Evaluatie kapsalons aan huis Handhaven of loslaten van het verbod op nieuwe kapsalons aan huis?

Transcriptie

1 1 Evaluatie kapsalons aan huis Handhaven of loslaten van het verbod op nieuwe kapsalons aan huis? Dronten, februari 2012

2 2 1. Inleiding Binnen de gemeente Dronten is sinds 2003 discussie gevoerd over het al dan niet toestaan van kapsalons aan huis. In 2003 is de beleidsregel beroepen en bedrijven aan huis geëvalueerd, met als uitkomst dat kapsalons aan huis, onder voorwaarden, toegestaan zijn in woonhuizen vergelijkbaar met andere beroepen en bedrijven aan huis. In 2007 is wederom discussie gevoerd in de gemeenteraad, met als uitkomst dat per 1 januari 2008 geen medewerking meer werd verleend aan nieuwe aanvragen van kapsalons aan huis. De achtergrond voor deze beleidsmaatregel werd gevormd door de grote toename van het aantal thuiskappers waardoor de kapsalons in de centra in hun bestaanrecht bedreigd werden. De gemeente heeft een verantwoordelijkheid voor een voldoende kwalitatief aanbod van detailhandel in die centra (vooral het nieuwe centrum in Dronten) dat door uitholling van het aantal kappers zou afnemen. Afgesproken is om deze keuze te evalueren. Deze notitie beoogt aan die evaluatie tegemoet te komen. Binnen de kappersbranche zijn 3 type kappersbedrijven te onderscheiden, te weten: a. kapsalons in de centra (centrumfunctie / detailhandelsbestemming) b. kapsalons aan huis c. ambulante kappers, waarbij er aan huis van de klant geknipt wordt. Deze notitie gaat over de kapsalons aan huis (b). In de centra van Dronten, Biddinghuizen en Swifterbant zijn kapsalons uiteraard toegestaan. Ambulante kappers (kappers aan huis die bij de klant thuis knippen) zijn niet vergunningsplichtig vanuit ruimtelijke ordeningsperspectief aangezien er binnen het perceel waar de ambulante kapper woont, niet wordt gewerkt en er dus ook geen strijdigheid optreedt met het bestemmingsplan. Beleid ten aanzien kapsalons aan huis is een bevoegdheid van het college aangezien medewerking wordt verleend of geweigerd door middel van binnen en/of buitenplanse afwijkingen van het bestemmingsplan. Gezien de discussie in de raad en de besluiten die ten aanzien van kapsalons aan huis hebben gespeeld, zal de raad gevraagd worden een doorslaggevend advies te geven aan het college over de in te zetten koers voor de toekomst. In hoofdstuk 2 wordt aangegeven wat de geschiedenis is met betrekking tot kapsalons aan huis. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 de afgelopen vier jaar geëvalueerd. Er wordt inzage gegeven in het aantal kapsalons aan huis sinds het verbod op nieuwe kapsalons aan huis, in het verloop en in de aanvragen die de afgelopen vier jaar bij de gemeente zijn binnen gekomen. In hoofdstuk 4 worden de twee mogelijke scenario s uitgewerkt waar tussen gekozen zal moeten worden voor de toekomst.

3 3 2. Historie kapsalons aan huis In dit hoofdstuk volgt een korte samenvatting van de beslissingen die gedurende de afgelopen 10 jaar genomen zijn door de raad ten aanzien van kapsalons aan huis. Hierdoor wordt deze evaluatie in historisch perspectief geplaatst. a. Beleid beroepen en bedrijven aan huis 2001 In 2001 is de beleidsregel beroepen en bedrijven aan huis vastgesteld. Hierin werden kapsalons aan huis mogelijk gemaakt, onder voorwaarden. Deze voorwaarden betreffen op hoofdzaak dat de kwaliteit van het woongebied niet aangetast mag worden. Kapsalons aan huis werden hetzelfde behandeld als andere beroepen en bedrijven aan huis. b. Evaluatie beroepen en bedrijven aan huis 2003 In juli 2003 werd het beleid beroepen en bedrijven geëvalueerd. Thuiskappers maken onderdeel uit van bedrijven aan huis en zijn onder voorwaarde mogelijk. Geconstateerd wordt dat er geen aanleiding is het beleid te wijzigen. Echter wordt door het regulier kappers collectief aandacht gevraagd voor de problematiek rondom kapsalons aan huis. Dit zou een te grote concurrentie zijn en verstorend werken voor de kappers in het centrum. Hierdoor ontstaat er oneerlijke concurrentie en komt zodoende ook de kwaliteit van het detailhandelsaanbod van het centrum zelf onderdruk. De raad besluit in te stemmen met de evaluatie en kapsalons aan huis zonder wijziging van het bestaande beleid toe te staan. c. 2 de evaluatie beroepen aan huis in 2007 Bij de tweede evaluatie van de beleidsregel beroepen en bedrijven aan huis, speelt de discussie rondom kapsalons aan huis wederom. Uiteindelijk heeft de raad besloten het aantal thuiskappers te bevriezen per 1 januari Vanaf die datum heeft de gemeente niet meer mee gewerkt aan aanvragen voor kapsalons aan huis. Tevens werd verzocht om te handhaven op detailhandel bij kapsalons aan huis. d. Handhavingsactie detailhandel bij thuiskappers 2008 Op verzoek van de gemeenteraad is in 2008 een handhavingsactie opgezet waarbij specifiek gekeken is naar eventuele detailhandel binnen woonbestemmingen. Voor deze handhavingsactie zijn criteria opgesteld aan de hand waarvan gewerkt is. Uit de evaluatie van de handhavingsactie is gebleken dat er geen overtredingen zijn geconstateerd bij schoonheids en kapsalons aan huis. e. Evaluatie 2012, handhaven of loslaten verbod op kapsalons aan huis? Nu ligt de gevraagde evaluatie voor ten aanzien van het bevriezen van het aantal kapsalons aan huis. Dit wordt in het volgende hoofdstuk behandeld.

4 4 3. Evaluatie verbod op kapsalons aan huis Om een goed beeld te krijgen van wat de ontwikkeling is geweest binnen de gemeente ten aanzien van de kapsalons aan huis hebben we opnieuw een zo nauwkeurig mogelijke lijst opgesteld van de op dit moment actieve kapsalons aan huis. Dit is in goed overleg gedaan met dhr. Oortwijn namens het kapperscollectief. De inventarisatie die gedaan is bestaat uit gegevens van de Kamer van Koophandel, aangevuld met de beschikbare informatie van het Kapperscollectief. Vervolgens zijn alle kapsalons aan huis waarbij twijfel bestond of deze nu wel of niet bestonden, persoonlijk benaderd en gecontroleerd. Deze lijst hebben we vergeleken met de lijst van Ook is er gekeken wat het verloop is geweest de afgelopen vier jaar. Daarnaast hebben we inschatting gemaakt van het aantal nieuwe aanvragen voor kapsalons aan huis die we als gemeente de afgelopen vier jaar hebben binnen gekregen. Uiteraard zijn, conform het vigerende beleid, al deze aanvragen geweigerd. De vergelijking tussen 1 januari 2008 en 1 januari 2012 is weergegeven in onderstaande tabel. Samenvatting 1 januari januari 2012 Verloop Dronten Kappers in centra 6 9 plus 3 Dronten Kappers op bedrijventerrein 2 2 Dronten Kappers in woonwijk min 3 en plus 6 Dronten Kappers in landelijk gebied Biddinghuizen Kappers in centra 1 2 plus 1 Biddinghuizen Kappers in woonwijk 7 3 min Swifterbant Kappers in centra 2 2 Swifterbant Kappers in woonwijk 5 4 min 1 Swifterbant Kappers landelijk gebied Totaal Waarvan in de woonwijk Waarvan in centra 9 13 Overige 5 5 Aantal geweigerde aanvragen de afgelopen 4 jaar 16-20

5 5 Conclusies van deze evaluatie: In Dronten zijn er 3 nieuwe kapperszaken in het centrum bij gekomen en in Biddinghuizen is er 1 nieuwe kapperszaak in het centrum bij bijgekomen. In Swifterbant is het aantal kapperszaken in het centrum gelijk gebleven. Over het algemeen heeft zich er dus een uitbreiding van de kapperszaken in de winkelcentra voor gedaan. Hiermee zijn de winkelcentra versterkt. Dit was een belangrijk argument bij het verbieden van kapsalons aan huis. Het aantal kapsalons aan huis zijn in Swifterbant en Biddinghuizen terug gelopen. Hier zijn bestaande kapsalons aan huis beëindigd en hebben zich geen nieuwe kapsalons aan huis voorgedaan. Het vastgestelde beleid heeft zijn uitwerking gehad in de beide dorpen. In Dronten zijn 3 kapsalons aan huis beëindigd, maar zijn er daarentegen ook 6 bijgekomen ondanks de beleidsregel die geen nieuwe kapsalons aan huis toestaat. Deze 6 kapsalons hebben hiervoor geen vergunning van de gemeente gekregen en zijn waarschijnlijk illegaal gevestigd. Gedurende de afgelopen 4 jaar heeft de gemeente 4-6 verzoeken per jaar gekregen voor het starten van een kapsalon aan huis. In totaal zou dat 16 tot 24 extra kapsalons buiten het centrum hebben opgeleverd. Indien deze waren toegewezen zou het aantal kapsalons aan huis met (meer dan de) de helft gestegen zijn in plaats van licht gedaald. Hierbij moet wel worden aangetekend dat niet bekend wat de gevolgen zouden zijn geweest voor de kappers in het centrum én de kapsalons aan huis, als deze kapsalons aan huis erbij gekomen waren. Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat het aantal kapsalons aan huis binnen de gehele gemeente iets is gedaald en dat er 4 kapsalons in de winkelcentra zijn bijgekomen, terwijl er wel veel initiatieven zijn geweest om nieuwe kapsalons aan huis te starten. Dit is een direct gevolg van het vastgestelde beleid. Geconcludeerd kan worden dat het vastgestelde beleid het effect heeft gehad wat werd beoogd.

6 6 4. Scenario keuze voor de toekomst De vraag die zich na deze evaluatie aandient is wat het beleid zou moeten zijn voor de toekomst ten aanzien van kapsalons aan huis. Er is slechts keuze uit twee scenario s. Het huidige stringente beleid handhaven zoals het nu is of het loslaten van het huidige stringente beleid en kapsalons aan huis weer beschouwen zoals alle andere bedrijven en beroepen aan huis. Voor beide scenario s zijn argumenten aan te dragen. Deze worden hieronder aangegeven. a. Scenario 1: Handhaven verbod op kapsalons aan huis Argumenten om het huidige beleid te handhaven zijn moeilijk aan te dragen vanuit een beleidsmatig perspectief van uit de ruimtelijke ordening. Vanuit een beleidsmatige blik op bedrijven en beroepen aan huis ligt het meer voor de hand om kapsalons hetzelfde te benaderen dan andere bedrijven en beroepen aan huis. Maar daarover meer in scenario b. Aan de andere kant is uit de evaluatie gebleken dat het stringente beleid zoals de afgelopen 4 jaar is gevoerd, wel het beoogde effect heeft gehad. Het aantal kapperszaken in het centrum is gestegen en het aantal kappers aan huis is (binnen de hele gemeente) afgenomen. Argumenten voor het handhaven van de bestaande beleidsregel: Versterking positie van het centrum Door de grote vraag naar thuis kapsalons (zie ook onder 3) komen de kapperszaken in het centrum onder druk te staan. Deze ondernemers vervullen een rol in het aantrekkelijk en dynamisch houden van het kernwinkelgebied van Dronten. Dat is een gemeentebreed belang. Hierbij moet wel aangetekend worden dat concurrentie positie geen ruimtelijke relevante argument is bij het weigeren van omgevingsvergunningen. Oneerlijke concurrentie Volgens de kapperszaken uit de centra zijn kapsalons aan huis oneerlijke concurrentie met de kapperszaken in het centrum aangezien een ondernemer in het centrum veel meer moet investeren, in bijvoorbeeld de huur van een pand. Sluit aan bij de wens van het kapperscollectief en de ANKO Zowel het kapperscollectief, waar de kappers van het centrum van Dronten in verenigd zijn, als de ANKO, de Algemene Nederlandse Kappers Organisatie, ondersteunen het huidige beleid. In gesprekken met deze organisaties hebben zij bij de gemeente gepleit voor voortzetting van het huidige strenge beleid. Zij zien hun standpunt bevestigd in de evaluatie. De ANKO gebruikt het voorbeeld van het huidige beleid in Dronten ook als voorbeeld voor andere gemeenten in haar uitgave een gelijk speelveld voor kappers in uw gemeente. b. Scenario 2: Kapsalons aan huis beschouwen als ieder ander bedrijf aan huis Er zijn ook verschillende argumenten aan te dragen waarom kapsalons aan huis weer beschouwd zouden kunnen worden als ieder ander bedrijf en beroep aan huis. Binnen ons beleid voor bedrijven en beroep aan huis zijn voorwaarden gesteld waarbinnen dit zou mogen plaats vinden (zie Bijlage 1). Die zien er vooral op dat de woonfunctie niet wordt aangetast. Zo zijn er maximum m2 voor een bedrijf aan

7 7 huis, moet er voldoende parkeerruimte zijn en mag er geen onevenredige overlast ontstaan voor de directe omgeving. Dus als kapsalons weer als een bedrijf aan huis wordt gezien, zijn er wel criteria waarbinnen dit mag plaats vinden. Argumenten waarom kapsalons aan huis weer mogelijk zou moeten zijn: Behoefte aan freelance werken aan huis Zoals ook de evaluatie aan geeft is er grote behoefte aan het (parttime) werken vanuit huis. Deze zogenaamde informele werkgelegenheid groeit de afgelopen jaren sterk en past bij deze tijd. Werken aan huis, al dan niet parttime, en op tijden die zelf te kiezen zijn, sluit goed aan op de wens van flexibel werken. Helemaal in een tijd waarbij banen op de tocht staan, wordt gezocht naar manieren van het vinden van bijverdiensten. Een kapsalon aan huis past hier goed binnen. Ruimtelijke geen bezwaren Zolang een kapsalon aan huis voldoet aan de criteria voor beroepen en bedrijven aan huis zijn er geen ruimtelijk relevante argumenten om een kapsalon aan huis te weren. Concurrentie overwegingen zijn ruimtelijk niet relevant De keuze om aan een omgevingsvergunning, inclusief afwijken van het bestemmingsplan, medewerking te verlenen of juist niet dient te worden gemotiveerd met ruimtelijk relevante argumenten. Concurrentie overwegingen kunnen niet worden gebruikt, tenzij er sprake is van een dreigende duurzame ontwrichting van een bepaalde branche. Het is maar zeer de vraag of hier sprake is van gevaar op duurzame ontwrichting van de kappersbranche. Dat ligt niet voor de hand. Dronten is één van de weinige gemeenten in Nederland die geen enkele nieuwe kapsalon aan huis toestaat. Bedrijf aan huis van belang voor ondernemers Een bedrijf aan huis kan fungeren als start van toekomstige ondernemers. De mogelijkheid om laagdrempelig bij huis te beginnen en zo wellicht door te groeien naar bedrijf elders in de gemeente kan interessant zijn. Voor kapsalons is er echter bekend dat de doorgroei naar een salon beperkt voor komt. Het toestaan van bedrijven aan huis kan gezien worden als een ondernemers vriendelijke houding. Waarom zouden kapsalons anders worden beoordeeld en behandeld dan andere vormen van beroepen en bedrijven aan huis?

8 8 5. Hoe nu verder? Na kennis genomen te hebben van de evaluatie dient er een keuze te worden gemaakt voor het vasthouden of het loslaten van het stringente beleid waarbij nieuwe kapsalons aan huis niet worden toegestaan, in tegenstelling tot andere bedrijven aan huis. Voor beide scenario s bestaan er argumenten. Argumenten voor het vasthouden van dit beleid zijn vooral van economische aard vanuit het perspectief van de ondernemers in centrum, en de argumenten voor het loslaten van de uitzonderingspositie zijn voornamelijk vanuit het ruimtelijke-ordenings-perspectief aangedragen. Welk scenario ook gekozen wordt, in beide gevallen is het aan te raden om over 4 jaar opnieuw te evalueren. Mocht er voor worden gekozen om de huidige lijn vast te houden, dan ligt het voor de hand om handhavend op te treden tegen de nieuw gevestigde kapsalons aan huis die geen vergunning hebben aangevraagd en gekregen. Het college zal uiteindelijk een keuze moeten maken welk scenario gekozen wordt voor de komende jaren, want het college is het bevoegd gezag. Maar gezien de discussie die de afgelopen 10 jaar in de raad heeft gespeeld over dit onderwerp, zal de raad om een doorslaggevend advies worden gevraagd. Het advies wat de raad zal geven zal door het college worden gevolgd.

9 9