" Eigen regie behouden " Regie overgeven met passief. " Regie toevertrouwen aan de

Transcriptie

1 Zelfredzaamheid en Eigen regie bij dementie Welke factoren beïnvloeden de zorgrelatie tussen persoon met dementie, en zorgprofessional? Zelfredzaamheid De mate waarin iemand met dementie vaardigheden heeft om zich in het dagelijks leven zelfstandig te kunnen redden Eigen regie Mensen met dementie nemen en krijgen zelf de verantwoordelijkheid over de inrichting van hun eigen leven of Maximale zeggenschap over je eigen leven met ondersteuning van anderen Jacomine de Lange en Anita Stuurman, 4 november 04 Wat betekent eigen regie bij dementie? Waarom is eigen regie bij dementie moeilijk?! In staat zijn keuzes te maken! Zorgen dat je de hulp krijgt die je wilt, op de manier zoals jij die wilt! De gelegenheid krijgen keuzes te maken! Ondersteuning krijgen bij het nemen van beslissingen! Gerespecteerd worden als volwassen persoon! Je wensen en voorkeuren worden gerespecteerd! Iemand kan weinig ziekte-inzicht hebben! Iemand overziet de situatie niet en kan daarom geen goede afweging maken! Iemand overziet de situatie van de niet! Iemand verzet zich tegen uit handen geven van dingen! Iemand kan niet goed duidelijk maken waaraan hij behoefte heeft! Mantelzorger of verzorgende heeft te veel de neiging zorg over te nemen! Mantelzorger of verzorgende heeft andere normen en waarden Drie typen zorgrelaties Mevrouw van Vliet eigen regie behouden " Eigen regie behouden " Regie overgeven met passief verzet " Regie toevertrouwen aan de

2 Type zorgrelatie Eigen regie behouden Mevrouw van Vliet eigen regie behouden Persoon met dementie hecht aan eigen regie! Al dan niet inzicht in eigen mogelijkheden en beperkingen: wil veel zelf doen! Behoefte aan respect Mantelzorger heeft ondersteunende stijl! Inzicht in dementie! Begrijpt persoon met dementie! Geeft eigen grenzen aan! The will, the skill, the thrill, the bill Goede relatie: saamhorigheid en wederkerigheid Mevrouw van Vliet, 77 jaar, weduwe, woont samen met hond en poes. Ik heb het rijk alleen en kan doen en laten wat ik wil. 4 jaar Alzheimer diagnose Mensen denken als je soms wat vergeet, dat je niks meer zelf kan.., nou ik kan alles gewoon nog zelf doen. Kwaliteit van leven: 8 of 9. Sinds 3 jaar een mentor. Die gaat 3 keer per week bij mw. Van Vliet langs. Het contact is goed. Mevrouw van Vliet stuurt de thuiszorg weg. Thuiszorgaanbod: BG, DVO, HV, OB, PV Voorbeeld Eigen regie behouden Eigen regie behouden Persoon met dementie hecht aan eigen regie: Persoon met dementie hecht aan eigen regie: Ik zou wel willen zeggen dat ze moeten leren dat de mensen waar ze naar toe gaan zelfstandige mensen zijn. Die zelf dingen kunnen inbrengen, zelf kunnen nadenken en dat ze die niet moeten bemoederen of de baas over ze moeten spelen. Dat ze die zoveel mogelijk zichzelf moeten laten zijn. Staat er iemand aan de deur die zegt: Kom mevrouw, we gaan douchen Ik zeg: Er wordt niet gedoucht Je komt niet zomaar bij iemand binnen, bij iemand die je nog nooit gezien hebt, met de boodschap: kom we gaan onder de douche. Type zorgrelatie Eigen regie behouden Regievoering in schema Risico s voor de zorgrelatie " Onveilige situaties voor de persoon met dementie ontstaan of verwaarlozing " Er kan strijd ontstaan tussen en zorgprofessional over de inhoud van de zorg en de manier waarop de zorg gegeven wordt " Veiligheid of autonomie? " Waarden en normen van de ander respecteren?

3 Eigen regie behouden Persoon met dementie Voelt zich begrepen door Heeft het gevoel veel zelf te kunnen Heeft behoefte aan respect voor eigen regie en eigen voorkeuren Mantelzorger Voldoende inzicht in gevolgen van dementie voor naaste en zichzelf Geeft eigen grenzen aan Is positief over rol als Ondersteunende zorgstrategie Wat kan de zorgprofessional doen? Samenwerking met Eigen regie behouden Inzicht hebben in behoefte van cliënt om eigen regie te behouden Toepassen van persoonsversterkende communicatie (respect, keuzes, tact, humor) Behoedzaam vertrouwensrelatie opbouwen (vast persoon) Eigen normen tussen haakjes Mantelzorger volgen in de ondersteunende zorgstrategie Samenwerking met (gelijkwaardig) Inzicht in wie de regie voert en de verschillende rollen van en verzorgende Vaardig in communicatie: kritiek geven en ontvangen Regelmatig evalueren van de zorg (hygiëne, gevaar) Duidelijk zijn over verschil in rolverdeling met met het oog op vermindering van risico s Regie wordt overgenomen, passief verzet Persoon met dementie voelt zich niet begrepen Persoon met dementie wil eigen regie: Heeft inzicht in beperkingen Voelt zich niet begrepen door Heeft behoefte aan begrip en hulp Mantelzorger vindt dat niet kunnen en neemt de regie over: Onvoldoende inzicht in dementie Heeft een confronterende zorgstrategie Loopt tegen eigen grenzen aan The will, the skill, the thrill, the bill Ik moet alles opschrijven, wat ik vroeger niet hoefde. En dat is voor hem moeilijk. Hij kan het wel eens niet begrijpen, maar dan leg ik het uit. En dan begrijpt hij nog niet alles Passief verzet Niet praten met de, wel met anderen Mopperen Klagen tegen anderen Alleen maar nee zeggen Confronterende zorgstrategie Onbegrip, niet accepteren Irritatie, ongeduld, boosheid Confronteren, negeren (persoonsondermijnend) Type zorgrelatie Regie overgeven met passief verzet Risico voor de zorgrelatie Er ontstaat strijd over de regie tussen de persoon met dementie en de, hetgeen een negatieve invloed heeft op hun kwaliteit van leven Mishandeling van de persoon met dementie (lichamelijk of geestelijk) 3

4 Mevrouw Jansen: regievoering in schema Regie overgeven met passief verzet Persoon met dementie Voelt zich niet begrepen door Ervaart belemmeringen in het eigen functioneren Heeft behoefte aan begrip en hulp Wat kan de zorgprofessional doen? Mantelzorger Onvoldoende inzicht in gevolgen van dementie voor naaste en zichzelf Loopt tegen grenzen aan Vindt de zorg een hele opgaaf Heeft een confronterende zorgstrategie Samenwerking met Regie overgeven met passief verzet Zorgerlatie type 3 Regie overgave Inzicht in relatie tussen cliënt en Bevestigen van gevoelens. Samenwerken, hulp bieden waar nodig, versterken van een positief zelfbeeld Goede relatie zijn als vervanging van Mantelzorger informeren over (de gevolgen van) dementie Mantelzorger trainen in persoonsversterkende communicatie met mensen met dementie Rolmodel zijn voor Samenwerking met Inzicht in regievoering en verschillende rollen van en verzorgende Vaardig in communicatie met, Regelmatig evaluatie van de zorg en de belasting Meneer Tollens, 80 jaar, woont samen met zijn vrouw. Samen hebben ze een bedrijf gehad. Twee zonen en kleinkinderen. jaar de diagnose dementie. Het gaat zoals het gaat, het gaat redelijk. Kwaliteit van leven: 7,5 Ik ben blij met mijn vrouw, we doen 90% samen. Zijn vrouw: Heel gek, onze relatie is hechter geworden. Ik kan hem veel slechter missen dan vroeger. Ik moet hem de hele dag in de gaten houden. Hij heeft veel instructies nodig. PGB, de thuiszorgverpleegkundige vindt de casus interessant, niet vaak willen mensen de zorg in eigen beheer houden. 3 Regie overgave Regie overgave Persoon met dementie Vertrouwt regie toe aan Voelt zich begrepen door de Heeft behoefte aan vertrouwdheid, veiligheid en niet aan autonomie De commandant zegt: Zo en zo moet je het doen En dan doe ik dat ook zo. Want als zij het zegt moet het ook zo. Klaar. Mantelzorger Neemt regie over: verzorgende stijl Heeft inzicht in dementie, maar niet in eigen grenzen, Staat kritisch tegenover het aanvaarden van hulp van anderen The will, the skill, the thrill, the bill 4

5 Meneer Tollens: regievoering in schema Type zorgrelatie Regie toevertrouwen aan de Risico voor de zorgrelatie Overbelasting en stress van de Apathie bij de persoon met dementie Regie toevertrouwen aan Persoon met dementie Voelt zich begrepen door de Is meegaand, aanhankelijk, laat zich leiden, accepteert afhankelijkheid Heeft behoefte aan vertrouwde mensen om zich heen, niet aan autonomie Mantelzorger Voldoende inzicht in de gevolgen van dementie voor naaste, voor zichzelf onvoldoende Geeft grenzeloos zorg, gaat over eigen grenzen heen Wil zoveel mogelijk zelf doen, kritisch tegenover mensen die zorg geven Beschermende/ verzorgende zorgstrategie Wat kan de zorgprofessional doen? Samenwerking met Aandachtspunten bij zorgrelatie Regie toevertrouwen aan Indien mogelijk wijzen op belasting voor en begrip vragen Respijtzorg organiseren Netwerk inschakelen en zoeken naar alternatieve oplossingen Mantelzorger aanmoedigen iets voor zichzelf te doen Aandachtspunten bij zorgrelatie Regie toevertrouwen aan Vragenlijst Professionele Zorgrelatie Indien mogelijk wijzen op belasting voor en begrip vragen Respijtzorg organiseren Netwerk inschakelen en zoeken naar alternatieve oplossingen Mantelzorger aanmoedigen iets voor zichzelf te doen A. Vragen aan de persoon met dementie. Wat vindt u een goed leven?. Wat betekent het voor u om zelf te kunnen bepalen wat u wilt? 3. Wat betekent het voor u om dementie te hebben? 4. Wat betekent het voor u om afhankelijk te zijn? 5. Hoe kijkt u tegen de zorg aan die u van uw partner, dochter, zoon of.. krijgt? B. Vragen aan de. Hoe kijkt u tegen dementie aan?. Wat vindt u een goed leven voor uw partner, moeder, vader of.? 3. Wat betekent het geven van zorg voor u? 4. Welke zorg vindt u belangrijk? 5. Wat verwacht u van de verzorgenden of verpleegkundigen? 5

6 Dank voor uw aandacht en deelname aan de workshop Connie Klingeman, Krista Coppoolse, Jacomine de Lange, Dementie en regie. Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam, 0 6