Belgische grondwet onderschrijft een strikte scheiding kerk en staat. Dit geldt ook voor de toepassing in het Onderwijs.

Transcriptie

1 Juridisch kader Secundair onderwijs 1 Belgische grondwet onderschrijft een strikte scheiding kerk en staat. Dit geldt ook voor de toepassing in het Onderwijs. 2 1

2 3 Inspecteur-adviseur vertegenwoordigt de kerkelijke overheid 4 2

3 Vlaams Ministerie voor Onderwijs en Vorming Coördinerend inspecteur-generaal Vlaamse bisschoppen Erkende Instantie rkg Vicarissen voor onderwijs Diocesane bisschop Bevoegde Instantie IDKG Inspecteurs-adviseurs rkg Vlaams Ministerie voor Onderwijs en Vorming Vlaamse bisschoppen Erkende Instantie rkg Diocesane bisschop Bevoegde Instantie Inrichtende macht directeur Inspecteur-adviseur gemandateerde godsdienstleerkracht 3

4 kerk inspecteur-adviseur als gemandateerde staat DRP staat directeur of IM (doc VSKO) voordracht tijdelijke contract voordracht VB overeenkomst VB voordracht NAF/MUT overeenkomst instemming kerk sanctie afdanking dossier stap in mandatering engagementsverklaring Arbeidsovereenkomst godsdienstleerkracht bisschop IM school Voordracht voorafgaand aan de aanstelling 8 4

5 Controle en begeleiding 9 Art. 8. decreet de controle op de naleving van het lesrooster en de verklaringen betreffende de keuze voor een godsdienst of de niet-confessionele zedenleer, bedoeld in artikel 8en 8bis van de wet van 29 mei 1959 tot wijziging van sommige bepalingen van de onderwijswetgeving [of bedoeld in het artikel 29 van het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997]; 2 de controle van de leermiddelen; 3 de controle van de bewoonbaarheid, de didactische bruikbaarheid en de hygiëne van de lokalen; 4 het uitbrengen van beleidsadviezen; 5 het controleren van de uitvoering van de leerplannen en de controle van het peil der studiën; 6 de externe ondersteuning en de beoordeling van de beroepsbekwaamheid en de pedagogische bekwaamheid van de betrokken leerkrachten en het stimuleren van initiatieven ter verbetering van de beroepskwaliteit; 7 het ontwikkelen van initiatieven ter bevordering van de onderwijskwaliteit van het betrokken vakgebied en het bewaken en het stimuleren van het aan de levensbeschouwing aangepast opvoedingsproject binnen het vakgebied; 8 alle andere opdrachten die worden toegekend door of krachtens wetten en decreten. 5

6 Vanuit het oogpunt controle kwaliteitszorg op het vlak van het inhoudelijke en het pedagogisch-didactischedidactische - controle - begeleiding ondersteuning bij visie, bijscholing, gesprek en tips om de kwaliteit van het vak te verhogen en verdere professionalisering te bevorderen. inspecteur-adviseur vakinhoudelijke en pedagogischdidactische beoordelen + begeleiden leerkracht vakvergaderingen leerplan schoolinspectie (inrichten uren, leeromgeving, ) nascholing stimuleren directeur teamspeler en personeelslid van de school beoordelen + begeleiden leerkracht klasmanagement vakvergaderingen handboek nascholing afspraken 6

7 Een specifiek ambt 13 Even er nog op wijzen: ambt: leraar ambt: godsdienstleraar/leermeester godsdienst Dus een specifiek ambt met aparte opbouw van anciënniteit voor personeelsbewegingen, reaffectatie, ed... Geregeld door de decreten rechtspositie verschillend voor het gesubsidieerd onderwijs en voor het gemeenschapsonderwijs. 7

8 Verschillende in vrij katholiek onderwijs en de andere netten: Katholiek onderwijs: aparte telling voor AV en KDG. Bereik je eerst je anciënniteit (720 dagen voor TADD) voor KGD, dan wordt deze onmiddellijk uitgebreid naar alle andere vakken waarvoor je een vereist bekwaamheidsbewijs hebt maar niet omgekeerd. Voor de andere netten: volledig gescheiden telling en toepassing voor AV en KGD

9 Omzendbrief: PERS/2007/09 Een functiebeschrijving wordt steeds opgemaakt per instelling waar het personeelslid fungeert én per ambt dat het in die instelling uitoefent. Een personeelslid dat verschillende ambten uitoefent in eenzelfde instelling, zal dus meerdere functiebeschrijvingen hebben. Als een personeelslid eenzelfde ambt uitoefent in meerdere instellingen, moet het in elke instelling een functiebeschrijving krijgen voor dat ambt. 17 Omzendbrief: PERS/2007/09 De functiebeschrijving van een godsdienstleerkracht en een leerkracht nietconfessionele zedenleer moet voor de vakinhoudelijke en vaktechnische aspecten ook het akkoord wegdragen van de bevoegde instantie van de betrokken eredienst of de nietconfessionele zedenleer. Dit akkoord blijkt uit de ondertekening van dit deel van de functiebeschrijving door een afgevaardigde van de bevoegde instantie. 18 9

10 Omzendbrief: PERS/2007/09 De godsdienstleerkracht en leerkracht nietconfessionele zedenleer wordt voor de nietvakinhoudelijke en niet-vaktechnische aspecten geëvalueerd door zijn eerste evaluator. Voor de vakinhoudelijke en vaktechnische aspecten van het levensbeschouwelijk vak levert de bevoegde instantie van de betrokken eredienst of de niet-confessionele zedenleer een bijdrage tot de evaluatie. 19 Concreet: Functioneringbeschrijving wordt gegeven door de directeur. Normaal krijg je een onderdeel van de school als leraar en een bijlage vanuit de EI/V als godsdienstleraar. Functioneringsgesprekken gebeuren door de directeur (eerste evaluator) De evaluatie gebeurt om de vier jaar door de directeur. Voor vakinhoud en vakdidactiek en vakpedagogie levert de inspectiebegeleiding een bijdrage

11 inspecteur-adviseur bijvoegsel over LK- RKG over het vakinhoudelijke en het pedagogischdidactische geen evaluator wel bijdrage via verslaggeving voor het vak-inhoudelijke en didactische onderdeel. directeur algemene FB als LK: teamspeler en personeelslid van de school, EOP, doet functioneringsgesprek eerste evaluator: beoordeelt alles (en inhoudelijk via verslag) Toevoeging functiebeschrijving godsdienstleraar 22 11

12 1. Inleiding De godsdienstleraar heeft een bijzonder statuut. Hij is een medewerker van de diocesane bisschop. De bisschop verschaft hem de toestemming (= mandaat) tot het geven van het vak en hij stelt hem voor aan de school als godsdienstleraar (= de voordracht). De functiebeschrijving van de godsdienstleraar in het katholiek onderwijs bestaat daarom uit twee delen: de algemene functiebeschrijving die hij deelt met elke leraar (gebaseerd op het pedagogisch project van de afzonderlijke Inrichtende Macht) en een aanvullende, eigen aan zijn opdracht Inleiding Dit document omschrijft het aanvullende gedeelte. Het beoogt duidelijkheid te scheppen over wat verwacht wordt. Het wil leidraad zijn bij de samenwerking tussen leraar, directie en inspectie-begeleiding. In functioneringsgesprekken met de directie en contacten met de inspecteur-begeleider kan het gebruikt worden om het goede te benoemen en tekorten als groeipunten aan te geven. Verder wordt met godsdienstleraar of leraar bedoeld: de godsdienstleraar (man/vrouw) rooms-katholieke godsdienst 24 12

13 2. Juridische basis - Belgische Grondwet; - het decreet rechtspositie van 27 maart 1991; - het wetboek van canoniek recht (1983). De specifieke taakinvulling wordt verduidelijkt in: - de leerplannen voor het secundair onderwijs (1999) en buitengewoon onderwijs (2001); - het decreet betreffende de inspectie en de begeleiding van de levensbeschouwelijke vakken (1993) Lid van het schoolteam De godsdienstleraar schakelt zich in in de schoolcultuur. Het vak godsdienst heeft zijn volwaardige plaats binnen het geheel van alle vakken. Daarom werkt de godsdienstleraar loyaal mee met de andere leraren. Hij neemt loyaal deel aan vakvergaderingen (lokaal en regionaal, voor eigen vak en vakoverschrijdend). Hij ontwikkelt ook op dit vlak de nodige vaardigheden. Hij neemt hieromtrent zelf de nodige initiatieven en betrekt er anderen bij. Voor de pastorale werking op school heeft hij, naast andere personeelsleden, een bijzondere bekommernis. Alle schoolbetrokkenen ontmoeten in hem een authentieke en aanspreekbare gelovige

14 4. Specifieke als godsdienstleraar Het leerplan is normerend voor de aanpak en uitbouw van de lessen. Dit vereist van de leerkracht een grondige kennis van dat document. Binnen het geheel van de schoolvakken die tot de basisvorming behoren, heeft het vak godsdienst een eigen originaliteit en vakmatigheid De lespraktijk is gericht op de levensbeschouwelijke groei van de leerlingen. De godsdienstleraar tracht daarom te komen tot levensbeschouwelijke communicatie. Zo is de leraar o.a. bedacht op communicatie rond zingeving, geloven en leven, op het ontwikkelen van en het bewust leren omgaan met levensbeschouwelijke vaardigheden. Hij respecteert de levensbeschouwelijke heterogeniteit van de leerlingen. In kritische openheid en waardering voor de wereld - ervaren, begrepen en gewaardeerd als pluraal spreekt en getuigt de godsdienstleraar vanuit en van zijn christelijk geloof. Als getuige, specialist en moderator tracht hij te komen tot geloofscommunicatie. Hij creëert, waar mogelijk, kansen tot gebed, stilte en bezinning Specifieke als godsdienstleraar De taak van de godsdienstleraar vereist permanente vorming op het gebied van spiritualiteit, geloofsdenken en onderwijskundige materies. Daarom neemt hij deel aan de gemeenschappelijke studiedagen ingericht door de inspectiebegeleiding, zoals deze dat verwacht. Hij informeert zich geregeld over het aanbod van nascholing, waar hij vrijwillig op in kan spelen. Bij onderwijsvernieuwingen schakelt hij zich loyaal en gezond kritisch in. Daarbij is het christelijk geloven zijn eerste referentiekader. Aangaande lesvoorbereiding en jaar-/vorderingsplan sluit hij aan bij de verwachtingen van de inspectie-begeleiding. De leraar zal de leerlingen niet toetsen op gebied van geloof en levenshouding

15 Hoe worden leraren daartoe gevormd?

16 Competentie: vermogen om goed te functioneren binnen de beroepscontext door het kiezen en gebruiken van de passende integratie van kennis, vaardigheden en houdingen. Het gaat dus altijd om een leerproces! Cfr BVlR betreffende het Beroepsprofiel van de leraar 5 oktober maatschappelijk karakter school LERAAR - MAATSCHAPPIJ LERAAR SCHOOL/ONDERWIJSGEMEENSCHAP Begeleider van leer- en ontwikkelingsprocesse LERAAR-LERENDE LERENDE Inhoudelijk expert Lid schoolteam Lid onderwijsgemeenschap cultuurparticipant 32 16

17 Typefunctie 1: de leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen de beginsituatie van de lerenden en de groep achterhalen; doelstellingen kiezen en formuleren; de leerinhouden of leerervaringen selecteren; aangepaste werkvormen en groeperingsvorm bepalen; observatie en evaluatie voorbereiden; een adequate leeromgeving creëren met aandacht voor de heterogeniteit binnen de leergroep omgaan met de diversiteit van de groep; de leerinhouden of leerervaringen structureren en vertalen in een samenhangend onderwijsaanbod leerinhouden of leerervaringen structureren en vertalen in een samenhangend onderwijsaanbod; In team leermiddelen kiezen, aanpassen en ontwikkelen; het leer- en ontwikkelingsproces adequaat begeleiden in het Standaardnederlands; observeren of het proces en product evalueren 33 Typefunctie 2: de leraar als opvoeder in overleg een positief leefklimaat creëren voor de leerlingen in klassenverband en op school; omgaan met lerenden in sociaalemotionele probleemsituaties of met gedragsmoeilijkheden; de emancipatie van de leerlingen bevorderen; door attitudevorming leerlingen op individuele ontplooiing en maatschappelijke participatie voorbereiden; actuele maatschappelijke ontwikkelingen hanteren in een pedagogische context; de fysieke en geestelijke gezondheid van de leerlingen bevorderen; communiceren met kinderen met diverse achtergronden in diverse talige situaties

18 Typefunctie 3: de leraar als inhoudelijk expert de domeinspecifieke kennis en vaardigheden verbreden en verdiepen; domeinspecifieke kennis en vaardigheden aanwenden; het eigen vormingsaanbod situeren en integreren in het geheel van het onderwijsaanbod met het oog op de begeleiding en oriëntering van de leerlingen; 35 Typefunctie 4: de leraar als organisator een gestructureerd werkklimaat bevorderen; een soepel en efficiënt les- en/of dagverloop creëren, passend in een tijdsplanning; op een correcte wijze administratieve taken uitvoeren; een stimulerende en werkbare klasruimte creëren, rekening houdend met de veiligheid van de leerlingen

19 Typefunctie 5: de leraar als innovator, onderzoeker vernieuwende elementen en resultaten van onderwijsontwikkelingswerk aanwenden en aanbrengen; kennisnemen van toegankelijke resultaten van onderwijsonderzoek en van vakdidactisch en vakinhoudelijk onderzoek; het eigen functioneren ter discussie stellen en bijsturen 37 Typefunctie 6: de leraar als partner van de ouders/verzorgers zich op de hoogte stellen van en discreet omgaan met de gegevens over de leerling; met ouders/verzorgers communiceren over hun kind in de school; in overleg met het team communiceren met de ouders/verzorgers over het klas- en schoolgebeuren, rekening houdend met de diversiteit tussen de ouders; met ouders/verzorgers in dialoog treden over opvoeding en onderwijs; 38 19

20 Typefunctie 7: de leraar als lid van een schoolteam overleggen en samenwerken binnen het schoolteam; binnen het team over een taakverdeling overleggen en ze naleven; zich documenteren over de eigen rechtszekerheid en die van de lerende; de eigen pedagogische en didactische opdracht en aanpak in teamverband bespreekbaar maken; 39 Typefunctie 8: de leraar als partner van externen contacten leggen, communiceren en samenwerken met externe instanties die onderwijsbetrokken initiatieven aanbieden; 40 20

21 Typefunctie 9: de leraar als lid van de onderwijsgemeenschap deelnemen aan het maatschappelijk debat over onderwijskundige thema s; dialogeren over zijn beroep en zijn plaats in de samenleving. 41 Typefunctie 10: de leraar als cultuurparticipant actuele maatschappelijke thema s en ontwikkelingen identificeren en kritisch benaderen rond het sociaal politieke, het sociaaleconomische, het levensbeschouwelijke, het cultureel-esthetische en het cultureelwetenschappelijke domein

22 beslissingsvermogen durven een standpunt in te nemen of tot een handeling over te gaan en er ook verantwoordelijkheid voor opnemen. relationele gerichtheid n zijn contact met anderen kenmerken van echtheid, aanvaarding, empathie en respect tonen. kritische ingesteldheid bereid zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een feit, de wenselijkheid en haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren, alvorens een stelling in te nemen. leergierigheid actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen. 43 leergierigheid actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen. organisatievermogen erop gericht zijn de taken zodanig te plannen, te coördineren en te delegeren, dat het beoogde doel op een efficiënte manier bereikt kan worden. zin voor samenwerking bereid zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken. verantwoordelijkheidszin zich verantwoordelijk voelen voor de school als geheel en zich engageren om een positieve ontwikkeling van de lerende te bevorderen. flexibiliteit bereid zijn zich aan te passen aan wijzigende omstandigheden, o.m. middelen, doelen, mensen en 44 procedures. 22

23 Enkele elementen uit de slotbedenking... Het lerarenberoep kan beschouwd worden als een permanent leerproces, als een aaneenschakeling van formele en informele leerervaringen waaraan de leraar participeert vanaf de start van de opleiding totdat hij of zij vrijwillig of gedwongen uit het beroep stapt (Clement e.a., 1995, p. 216). Door dit ontwikkelingsproces krijgt de leraar steeds beter greep op zijn eigen functioneren en is hij beter in staat zijn verantwoordelijkheden ten aanzien van de lerende, de school, de onderwijsgemeenschap en de maatschappij op te nemen. Het beroepsprofiel is een ideaalbeeld, opgesteld vanuit een duidelijke visie op onderwijs, het bezit een duidelijk onderwijs-innoverende kracht. Het is een standaard die scholen kunnen gebruiken om de kwaliteit van hun onderwijs in beeld te brengen, leraren te evalueren of zelfevaluatie van leraren te stimuleren. De beroepsprofielen zijn een middel voor de scholen om te toetsen hoe zij zich positioneren ten aanzien van dit ideaalbeeld, waar de individuele leraren en het team sterk staan en waar bijsturing vereist is. Reflectie en collegiaal overleg zijn heel belangrijk om kwaliteit van onderwijs te waarborgen. Uit de opbouw van het beroepsprofiel is duidelijk af te leiden dat het werken aan onderwijs een groepsverantwoordelijkheid is. De leraar als solist heeft geen plaats in dit beroepsprofiel. 45 Enkele bedenkingen: Het is niet de bedoeling om af te schrikken. Dit verwacht men van een student na zijn opleiding. Hiermee zal in de toekomst gewerkt worden in de scholen,... Opdracht situeert zich veel ruimer dan alleen ik in mijn klasje. Functioneringsgesprekken en evaluatie zullen aandacht besteden aan het leraarschap in zijn geheel en willen vooral het functioneren en het zich goed voelen van de leerkracht bevorderen

24 De eerste informatiebron voor elke leerkracht is de school en de leerkrachtenadministratie op school. Websites kunnen hulp bieden: Site onderwijsinspectie: Site godsdienst West-Vlaanderen Site godsdienst Oost-Vlaanderen

25 GLSO Nederlands-Geschiedenis-Godsdienst oefent in het gewoon secundair onderwijs m.i.v volgende opdrachten uit: 10/22 leraar AV Nederlands 12/22 godsdienstleraar Op heeft het personeelslid voor het ambt van leraar een dienstanciënniteit van 3 x 303 dagen : 2 = 454 dagen. Op heeft het personeelslid voor het ambt van godsdienstleraar een dienstanciënniteit van 3 x 303 dagen = 909 dagen (halftijdse opdracht telt immers voor volledige duur). Hij verwerft aldus m.i.v het recht op een tijdelijke aanstelling van doorlopende duur als godsdienstleraar, vermits hij meer dan 720 dagen dienstanciënniteit heeft verworven, waarvan 600 effectief gepresteerd. Het personeelslid verwerft m.i.v eveneens het recht op een tijdelijke aanstelling van doorlopende duur voor het ambt van leraar voor alle vakken waarvoor hij een vereist bekwaamheidsbewijs bezit (AV Nederlands en AV Geschiedenis). In het gesubsidieerd vrij confessioneel onderwijs komen de diensten gepresteerd als godsdienstleraar eveneens in aanmerking voor de berekening van de dienstanciënniteit in andere ambten, indien de onderwezen godsdienst deze is die voorkomt in het onderwijs verstrekt door de inrichtende macht. Als een personeelslid dus als godsdienstleraar het recht op een aanstelling van doorlopende duur heeft bereikt, kan hij dit recht eveneens opeisen voor andere ambten. Deze bepaling geldt eveneens voor het buitengewoon secundair onderwijs. Als een personeelslid diensten gepresteerd heeft in het ambt van godsdienstleraar, komen deze diensten eveneens in aanmerking voor andere ambten. Als een personeelslid dus recht heeft op een aanstelling van doorlopende duur in het ambt van godsdienstleraar, kan hij dit recht ook opeisen voor bvb. het ambt van leraar ASV of leraar BGV. GLSO Nederlands-Geschiedenis-Godsdienst oefent in het gewoon secundair onderwijs m.i.v volgende opdrachten uit: 13/22 leraar AV Geschiedenis 9/22 godsdienstleraar Op heeft het personeelslid voor het ambt van leraar een dienstanciënniteit van 3 x 303 dagen = 909 dagen (meer dan een halftijdse opdracht telt immers voor volledige duur). Op heeft het personeelslid voor het ambt van godsdienstleraar een dienstanciënniteit van 3 x 303 dagen : 2 = 454 dagen. Hij verwerft aldus m.i.v het recht op een tijdelijke aanstelling van doorlopende duur als leraar voor alle vakken waarvoor hij een vereist bekwaamheidsbewijs bezit (AV Nederlands en AV Geschiedenis), vermits hij meer dan 720 dagen dienstanciënniteit heeft verworven, waarvan 600 effectief gepresteerd. Het personeelslid heeft geen recht op een aanstelling van doorlopende duur voor het ambt van godsdienstleraar, want hij beschikt niet over voldoende dienstanciënniteit voor dit ambt. 25