Gebruik van flow cytometrie voor bepaling van de fytoplanktongemeenschap
|
|
- Ine Veenstra
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gebruik van flow cytometrie voor bepaling van de fytoplanktongemeenschap Reinhoud de Blok 14 oktober 2016 Universiteit Gent: Wim Vyverman, Koen Sabbe Vlaams instituut voor de zee (VLIZ): Lennert Tyberghein
2 Inhoudsopgave Introductie Belgische kustzone Kaderrichtlijn water Monitoring fytoplankton Cytosense flowcytometer Materiaal en methoden Opstelling Cytosense Output Cytosense Clustering functionele fytoplanktongroepen Resultaten Fytoplankton biomassa Fytoplankton diversiteit Ruimtelijke variatie fytoplankton Phaeocystis sp. bloei Discussie Vragen
3 Introductie
4 Belgische kustzone Belgisch deel van de Noordzee is relatief ondiep (< 30m) complex systeem van zandbanken Verticaal homogeen gemixte water column Z-W inflow van Noord Atlantisch water via het Engels kanaal N-O inflow van zoet nutrientrijk water via de Rijn, Maas en de Schelde Hoge concentratie suspended particulate matter (SPM) Voorjaarsbloei van diatomeeën gevolgd na depletie van silica door een Phaeocystis bloei µm Lu et al. (2014)
5 Kaderrichtlijn water Fytoplankton is een belangrijke indicator voor de waterkwaliteit Kaderrichtlijn water Verbeteren van de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater zodat het water chemisch en ecologisch (weer) gezond wordt Fytoplankton relevant binnen mariene richtlijnen (Marine Strategy Framework Directive) Good Environmental Status: D1. Biological diversity; D2. Non-indegenous species; D4. Foodwebs; D5. Euthrophication Ecologische status fytoplankton berekend met Ecological Quality Ratio 90 ste percentiel chlorofyl a (biomassa) Diversiteit en kwantiteit van de fytoplanktongemeenschap Andere toetsnormen voorgesteld, bv. Phaeocystis 4*10 6 cellen\l (Lancelot et al. 2009) Routine monitoring fytoplankton belangrijk
6 Monitoring fytoplankton Verschillende methodes mogelijk Microscopie Hoog taxonomisch niveau, lage ruimtelijke en temporele resolutie, arbeidsintensief HPLC pigment fingerprinting Laag taxonomisch niveau, lage ruimtelijke en temporele resolutie Remote sensing Geen sampling, hoge ruimtelijke en temporele resolutie, laag taxonomisch niveau Next generation sequencing Hoog taxonomisch niveau, lage ruimtelijke en temporele resolutie Cytosense flow cytometer Functionele fytoplanktongroepen, hoge ruimtelijke en temporele resolutie Wat is flow cytometrie en hoe kan dit gebruikt worden voor routine monitoring van fytoplankton? Genitsaris et al. 2015
7 Flow cytometrie Fytoplankton cellen passeren de laserstraal uitgelijnd in de transportvloeistof Verstrooing van het licht wordt opgevangen door de forward scatter detector en side scatter detector Grootte, vorm en celinhoud fytoplankton Fluorescentie detectoren op verschillende golflengtes kunnen specifieke pigmenten van het fytoplankton detecteren bv. fycoerythrines en chlorofyl a
8 Cytosense flow cytometer Cytosense is een scanning flow cytometer Per cel worden er 55 verschillende parameters bepaald Camera module Foto s gecombineerd met scan profielen (Fontana et al. 2014)
9 Materiaal en Methoden
10 Opstelling Cytosense Cytosense flow cytometer is geïnstalleerd aan boord van het onderzoeksschip Simon Stevin Verbonden met het underway system van de Simon Stevin Water wordt constant opgepompt van 3 meter diepte Tijdens iedere campagne wordt er gemeten met de Cytosense Semi-continu metingen (~ 30 minuten) Abiotische factoren worden in parallel gemeten O.a. saliniteit, temperatuur, opgelost zuurstof Weergegeven resultaten zijn van de Lifewatch monitoring campagnes (2016) Stations in Belgische kustzone (n=9 / n=17) O.a. nutrienten, CTD, SPM
11 Output Cytosense Cytogram Scatterplot met onderscheidende parameters (bv. Total FL Red, Total FL Orange) Handmatige clustering Clustering gebaseerd op: Lengte forward scatter Sideward scattering Fluorescentie karakteristieken
12 Output Cytosense - Synechococcus spp.
13 Output Cytosense - Cryptofyten
14 Output Cytosense - Nanofytoplankton
15 Output Cytosense - Microfytoplankton
16 Clustering functionele fytoplanktongroepen Hoge sideward scatter Fytoplankton met hoge scattering, zoals de calcium carbonaat skeletjes van coccolithophores Microfytoplankton met hoge fluorescentie rood Grotere fytoplankton, zoals diatomeeën en dinoflagellaten Nanofytoplankton met lage fluorescentie rood Kleinere fytoplankton, zoals diatomeeën en dinoflagellaten Nanofytoplankton met lage fluorescentie rood Eencelllige Phaeocystis Nano/microfytoplankton met hoge fluorescentie oranje Grotere fycoërytrine bevattend fytoplankton, zoals cryptofyten Pico/nanofytoplankton met lage fluorescentie oranje Kleine fycoërytrine bevattend fytoplankton, zoals Synechococcus spp.
17 Resultaten (voorlopig)
18 Fytoplankton biomassa Chl a proxy fytoplankton biomassa Ecological Quality Ratio Chl a concentratie bepaald dmv High-Performance Liquid Chromatography (HPLC) Cytosense flowcytometer meet totale fluorescentie rood Geschikt als proxy voor fytoplankton biomassa (R 2 = 0.81)
19 Fytoplankton diversiteit (feb-mei) Lage fytoplankton biomassa Diverse clusters aanwezig Start van de voorjaars fytoplankton bloei Hogere fytoplankton biomassa in het noord-oosten Middelste stations: Phaeocystis sp. dominate cluster Februari Maart
20 Fytoplankton diversiteit (feb-mei) Hogere biomassa in het zuid-westen Dominant cluster: Phaeocystis sp. Einde bloei Phaeocystis sp. April Mei
21 Ruimtelijke variatie fytoplankton
22 7 Ruimtelijke variatie fytoplankton
23 Phaeocystis sp. bloei Chl a Phaeocystis sp. berekend uit Cytosense totale fluorescentie rood (lineaire regressie) Chl a Phaeocystis sp. geschat dmv HPLC pigment fingerprinting met CHEMTAX
24 Phaeocystis sp. bloei Phaeocystis sp.: Cytosense FCM HPLC pigment fingerprinting met CHEMTAX Bloei opgepikt met beide methodes Verschil bij lage concentraties
25 Discussie
26 Discussie Cytosense flowcytometer: Efficient, hoge ruimtelijke en temporele resolutie Inzicht in de fytoplankton dynamiek in de Belgische kustzone Clustering gebaseerd op scattering en fluorescentie karakteristieken Handmatig, maar software pakketten beschikbaar (bv. Easyclus) Laag taxonomisch niveau, maar wel functionele fytoplanktongroepen Voorjaars Phaeoocystis bloei is waarneembaar met de Cytosense Foto s geven inzicht in de soorten binnen functionele fytoplanktongroepen Vergelijking met andere meetmethodes (bv. HPLC pigment fingerprinting, microscopie) Vergelijkbare Phaeocystis bloei duur en grootte bepaald met verschillende methodes Monitoring data Belgische kustzone kan gebruikt worden voor toetsing waterkwaliteit Chlorofyl a, diversiteit fytoplankton, Phaeocystis sp. bloei ( 4*10 6 cellen/l)
27 Acknowledgements Universiteit Gent: Wim Vyverman, Koen Sabbe en Celine Allewaert Vlaams instituut voor de zee (VLIZ): Dre Cattrijsse, Klaas Deneudt, Thanos Gkritzalis, Tjess Hernandez, Jonas Mortelmans en Lennert Tyberghein
28 Vragen
Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s
VLIZ studiedag 24 mei 2011 Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s Koen Sabbe Vakgroep Biologie Universiteit Gent Intro Wat zijn micro-algen, algenbloeien en plaagalgen? Wat is de huidige
Nadere informatiePrimaire Productie in de Waddenzee
Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Nadere informatieEcologische Monitoring Kustverdedigingsproject Oostende. (t 0 -situatie, fase 3) AANVULLENDE STUDIE:
Ecologische Monitoring Kustverdedigingsproject Oostende (t 0 -situatie, fase 3) AANVULLENDE STUDIE: KWANTIFICERING EN KWALIFICERING VAN ORGANISCH MATERIAAL IN MARIENE SEDIMENTEN: HUN ONDERLINGE RELATIES
Nadere informatieSlib, algen en primaire productie monitoren met satellietbeelden
Slib, algen en primaire productie monitoren met satellietbeelden Pilot Eems-Dollard Charlotte Schmidt Dienst Water, Verkeer en Leefomgeving Afd. Kennis- en Innovatiemanagement Aanleiding NSO-SBIR-call
Nadere informatieMinisterie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ. L. Peperzak (31) (0)
Werkdocument Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Aan Veerse Meer projectgroep Contactpersoon Doorkiesnummer L. Peperzak (31) (0)
Nadere informatieViral Lysis of Marine Microbes in Relation to Vertical Stratification K.D.A. Mojica
Viral Lysis of Marine Microbes in Relation to Vertical Stratification K.D.A. Mojica Mariene micro-organismen vertegenwoordigen het grootste reservoir van organische koolstof in de oceaan en hebben een
Nadere informatieVermesting in meren en plassen,
Indicator 18 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en plassen
Nadere informatieSmart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling. Milo de Baat
Smart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling Milo de Baat ILOW Symposium 15 februari 2017 KRW waterkwaliteitsbeoordeling Chemische status? Ecologische status Chemische analyse 45 prioritaire
Nadere informatieDrones in de boomkwekerij
Drones in de boomkwekerij Sensing, data, toepassingen 20 oktober 2016, Ton Baltissen Inhoud Van far naar near sensing Ervaringen uit projecten Bodemscans Gewasscans Verwerking data: Akkerweb Toepassingen
Nadere informatieSteef Peters (peters@waterinsight.nl) www.bluelegmonitor.com IVM-VU. Water Insight (2005) BlueLeg Monitor(2012)
WISP blauwalgen monitoring met remote sensing Steef Peters (peters@waterinsight.nl) www.bluelegmonitor.com Met enige illustraties uit: Blue-green catastrophe: NIOO PhD thesis by Stefan Simis en daaruit
Nadere informatieVermesting in meren en plassen
Indicator 16 december 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en
Nadere informatieRemote sensing in perspectief. Van kenniscyclus naar beleidscyclus. Roeland Allewijn. Rijksinstituut voor Kust en Zee
Remote sensing in perspectief Van kenniscyclus naar beleidscyclus Roeland Allewijn Rijksinstituut voor Kust en Zee Van jonge onderzoeker naar iets oudere manager De informatie- en kenniscyclus Van RS data
Nadere informatieWaterkwaliteit KRW, 2015
Indicator 12 januari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieC OMES EEN KWALITEITSLABEL VOOR HET SCHELDEWATER?
EEN KWALITEITSLABEL VOOR HET SCHELDEWATER? Zuurstof (% verzadiging) Afstand tot Vlissingen 14 12 8 6 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 9 8 7 6 5 4 3 2 1 5 OMES DAG DE SCHELDE METEN, DE TOEKOMST
Nadere informatiebesmettelijke PgVs werd vertraagd in vergelijking tot totale vemeende PgVs en virale lysis. Opgemerkt kon worden dat deze vertraging van besmettelijke
In de afgelopen twee decennia, is gebleken dat virussen de phytoplankton populatie activiteit kunnen beïnvloeden. De voornaamste fytoplankton klasses worden besmet door virussen. De toename in gekweekte
Nadere informatieSuspensietransport in de waterloop
Suspensietransport in de waterloop Wat willen we weten? Elin Vanlierde Universiteit Gent Vakgroep Geologie en Bodemkunde Sedimentaire Geologie en Ingenieursgeologie Wat willen we weten? Doelstellingen
Nadere informatieNederlandse monitoring op de Noordzee
Zicht op zee Nederlandse monitoring op de Noordzee 4 oktober 2012 Martine van den Heuvel-Greve, Martin Baptist, Katja Philippart, Jakob Asjes, Meinte Blaas, Remi Laane Inhoud 1. (Inter)nationale kaders
Nadere informatieMilieu-effectenbeoordeling van het project ingediend door de AG Haven Oostende.
KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE AFDELING BEHEER VAN HET MARIENE ECOSYSTEEM Milieu-effectenbeoordeling van het project ingediend
Nadere informatieBiotamonitoring door RWS
Biotamonitoring door RWS Andrea Houben RWS WVL RWS Monitoring MWTL waterkwantiteit Waterkwaliteit chemie, biologie en afval Bodemhoogte Projecten Waterkwaliteitsbewaking 2 14 February 2014 Water management
Nadere informatieIII.1. Algemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving van de actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.10.
III.1. Algemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving van de actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.10. is opgenomen III.2. Waterkwaliteit De meetpunten van het chemische meetnet liggen
Nadere informatieDe prestatie-indicatoren genoemd in de presentaties maken onderdeel uit van de begroting 2017, welke is geagendeerd voor de VV van november 2016.
De prestatie-indicatoren genoemd in de presentaties maken onderdeel uit van de begroting 2017, welke is geagendeerd voor de VV van november 2016. Mede ook naar aanleiding van de presentaties in de commissies,
Nadere informatieLaag zuurstof en hoog ammonium in de Dommel. Hoe erg is erg?
Laag zuurstof en hoog ammonium in de Dommel. Hoe erg is erg? Jeroen de Klein Wageningen Universiteit Introductie slechte Ecologische Toestand in de Dommel Stedelijke druk Zuiveringsinstallatie Eindhoven
Nadere informatieData Science bij Waterschap De Dommel
Data Science bij Waterschap De Dommel High Tech meets Data Science, 9 februari 2017 Stefan Weijers Procesmanager Beleid en Innovatie Overzicht Intro Waterschap De Dommel Toepassingen data science Visie
Nadere informatieEcologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 2 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De ecologische kwaliteit van het
Nadere informatieph-dynamiek Noordzee
Royal Netherlands Institute for Sea Research ph-dynamiek Noordzee historische metingen, inzichten en perspectief dr. Steven van Heuven (NIOZ) prof.dr. Gert-Jan Reichart (NIOZ) met bijdragen van: prof.dr.
Nadere informatieOntwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid
Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 Weerbaar substraat belangrijk? Biologische substraatkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en
Nadere informatieLMM e-nieuws 20. Inhoud. Inleiding. Nitraatconcentraties in de lössregio
LMM e-nieuws 20 December 2011 Heruitgave augustus 2018 Inhoud Inleiding Nitraatconcentraties in de lössregio Nitraatuitspoeling op melkvee- en akkerbouwbedrijven in de zandregio Veranderingen in de veldmetingen
Nadere informatieRiegman & Starink. Consultancy
Riegman & Starink Consultancy Huidige vegetatie Knelpunt analyse Fysisch Chemisch Milieu Fysisch Chemisch Milieu Gewenste vegetatie -Voor alle KRW typen -Voor eigen gekozen plantengemeenschap Chemie 1
Nadere informatieInleiding tot de zuurstofcyclus
Inleiding tot de zuurstofcyclus Mieke Sterken (VLIZ) Inhoud Waarneming: zuurstofprofiel in de oceaan Verklaringen: Abiotisch: gaswisseling & mixing Abiotisch: temperatuur & druk Biotisch: oorsprong Biotisch:
Nadere informatieCompendium voor Kust en Zee 2018
Compendium voor Kust en Zee 2018 Thomas Verleye, Lisa Devriese, Steven Dauwe, Hans Pirlet, Ann-Katrien Lescrauwaet Vlaams Instituut voor de Zee Achtergrond en doelstellingen Eerste versie in 2013 Doel:
Nadere informatieVerzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief
Faculteit Geowetenschappen Departement Aardwetenschappen Nationaal Programma Zee- en Kustonderzoek (ZKO) Verzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief Mathilde Hagens (Universiteit Utrecht)
Nadere informatieSummary and samenvatting
Samenvatting Dit proefschrift, met als titel Dik Water en Vloeibaar Zand Optische eigenschappen en methoden van remote sensing voor de extreem troebele Waddenzee onderzoekt in hoeverre data van het satelliet
Nadere informatieMariene virussen. Corina Brussaard NIOZ - Koninklijk Instituut voor Onderzoek der Zee & Universiteit van Amsterdam (UvA)
Mariene virussen Corina Brussaard NIOZ - Koninklijk Instituut voor Onderzoek der Zee & Universiteit van Amsterdam (UvA) Wat is een biologisch virus? 20-200 nm (miljoenste mm) diameter Bundeltje genetisch
Nadere informatieVermesting in meren en plassen,
Indicator 14 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren
Nadere informatieAIO- SVT Zuiddijk INTECH DYKE SECURITY SYSTEMS. Rapportage InTech-IDS AIO-SVT Zuiddijk 2012 V02
AIO- SVT Zuiddijk INTECH DYKE SECURITY SYSTEMS Eindrapport meetverslag piping Zuiddijk V02 IDS 12006 30 november 2012 1 van 10 Inhoudsopgave DEEL A FACTUAL REPORT... 3 1. ALGEMEEN:... 3 2. INSTRUMENTATIE
Nadere informatieVisie op de BasisSoftware. Next Generation Hydro-Software. SIMONA gebruikersdag 9 november 2010
Visie op de BasisSoftware Next Generation Hydro-Software 9 november 2010 Voor vandaag Inleiding Next Generation Hydro-Software Doelstelling De basis: Delta Shell FLOW3D flexible mesh Fasering / producten
Nadere informatieCAMPAGNES BELGICA 2004
Formulier A : Identificatie van de aanvrager 1. Instelling of Universiteit : 2. Afdeling of Dienst : 3. Naam van het Afdelingshoofd (of Diensthoofd) 4. Naam van de aanvrager : 5. Naam van een tweede persoon
Nadere informatiePhotophysiology of oceanic phytoplankton Kulk, Gemma
Photophysiology of oceanic phytoplankton Kulk, Gemma IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatieIs de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt?
Is de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt? Pauline Kamermans, Wouter van Broekhoven, Luca van Duren, Sven Ihnken, Henrice Jansen, Jacco Kromkamp, Sairah Malkin, Tim Schellekens,
Nadere informatieEcosysteemeffecten bij grootschalige uitrol windparken op zee
Ecosysteemeffecten bij grootschalige uitrol windparken op zee Arjen Boon, Sofia Nunes de Caires, Jan-Joost Schouten, Ine Wijnant, Remco Verzijlbergh, Firmijn Zijl, Sanne Muis, Thijs van Kessel, Tobias
Nadere informatieHomogeen meetnet. Resultaten en beoordeling
Homogeen meetnet Resultaten 2011-2013 en beoordeling Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Een balans van de waterkwaliteit... 5 2.1. Organische vervuiling en eutrofiëring... 5 2.2. Toxische vervuiling...
Nadere informatiealgemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.9. is opgenomen
algemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.9. is opgenomen 2. Waterkwaliteit De zomergemiddelden voor 2008 van drie waterkwaliteitsparameters
Nadere informatieACTUALISATIE ZWEMWATERPROFIEL. Westeinderplassen Archimedesweg 1 CORSA nummer: zie postadres: versie: 0
ACTUALISATIE ZWEMWATERPROFIEL Westeinderplassen - Archimedesweg CORSA nummer: zie. postadres: versie: postbus auteur: Piet van der Wee AD Leiden oplage: telefoon () datum: i telefax () projectnummer: Hoogheemraadschap
Nadere informatieParticipatieve monitoring van de luchtkwaliteit
Participatieve monitoring van de luchtkwaliteit FLAMENCO Project kick-off VUB 16/06/2016 OUTLINE» Luchtkwaliteit» Traditionele monitoring van de luchtkwaliteit» Participatieve monitoring van de luchtkwaliteit»
Nadere informatieMWW - Waternood-DAN - EKO. Hanneke Keizer Piet Verdonschot Karin Didderen
MWW - Waternood-DAN - EKO Hanneke Keizer Piet Verdonschot Karin Didderen Maatregel Wijzer Waterbeheer Inleiding Implementatie van zowel WB21 als KRW vraagt om waterhuishoudkundige maatregelen Talrijke
Nadere informatieConclusies. Martijn de Ruyter de Wildt en Henk Eskes. KNMI, afdeling Chemie en Klimaat Telefoon +31-30-2206431 e-mail mruijterd@knmi.
Lotos-Euros v1.7: validatierapport voor 10 en bias-correctie Martijn de Ruyter de Wildt en Henk Eskes KNMI, afdeling Chemie en Klimaat Telefoon +31-30-2206431 e-mail mruijterd@knmi.nl Conclusies Bias-correctie:
Nadere informatieAquatische ecologie. Module 1: Ecologische principes van watersystemen. Lesdag 1. drs. M. Maessen (Grontmij)
lesdag onderwerp docent(en) Module 1: Ecologische principes van watersystemen Lesdag 1 Ochtend - Watersysteem - Van mondiaal tot lokaal - Kringlopen en balansen - Hydrologische kringloop - Relatie grondwater
Nadere informatieUitdagingen bij de opbouw van massabalansen voor het beheer van ecosysteemdiensten. Dirk Vrebos, Jan Staes & Patrick Meire
Uitdagingen bij de opbouw van massabalansen voor het beheer van ecosysteemdiensten. Dirk Vrebos, Jan Staes & Patrick Meire Inleiding De vraag naar waterkwaliteitsverbetering in Vlaanderen blijft hoog.
Nadere informatieInstallatie-/Gebruikershandleiding. FluoMini Chlorofyl Fluorescentie.
Installatie-/Gebruikershandleiding FluoMini Chlorofyl Fluorescentie www.sendot.nl Inhoudsopgave 1. Algemeen... 3 2. Specificaties... 4 3. Installatie... 4 4. Meten met de Fluomini Chlorofyl sensor... 5
Nadere informatieedna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring
edna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring De toepassing van de edna methode in stromend water Wouter Patberg - 9 april 2015 - Vissennetwerk Inleiding edna de edna methode in een notendop e staat
Nadere informatieMonitoring van blauwalgen risico s Ron van der Oost
Blauwalgen platform, Amsterdam, 14 april 2014 Monitoring van blauwalgen risico s Ron van der Oost Overzicht Risicoanalyse Inter-laboratorium ringtest blauwalgen monitoring Vergelijking monitoring methoden
Nadere informatieVolkerak-Zoommeer. Data-analyse Blauwalgen en Quagga mosselen
Volkerak-Zoommeer Data-analyse Blauwalgen en Quagga mosselen Marc Weeber, Tineke Troost, Lilith Kramer, Meinard Tiessen, Menno Genseberger, Pascal Boderie, Arno Nolte Onderzoeksvragen Is de blauwalgenbloei
Nadere informatieDiscussie blauwalgen protocol
Platformbijeenkomst Blauwalgen, 1 maart 2013, Boxtel Discussie blauwalgen protocol 15 februari 2011 1 Schema blauwalgenprotocol 2011 Veldbezoek/monitoring Ja Drijflaag aanwezig Nee Acties Fluoroprobe of
Nadere informatieBOORDVERSLAG BMM-Meetdienst Oostende CAMPAGNE 2004/26
BOORDVERSLAG BMM-Meetdienst Oostende CAMPAGNE 2004/26 16.11.2004 tot en met 19.11.2004 INHOUDSTAFEL 1. Deelnemers 2. Objectieven van de campagne 3. Operationeel verloop 4. Opmerkingen betreffende meettechnische
Nadere informatieBiologie in het lab van de toekomst
Biologie in het lab van de toekomst Frank Schuren TNO Microbiologie Conventionele microbiologie met state of the art genomics technologie en viability assays Conventional Microbiology Genomics technologies
Nadere informatieHet Belgische luchttoezicht boven de Noordzee
Het Belgische luchttoezicht boven de Noordzee Twaalf jaar diversifiëring van opdrachten Het Belgische programma voor luchttoezicht boven de Noordzee werd opgestart in 1991. Dit toezicht vanuit de lucht
Nadere informatieNuon monitoringplan. Ouderkerkerplas. te Amsterdam
Nuon monitoringplan Ouderkerkerplas te Amsterdam 2016 Nuon Warmte 11-juli-16 1 VOORBLAD... 1 INHOUDSOPGAVE... 2 INLEIDING... 3 AANPASSING MONITORINGSPLAN 3 OPZET MONITORINGSPLAN. 3 1 MONITORINGSPROGRAMMA...
Nadere informatieKennisvraag: Wat zijn de fysisch chemische effecten van de wateroverlast voor de maand juni in vergelijking met andere jaren?
Juni 2016 in vergelijking tot voorgaande jaren Kennisvraag: Wat zijn de fysisch chemische effecten van de wateroverlast voor de maand juni in vergelijking met andere jaren? Antwoord: Er zijn in verschillende
Nadere informatieC OMES HET LICHTKLIMAAT EN DE SCHELDEBODEM IN BEWEGING
HET LICHTKLIMAAT EN DE SCHELDEBODEM IN BEWEGING Oorsprong van Estuarien Zwevend Materiaal Schelde Estuarium Westerschelde Beneden Zeeschelde Boven-Zeeschelde Noordzee Schelde Rivier terug naar de rivier
Nadere informatieParticles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling
Particles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling Zwevende stof vormt een complex mengsel van allerlei verschillende deeltjes, en speelt een belangrijke rol
Nadere informatieMilieu-effectenbeoordeling van het project ingediend door de AG Haven Oostende.
KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE AFDELING BEHEER VAN HET MARIENE ECOSYSTEEM Milieu-effectenbeoordeling van het project ingediend
Nadere informatieBepaling van de primaire impacten van globale klimaatsveranderingen
Bepaling van de primaire impacten van globale klimaatsveranderingen Dries Van den Eynde, Stéphanie Ponsar, José Ozer & Fritz Francken Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee Gulledelle 100, B-1200 Brussel
Nadere informatieEERSTE RESULTATEN VAN DE OPPERVLAKTEMETINGEN IN HET GETIJDENGEBIED VAN RAVERSIJDE (JUNI-JULI 2013)
EERSTE RESULTATEN VAN DE OPPERVLAKTEMETINGEN IN HET GETIJDENGEBIED VAN RAVERSIJDE (JUNI-JULI 2013) In de zomer van 2013 heeft de vakgroep Geografie (3D Data Acquisitie Cluster) van de Universiteit Gent
Nadere informatieVerbeteren hydrologisch modelleren en voorspellen afvoer Rijn
Verbeteren hydrologisch modelleren en voorspellen afvoer Rijn A l b r e c h t W e e r t s, B a r t v a n O s n a b r u g g e, R u b e n I m h o f f, W i l l e m v a n Ve r s e v e l d 5 j u n i 2018 Introductie
Nadere informatieSlimme technologie brengt prehistorische landschappen en verdronken nederzettingen in kaart. Dr. Hans Pirlet
Slimme technologie brengt prehistorische landschappen en verdronken nederzettingen in kaart Dr. Hans Pirlet Eindconferentie search-project 22 november 2016 Team Renard Centre of Marine Geology (RCMG, Ugent)
Nadere informatieLesdag 1: woensdag 15 maart 2017
Aristo Zalencentrum, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht Laura Bon, (030) 60 69 415, laura.bon@wateropleidingen.nl Daniëlle Thomas (030) 60 69 402, danielle.thomas@wateropleidingen.nl Lesdag 1: woensdag 15
Nadere informatieKwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 6 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieHoe ongeschikt is het om deze planet Aarde te noemen, terwijl het duidelijk Oceaan is. schrijver Arthur C. Clarke
Hoe ongeschikt is het om deze planet Aarde te noemen, terwijl het duidelijk Oceaan is. schrijver Arthur C. Clarke Hoe ongeschikt is het om deze planet Aarde te noemen, terwijl het duidelijk Oceaan is.
Nadere informatieTemperatuur meten in LED applicaties. Norbert Engelberts Optimal Thermal Solutions BV Ad Musters - Universal Science BV
Temperatuur meten in LED applicaties Norbert Engelberts Optimal Thermal Solutions BV Ad Musters - Universal Science BV Indeling Universal Science en OTS profiel. Waarom temperatuur meten en hoe meten?
Nadere informatieVermesting in meren en plassen,
Indicator 13 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en plassen
Nadere informatieIn opdracht van: P.A. Burgos Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur Klein Kwartier 33 Willemstad Curaçao
GGD/LO 14-1104 Meetresultaten luchtkwaliteit 2013 Curaçao Amsterdam, maart 2014 Auteur: D. de Jonge GGD Amsterdam LO afdeling Luchtkwaliteit Postbus 2200 1000 CE AMSTERDAM In opdracht van: P.A. Burgos
Nadere informatieModelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak.
Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak Wim Timmermans Modelleren van stroming in de lucht: wat Dit gaat over: Het vinden
Nadere informatieHoe komen de annual air quality kaarten tot stand?
Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand? De annual air quality kaarten tonen het resultaat van een koppeling van twee gegevensbronnen: de interpolatie van luchtkwaliteitsmetingen (RIO-interpolatiemodel)
Nadere informatieCO 2 in zoet water. source. sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b
CO 2 in zoet water source of sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b a UvA Freshwater and Marine Ecology b VU - Earth Sciences
Nadere informatieWaarom zijn er normen en waarom deze presentatie? Normen en waarden voor nutriënten (Van Liere en Jonkers, 2002) Niels Evers
Waarom zijn er normen en waarom deze presentatie? Normen en waarden voor nutriënten (Van Liere en Jonkers, 2002) Normen om te weten of iets goed is of niet Wetenschap én politiek Er zit altijd ontwikkeling
Nadere informatieTentamen Marine Sciences I
Tentamen Marine Sciences I 7 november 2013 NB1: Schrijf uw naam en studentnummer op ieder in te leveren blad NB2: Maak uw antwoorden compleet maar vooral ook zo kort/to the point mogelijk; gezwets levert
Nadere informatieDiatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer
Diatomeeën en ander fytoplankton op het strand en in de zee. Aquatische Ecologie en Protistologie Sara Denayer 1. Inleiding Micro-algen: Epifytisch: op bomen, planten, wieren Epilytisch: op steen Op sediment:
Nadere informatieMicroscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira
Microscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira Samenvatting 142 Samenvatting Marine sedimenten hebben de
Nadere informatieBert Bellert, Waterdienst. 5 september 2011
Ammonium in de Emissieregistratie?! Natuurlijke processen, antropogene bronnen en emissies in de ER Bert Bellert, Waterdienst Ammonium als stof ook in ER??: In kader welke prioritaire stoffen, probleemstoffen,
Nadere informatieWORKSHOP DUURZAAM BEHEER VAN DE NOORDZEE
Noordzeedagen Vlissingen, 2 oktober 2015 ARCADIS EN STICHTING TOEKOMSTBEELD DER TECHNIEK WORKSHOP DUURZAAM BEHEER VAN DE NOORDZEE NU EN IN DE TOEKOMST WELKOM! Eline van Onselen Stéphanie IJff Philip Drontmann
Nadere informatieBelasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten
21 3.12 KWALITEIT OPPERVLAKTEWATER P Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten belasting oppervlaktewater (2=1) 12 P landbouw N landbouw P huishoudens N huishoudens
Nadere informatieHenrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie
Mosselkweek & Natuur KOMPRO Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Aad Smaal, Pauline Kamermans, Karin Troost, Margriet v Asch, Marnix v Stralen, Jacob Capelle, Sander Glorius,..,.. Overzicht
Nadere informatieHOOFDSTUK 3. Oppervlaktewater
HOOFDSTUK 3 Oppervlaktewater Het oppervlaktewater in het Schelde-stroomgebied wordt ingedeeld in waterlichamen. Deze indeling is belangrijk, want voor ieder waterlichaam moeten doelstellingen geformuleerd
Nadere informatieABSTRACTS VAN DE PRESENTATIES
13 de waterforum: Biologische monitoring in water, versie 2.0 Gent, 14 oktober 2016 ABSTRACTS VAN DE PRESENTATIES John EMERY (VMM, beleidsmedewerker CIW secretariaat) j.emery@vmm.be Het DNA van de Kaderrichtlijn
Nadere informatieBijlage 2. Indeling, definities en presentatie van de oppervlaktewatertoestand
Bijlage bij het besluit van de Vlaamse Regering van tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 26 april 2013 tot vaststelling van het geactualiseerde monitoringprogramma van de watertoestand
Nadere informatieChemisch wateronderzoek 1. klimaatstad. water leeft 2. Abio. klimaatstad
Chemisch wateronderzoek 1 water leeft 2 Abio Chemisch wateronderzoek 2 Chemisch wateronderzoek 3 WATER LEEFT Chemisch wateronderzoek Een goede waterkwaliteit is van groot belang voor het leven van waterdieren
Nadere informatie1-D model voor interne grenslagen voor water en land (voorlopig)
1-D model voor interne grenslagen voor water en land (voorlopig) Job Verkaik KNMI, Postbus 21, 373 AE De Bilt. Tel: 3 226 6. Fax: 3 22 61. e-mail: job.verkaik@knmi.nl November, 1999 1 Inleiding In het
Nadere informatieThe Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa
The Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa Samenvatting Het netvlies van het oog is niet gevoelig voor deze straling: het oog dat vlak voor het
Nadere informatieKwantitatieve analyse effecten zonnepark Model en analysetool
Kwantitatieve analyse effecten zonnepark Model en analysetool Rick Wortelboer, Sibren Loos Workshop STOWA 23 mei 2019 Directe effecten Conceptueel schema Ook indirecte effecten zijn van belang Hoe? - welke
Nadere informatieVermoedens bevestigen?
Vermoedens bevestigen? Wat zijn de mogelijkheden om geknoei op te sporen? 21/03/2014 SLIDE 1 Twijfel? Tracking en traceability Vertrouwen in de leverancier? Korte ketens versus lange ketens Ontwikkeling
Nadere informatieDe rol van modellen in het beheer van de waterkwaliteit case WEISS. Colloquium Duurzaam ruimtegebruik In Vlaanderen Antwerpen 23/03/2018
De rol van modellen in het beheer van de waterkwaliteit case WEISS Colloquium Duurzaam ruimtegebruik In Vlaanderen Antwerpen 23/03/2018 Inhoud Proloog Waterkwaliteitsbeleid in Vlaanderen Rol van modellen
Nadere informatieFactsheet: NLGWSC0004 Zout grondwater in ondiepe zandlagen
Factsheet: NLGWSC0004 Zout grondwater in ondiepe zandlagen -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 25 april 2014. Deze factsheet dient gezien te worden
Nadere informatieA COMPANY OF HASKONING NEDERLAND BV MILIEU. Een ad-hoc Maximaal Toelaatbaar Risiconiveau (MTR) voor aluminium in oppervlaktewater. 26 april 2002 RIZA
A COMPANY OF HASKONING NEDERLAND BV MILIEU Een ad-hoc Maximaal Toelaatbaar Risiconiveau (MTR) voor aluminium in oppervlaktewater 26 april 2002 RIZA A COMPANY OF HASKONING NEDERLAND BV MILIEU Barbarossastraat
Nadere informatieAdapting to drought and salinisation in the coupled groundwater surface water system. Joost Delsman
Adapting to drought and salinisation in the coupled groundwater surface water system Joost Delsman Onderzoek naar zoetwatervoorziening? Doel van het onderzoek Adaptating to drought and salinisation in
Nadere informatieThe Freshmaker. 1. Inleiding. 2. Beschrijving van de maatregel. 3. Hydrologische haalbaarheid Methoden Metingen Modellen. 4.
The Freshmaker 1. Inleiding 2. Beschrijving van de maatregel 3. Hydrologische haalbaarheid Methoden Metingen Modellen 4. Resultaten 1 1 Inleiding The Freshmaker Zoetwateroverschotten inzetbaar bij droogte
Nadere informatieBepaling primaire impacten van klimaatsveranderingen
Bepaling primaire impacten van klimaatsveranderingen Dries Van den Eynde, José Ozer, Stephanie Ponsar Beheerseenheid Mathematisch Model Noordzee Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Gulledelle
Nadere informatieStatencommissie REW 1 februari KRW maatregelen rijkswateren
Statencommissie REW 1 februari 2008 Kaderrichtlijn Water in Scheldestroomgebied KRW maatregelen rijkswateren Loes de Jong RWS Zeeland Projectbureau KRW Schelde Rijkswateren Zeeland Inhoud presentatie:
Nadere informatieFactsheet: NLGWSC0004
Factsheet: NLGWSC0004 Zout grondwater in ondiepe zandlagen Deze factsheet bevat relevante informatie over het waterlichaam met uitzondering van landelijke maatregelen. Iedere overheid is verantwoordelijk
Nadere informatie1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE
Methodologische fiche INDICATOR: ECOLOGISCHE KWALITEIT VAN DE WATERLOPEN EN VIJVERS THEMA: WATER EN AQUATISCH MILIEU 1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE Vraag achter de indicator:
Nadere informatieCarbohydrate production by phytoplankton and degradation in the marine microbial food web Alderkamp, Anne-Carlijn
Carbohydrate production by phytoplankton and degradation in the marine microbial food web Alderkamp, Anne-Carlijn IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if
Nadere informatie