Van Schouwerzijl tot Lauwersoog

Transcriptie

1 Van Schouwerzijl tot Lauwersoog oktober

2 INHOUD 3. GRONINGS GOUD 4. DE BAKENS VERZETTEN 5. ONTWIKKELGEBIED van Schouwerzijl tot Lauwersoog 6. FIETS/WANDELPADENNET / OUDE TREKPADEN 7. OLLEROMMER SNIK 8. ROLPAAL TREKPAD 9. UITVOERING TREKPAD / H.D. LOUWESSLUIS 10. WERKPLAN REGIO-PROGRAMMA HERSTEL BESCHOEIING / HERGRAVEN OPVAART 12. NIEUWE JACHTHAVEN 13. KEERZIJDE SUCCES 14. ASINGAPARK 15. ASINGAPARK 16. HERVORMDE KERK / INFOBORDEN 17. CRITERIA SCHEMA VOOR PLAATSING BORDEN 18. KERKHISTORISCH MUSEUM / WE STAAN NIET ALLEEN Project 1. haven Schouwerzijl 2. wandel-fietsroute -Schouwerzijl Warfhuizen 3. aantrekkelijker aanlegmogelijkheden Warfhuizen 4. Wispelheem ten zuiden van Leens meer in beeld als ecologisch waardevol gebied 5. herstel Trekpad Leens Ulrum en jaagpad alsmede historische elementen (rolpaal) 6. onderzoek of i.k.v. werkleerproject een snik gebouwd kan worden (In Dokkum en Stadskanaal zijn replica s gebouwd welke motorisch worden voortbewogen). 7. plan ontwikkelen voor toeristische route voor Snik i.o. met diverse recreatieve voorzieningen 8. aanleg picknickplaatsen langs route 9. onderzoek of alle daarvoor in aanmerking komende wateren voldoende op diepte zijn en of er voldoende aanlegmogelijkheden zijn. 10. bouw nieuwe manege op plek voormalige waterzuiveringsinstallatie 11. aanpak Asingapark (bollenproject en plukweide) 12. onderzoek naar inrichting park als beeldentuin ( wisselexposities) instellen commissie 13. onderzoek naar mogelijkheden: Kerk Historisch museum (geschiedenis H. de Cock in relatie met v.m. Asingaborg) 14. plannen Watergeuzen (zelf inmiddels uitgewerkt) voor nieuwe haven aan Trekweg ( locatie BTL). 15. plaatsen diverse infoborden / VERWIJSBORDEN GEMEENTEBREED) bij recreatieve en cultuurhistorische onderdelen herinrichting minicamping Brugweg 16. herstel Kerkepad (Brugweg-Wester Aikemapad) 17. aanleg wandel-fietspad Wester Aikemapad langs Hunsingokanaal richting Zoutkamp 18. aanpak H.D. Louwessluis 2

3 Gronings Goud Om kansen op te pakken moet je ze zien. Genieten van het Groninger landschap lijkt als rechtgeaarde Groninger zo vanzelfsprekend. Iedere keer is terugkomen op het platteland met z n geschiedenis, uitgestrektheid, prachtige luchten weer echt thuiskomen. Maar soms lijkt het zo vanzelfsprekend. Eigenlijk ontdek je het pas echt door de interesse en vragen van bezoekers. Hun bewondering en vragen doen je nadenken. Na je in dit gebied verdiept te hebben, ook historisch gezien, besef je pas echt de schoonheid. Je hoeft geen historicus of bioloog te zijn om alles op waarde te kunnen schatten. Het Groninger Hogeland heeft immers zoveel kenmerken die automatisch vragen om verdieping. We hoeven de kansen die dit gebied heeft niet te zoeken. We moeten het Groninger Goud creatief en met ambitie inzetten om nieuwe kansen te creëren. Het uitdragen van kansen kan alleen als we het zelf zien en overtuigd zijn wat we te bieden hebben. Een nieuwe kans voor recreatie en toerisme. Veranderende tijden en inzichten en mogelijkheden bieden die nieuwe kansen. Een leefbaar platteland had 25 jaar geleden een heel andere inhoud. Er is een Gronings spreekwoord: Zit op peerd en zocht er om, met andere woorden: naar iets zoeken wat je al in handen hebt. De gemeente De Marne grenzend aan de wadden, genomineerd om op de werelderfgoedlijst geplaatst te worden. WAD betekent dat. Over die nominatie zijn meningen verdeeld. Het gebied moet geen openlucht museum worden hoor je mensen zeggen. Het is maar hoe je er naar kijkt. Kijk er naar op basis van de kansen. Het geeft in ieder geval aan dat het bijzonder is. De echte liefhebber van cultuurlandschappen moet in Groningen zijn. Een landschap ontstaan in twintig eeuwen. Het Groninger landschap heeft zoveel bijzondere kenmerken dat het uniek mag worden genoemd. Een landschap ontstaan door voornamelijk de landbouw. Een beeld dat een rijke cultuurhistorie weerspiegelt. Een eigenheid en echtheid met haar oorspronkelijke karakter. Naast die weidsheid van de polders met haar kapitale boerderijen zijn er nog meer landschappelijke en cultuurhistorische waarden zoals de kwelders, wierden, historische kerken en kerkepaden Plannen realiseren heeft zelden te maken met of het wel of niet kan. Maar of we het willen. 3

4 e bakens verzetten De sociaal-economische structuur in De Marne is door de tijd heen gedragen door de landbouw, visserij. Zij hebben de ontwikkeling mee bepaald. Maar die pijlers, hoewel belangrijk, onvoldoende krachtig om een bijdrage te leveren aan een nieuwe impuls. Een nieuwe impuls om een afnemend voorzieningenniveau op peil te houden. Veel bedrijvigheid verdwijnt. Winkels sluiten en tal van voorzieningen zijn in de huidige omvang niet te handhaven. De bevolking neemt af om zich elders te vestigen. Een ontwikkeling die vraagt om aktie. Tijd dus om de bakens te verzetten. Kenden we in de naoorlogse jaren nog de dorpen met de vele kleine winkeltjes en menig kroegje. Vaak als nevenaktiviteit en uit armoede geboren. Er werd zo op bescheiden schaal wat bijverdiend. Nu praten over die rijkdom aan winkels heeft daarom een negatieve keerzijde. Die creativiteit om er wat bij te verdienen zie je nu op een andere schaal terugkomen. Nu niet uit armoede maar meer vanuit een ambitie de hobby een vorm te geven en creativiteit. Soms echter zie je ook dat landbouwers ook zien dat er nieuwe economische mogelijkheden zijn. Minicampings, kamperen bij de boer en Bed and breakfast vormen een nieuwe inkomensbron. Een ontwikkeling die de recreatie en toerisme ten goede komen. Versterken recreatie en toerisme Natuur en landschap, recreatie en toerisme, wie is er niet mee bezig. Maar hoe geef je vorm aan al die plannen die bestaan of worden ontwikkeld. Deze ontwikkeling biedt sociaal-economische kansen om ons gebied te versterken. Hoe laat je ze op elkaar aansluiten. Dus combineer alle kleinere projecten zodat ze te samen een meerwaarde opleveren. ie zal het betalen. Het Waddenfonds biedt de mogelijkheid die kansen te verwezenlijken. Een sociaal-economische impuls die daarmee tevens de ruimtelijke kwaliteiten in ons gebied versterken. Ook het programma Landelijk Gebied Groningen biedt financiële mogelijkheden en daagt bewoners uit met plannen te komen. De adviescommissie van het Waddenfonds vindt van belang dat de ingediende plannen een bijdrage moeten leveren aan de leefbaarheid van de karakteristieke landschappelijke elementen. Plannen waar de bevolking aktief bij betrokken is en waar recreatief medegebruik gestimuleerd wordt hebben een voorkeur. Ook cultuurhistorische elementen acht ze van veel waarde. Cultuurhistorische elementen zijn essentieel voor het beleven van het landschap. e plannen Ontwikkeling wandel en fietspaden, herstel Kerkepaden, cultuur historische elementen in het gebied, kleine campings en verder vormgeven aan mogelijkheden voor watersporttoerisme (waterplan). PLANNEN ZIJN KANSEN. VAAK NIETS NIEUWS MAAR GEBRUIKEN EN VERSTERKEN WAT WE HEBBEN. 4

5 EEN MOOI BEELD SCHETS ZICHZELF (Loesje) ntwikkelgebied Van Schouwerzijl tot Lauwersoog Geraadpleegd Ontwikkel plannen voor haven Schouwerzijl (Waterplan De Marne) Fiets -wandelpad Warfhuizen Schouwerzijl (Waterplan De Marne) Herstel Trekpaden (visie Dorpsbelangen Leens-Ulrum) Nieuwe haven ( beschikbare plannen WSV Watergeuzen Ulrum) Aandacht voor en herstel Dorpshaventjes. Uit lokaal overleg platform(lop) H.D. Louwessluis Watersportver. Watersportfederatie) Uit Vaarcircuit om de Noord waarbij knelpunten worden opgelost. Overleg met: Overleg met Dorpsbelangen Ulrum / Watersportver. Overleg met Dorpsbelangen Zoutkamp / Watersportver. Overleg met Watersportfederatie Ruiterpadenplan (koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS) Luchtfoto met trek-, fiets- en Kerkepad en zwemplek rode lijn fiets en/of jaagdpad rode stippellijn hersteld kerkenpad blauwe stippellijn alternatieve route blauwe stip plaats voormalig zwembad Herstel Trekpad Leens-Ulrum kerkepad vanaf Brugweg richting Wester Aikemapad en aanleg nieuw wandel / fietspad v.a. W. Aikemapad langs Hunsingokanaal richting Zoutkamp 5

6 Fiets / wandelpadennet De geschiedenis van alle dorpen van Schouwerzijl tot Zoutkamp hebben een belangrijke overeenkomst: hun ligging aan het water. Het vormde niet alleen een belangrijke verbinding, ook economisch gezien was dit essentieel voor vervoer van goederen en personen. Vervoer over water met trekschuiten en beurtschepen In vroeger tijden vormden kanalen, sloten, meren en plassen de belangrijkste routes voor het vervoer van personen en goederen. Tot het midden van de 19e eeuw waren er vrijwel geen verharde wegen. Het vervoer over land was geen pretje: te paard of lopend waren mensen vaak lang onderweg om hun doel te bereiken. Daar kwam nog bij dat de meeste wegen alleen in de zomer goed te gebruiken waren. Trekpaden De paden, ontstaan langs de kanalen, hadden een voornamelijk economische reden. De kerkepaden gaven de onderlinge binding woonplaats en kerk weer. De trekpaden en kerkepaden hebben hun oorspronkelijke functie niet meer. Door het verlies van haar oorspronkelijke functie gingen veel trekpaden en kerkepaden door slecht of geen onderhoud verloren. De wandelaar en recreant heeft ze opnieuw ontdekt. Steeds meer mensen zijn zich bewust geworden van de waarde en weer is een nieuw economisch toeristisch belang ontdekt. Wat is er avontuurlijker dan het Groninger platteland: een route langs bijzondere huizen, kerken, musea en molens. Een route over de trekpaden, kerkepaden, tuinen, dijken en akkervelden. Het open avontuurlijke vlakkeland met zijn zo eigen cultuur Steeds meer initiatieven om paden te herstellen krijgen vaste vormen. Naast gemeentelijke initiatieven zijn tal van organisaties hier mee bezig. Zo wordt weer een heel netwerk van paden hersteld. 6

7 Wat eens verloren ging krijgt nieuwe aandacht omdat het nieuwe kansen biedt. Naast dit herstel en het op peil houden en zo mogelijk versterken van diverse voorzieningen is een nieuwe kracht aangeboord. Dit alles is, naast het besef van de bewoners zelf dat ze leven in een unieke omgeving, de kracht die nodig is om nieuwe impulsen aan te boren om onze regio onder de aandacht te brengen. Een groot gebied ontwikkelen vraagt inzet en tijd. Het is belangrijk daarbij een visie neer te leggen. Uiteindelijk moet het resulteren in een totaalbeeld. Waar willen we over 10 jaar bijvoorbeeld zijn. Dat totaalbeeld moet goed genoeg zijn om b.v. jaarlijks een project aan te kunnen pakken en verder uit te werken. Projecten die elkaar versterken. Sommige ideeën verkeren nog in een pril stadium en zijn vaak afhankelijk van de tijd, omstandigheden die plots kunnen veranderen. Maar door daar op voorbereid te zijn kun je er snel op inspelen. N.a.v de dorpsvisie Ulrum presenteerde de werkgroep Toerisme en recreatie in 2004 haar rapport waarin ze de prioriteiten aangeeft: Trekpad Leens-Ulrum: wandel & fietspad Na het herstel van het Trekpad Leens - Ulrum is er voor de recreant van Abelstok- Warfhuizen Leens en Ulrum een prachtige wandel en fietsroute gecreëerd. In Ulrum kan vervolgens het Asingapark worden bezocht. In 2003 werd het pad vanaf Abel Stok via Warfhuizen tot aan Leenstertillen aangelegd. Het herstel van het Trekpad Leens-Ulrum is daarop een logisch vervolg. Naast het herstel van het pad als wandel & fietsroute zou ook het voormalige jaagpad (voor trekschuit Snik en Snikjong) als ruiterpad weer moeten worden hersteld. Ollerommer snik Ulrum vormde jarenlang de eindbestemming van een snik (trekschuit) van en naar Groningen. In Dokkum en Stadskanaal zijn replica s gebouwd welke motorisch worden voortbewogen. Het trekpad (jaagpad) tussen Ulrum en Leens verkeert nog in vrijwel authentieke staat. Wel is in de jaren tachtig van de vorige eeuw puin uit de Spuistraat te Zoutkamp gedumpt op het trekpad. Zoals elders genoemd stelt de werkgroep voor om aan de land-zijde van het trekpad een betonnen fietspad aan te leggen en het jaagpad aan de kanaal-zijde in historische staat te herstellen. Het jaagpad kan daarmee als ruiterpad worden gebruikt maar ook mogelijk ooit weer als jaagpad voor het paard met snikjong. Met het door een paard laten trekken van een snik zou Ulrum een unieke attractie kunnen hebben. 7

8 Een koppeling naar andere toeristische bezienswaardigheden is ook hier wenselijk ( met de snik naar het theemuseum ). De nog authentieke rolpaal bij Leenstertillen kan daarbij in ere worden hersteld. Ook hier dient de financiële haalbaarheid goed te worden onderzocht. In de vorm van een werkervaringsproject zou een snik kunnen worden herbouwd. Ervaringen met het rendabel exploiteren zouden kunnen worden opgevraagd bij Stadskanaal en Dokkum. Daarbij dient in ieder geval de snik niet alleen door een paard getrokken te kunnen worden, maar moet deze ook motorisch inzetbaar zijn voor bijvoorbeeld personeelsfeesten en familiedagen. Of voor vervoer naar het Visserijmuseum te Zoutkamp, naar welk dorp de snik immers niet zijn normale vaarroute had. Het trekpad eindigde immers bij Ulrum. De rolpalen herinneren aan de tijd dat de schepen in de Groninger kanalen bij windstilte door middel van een scheepslijn werden voortgetrokken(het z.g. "jagen"). Om de schepen de bocht te kunnen laten maken werden aan weerszijden van de kanaalingang 2 ijzeren rolpalen geplaatst. De rolpalen zorgden voor een geleiding van de jaaglijn, zodat de schepen niet in de kanaaloever terechtkwamen. De rolpalen bestaan uit een stalen constructie, met aan de boven- en onderzijde een bevestigingspunt, waartussen een houten of stalen rol werd geplaatst. De rol draaide om zijn as, zodat de kabel van de scheepsjager er langs kon schuren. De rolpaal is in Nederland een zeer zeldzame verschijning geworden, alhoewel ze in de provincie Groningen nog op enkele plaatsen voorkomen. Naast het in ere herstellen van wat eens was zou ook als toeristisch element, de Snik in de zomermaanden weer kunnen varen. Via het water kunnen diverse bijzondere attracties in ons gebied worden aangedaan: Verhildersum Leens / theemuseum Houwerzijl / Asingapark Ulrum / oude vissershaven Zoutkamp. 8

9 UITVOERING Huidig trekpad Jaagpad met fietspad Naast het herstel van dit pad is het van belang dat de kanalen en maren op voldoende diepte zijn zoals richting Houwerzijl. In Houwerzijl is nog een oude haven. Pleziervaartuigen met enige diepgang kunnen er echter nauwelijks komen. In Houwerzijl is tevens een kleine camping. Een toegankelijke haven maakt arrangementen mogelijk met vaartuig en bezoek aan Houwerzijl (Theemuseum). De deur dicht niet erg gastvrij Via het Hunsingokanaal wordt De Marne ontsloten richting het prachtige Lauwersmeergebied. De toegang tot het Lauwersmeergebied en dus vanaf het Lauwersmeergebied naar De Marne wordt ernstig geblokkeerd door de H.D. Louwessluis. De keersluis is alleen geopend als de waterstand dit toelaat. H.D. Louwessluis Om die drempel weg te nemen zal deze keersluis omgebouwd moeten worden tot schutsluis. In het werkplan Regioprogramma project Vaarcircuit om de Noord vermeldt het Bestuursakkoord dit aan te zullen pakken. Diverse partijen (watersportverenigingen en gemeenteraad De Marne) hebben aangedrongen deze blokkade spoedig weg te nemen en tot uitvoering te komen. Door dit nu niet serieus op te pakken zetten we ons jaren op achterstand. 9

10 Het werkplan Regioprogramma Noord Groningen 2007/ STAND VAN ZAKEN UITVOERING BESTUURSAKKOORD NOORDGRONINGEN Op 2 februari 2004 hebben de 8 Noord-Groninger gemeenten, de regioraad Noord- Groningen, het waterschap Noorderzijlvest en de provincie Groningen het bestuursakkoord "Gebiedsuitwerking Noord-Groningen" getekend. In dat akkoord worden een aantal kernpunten vastgelegd. We citeren uit dit bestuursakkoord. Noord-Groningen kenmerkt zich door een uniek en open landschap, waarin de geschiedenis nog zichtbaar is. We zullen ons ervoor inspannen dat ruimtelijke en sociaal-economische ontwikkelingen optimaal aansluiten bij de kwaliteiten van het gebied. Voor de ontwikkeling van Noord-Groningen hebben wij gekozen voor drie uitgangspunten: 1. het gebied heeft behoefte aan meer (economische) dynamiek 2. deze dynamiek moet worden gebruikt voor en gecombineerd met de versterking van de kwaliteit van het landschap en om 3. de leefbaarheid van het gebied te versterken In het Regioprogramma zijn/worden de projecten opgenomen ter uitvoering van de doelstellingen van de Gebiedsuitwerking en het bestuursakkoord. Waaronder o.a.: 8. VAARCIRCUIT OM DE NOORD opgave: Fase 1 Damsterdiepvaarcircuit met rondje om de Noord: Ombouw HD Louwessluis; beleidskader: Bestuursakkoord Eemsdelta/Damsterdiepvisie partners: betrokken gemeenten, waterschap, provincie planning: Prioritaire projecten vaarrecreatie regio Noord Naam Project Geraamde kosten Globaal Financieringsvoorstel Realisatie gemeenten/ waterschap Voor de ombouw van de HD Louwessluis was geraamd ,- De watersportverenigingen en de Watersportfederatie spannen zich tot het uiterste in voor de realisatie. Ook de raad van De Marne zal hierover een duidelijke uitspraak moeten doen. 10

11 Herstel beschoeiing Trekweg en verplaatsing Manege Nu het herstel van de beschoeiing aan de Trekweg in Ulrum bijna voltooid is kan de vaarrecreant hier goed aanmeren. Diverse voorzieningen zijn aanwezig zoals water / stroom, toilet en douchegelegenheid. Toilet en douchegelegenheid zal echter binnen afzienbare tijd verdwijnen daar deze zich bevinden in de Manege aan de Trekweg. I.v.m. toekomstige woningbouw zal ook de manege moeten verdwijnen. Als mogelijk nieuwe locatie wordt de plaats genoemd van de voormalige waterzuiveringslocatie ten oosten van de plaats waar nu nog de jeugdsoos staat ( tijdelijk onderkomen). Nieuwbouw jeugdsoos zal dit jaar worden afgerond bij het sportcomplex De Kley. De gemeente en bestuur van pony-en voltigeclub Winnetou zitten om tafel om ook financieel de mogelijkheden te inventariseren. Ook de Provincie heeft aangegeven (na jaren verzet) akkoord te gaan met deze locatie. Een manege op die plek en het herstel van het jaagpad (ruiterpad) sluiten goed op elkaar aan. Hergraven opvaart, haven Louten Na het uitbaggeren is het voor de toerist weer mogelijk om in de haven, en daarmee dichter in het centrum, aan te leggen. De praktijk was ook dat velen, na aanleggen aan de Trekweg, toch verder voeren om daar te tanken en boodschappen te doen. Met de verbetering van de aanlegmogelijkheden Trekweg en Opvaart ontstaan mogelijk ook meer kansen voor de middenstand. De haven is gelegen naast het bedrijventerrein aan Louten. Dit vormt helaas niet een al te mooi beeld. Verplaatsing van de bedrijven naar het nieuw aan te leggen bedrijventerrein zouden de mogelijkheden verbeteren voor een stukje mooi Ulrum. Gedacht kan dan ook worden aan het doortrekken van de wilgenrij welke langs de Trekweg de dorpsrand van Ulrum vormt (zie: Buitenbouw Fase II, methodiek voor omgang met kern Ulrum, Karelse van der Meer Architecten, 5 januari 2001). Gedempte opvaart weer openen? Er zijn voorstanders binnen het dorp om de in 1967 gedempte haven weer tot Neptunus open te graven. Ook de werkgroep is van mening dat dit een mooi en historisch plaatje weer tot leven zou brengen, ook toeristisch gezien dus een aanrader. Opgemerkt moet echter dat het betreffend gedeelte van de opvaart destijds is gedempt wegens enorme stankoverlast, mogelijk veroorzaakt door onvoldoende stroming. Tevens geldt dat het zeer waarschijnlijk is dat de betreffende grond vervuild is. Een extra reden om deze mogelijkheid te onderzoeken. De historische loop van de opvaart zou kunnen worden gesymboliseerd met het aanbrengen van de brugleuning bij Neptunus of kademuur en een speel- /trapveldje op het water. Dit benadrukt met een passend kunstwerk, bijvoorbeeld een snik. Een dergelijke invulling zou tevens de mogelijkheid openhouden om ooit wel de opvaart te hergraven. 11

12 Het Waterplan De Marne schetst ook de mogelijkheid tot hergraven van deze haven. Hoewel die wens voor meerdere dorpen van toepassing is, is realisatie kostbaar en niet op korte termijn te realiseren. Toch is het goed dat deze plannen er zijn, al was het maar om nagedacht te hebben over de diverse mogelijkheden, die wellicht eerder te realiseren zijn dan we nu nog voor mogelijk houden. Ideeën voor een nieuwe haven wel een realistische optie? Een nieuwe jachthaven in Ulrum WSV De Watergeuzen is een kleine, maar zeer actieve watersportvereniging in Ulrum. De watersportvereniging heeft een eigen jachthaven in de vorm van aanlegsteigers aan de Ulrumeropvaart, een zijtak van het Hunsingokanaal. Enkele jaren geleden is de Ulrumeropvaart door het waterschap uitgebaggerd, zodat de schepen tot aan het eind van de opvaart kunnen komen. De boten kunnen dan ook probleemloos afmeren aan de steigers. De steigers voorzien in een grote behoefte, omdat de plaatsen, vooral in het hoogseizoen, vrijwel allemaal zijn bezet. Dat heeft vooral te maken met de geografische ligging van de jachthaven. Ulrum is de laatste (kleinschalige) jachthaven, waar de bootbezitter in alle rust nog even de wal op kan gaan en boodschappen kan doen, voordat hij/zij het Hunsingokanaal verlaat en het Lauwersmeer in trekt. Naast de jachthaven exploiteert de WSV een toiletvoorziening in de manege, die aan de Trekweg is gelegen. Aangezien de manege te dicht bij het nieuwbouwplan van de Trekweg is gelegen, heeft de gemeente plannen om de manege te laten verhuizen naar een andere lokatie in of vlak bij het dorp. Het probleem is dat dan ook de toiletvoorziening verdwijnt. 12

13 Keerzijde succes De derde activiteit is het beheren van een kleinschalige camping aan het eind van de Ulrumeropvaart, i.c. aan de Brugweg. Met name in dit jaar (2007) was de bezetting van de camping uitstekend. Dat heeft ook te maken met het feit dat de WSV De Watergeuzen zich heeft aangesloten bij de organisatie Kamperen bij de boer. Het succes had ook een keerzijde. Het toiletgebouwtje (met slechts 1 WC) op de camping heeft onvoldoende capaciteit om een grote drukte van campinggasten te verwerken. Uitbreiding camping De aanstaande ontmanteling van de manege (inclusief toiletvoorziening), de grote groei van de camping en het feit dat de jachthaven door steeds meer watersporters wordt aangedaan, heeft het bestuur aan een uitbreiding van de havenfaciliteiten doen denken. Uitbreiding van de camping zou dan ook mogelijk zijn waarmee ook in een groeiende behoefte kan worden voorzien. De mogelijkheid om een nieuwe jachthaven te realiseren werd nog versterkt toen een ondernemer (BTL) op het terrein, waarop de plannen gerealiseerd dienen te worden, aangaf te willen verhuizen. Een gedeelte van dit terrein was vroeger een tak van de Ulrumeropvaart, waarin de Ulrumer snik werd gestald (in de volksmond snikstal geheten). Het water liep tot aan de Snakkeburen, ook al een naam die aan de snik herinnert. Dit terrein is uitermate geschikt om te worden ingericht als jachthaven. De watersportvereniging De Watergeuzen heeft de plannen verder ontwikkeld voor de aanleg van een nieuwe jachthaven, inclusief helling en onderhoudsloods, nieuwe toiletvoorziening en de inrichting van een deel van de camping voor de stalling van campers. (Plannen zijn inmiddels voorgelegd aan het college) 13

14 Na het vernieuwen en verhogen van de Ulrummertil ligt nu ook de nieuwe beschoeiing aan de Trekweg er uitnodigend bij. 14

15 Asingapark In Ulrum, gelegen in Noordwest-Groningen, heeft tot 1810 de Asingaborg gestaan. Het grootste deel van het voormalige borgterrein is daarna als onbebouwd terrein blijven bestaan, maar is wel geheel omsloten door bebouwing. Op het terrein is van 1985 tot 1987 het Asingapark aangelegd, zoals het er vroeger heeft uitgezien. Aanleg Asingapark In 1985 startten de eerste werkzaamheden. Helaas was het niet mogelijk de vroegere 'heerlijkheid' in volle omvang terug te brengen. Op basis van oude kaarten is een ontwerptekening gemaakt. Hierbij is gestreefd om tot een goede en verantwoorde combinatie te komen van historie, landschap, natuur en recreatie. Het park is in eerste instantie opgezet om de historie van het borgterrein levendig te houden. Daarnaast moest het park voor iedere bezoeker een educatieve en informatieve waarde krijgen. Op de plaats van het voormalige huis Asinga is door middel van een parkontwerp het oude 'grondplan' van borg en borgterrein aangegeven. Plaats en omvang van de vroegere borg - de borgstee - wordt gesymboliseerd door een taxushaag. Het voorplein is bestraat met keitjes en wordt omsloten met een dubbele pergola met twee poorten erin. Op de borgstee is een wandeltuin in middeleeuwse stijl aangelegd. In totaal ligt er ongeveer duizend meter aan wandelpaden. Het park werd in 1988 geopend. Onderhoudstoestand park De onderhoudstoestand van bepaalde parkonderdelen is verre van ideaal. Hierdoor heeft de aanplant zich niet zo kunnen ontwikkelen zoals de ontwerper ooit heeft bedoeld. De eerste jaren werden delen van het park vanuit het extensief maaibeheer onderhouden. Dit leverde prachtige bloemenweiden op. Het ging allemaal verloren Mogelijk dat de aantrekkelijkheid van het park weer vergroot wordt en zij weer trots aan de bezoeker kan worden getoond zoals het er aanvankelijk uitzag. Uitstraling Asingapark In het begin van haar bestaan lag het park er als een parel bij. De eerste jaren na de opening kwamen speciaal zelfs buitenlandse reisgezelschappen naar het Asingapark. Dit werd meestal gecombineerd met een bezoek aan de prachtige Hervormde Kerk. Dit had een positief effect op de uitstraling en de beeldvorming van het dorp. Herstel en aanpak biedt nieuwe kansen Ook ontbreken er informatieborden die de bezoeker informeert over de historie en de opzet van het terrein.' Het enige waaraan de bezoekers de sfeer van het verleden nu nog kunnen proeven, naast de genoemde borgstee met pergola en stijltuin, is een groot schilderij op de buitenmuur van de Christelijke basisschool. Deze school ligt in het park. Op de muurschildering wordt het 15

16 vroegere borgleven uitgebeeld. Om het park aantrekkelijk en levensvatbaar te houden en de uitstraling te vergroten, moet er op gemeentelijk niveau aktie worden ondernomen. Eén van de mogelijkheden om het park meer aanzien te geven is om er b.v. een bollenproject van te maken en de plukweide met wilde bloemen weer in te richten. Daarnaast zou het park als beeldentuin prima dienst kunnen doen. Momenteel wordt onderzocht of middels b.v. wisselexposities in de zomermaanden het park met diverse kunstuitingen ingericht kan worden. Ook zou onderzocht moeten worden of het park meer gebruikt zou kunnen worden voor dorpsaktiviteiten. (een commissie in het leven roepen) Hervormde Kerk Weliswaar trekt de Hervormde Kerk jaarlijks zo n 1200 bezoekers, bij opname in het NCRVprogramma Kerkepad in 1984 bleek er een veelvoud aan geïnteresseerden. Mede dankzij de inrichting van de werkkamer van ds. De Cock in de voormalig pastorie lag er een goed concept dat ook nu gebruikt zou kunnen worden. Een kerkhistorisch museum in combinatie met de historie Asingapark. Die historie kan gebruikt worden om de kerk nog meer in belangstelling te brengen Door b.v. de afscheiding uitbeelden in de vorm van een straattheater. Verder kan worden gedacht aan het schrijven van een muziekstuk, het houden van een symposium, een tentoonstelling, een openstelling van de voormalige pastorie van Hendrik de Cock. Daarnaast is het gebruik van de Ned Herv. Kerk met terugkerende concerten een mogelijkheid de belangstelling te vergroten. Structuurvisie Alle genoemde ideeën en plannen passen prima bij de structuurvisie van de gemeente. Woningbouw aan de Trekweg is inmiddels gestart. De dorpsrandontwikkeling krijgt steeds meer vorm. Naast de ontwikkeling van de Trekweg zal ook de Brugweg binnenkort over enkele bouwkavels beschikken. Informatieborden Langs de route Trekpad Leens Ulrum-Asingapark- Ned Herv Kerk zou de toerist middels bebording over gebruik, beheer en historie van landschap en natuur moeten worden geïnformeerd. Vanaf de Brugweg (Domies Til)zou de recreant via een hersteld kerkepad richting het Westeraikemapad zijn route kunnen vervolgen. Een toeristisch waardevol element. Informatieborden De borden moeten passen in het gebied. De info daarop moet voor de toerist een uitdaging zijn op onderzoek uit te gaan. Inspirerend om het zelf te ontdekken. Het ontwerpen van de specifieke infoborden (WEG WIJS BORD) is een aardig project om aan kunstenaars voor te leggen. Een infoplek moet zijn als een deurmat met WELKOM. ( één criterium is belangrijk: informatie dient eenvoudig te kunnen worden aangevuld of gewijzigd) Verwijsborden gemeente in De Marne Naast de infoborden die een uitdagende uitleg geven over het gebied, dient gemeentebreed werk te worden gemaakt met het plaatsen van één model verwijsborden. De gemeente, heeft al laten weten te streven naar verwijsborden die ANWB-look-a-like moeten zijn. De borden zouden bekostigd kunnen worden uit het budget voor Dorpsvernieuwing. Er dient in de gehele gemeente een inventarisatie plaats te vinden en mogelijk kan daarbij gebruik worden gemaakt van schema op pagina 17 16

17 Om de selectie voor de gemeente makkelijker te maken zijn de criteria in onderstaand schema gezet. De criteria gelden voor zowel commerciële als niet commerciële objecten. Aan de hand van dit schema kan de gemeente een eerste selectie maken. Voorziening grotendeels gericht op toerisme en recreatie? Ja Nee Wordt niet meegenomen in dit project Bereikbaar 1 door reguliere bewegwijzering te volgen? Ja Geen strokenbord Nee Binnen bebouwde kom Wegenverkeerswet 1994? Ja Gemeentelijk beleid¹ Nee Provinciaal beleid Bovenlokale belangen? Nee Geen strokenbord Ja Direct ontsloten? Ja Nee Strokenbord, mits de gemeente al toestemming heeft verleend voor de doorverwijzing Strokenbord 17

18 Er ligt een historische koppeling tussen het Asingageslacht en de Hervormde Kerk. De kerkscheuring in 1834 onder leiding van ds. Hendrik de Cock, de huidige aanwezigheid van vier kerken, de namen van de historie die herkenbaar zijn in park, bejaardencentrum, school, muziekvereniging, straat, etc vormen een eenvoudige koppeling die binnen een totaalprogramma aangeboden zou kunnen worden aan de toerist. Onderdeel van zo n programma zou ook de horeca moeten zijn. En uiteraard horen ook de vroegere kerkenpaden tot een dergelijk arrangementsprogram. Verwezen wordt in dit opzicht ook naar de reeds door de VVV uitgebrachte folder Wandelroute Ulrum. Kerkhistorisch museum Met ds. De Cock als grondlegger van de Gereformeerde kerken is een kerkhistorisch museum in Ulrum op de juiste plaats. Vorengenoemde herkenningspunten zijn daarin waardevol. De oude begraafplaats aan Snakkeburen dient ook genoemd. Er lijkt materiaal genoeg voor een kerkhistorisch museum met informatie over toen en nu. De mogelijkheden naar de financiële haalbaarheid dienen te worden onderzocht. Enige twijfel vormt daarbij de omvang van het dorp, maar anderzijds mag dit niet direct afschrikken. Wie had ooit gedacht dat de zeehondenopvang Pieterburen en het theemuseum Houwerzijl tot dusdanige toeristenplaatsen zouden uitgroeien als zij nu zijn. Verder is in het verleden al gebleken dat er ook al bussen vol toeristen kwamen naar het Asingapark. We staan niet alleen: samen met o.a. het Waddenfonds Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland oktober 2008 dit rapport wordt u aangeboden door: PvdA De Marne CDA De Marne 18