Thema s 2 e Debat van Baarle. Bruisend centrum. Natuur & Landschap

Transcriptie

1 Thema s 2 e Debat van Baarle Bruisend centrum Het centrum van Baarle-Nassau maakt ontegenzeggelijk onderdeel uit van de kwaliteiten die het dorp rijk is; de enclavesituatie, het rijke winkelaanbod, het voorzieningenniveau (sociaal-cultureel en op het gebied van zorg), de levendigheid, de rijkdom aan cultuurhistorie, ze maken er allemaal onderdeel van uit. Tegelijkertijd zijn er kwaliteiten verloren gegaan; er is sprake van verrommeling, de toeristische aantrekkingskracht van de grens, de kwaliteit van sommige winkels laat te wensen over en er is meer leegstand, achterstallig onderhoud van gebouwen, verlies van cultuurhistorische/bij Baarle-Nassau passende gebouwen, onveilige voet- en fietspaden, teveel doorgaand verkeer in het dorp (vracht- en landbouwverkeer) parkeerproblemen. Al deze aspecten doen afbreuk aan de kwaliteit. Het doel voor het centrum mag duidelijk zijn: het centrum moet weer de uitstraling en aantrekkingskracht krijgen van weleer, zodat het aantrekkelijk wordt voor bewoners en toeristen. We willen dit bereiken met een kwalitatief goed aanbod van winkels en voorzieningen en een openbare ruimte die aantrekkelijk is voor niet alleen bewoners en toeristen, maar ook het vestigingsklimaat voor ondernemers verbetert. De bereikbaarheid maakt hier onderdeel van uit. Op die manier versterkt het een het ander. Tijdens het 2e debat willen we in 3 stappen het doel dat we willen bereiken dichterbij brengen. Natuur & Landschap Baarle-Nassau heeft heel wat te bieden als het om kwaliteiten van natuur en landschap gaat. Het hele buitengebied wordt beschouwd als een open (=weinig bebouwd) gebied waar nog rust en duisternis aanwezig zijn. Baarle-Nassau vormt in die zin een groene buffer tussen de grote steden in de omgeving. Hoogtepunt is het Merkske, uniek voor Brabant, waar de meeste beken zijn recht getrokken. Sowieso vormt Baarle-Nassau een belangrijk brongebied voor verschillende beeksystemen. Het plaatje wordt gecompleteerd door de zandwegen en bossen en verspreid liggende buurtschappen. Er is echter ook een keerzijde. Verrommeling en zwerfafval vormen een smet op het blazoen. Schaalvergroting in de landbouw doet een aanslag op de kwaliteit van de open groene ruimte en intensieve vormen van recreatie, zoals crossen doen de rust geweld aan. Het doel voor natuur en landschap is op zichzelf eenvoudig: het behouden en versterken van de kwaliteiten van natuur en landschap. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Financiële middelen van de overheid voor aankoop, beheer en onderhoud van natuur en landschap worden steeds beperkter. En ontwikkelingen in de landbouw en recreatie staan niet stil.

2 Tijdens het 2e debat willen we in 3 stappen het doel dat we willen bereiken dichterbij brengen. Duurzame landbouw De landbouw is in het buitengebied van Baarle-Nassau nadrukkelijk aanwezig en is verantwoordelijk voor twee belangrijke kwaliteiten binnen de gemeente; 1. Het landschap met de afwissing van weilanden, bouwlanden en allerlei landschapselementen is mede gevormd door de landouw. Deze kwaliteit is veelvuldig in het eerste debat benoemd; 2. Daarnaast bezit de landbouw op zichzelf kwaliteit in de vorm van moderne goed functionerende landbouwbedrijven, die bijdragen aan de economie en de werkgelegenheid van Baarle-Nassau. Maar beide kwaliteiten vormen tegelijkertijd een spanningsveld in zichzelf. De schaalvergroting van de landbouw wordt niet door iedereen omarmd en kan vergaande invloed op het landschap hebben. Tegelijkertijd is beheer van het landschap van belang om de kwaliteiten ervan te waarborgen. En wat te denken van de agrarische bedrijven die stoppen (VAB s). Herbestemming ligt voor de hand, maar mag de agrarische ontwikkeling niet in de weg staan. Tegelijkertijd moeten we waken voor verrommeling. Het doel voor de landbouw is een instandhoudingsdoelstelling onder voorwaarden. Instandhouding van de landbouw is van belang voor economie en werkgelegenheid. Daarnaast speelt de landbouw een rol in beheer en onderhoud van het landschap. Dat betekent dat ten behoeve van die instandhoudingsdoelstelling, ontwikkelingsruimte moet worden geboden. De vraag is waar, hoeveel en onder welke voorwaarden. En de agrarische bedrijven die niet meer mee kunnen? Herbestemmen onder voorwaarden, maar welke? Recreatie & grenstoerisme Baarle Nassau heeft heel wat te bieden voor de recreant en de toerist. Dingen die er echt uitspringen zijn de unieke enclavesituatie, het Merkske, een aantrekkelijk afwisselend buitengebied, het Bels Lijntje en de cultuurhistorische bebouwing. En de ooit unieke zondagopenstelling van de winkels. Maar deze kwaliteiten worden onvoldoende benut. De voorzieningen zijn aan slijtage onderhevig en de informatievoorziening over wat er wel is, is gebrekkig en versnipperd. De aantrekkingskracht van de grens is behoorlijk afgenomen door de Europese unie, de overnachtingsmogelijkheden zijn beperkt en verouderd en er is niet veel te beleven. En op zondag kun je in de meest steden terecht met een kwalitatief beter aanbod.

3 Doel: aantrekkelijke recreatieve mogelijkheden voor eigen inwoners maar ook voor toeristen. Toeristen zijn geen doel op zich, maar zorgen voor behoud en versterking van ons voorzieningenniveau. Daarom beter benutten kwaliteiten: grens meer zichtbaar maken, Bels lijntje meer betekenis geven, het Merkske beter ontsluiten voor fietsers en wandelaars, nieuwe overnachtingsmogelijkheden, extra recreatieve binnen- en buitenvoorzieningen, promotie. Maar ook hier geldt dat niet alles overal kan. Wat mag waar? Goed wonen met bereikbare zorg Baarle-Nassau is met de kernen Baarle-Nassau en Ulicoten een aantrekkelijke woongemeente met voldoende zorgvoorzieningen, maar deze kwaliteiten staan onder druk. De bevolking zal de komende jaren niet meer toenemen en vergrijzen, de woonomgeving veroudert en de zorg verandert. Mensen willen - en moeten - zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Alleen als het echt niet meer kan, dan kom je in aanmerking voor een verzorgingstehuis. Het is gelukkig mogelijk om binnen Baarle-Nassau te blijven wonen als het zover is, maar het verzorgingstehuis is verouderd. En thuis blijven wonen moet wel kunnen. Veel woningen zijn hier nog niet op ingericht. Daarnaast zijn er zorgen over het verdwijnen van zorgvoorzieningen en de aandacht voor mensen die lichtere zorg nodig hebben. Nieuwbouw van woningen voegt jaarlijks maar een zeer klein percentage aan woningen toe. Het overgrote deel van de woningen voor de toekomst staat er al. De woningvoorraad moet toekomstbestendig gemaakt worden qua duurzaamheid en qua woningtype/indeling. Doel van wonen en zorg is dat iedereen in Baarle-Nassau in een geschikte woonomgeving en woning kan wonen van jong tot oud en dat de zorg bereikbaar en betaalbaar is. Goede zorgvoorzieningen, een modern verzorgingstehuis voor intensieve zorg en een goede verbindingen met ziekenhuizen in Breda en Tilburg zijn hierbij cruciaal. Daarnaast is er de komende jaren een grote opgave om te verbeteren wat er nu staat. Grote uitbreiding is niet meer nodig, maar dat betekent niet dat er niet meer gebouwd hoeft te worden. De woonwensen veranderen onder andere door de vergrijzing en omdat duurzaamheid en energiezuinigheid steeds belangrijker worden. De huizen zullen of mee moeten veranderen of uiteindelijk moeten worden vervangen.

4 Verkeersveilig en bereikbaar Baarle-Nassau is goed bereikbaar met de auto en heeft een goede busverbinding met Breda en Tilburg. Keerzijde van de ligging aan een belangrijke doorgaande weg zijn de verkeersproblemen en dan vooral in het centrum van Baarle-Nassau. Gelukkig zal de rondweg dit probleem in de nabije toekomst oplossen, maar dat wil niet zeggen dat daarmee alle problemen opgelost zijn. Voor veel landbouwverkeer is er geen alternatief en blijft door de kern rijden. Daarnaast zorgt laden en lossen voor opstoppingen en onveilige situaties. De verkeersveiligheid laat ook op andere plaatsen te wensen over. Als knelpunten zijn bijvoorbeeld de veiligheid voor fietsers en het onderhoud aan voet- en fietspaden en trottoirs genoemd. Parkeren in het centrum is ook als knelpunt benoemd. Het doel voor verkeer is een verkeersveilig en bereikbaar Baarle-Nassau. Door de rondweg behoort een verkeersluw centrum tot de mogelijkheden. De veiligheid en aantrekkelijkheid voor fietsers en voetgangers kan hierdoor enorm verbeteren. Maar je moet er wel goed kunnen komen en goed kunnen parkeren. Dit vraagt om een nieuwe inrichting, nieuwe routes en mogelijk ook nieuwe parkeerterreinen. In het buitengebied is de verkeersveiligheid ook een belangrijk aandachtspunt. Snelverkeer en langzaam verkeer zullen op veel plaatsen rekening met elkaar moeten houden. De aanleg van vrijliggende wandel- en fietspaden heeft natuurlijk de voorkeur, maar is dat financieel haalbaar? Ruimtelijke kwaliteit De kwaliteit van de ruimte laat te wensen over. Er is sprake van verrommeling, leegstand, achterstallig groenonderhoud, zwerfafval en matig onderhoud aan voet- en fietspaden. Maar ook de kwaliteit van gebouwen is achteruitgegaan. Dit heeft niet alleen te maken met gebouwen die geen functie meer hebben, achterstallig onderhoud en veroudering van gebouwen, maar ook met de architectuur en welstand. De laatste jaren zijn nogal eens karakteristieke Baarlese gebouwen afgebroken en vervangen door gebouwen die overal in Nederland hadden kunnen staan. Dat is geen goede ontwikkeling voor ons unieke karakter. Het doel is een goede kwaliteit van de ruimte, omdat dit een basisvoorwaarde is voor een goed woon- leef- en ondernemersklimaat. We zijn op zoek naar versterking van kwaliteiten die het unieke grenskarakter en de bijzondere enclavesituatie behouden en zo mogelijk versterken. Het gaat daarbij niet alleen om een opgeruimde en aantrekkelijke openbare ruimte, maar ook om toekomstbestendige bebouwing die past bij het karakter van Baarle-Nassau. Leegstand kan opgelost worden door het toestaan van andere functies. Maar niet alles kan overal. Wat is onder welke voorwaarden mogelijk? En wie bepaalt dat? Dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Kwaliteit is namelijk voor een deel subjectief en vraagt over het algemeen extra investeringen.

5