete projecten, hebben de gemeenten vragenlijsten ingevuld. Deze zijn verwerkt en resulteren in de volgende hoeveelheid duurzame energie die in 2014 in de regio wordt geproduceerd, namelijk 3,88 PJ. Dit komt neer op een aandeel van 4,82"Jž, exclusief wind op zee. Een lichte stijging ten opzichte van 2012 waarin het aandeel 4,78^) bedroeg. Het landelijk aandeel bedroeg 5,6^). Let wel: daarin is alles meegenomen, inclusief grote centrales die hoofdzakelijke draaien op houtsnippers uit Canada. Wordt alleen al het aandeel wind op zee in 2020 hierbij opgeteld dan presteert de regio beter dan het gemiddelde in Nederland. Regionaal 4,82'Jé + wind op zee ^ 1,55 l Jé) bedraagt 6,37'Jé. De verklaring dat de regio West-Brabant beter presteert dan landelijk gemiddeld komt door het relatief grote aandeel windturbines. En er moet ook worden vermeld dat in 2015 meerdere windturbineprojecten zijn opgeleverd. Zou het ijkmoment in 2015 liggen, dan zou het percentage uitkomen op 5,58^). Inmiddels zijn in 2016 ook al nieuwe windparken in gebruik genomen. Om het regionale doel van 16l duurzame energie te bereiken resteren nog 4 jaren. Dat betekent meer dan een verdubbeling in 4 jaar tijd. Om te beoordelen of 16^) regionale duurzame energieopwekking in 2020 haalbaar is, wordt ook een doorkijk gegeven in hoofdstuk 3. 5
6 3. Resultaat 2014 en doorkijk 2020 De gemeenten hebben ook opgegeven welke projecten in voorbereiding zijn, met een realisatiejaar en een slaagkans. Deze informatie is doorgerekend in de DE-monitor en geeft het volgende beeld: Windenergie in concrete plannen: 184 MW: GJ (1,46 PJ) Bio-energie, voornamelijk bijmenging biobrandstof: GJ (0,85 PJ) GGO, nieuwbouw (nul op de meter) en zonneparken: GJ (0,16 PJ) Totaal mag tot 2020 worden gerekend op een extra 2,47 PJ aan concrete plannen. Dat komt overeen met verhoging van het aandeel met 2,92% In Figuur 2 Resultaat 2014 en doorkijk 2020^023is het resultaat inclusief de doorkijk naar 2020 weergegeven. Aandeel ( 0 Zo) 12, o 7o 10,0096 S.70% 8, ; a.76% ,0094 4,78 0 Zo 4,82 0 Zo 4, ,0096 2, , verwacht 2020 max 2023 Bio-energie Windenergie B Gebouwde omgeving BWindopzee Figuur 2 Resultaat 2014 en doorkijk 2020/2023 Het scenario max 2023 gaat uit van 100% slaagkans van alle in voorbereiding zijnde projecten en doorvertaling van het volledige plan (2023) wind op zee. Na 2020 komen er niet veel nieuwe plannen bij. Dus met name wind op zee maakt het verschil tussen deze twee scenario's. In bijlage 1 zijn de grafieken per gemeente uitgewerkt. Op de volgende bladzijde staan de grafieken van alle gemeenten in de regio ter vergelijking naast elkaar. In figuur 4 zijn de resultaten uitgedrukt in energiehoeveelheden (GJ's) Figuur 5 toont het aandeel duurzame energie per gemeente 6
7 Totaalbeeld van de regiogemeenten. Resultaat in GJ 1,V'M-M Bio-energie m windenergie " Gebouvvgebciiidei 1 opties ' II lil. M M.11 I..1İİİI.I:- Alphen-Crtaam BaaNe-Nassau Bergen 00 Zoom I 'l íl ilĩl? ŕ"' Seen rui den berg ' I 1 - i,-.-..i--,-n- -". rhnlen Werkendam WoensdreihT wouclr-iŕheni ľundert Figuur 3 Resultaat 2014 en doorkijk 2020/2023 per gemeente in GJ Aandeel hernieuwbaar (ind wind op zee) V. -ds'erge Cefcű;.Y:-getjű~den optici I Windenergie op ll III lil.1.11.ll ll lil Aalburg Alphen-Chaam Baarle NJSÌ,ÛLJ Bereen op Zoom Br#c jeertruidenbere Halder bere VI'' : ril i!.ii.":ľvrhi;i 1 ļn.-.-r'- 1,t,i lholen Weikendam Woensdiecht Woudnchem Zundert Figuur 4 Resultaat 2014 en doorkijk 2020/2023 per gemeente in % DE
8 4. De toename verklaard In 2012 bedroeg de hoeveelheid geproduceerde duurzame energie 3,7 PJ. In 2014 is de productie gestegen naar 3,9 PJ. De toename komt overeen met bijvoorbeeld 23 MW windenergie of met ruim zonnepanelen. Het aandeel echter is beperkt gestegen. De belangrijkste reden daarvoor is het toegenomen energiegebruik. Deels is dat een feitelijke toename van het energieverbruik en anderszijds wordt de klimaatmonitor steeds completer en daarmee het inzicht in de energievraag steeds betrouwbaarder. Met name inzicht in energieverbruik bij bedrijven is verbeterd. Bij woningen was dit al behoorlijk goed. Met de uitrol van slimme meters, maar ook warmtemeters in het kader van de Warmtewet wordt het beeld nog verder verbeterd de komend jaren. In alle gemeenten is de hoeveelheid zonnepanelen toegenomen. Dat is overigens een landelijke trend, mede te danken aan de salderingsregeling en de mogelijkheid om BTW op de investering terug te vorderen. De volgende opties hebben geleid tot 95% van de toename van de productie Duurzame Energie.» 9 MW Sabinapolder in Moerdijk» RWZI Dongemond IN Oosterhout opgeleverd» Biomassaketels bij bedrijven inzichtelijk geworden (Breda Moerdijk en Roosendaal)» Het gebruik van haardkachels is toegenomen (kleine gemeenten verhoudingsgewijs meer dan steden)» Verduurzaming brandstoffen wegverkeer is voor alle gemeenten toegenomen. 5. Vordering doelstelling De 16% doelstelling voor 2020 bedraagt in totaal 13,53 PJ. Hierop wordt het aandeel wind op zee van 2,85 PJ (gebaseerd op 3,3!Jé in 2023) in mindering gebracht. De hoeveelheid regionaal op te wekken hoeveelheid hernieuwbare energie bedraagt daarom 10,67 PJ. Uit deze DE-monitor blijkt dat tot en met 2014, 3,88 PJ aan hernieuwbare energie is gerealiseerd. De doorkijk laat zien dat van de voorgenomen projecten een opbrengst van 2,47 PJ mag worden verwacht, ervan uitgaande dat de projecten allemaal worden gerealiseerd. Wil de doelstelling worden gehaald, dan is aanvullend nog 4,32 PJ aan duurzame energieopwekking nodig. Dat is meer dan een verdubbeling van hetgeen tot en met 2014 is gerealiseerd. De opgave voor de regio blijft dus fors. Echter mag ook geconcludeerd worden dat ondanks dat de energievraag nog steeds toeneemt, het aandeel duurzame energieopwekking stijgt. Daarnaast mag ook worden vermeld dat 2014 een jaar is waarin diverse windparken zijn voorbereid, maar in dat jaar nog niet zijn gebouwd. Anno 2015 en 2016 is dat wel het geval. Bij een volgende DEmonitor zal dit in de resultaten goed zichtbaar zijn. Op het moment dat we in staat zijn de energiebehoefte daadwerkelijk te verminderen, zal met de aanwezige duurzame energieproductie het aandeel relatief sterk gaan stijgen. Technologische ontwikkelingen wijzen daar wel op, alleen heeft dat tijd nodig. Deze ontwikkelingen moeten niet leiden tot de gedachte dat daarmee de doelstelling voor 2020 vanzelf zal worden gehaald. Dat is niet het geval. De energievraag is daarvoor nog te hoog. Het is goed hierbij de langetermijndoelstelling van Nederland, "Nederland energieneutraal in 2050" in ogenschouw te nemen. Dit is ook een regionale doelstelling. De inzet op duurzame energie moet daarom de komende decennia fors blijven.
9 R^^^f Totaalbeeld doel 2020[9İ] 16% H 3,37îí H Wind op zee (2023) M Nog extra te realiseren invoorbereiding 2ţļ2y gerealiseerdt/m 2014 H 4,5956 H 2020 Figuur 5 Opgave Duurzame Energie Regio West-Brabant 6. Conclusies Uit deze monitor kunnen, samengevat, de volgende conclusies worden getrokken: 1. De energievraag is gestegen van 64 PJ in 2012 naar 80,5 PJ in Een deel van de stijging wordt verklaard door verbetering van informatiebronnen. 2. De DE-productie gestegen van 3,7PJ (2012) naar 3,88PJ (2014) 3. Het aandeel Duurzame Energie bedraagt 4,82% 4. Met de momenteel geplande projecten wordt de doelstelling van 16% in 2020 niet bereikt. 5. Een forse intensivering is nodig, want er is aanvullend 4,32 PJ DE-opwekking nodig. 6. Windenenergie kan daarbij een belangrijke rol vervullen, maar ook sluiting van de Amercentrale biedt kansen voor verduurzaming. 7. Aanbevelingen Het jaar 2020 nadert in een rap tempo. Bij alle in het verleden uitgevoerde DE-monitors is geconcludeerd dat, willen klimaatdoelen en regionale energie-afspraken haalbaar zijn, er een tandje bij moet. Ook ditmaal. De mogelijkheden om nog bij te sturen worden dan ook steeds kleiner. Waar gebouwde omgeving en bio-energie achterblijven, wordt de rol voor windenergie steeds groter. Met de sluiting van de Amercentrale wordt de regio geconfronteerd met een strategisch zeer belangrijk moment. De keuze voor een alternatieve invulling van de warmtebron van de Amercentrale zal in grote mate de Duurzame Energieproductie in de regio West-Brabant bepalen. Momenteel gaat restwarmte naar de steden Breda, Tilburg en Oosterhout. De keuze voor (een) alternatieve oplossing(en) is een uitgelezen kans om de warmtelevering te verduurzamen. Mogelijk kan diepe geothermie hierbij een rol spelen. Op de lange termijn zullen er verschillende oplossingen op de markt zijn om woningen op individueel niveau naar Nul op de Meter te brengen. Warmtelevering speelt dan zeer waarschijnlijk geen rol meer, alleen al vanwege de hoge exploitatielasten. Reduceren energievraag Het gaat hier weliswaar om de monitoring van Duurzame Energie, maar op enig moment zijn de grootschalige Duurzame Energie opties benut. Het is wel goed te realiseren dat momenteel veel 9
10 Duurzame energiemonitor 2014 DÍ^Äl RE REGIO energie wordt opgewekt die vervolgens wordt verspild. Denk aan standby-vermogen van apparatuur. Alleen al om het aantal deurbellen in Europa standby te hebben zijn 2 grote energiecentrales nodig. Door over te schakelen op duurzame alternatieven, in het geval van de deurbel bijvoorbeeld door een solarbel, kunnen we zonder in te boeten op functionaliteit of comfort nog heel veel energie besparen. Nul op de meter Wat betreft de bestaande woningvoorraad gaat voor een (geschikt) deel daarvan het Nul op de Meter concept een belangrijke rol spelen. Hierbij gaan energievraagreductie en duurzame opwekking hand in hand. Gemeenten moeten hier vol op inzetten. Prestatieafspraken met de woningcorporaties bieden hiervoor goede mogelijkheden. Door de nieuwe systematiek van de Woningwet kunnen Woningcorporaties jaarlijks aangeven hoe zij gaan bijdragen aan de gemeentelijke woonvisie. Betaalbaarheid en verduurzaming zijn de belangrijkste strategische onderwerpen voor een corporatie. Hier liggen kansen om op regionale schaal op te pakken. Nieuwbouw Voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen zouden gemeenten moeten afzien van de aanleg van gasinfrastructuur. Nog veel te veel nieuwbouwlocaties krijgen gasinfrastructuur. Gemeenten staan daarbij aan het roer. Gemeenten kunnen met een regierol burgers bewust maken en stimuleren. Dat begint bij nieuwbouwlocaties. Gasloos bouwen is geen rocket science. Het is ruimschoots bewezen en met positieve waardering door de bewoners. Het waanzin om nu nog te kiezen voor gas wetende wat momenteel plaatsvindt in Groningen en wetende dat de prijs van gas fors zal gaan stijgen ten opzichte van elektriciteit. Ook met belastingmaatregelen wordt deze beweging versterkt. In 2016 is namelijk de belasting op gas verhoogd (5 cent) en op elektra verlaagd (2 cent). De verwachting is dat dit geen eenmalige maatregel is. Daarnaast is gas een hoogwaardige brandstof waarmee temperaturen van 800 graden en meer kan worden gehaald. Energetisch bepaald niet slim om daarmee in een woning 60 graden water en 20 graden binnentemperatuur mee te maken. Ook netbeheerders zijn zich ervan bewust dat gas in woonwijken uiteindelijk zal worden uit gefaseerd. Kies als gemeenten voor een actieve benadering en maak afspraken met de netbeheerder. Gemeenten met gebieden waar grote vervangingsinvesteringen in gasinfrastructuur op stapel staan doen er goed aan alternatieven naast elkaar te zetten en te bezien welke rol de netbeheerder hierbij kan spelen. Bijvoorbeeld door vermeden kosten beschikbaar te stellen voor investeringen in elektrificatie via het vastrecht. De bewoner betaalt de transitie via het vastrecht ter hoogte van het vastrecht voor gas. De Wet biedt hiervoor de (experimenteer)ruimte. Op naar 2050 De regio werkt momenteel aan een energiestrategie. Het is goed daarbij het doel voor 2050 voor ogen te houden. Scenario's voor klimaatverandering worden steeds door de realiteit ingehaald. De doelstellingen zullen worden aangescherpt. Er zullen dus veel meer maatregelen nodig zijn dan nu voor 2020 en 2023 zijn voorgenomen. Daarmee moet nu al rekening worden gehouden. Bij uitstek iets voor de regionale energiestrategie. Klimaatakkoord Parijs De Europese Unie heeft inmiddels het klimaatakkoord in Parijs geratificeerd. Dit gaat een effect hebben in de Nederlandse klimaatdoelen. Vragen de huidige klimaatdoelen al om een forse intensivering, in de nabije toekomst gaat dat verder toenemen. Aanbevolen wordt om daar als regio op voor te sorteren ofwel intensiveren op onderwerpen als energiebesparing, emissievrije auto's, gasloos, elektrificatie, groene brandstoffen, hernieuwbare energie inclusief geothermie. 10
11 R^^^f Andere insteek? Uitgezonderd windenergie, waarvoor regionale afspraken zijn gemaakt, heeft het verleden aangetoond dat het toedelen van een taakstelling voor duurzame energie vanuit de regio niet werkt. Zeker wat betreft de gebouwde omgeving zijn de resultaten structureel onvoldoende. De term is al eerder gevallen: prestatieafspraken. De regio zou kunnen nadenken over het introduceren van een methodiek waarbij gemeenten jaarlijks aan de regio een aanbod doen, analoog zoals woningcorporaties dat binnen de Woningwetsystematiek aan gemeenten doen, hoe zij invulling gaan geven aan de regionale duurzame energiedoelstelling. Gemeenten kunnen dan zelf keuzes maken en kunnen zij inspelen op actuele ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld herstructureringsprojecten. Aanbevelingen samengevat: 1. Gemeenten zouden veel meer moeten inzetten op verduurzaming van de gebouwde omgeving. 2. Nieuwbouwlocaties dienen gasloos te zijn. 3. Alle gemeenten dienen actief in te zetten op Nul op de Meter renovaties. 4. De wijze waarop gemeenten momenteel invulling geven aan klimaatbeleid zou minder vrijblijvend moeten zijn. Een taakstelling bottom up met actieve sturing zal beter werken. 11
12 R^^^f Bijlage 1 Grafieken per gemeente 12
13 R^^^ 9,0056 Aalburg 0 8,OOK Aandeel DE: S.84% 7,OOK Q.22% a.24% Ũ ' 2 4 X 6,O0K 5,O0K 4,OÖĴ6 6,57* 7,33X 7,52* 3 ' 0 M 5,60* 2,00* 1,00* ^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^ a Bo-energie GGO M Windenergie 7,0096 Alphen-Chaam Aandeel DE: 4,79'}{ ) 5,0096 0,2096 4,0096 3,0096 0, j 0 2ţ4 2,0096 1,0096 " * * * * * * * ' " * * * * * * * ' " * * * * * * * ' " * * * * * * *" Bo-energie GGO " Windenergie 13
14 R^^^ 8,00îí Baarle-Nassau Aandeel DE: Ą.82% 7,00K ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 6,ooy 0 5,00K ĵ.,69% 4,00K l,59y 0 3,00K 0,46îí 3,18K 3,23y 0 1,00K ^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^ a Bo-energie GGO Windenergie Bergen op Zoom Aandeel de: ^,2^% 4,0ffX 3,50y 0 o,87y 0 3,ooy 0 2,5(Ä ^ ^ ^ ^ ^ H l,509í ũ.13% ü.14% o,5oy 0 i,o i,n«0,74ĩs ^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^ Bo-energie GGū «Windenergie 14
15 R^^^ļ Breda 9,ooy n Aandeel DE: 3,64 0 7o 8,0096 ^^^^^^^^^^^^ 6,0096 5,0096 2,4996 4,0096 Q ^ 0 - S 0 ' S 1 X 3,00-/0 Q-04% 0,81«::i I " *"*"*"*"*"* * ' "* * * * * * * *' * * * * * * ** " " " " " " " " " ï Bo-energie «GGO "Windenergie 9,0096 Drimmelen Aandeel DE: 3,77 0 Zo 8,0096 ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ JJJJJJJJJJJJJJJJ 2,9996 6, ; 2 5o 7 o 5,0096 0,0596 4,0096-0,4696 3,0096 0,0496 2,0096 5^696 4,3596 4,487. 1,00» 2,1896 3,2696 0, ' 4 "" *"*"*"*"*"* * ' " * * * * * * * ' * * * * * * ** " " " " " " " " " 1 Bo-energie «GGO m Windenergie 15
16 12,0034 Etten-Leur Aandeel DE: 10,31 o Zo ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ B ^ B ^ B ^ B ^ B ^ B ^ I 10,00% 8,0054 6,0054 5,58% 5,9134 4,0034 2,0034 ^ ^ ^ ^ 2 l,72y 0 1,73 K ' 1 4 y " 2 ' 1 9 K abbbbbbbbbbbbbbbbbbbb Bo-energie a G60 «Windenergie 10,00* Geertruidenberg Aandeel DE: 7,65 0 Zo 9,0034 ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 8, ,0034 6,0034 5,0034 4,0034 3,0034 0, ' 3 7 X 6 ' 4 9? 6 2,0056 l,003ž 2,6954 abbbbbbbbbbbbb " " " " " " " " " " " 1 Bo-energie «GGO a Windenergie 16
17 R^^^ļ 30,00* Halderberge Aandeel DE: 24,44 0 Zo 25,0094 ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 20,00% 15, ,24* 18, , ,00* 11, ,00* 5,0096 ^ 0,0754 5,2096 2,67* K 6 4 ' ' Bo-energie «GGO U Windenergie 8,0096 Moerdijk Aandeel DE: 2JW a 7,0096 6,0096 ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 5, ' 0 Q K 3,8794 4,2856 3,0094 2,0096 l,59y 0 Q,, r,. o,149í 3,42* 1 ' i ' 1,85* 1,94* 1,05* " * * * * * * ** ''' " " " " " " " 1 " " " " " " " " " 1 " " " " " " " " " 1 Bo-energie «GGO m Windenergie 17
18 12,0034 Oosterhout Aandeel DE: 6,42 0 Zo p^p^p^p^p^.. ļ 10,0034 8,00* 5,8494 4,2534 6,0034 4,00* 2,19* 0,8234 1,29* 1 ' 6 1 * 2 ' 0 0 r» 3,75* 3,84* 2,6494 2,9496 I 1 Bo-energie HGGO m Windenergie 6,oo* Roosendaal Aandeel DE: 3,20^0 5,00* 1,2934 1,29* 4,0034 0,56* 0, ' 0 f f l 4 0,56* 2,0034 P^P^P^pjUI^P^pv 3,31* 3,38* 1,00* 2,5734 2,64* ^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^ Bo-energie HGGO B Windenergie 18
19 7,00* Rucphen R ţs ~ Aandeel DE: 5,12 0 Zo 6,00* ^ ^^Wİ ^H~ 4,00* 3,00* 2,00* mm 4,69* 5' 52K 5 ' 62K 1,00* 2,57* " " " " " " " " " 1 Bo-energie «GGO m Windenergie 18,00* Steenbergen Aandeel DE: S.42% J 14,00* 12,00* 10,00* 8,00* BB 0,61* ^^^1 6,00* 0,37* ū ' i į 4 ' Ū 0 * 7,40* 6,45* 9,00* 9,17* 2,00* Bo-energie 1 GGO m Windenergie 19
20 R^^^ļ 30,00* Tholen Aandeel DE: 15,96 0 Zo ajb 20,00* 15,00* 13,44* 13,89* 10,00* 1 2 ;29* 10,30* 3,64* 4,59* 5,00* 2,86* 3,14* " ^" ^" ^" ^" ^ "1 ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 1 Bo-energie B GGO Windenergie 9,00* 8,00* Werkendam Aandeel DE: 4,04 0 A ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 0,72* 0,61* 7,00* 6,00* 5,00* ^Bj^Bjjj 0,60* 7 37Şį 3,00* 2,00* 1,00* 3,20* 3,4m " " * "* "* "* "* "* " ' " " " " " " " " " 1 " " " " " " " " I Bo-energie «GGO «Windenergie 20
21 R^^^ 14,00* Woensd recht Aandeel DE: S.33% 12,00* ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 10,00* 5,89* 8,00* 3,37* 6,00* ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 0,65* 0,65* 4,00* 0,65* *^, **1P?Į, **^,** 5,17* 5,28* 2,00* 4,25* 2,55* ^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^ Bo-energie «GGO Windenergie 8,00* Woudrichem Aandeel DE: 5,36 0 Zo 7,00* 1,92* 6,00îo 5,00* 4,00* 1,63* 3,00K 0,88* 5,32* S S 0 X ' 2 ' 0 M 1,00* 2,80* 3,73* Bo-energie BGGO «Windenergie 21
22 14,00* Zundert Aandeel DE: 4,390/c ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ I 10,00* 6,93* 7,7034 8,00* 6,00* 4,00* 0, 4 4 S 4 0,44* 0,44* 2,00* 3,9554 2,7136 ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ " " " " " " " 1 ^ ^ ^ " " " i Bo-energie QGO «Windenergie 22
23 R^^^f Bijlage 2: Methodiek De klimaatmonitor bevat zeer veel data veelal van het CBS. Daarbij is voor verschillende opties een verdeelsleutel bepaald waarmee per gemeente inzichtelijk is gemaakt wat de duurzame energieproductie is. Dat is echter niet altijd het werkelijke beeld, althans niet als het gaat om de invloed en inspanning van de gemeenten. Als burgers groene stroom kopen zit daarin een aandeel windenergie op basis waarvan de gemeente een aandeel stroom uit wind krijgt toebedeeld. In deze DE-monitor is gekeken naar het werkelijk opgestelde vermogen windturbines en de hoeveelheid energie die daarmee is geproduceerd. Zo bestaan er energiecentrales die binnen de methodiek van de klimaatmonitor zijn toebedeeld aan de gemeenten terwijl ze in de praktijk meer dan een regio voorzien van energie. Ook daar is gekeken naar wat hebben de gemeenten aan brandstof aan die centrales aangeleverd. Op basis daarvan is de opwekking verdeeld. De DE-opwekking is als volgt ingedeeld:» Bio-energie» Gebouwgebonden opties (GGO)» Windenergie Per optie is hieronder aangegeven welke onderdelen zijn meegenomen en of is afgeweken van de Klimaatmonitor. Bio-energie» Huishoudelijk afval (aangeleverde hoeveelheden)» GFT (aangeleverde hoeveelheden)» Haarden (Klimaatmonitor, aangepaste verdeelsleutel: correctiefactor voor verstedelijking)» Houtskool (Klimaatmonitor)» Aanbesteding biomassa ^0)» Pluimveemest (aangeleverde hoeveelheden)» RWZI (Klimaatmonitor)» Biomassaketels bedrijven (Klimaatmonitor)» Bijmenging biobrandstof (Klimaatmonitor) GGO:» Zonnepanelen (ook zonneparken) (klimaatmonitor; grote parken apart)» WKO/warmtepompen (concrete projecten)» Zonneboilers (Klimaatmonitor)» Stedelijke windturbines (concrete projecten) Windenergie (concrete projecten)» Aanwezige turbines (2010)» Toegevoegd sindsdien» Regionaal bod 23
Regio West-Brabant. Duurzame energiemonitor 2014
Regio West-Brabant Duurzame energiemonitor 2014 Eind-concept aug 2016 Opdrachtgever Regio West-Brabant Irene Koch, Kristie van Damme Postbus 503 4870 AM Etten-Leur Uitgebracht door INNAX bouwkundig adviseurs
Nadere informatieRegio West-Brabant. Regionale duurzame energiedoelstelling in termen van bruto eindverbruik
Regio West-Brabant Regionale duurzame energiedoelstelling in termen van bruto eindverbruik Opdrachtgever Regio West-Brabant Kristie van Damme Postbus 503 4870 AM Etten-Leur Uitgebracht door INNAX bouwkundig
Nadere informatieDuurzame Energiemonitor West-Brabant 2012
Duurzame Energiemonitor West-Brabant Datum: 1 november Vastgesteld: Bestuurscommissie Duurzaamheid 5 december Tekst: BuildDesk Layout: RWB/Duurzaamheid Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Totale productie
Nadere informatieGemeente Bergen. Ontwikkelingen energiegebruik en duurzame energieproductie tot Mark Valkering en Herman Verhagen 14 oktober 2016
Gemeente Bergen Ontwikkelingen energiegebruik en duurzame energieproductie tot 2020 Mark Valkering en Herman Verhagen 14 oktober 2016 Energiegebruik 2010-2015 Energiegebruik Bergen (NH. (GWh) 2010 2011
Nadere informatieGroen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?
Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.
Nadere informatieVoorlopige uitslagen per gemeente op lijstniveau. Gemeente: Alphen-Chaam Kiesgerechtigden: Opkomstpercentage: 47,68%
Voorlopige uitslagen per gemeente op lijstniveau Gemeente: Alphen-Chaam Kiesgerechtigden: 7.882 Opkomstpercentage: 47,68% * 1 CDA 1.169 2 Water Natuurlijk 347 3 Ons Water 327 4 West-Brabant Waterbreed
Nadere informatieGemeente Ede energieneutraal 2050
De gemeente Ede wil uiterlijk in 2050 energieneutraal zijn. Dit betekent dat we alle energie die in onze gemeente wordt gebruikt op een schone (hernieuwbare) manier willen opwekken. Dat doen we het liefst
Nadere informatieBijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5
Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5 Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 2/5 Toelichting bij scenario-analyse energiebeleid Beesel Venlo Venray Deze toelichting beschrijft wat
Nadere informatieEnergieverbruik en -opwek Bestuurlijke regio s provincie Fryslân
Energieverbruik en -opwek Bestuurlijke regio s provincie Fryslân 28 november 2016 1 Context Procesgang Energiestrategie Fryslân Voorbereiding Proces ontwerpen Definiëren uitgangspunten Zoeken en committeren
Nadere informatieVacatures West-Brabant 2009
Vacatures West-Brabant 2009 Publicatienummer: 1569 Datum: Oktober 2009 In opdracht van: SES West-Brabant Uitgave: Gemeente Breda Afdeling Onderzoek en Informatie Projectnummer: 1218 Claudius Prinsenlaan
Nadere informatieDuurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025
Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025 Willemien Veele Cor Kamminga 08-04-16 www.rijksmonumenten.nl Achtergrond en aanleiding Ambitie om in 2020 16% van de energie duurzaam op te wekken in Fryslân
Nadere informatieKaarten Sociale Veerkracht
Kaarten Sociale Veerkracht Auteurs Drs. Wim Haarmann Ruben Smeets, MSc Tilburg, 30 april 2014 Documentnummer: 14.096 Warandelaan 2 5037 AB Tilburg Postbus 90153 5000 LE Tilburg T 013-466 87 12 F 013-466
Nadere informatieECN-N Energiescenario s Drenthe 2030
December 2016 ECN-N--16-031 Energiescenario s Drenthe 2030 Gerdes, J. Gewijzigd op: 16-12-2016 13:20 2 Inhoud 1 Context van de energiescenario s voor 2030 4 2 Uitgangspunten voor drie scenario s 5 3 Ontwikkelingen
Nadere informatieDuorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie
Duorsume enerzjy yn Fryslân Energiegebruik en productie van duurzame energie 1 15 11 oktober 1 Inhoud Management Essay...3 1 Management Essay De conclusies op één A4 De provincie Fryslân heeft hoge ambities
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatieTransitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland
Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie Regio West Friesland 7-2-2019 Voor wie? Regio, gemeenten, woningbouwcorporaties in Noord-Holland Voor wat? Aardgasvrij, en energiebesparing
Nadere informatieWarmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst
Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming
Nadere informatieNotitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatieProgramma bijeenkomst Transitieteam Midden- en West Brabant
Programma bijeenkomst Transitieteam Midden- en West Brabant 14:00 14:15 Opening algemene stand van zaken SVB-BGT, Ingrid Hugen 14:15 15:00 De rol van RWS, Rob van der Schoot rol van RWS binnen de BGT (m.n.
Nadere informatieKernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Nadere informatieEnergie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel
Energie in de provincie Utrecht Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel Doel van Onderzoek Dit onderzoek dient om: 1. Een nieuw overzicht samen te stellen van het energiegebruik
Nadere informatieContactpersonen: Mevr. M. (Maud) Wolf Eusebiusbuitensingel 53, 6828 HZ, Arnhem Telefoon: Datum: 17 juni 2017
In opdracht van: Gemeente Arnhem Contactpersonen: Mevr. M. (Maud) Wolf Adres: Eusebiusbuitensingel 53, 6828 HZ, Arnhem Telefoon: 0900-1809 E-mail: maud.wolf@arnhem.nl Datum: 17 juni 2017 Projectnummer:
Nadere informatieHaarlemmermeers akkoord
Haarlemmermeers akkoord of met regio? Pieter van der Ploeg Alliander 1 Alliander is van jou 2 Alliander is van jou 3 energietransitie 3 tenminste motieven 4 energietransitie onafhankelijk 5 energietransitie
Nadere informatieWestvoorne CO 2 - uitstoot
Westvoorne CO 2 - uitstoot De grafiek geeft de CO 2-uitstoot verdeeld over de hoofdsectoren over de jaren 2010 tot en met 2013. Cijfers zijn afkomstig uit de Klimaatmonitor van RWS. Cijfers over 2014 zijn
Nadere informatieNationale Energieverkenning 2014
Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieDuurzame energieopties gemeente Woudrichem
Duurzame energieopties gemeente Woudrichem Inleiding Er bestaan verschillende vormen van duurzame energie. Deze worden onderverdeeld in: Gebouwgebonden opties (zonne-energie, warmtepompen) Geothermische
Nadere informatieCirculair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019
De Toekomst van Bio-energie Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Bio-energie is vandaag de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2014, Vito, januari 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2014 bedraagt 5,7 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, september 2014 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,9% Figuur 1 bio-elektriciteit
Nadere informatieCO2-uitstoot Regio Noord-Veluwe
CO2-uitstoot Regio Noord-Veluwe 1 CO2-uitstoot hoofdsectoren 1.1 Inleiding In deze rapportage wordt de CO2-uitstoot van uw gemeente weergegeven, voorzover de daarvoor benodigde gegevens beschikbaar zijn.
Nadere informatieDe presentatie gemeenten West-Brabant
De presentatie gemeenten West-Brabant Team voorstelling Wilfried de Koning Jan Megens Anita Krus Kevin de Koning Jaap Pannekoek Guyon de Koning Wil Albers Wie zijn wij? Sun & Wind energy solutions B.V.
Nadere informatieEnergiemonitor 2016 Gemeente Alblasserdam. HVC Lokale Energie
Energiemonitor 2016 Gemeente Alblasserdam HVC Lokale Energie Mei 2016 Energiemonitor 2016 Gemeente Alblasserdam Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 3 1. Inleiding... 7 1.1. Achtergrond...
Nadere informatiePresentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart
Presentatie Duurzame Energie Podiumbijeenkomst 17 maart Energie-opgave 2 Kader: Mondiaal Lokaal Klimaatakkoord Parijs (2015) Ministerie EZ/ NL Energie Neutraal 2050 Provinciaal uitvoeringsprogramma (2016)
Nadere informatieOnderwerp Routekaart Energieneutraal Nieuwegein Datum 08 augustus 2017
Gemeenteraad 2017-272 Onderwerp Routekaart Energieneutraal Nieuwegein 2040 Datum 08 augustus 2017 Raadsvoorstel Afdeling Ruimtelijk Domein Portefeuillehouder mr. ing Peter W.M. Snoeren Onderwerp Routekaart
Nadere informatieBeleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties
Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieWelke hernieuwbare energie in 2020?
Welke hernieuwbare energie in 2020? Waar staan we en wat is de verwachting? Het aandeel hernieuwbare energie van het totaal energetisch eindgebruik groeide van 2000 1,4% via 2,3% in 2005 tot 4,3% in 2011
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatieSTRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA
STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA UPDATE 2016 SAMENVATTING STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA Opdrachtgever Gemeente Breda Afdeling Mobiliteit en Milieu Opdrachtnemer Evert
Nadere informatieENERGIEMONITOR Uitgeest
ENERGIEMONITOR 2018 Uitgeest Energiemonitor 2018 Uitgeest, pagina 2/25 Inhoud Inleiding 3 Beleidscontext 4 Energiegebruik 6 CO2-uitstoot 8 Duurzame energieproductie 10 Conclusies 14 Bijlagen A Overzicht
Nadere informatieBouwaanvragen agrarische bedrijven t/m 20 september 2013 aanvragen per gemeente per week. week 13 (t/m 29-3) week 11 (t/m 15-3) week 12 (t/m 22-3)
Bouwaanvragen agrarische bedrijven t/m 20 september 203 aanvragen per gemeente per 4- ) 2 -) 3 8-) 4 25-) 5 6-8- 2) 2) 7 5-2) 8 22-2) 9-0 8-5- 2 22-3 29-4 5-4 7-5 4-6 2-7 28-8 5-5) 9 2-5) 20 9-5) West
Nadere informatieKansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk, 13-2-2014
Kansen voor warmte Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk, 13-2-2014 Centrale boodschap Er is een groot potentieel aan duurzame warmte en warmtebesparing in Nederland beschikbaar. Per situatie
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, februari 2015 1 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,8 % Figuur 1 zon-elektriciteit
Nadere informatiekwantitatieve evaluatie Amstelland-Meerlanden energieneutraal 2040
144851047213drs. J. van der HeideRegioconsulent Zuid6 mei 2015kwantitatieve evaluatie Amstelland-Meerlanden energieneutraal 2040 kwantitatieve evaluatie Amstelland-Meerlanden energieneutraal 2040 Inhoudsopgave
Nadere informatieEnergieneutraal keten sluisdeur Goese Sas
Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Door de vastgestelde energie- en klimaatdoelstelling binnen Europa om in 2050 energieneutraal te zijn, is het voor de hele samenleving maar met name voor bedrijven
Nadere informatieMonitor energie en emissies Drenthe
Monitor energie en emissies Drenthe 2012-2015 - november 2017 www.ecn.nl Monitor energie en emissies Drenthe 2012-2015 Deze monitor sluit aan op de notitie Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030
Nadere informatieProvincie Vlaams Brabant
170 Provincie Vlaams Brabant ENERGIE Energie is een relatief nieuw thema. De opgave om klimaatneutraal te worden, vraagt dat we vandaag nadenken over hoe we in de toekomst onze energiebehoefte gaan invullen.
Nadere informatieUitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2017 Regio West-Brabant. Rapportage
Uitkomsten Werkgelegenheidsenquête Regio West-Brabant Rapportage In opdracht van: Regio West-Brabant Uitgave: Gemeente Breda Onderzoek en Inzicht Projectnummer: 10096- Claudius Prinsenlaan 10 4811 DJ Breda
Nadere informatieNieuwsflits Arbeidsmarkt. Noord-Brabant, september 2014
Nieuwsflits Arbeidsmarkt Noord-Brabant, september 2014 Daling WW-uitkeringen In september daalt het aantal WW-uitkeringen opnieuw. Het aantal WWuitkeringen is nog wel hoger dan een jaar geleden. Het aandeel
Nadere informatieKlimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek:
Scenario s Jaap de Boer Energy Watch Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek: Twence Zon (particulier, bedrijven, zonneparken) Wind
Nadere informatieKlimaatbeleid gericht op een energietransitie. 11 maart 2016, Ros PBL
Klimaatbeleid gericht op een energietransitie 1 De transitietheorie Landschap RLIadvies Klimaatakkoord Parijs Regime Systeemverandering Niches 2 Broeikasgasemissies: de opgave! Emissies Mton CO2-eq 1990
Nadere informatieAardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl
Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens
Nadere informatieFinanciële baten van windenergie
Financiële baten van windenergie Grootschalige toepassing van 500 MW in 2010 en 2020 Opdrachtgever Ministerie van VROM i.s.m. Islant Auteurs Drs. Ruud van Rijn Drs. Foreno van der Hulst Drs. Ing. Jeroen
Nadere informatieHernieuwbare Energie in Olst-Wijhe
Hernieuwbare Energie in Olst-Wijhe Update April 2019 Uitgevoerd in opdracht van: Opgesteld door: Ir. G.F. Bakema Versie: 1 TELEFOON Schimmelpennincksingel 51, 7431ZL Diepenveen +31 (0)655 156 776 info@solwind.nl
Nadere informatieProgramma: uur: aftrap door Martin de Wolf (raadscommissielid GL) uur: Tony Schoen, energie-adviseur Ovalen Tafel, spreekt over de
Programma: 20.00 uur: aftrap door Martin de Wolf (raadscommissielid GL) 20.05 uur: Tony Schoen, energie-adviseur Ovalen Tafel, spreekt over de mogelijkheden het Tilburgse warmtenet te verduurzamen. 20.25
Nadere informatieC O N V E N A N T R E G I O N A A L D E T A I L H A N D E L S B E L E I D W E S T B R A B A N T
C O N V E N A N T R E G I O N A A L D E T A I L H A N D E L S B E L E I D W E S T B R A B A N T CONVENANT REGIONAAL DETAILHANDELSBELEID WEST-BRABANT december 2009 Pagina 1 De colleges van Burgemeester
Nadere informatieEnergiemonitor Zuid-Holland 2009. CO 2 en duurzame energie
Energiemonitor Zuid-Holland 2009 CO 2 en duurzame energie Energiemonitor Zuid- Holland 2009 uitstoot CO 2 en duurzame energie Auteur :L.F. (Koldo) Verheij Documentnummer :21119863 Afdeling :Expertisecentrum
Nadere informatieWerkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad
Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. Dashboard onderdelen CO₂ uitstoot (ton per
Nadere informatieENERGIEMONITOR Heerhugowaard
ENERGIEMONITOR 2018 Heerhugowaard Energiemonitor 2018 Heerhugowaard, pagina 2/24 Inhoud Inleiding 3 Beleidscontext 4 Energiegebruik 6 CO2-uitstoot 8 Duurzame energieproductie 10 Conclusies 13 Bijlagen
Nadere informatieArbeidsmarktinformatie. Noord-Brabant, september 2012
Arbeidsmarktinformatie Noord-Brabant, september 2012 Stijging aantal niet-werkende werkzoekenden in Noord-Brabant Het aantal nww dat ingeschreven staat bij UWV in Noord-Brabant kwam aan het einde van september
Nadere informatieAan: Regionale raadswerkgroep POL, thema s ruimte en economie Onderwerp: Analyse regionale energievisie Noord-Limburg Vergaderdatum: 22 oktober 2015
Aan: Regionale raadswerkgroep POL, thema s ruimte en economie Onderwerp: Analyse regionale energievisie Noord-Limburg Vergaderdatum: 22 oktober 2015 Inleiding Bij deze ontvangt u de analyse voor de regionale
Nadere informatiede slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie
de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie 1 Alliander is van jou Wij staan voor een energievoorziening die iedereen onder gelijke condities toegang geeft
Nadere informatieEnergiemonitor 2016 Gemeente Papendrecht. HVC Lokale Energie
Energiemonitor 2016 Gemeente Papendrecht HVC Lokale Energie Mei 2016 Energiemonitor 2016 Gemeente Papendrecht Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 3 1. Inleiding... 7 1.1. Achtergrond... 7
Nadere informatieAan: Het college van Gedeputeerde Staten Provincie Noord-Brabant Postbus 90151 5200 MC s HERTOGENBOSCH. Geachte college,
Aan: Het college van Gedeputeerde Staten Provincie Noord-Brabant Postbus 90151 5200 MC s HERTOGENBOSCH Uw kenmerk : Datum : 13 oktober 2011 Ons kenmerk : DZH/RO/Wonen 2011-668 Contactpersoon : P. Vermeulen
Nadere informatieNieuwsflits Arbeidsmarkt. Noord-Brabant, maart 2018
Nieuwsflits Arbeidsmarkt Noord-Brabant, maart 2018 Daling WW-uitkeringen, maar niet iedereen profiteert Het aantal WW-uitkeringen in Noord-Brabant lag in maart 2018 0,9% lager dan een geleden. In vergelijking
Nadere informatieEnergie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030
Juni 2015 ECN-N--15-013 Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030 Gerdes, J. 2 Inhoud 1 Samenvattende inleiding dichter bij emissiedoel 2020 5 2 Geraamd energieverbruik en emissies Drenthe 2020 gedaald
Nadere informatieWorkshop Duurzaamheid
Workshop Duurzaamheid Wat staat ons te wachten? Freddie H.D. Ong Woensdag 5 juni, 15:15 16:30 INHOUD 1. Introductie 2. Green Deal voor de Zorg 3. Klimaatakkoord 4. Wettelijke kaders 5. Sectorale- en instelling
Nadere informatieRaadsvoorstel. Samenvatting
\--/7 Raadsvoorstel '5C7 (j) Agendapuntnummer : Documentnummer : Raadsvergadering d.d. : Raadscommissie Commissie d.d. Programma Onderwerp Portefeuillehouder Bijlagen 6 ir.n.rr 18 oo 000 25-01-2018 Commissie
Nadere informatieZundertse Regelgeving Zaaknummer: Z Documentnummer: ZD
*ZD17012158* Zundertse Regelgeving Rubriek: Algemeen Naam Register Citeertitel: grondslag, artikel 27 lid 1 Vastgesteld door College Datum vaststelling 30 november 1999 Kenmerk besluit Datum publicatie
Nadere informatieRegionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie West-Brabant
Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie West-Brabant Tabel 1: Stand WW-uitkeringen Stand WW mutatie tov vorige mnd mutatie tov vorig jaar Sep 2017 % aantal % aantal % Nederland 350.810 3,9% -11.322-3,1%
Nadere informatieCO 2 -uitstootrapportage 2011
Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding
Nadere informatieEnergiemonitor 2016 Gemeente Alblasserdam. HVC Lokale Energie
Energiemonitor 2016 Gemeente Alblasserdam HVC Lokale Energie Mei 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 3 1. Inleiding... 7 1.1. Achtergrond... 7 1.2. Opzet van de monitoring... 7 1.3.
Nadere informatieRegionale maandcijfers Arbeidsmarktinformatie West-Brabant
Regionale maandcijfers Arbeidsmarktinformatie West-Brabant Tabel 1 Stand WW-uitkeringen Stand WW mutatie tov vorige mnd mutatie tov vorig jaar aug 2017 % aantal % aantal % Nederland 362.132 4,1% -2.290-0,6%
Nadere informatieEnergiemonitor 2016 Gemeente Hendrik-Ido- Ambacht. HVC Lokale Energie
Energiemonitor 2016 Gemeente Hendrik-Ido- Ambacht HVC Lokale Energie Mei 2016 Energiemonitor 2016 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 3 1. Inleiding... 7 1.1.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 257 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieArbeidsmarktinformatie. Noord-Brabant, februari 2014
Arbeidsmarktinformatie Noord-Brabant, februari 2014 Stabilisatie aantal WW-uitkeringen in Noord-Brabant In februari 2014 is het aantal lopende WW-uitkeringen in Noord-Brabant nagenoeg gelijk gebleven ten
Nadere informatieTransitie naar een gasloze wijk. Bewustwording, Transitie en Financiering
Transitie naar een gasloze wijk Bewustwording, Transitie en Financiering Introductie Sprekers: Paul Dielissen Adviesbureau Paul Dielissen Janneke de Bruine eqmarketing Ger de Weert Rabobank West-Brabant
Nadere informatieEnergiemonitor 2016 Gemeente Zwijndrecht. HVC Lokale Energie
Energiemonitor 2016 Gemeente Zwijndrecht HVC Lokale Energie Mei 2016 Energiemonitor 2016 Gemeente Zwijndrecht Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 3 1. Inleiding... 7 1.1. Achtergrond... 7
Nadere informatieDUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
Nadere informatieUitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2011 Regio West-Brabant. Rapportage
Uitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2011 Regio West-Brabant Rapportage Datum: Oktober 2011 In opdracht van: Regio West-Brabant Uitgave: Gemeente Breda Afdeling Onderzoek en Informatie NEN-ISO 20252 gecertificeerd
Nadere informatieParkstad Limburg EnergieTransitie (PALET)
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Startbijeenkomst Energiestrategie Midden-Holland Woensdag 22 juni 2016 Workshopronde I sessie C Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) GR: samenwerking van
Nadere informatieInwonertal Brabant groeit met ruim 9000
Inwonertal Brabant groeit met ruim 9 s-hertogenbosch, 7 maart 212 - In 211 is de Brabantse bevolking met 9.3 mensen toegenomen. Daarmee ligt de bevolkingsgroei vrijwel op hetzelfde niveau als de laatste
Nadere informatieTussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012
Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012 Sabine van Galen-Avegaart Agenda 1. De opgave Zutphen energieneutraal 2. Resultaat van ons beleid in cijfers 3. Wat hebben we in 2010-2011
Nadere informatieSTRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied
STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied Status: Ontwerp Versie: vastgesteld Provinciale Staten 18 april 2018 1 1 Aanleiding
Nadere informatieAan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Valkenswaard Postbus GA VALKENSWAARD. Interbestuurlijk Toezicht 2017
Brabantlaan 1 Postbus 90151 5200 MC s-hertogenbosch Aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Valkenswaard Postbus 10100 5550 GA VALKENSWAARD Telefoon (073) 681 28 12 Fax (073) 614
Nadere informatie1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen
achtergrond Afscheid van fossiel kan Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Energie(on)zekerheid ook. Dat betekent dat een transitie naar een veel duurzamere economie noodzakelijk is. Het recept
Nadere informatieEnergietransitie en schaalvoordelen
Energietransitie en schaalvoordelen Samenvatting McKinsey-onderzoek Oktober 2013 CONTEXT Recent is door McKinsey, in opdracht van Alliander, een onderzoek uitgevoerd naar de vraag: Wat zijn de voordelen
Nadere informatieArbeidsmarktinformatie. Noord-Brabant, juni 2013
Arbeidsmarktinformatie Noord-Brabant, juni 2013 Aantal niet-werkende werkzoekenden in Noord-Brabant blijft gelijk Het aantal niet-werkende werkzoekenden (nww) in Noord-Brabant is in juni 2013 nagenoeg
Nadere informatieUitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2012 Regio West-Brabant
, Uitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2012 Regio West-Brabant Rapportage Datum: November 2012 In opdracht van: Regio West-Brabant Uitgave: Gemeente Breda Afdeling Onderzoek en Informatie NEN-ISO 20252 gecertificeerd
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieINNAX Gebouw & Omgeving
INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs
Nadere informatieHet KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)
Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%
Nadere informatieNieuwsflits Arbeidsmarkt. Noord-Brabant, september 2016
Nieuwsflits Arbeidsmarkt Noord-Brabant, september 2016 Minder nieuwe WW-uitkeringen Noord-Brabant In de eerste drie kwartalen van 2016 zijn er 56.900 nieuwe WW-uitkeringen verstrekt in Noord-Brabant. Dat
Nadere informatieZundertse Regelgeving
Zundertse Regelgeving Zaaknummer: Z16-001872 Documentnummer: ZD17012158 Rubriek: Algemeen Naam regeling: Register Citeertitel: telijke grondslag, artikel 27 lid 1 Vastgesteld door College Datum vaststelling
Nadere informatieWest-Friesland: warmte in transitie. Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017
West-Friesland: warmte in transitie Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017 Inhoud Warmtetransitie, van het aardgas af, hoezo???? Aanpak in het project Uitkomsten regio West-Friesland Eindbeeld (welke oplossing
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 133 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR
Nadere informatieMonitoring ontwikkeling Arbeidsmarkt West- Brabant. 2e voortgangsrapportage 2011
Monitoring ontwikkeling Arbeidsmarkt West- Brabant 2e voortgangsrapportage 2011 Publicatienummer: 1663 Datum: i 2011 In opdracht van: Regio West-Brabant Uitgave: Gemeente Breda Afdeling SSC Onderzoek en
Nadere informatieStartnotitie Energietransitie. November 2018
Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie
Nadere informatieEnergiemonitor 2016 Gemeente Dordrecht. HVC Lokale Energie
Energiemonitor 2016 Gemeente Dordrecht HVC Lokale Energie Maart 2016 Energiemonitor 2016 Gemeente Dordrecht Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 3 1. Inleiding... 7 1.1. Achtergrond... 7 1.2.
Nadere informatie