Monitoring van blauwalgen risico s Ron van der Oost
|
|
|
- Juliana de Koning
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Blauwalgen platform, Amsterdam, 14 april 2014 Monitoring van blauwalgen risico s Ron van der Oost
2 Overzicht Risicoanalyse Inter-laboratorium ringtest blauwalgen monitoring Vergelijking monitoring methoden Monitoring voorstel voor de toekomst Blauwalgen platform
3 Risico Risico is de kans dat een gebeurtenis plaatsvindt, vermenigvuldigd met het gevolg van die gebeurtenis Wikipedia Blauwalgen platform
4 Risicoanalyse Identificatie gevaar Toxiciteit: dosis-respons Blootstelling Risico karakterisering Blauwalgen platform
5 Risicoanalyse Identificatie gevaar Cyanotoxines: Levertoxiciteit (beschadiging of kanker) Neurotoxiciteit (verlamming) Huidirritatie Maag/darmklachten Blauwalgen platform
6 Risicoanalyse Dosis-respons Toxiciteit, LD50 (µg/kg ip) Microcystines: 50 Anatoxines: 20 Saxitoxines: 10 Cylindrospermopsins: 200 Blauwalgen platform
7 Blootstelling WHO: Drinkwater: 2 L/dag Zwemwater: 100 ml/dag Blootstelling Blauwalgen platform
8 Risicoschatting Normen voor microcystine: Drinkwater: 1 µg/l Zwemwater: 20 µg/l Risicoschatting Risicoanalyse allen goed uitgewerkt voor microcystines Blauwalgen platform
9 Overzicht Risicoanalyse Inter-laboratorium ringtest blauwalgen monitoring Vergelijking monitoring methoden Monitoring voorstel voor de toekomst Blauwalgen platform
10 Blauwalgen monitoring NL Zwemwateranalyse blauwalgen Tot 2008: microcystine analyse (CIW protocol) Vanaf 2008: blauwalgen celtelling Vanaf 2010: celtelling, cyano-chlorofyl of biovolume Vanaf 2011: cyano-chlorofyl of biovolume (microcystine) Vanaf 2015:...? Blauwalgen platform
11 Mening cyano werkgroep 2009 Celdichtheid is geen betrouwbare maat voor risico s blauwalgen Biovolume en cyano-chlorofyl lijken beter geschikt voor eerste screening van de risico s voor zwemmers Aanbevelingen voor nader onderzoek: ringtesten blauwalgen monitoring vergelijking normoverschrijdingen per methode vergelijking monitoring met toxine metingen ontwikkeling van effectgerichte testen (bioassays) Blauwalgen platform
12 Cyano ringtest 2011 Blauwalgen platform
13 % standaard deviatie Variatie tussen laboratoria Interlab variaties blauwalgen monitoring NEN-chlorofyl Cyano-chlorofyl Celdichtheid Biovolume MC ELISA MC LC/MS Blauwalgen platform
14 microcystine [µg/l] microcystine [µg/l] microcystine [µg/l] Relatie MC ELISA & andere methoden MYC vs cyano-chlorofyl cyano-chlorofyl [µg/l] 100 MYC vs biovolume MYC vs celdichtheid biovolume [mm3/l] 10 Geen correlaties tussen microcystine en celdichtheid, biovolume of fluorescentie (rood is Microcystis dominantie) Geen betrouwbare risicoanalyse als er geen verband is met toxines celdichtheid [cellen/ml] Blauwalgen platform
15 Relatie MC HPLC & andere methoden Blauwalgen platform
16 Classificatie NEN-chl cyano-chl (QS) celdichtheid biovolume microcystine lab A 4 B 4 C A 4 B 4 C ring 1 ring 2 ring 3 ring 4 ring 5 ring 6 lab A 4 B A 4 B A 2 B ring 7 ring 8 ring 9 ring 10 ring 11 ring 12 *: advies geen risico waarschuwing niet zwemmen Blauwalgen platform
17 Overzicht Risicoanalyse Inter-laboratorium ringtest blauwalgen monitoring Vergelijking monitoring methoden Monitoring voorstel voor de toekomst Blauwalgen platform
18 Randvoorwaarden monitoring Snel: tijdige bescherming zwemmers bij risico Goedkoop: beperkt budget bij waterbeheerders veel analyses per jaar Betrouwbaar: robuuste methode weinig vals-positieven en vals-negatieven Blauwalgen platform
19 Celtelling Goed beeld over aanwezige soorten Relatief goedkoop Niet snel Niet betrouwbaar (geen toxine info, niet robuust) Blauwalgen platform
20 Fluorescentie Zeer snel Goedkoop Veldanalyse mogelijk Niet betrouwbaar (geen toxine info) Veldanalyse storingsgevoelig Geen informatie over soorten Blauwalgen platform
21 ELISA assays Snel Relatief goedkoop Betrouwbaar Niet beschikbaar voor anatoxines Blauwalgen platform
22 PP2A bioassay Snel Relatief goedkoop Betrouwbaar Werkt alleen voor levertoxines Blauwalgen platform
23 PCR Snel Relatief goedkoop Niet betrouwbaar (geen of onvoldoende toxine info) Blauwalgen platform
24 Chemische analyses Betrouwbaar Duur Langzaam Niet alle toxines bekend of te analyseren Blauwalgen platform
25 Overzicht Risicoanalyse Inter-laboratorium ringtest blauwalgen monitoring Vergelijking monitoring methoden Monitoring voorstel voor de toekomst Blauwalgen platform
26 Aanname Voorschrijdend inzicht na WUR studie in Nederland: Neurotoxines vormen alleen een risico bij drijflagen! Focus op levertoxines! Blauwalgen platform
27 Voorstel voor toekomstige monitoring Fase 1: veldinspectie Aanwezigheid en intensiteit van drijflagen (WISP?) + - Fase 2A: screening microscopie of qpcr + + Fase 2B: screening fluorescentie + Fase 3: risicoanalyse MC toxines met ELISA of bioassay Blauwalgen platform
28 Conclusies & aanbevelingen Huidig blauwalgen protocol voldoet niet aan eisen voor risicoanalyse Biovolume en cyano-chlorofyl zijn alleen geschikt voor screening Er zijn nu geen simpele en betrouwbare methoden om de risico s van alle cyanotoxines voor zwemmers te analyseren! Voorstel stapsgewijze blauwalgen monitoring in de toekomst: 1. visuele inspectie drijflagen (of remote sensing): ± 5 (?) 2. screening blauwalgen (fluorescentie/microscopie): ± 25 / toxine-achtige risicoanalyse (ELISA of PP2A assay): ± 100 BINNEN 24 UUR: ± 150 Blauwalgen platform
29 Bedankt! Blauwalgen platform
30 Stellingen: Het huidige Blauwalgen protocol geeft geen goede risicoanalyse voor zwemmers De blauwalgen monitoring moet meer worden gebaseerd op cyanotoxines. Blauwalgen platform
Discussie blauwalgen protocol
Platformbijeenkomst Blauwalgen, 1 maart 2013, Boxtel Discussie blauwalgen protocol 15 februari 2011 1 Schema blauwalgenprotocol 2011 Veldbezoek/monitoring Ja Drijflaag aanwezig Nee Acties Fluoroprobe of
Verslag platformbijeenkomst Blauwalgen
Verslag platformbijeenkomst Blauwalgen Vrijdag 2 maart 2012, Waternet Amsterdam Ringtest Blauwalgen 2011: Ron van der Oost & Tjeerd Bruinsma (Waternet) Het huidige protocol voor de monitoring van blauwalgen
Blauwalgen ringtest 2011
Blauwalgen ringtest 211 Ron van der Oost & Tjeerd Bruinsma Waternet Amsterdam, mei 212 Mai Thao Nguyen Waterproef Colofon Titel Blauwalgen ringtest 211 Projectnummer 6733-1 Rapportnummer 12.25623 paraaf:
Verslag blauwalgen platform 2014
Verslag blauwalgen platform 2014 14 april 2014, Waternet, Amsterdam Het door STOWA en Waternet georganiseerde Blauwalgen platform 2014 was met ca. 70 deelnemers een geslaagde bijeenkomst met interessante
Blauwalgen & genomics
Workshop Blauwalgen & genomics, Amersfoort, 2010 Blauwalgen & genomics CSI in het waterbeheer Ron van der Oost CSI Overzicht Genomics Blauwalgen: traditionele analyses Alternatieven met genomics? Discussiepunten
vernieuwd cyanoprotocol: een verbetering?
vernieuwd cyanoprotocol: een verbetering? blauwalgenbijeenkomst meeting plaza Utrecht 9 april 2008 acties waterbeheerder / locatiebeheerder acties waterbeheerder acties provincie tweewekelijks monitoren*
Kwantitatieve PCR van potentieel toxische cyanobacteriën in oppervlaktewateren
Kwantitatieve PCR van potentieel toxische cyanobacteriën in oppervlaktewateren Edwin Kardinaal, Danielle van der Linde, Lonneke Hensen & Bart Wullings KWR Watercycle Research Institute, Nieuwegein Inhoud
F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN RAPPORT
F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN 2010 RAPPORT 18 TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN
Wat: Zwemwaterdebat 2014 Wanneer: Donderdag 30 januari 2014 Waar: Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard
Wat: Zwemwaterdebat 2014 Wanneer: Donderdag 30 januari 2014 Waar: Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard Zwemwaterdebat 2014: open zwemwater kan veiliger door extra geld en verbetering van Blauwalgenprotocol,
Blauwalgenprotocol 2012 Aangepaste versie van blauwalgenprotocol 2011
Blauwalgenprotocol 2012 Aangepaste versie van blauwalgenprotocol 2011 1. Aanleiding Sinds 2006 is er een nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn. In de nieuwe richtlijn worden blauwalgen (cyanobacteriën) expliciet
Analyse van monsters uit Almere op aanwezigheid cyanotoxines. M. Lurling. 20 oktober Rapport M349.
Analyse van monsters uit Almere op aanwezigheid cyanotoxines M. Lurling 20 oktober 2009 Rapport M349. Dit document beschrijft de resultaten van een spoedanalyse van twee potten met cyanobacteriënmateriaal
F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN RAPPORT
F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN 2010 RAPPORT 18 Toepassing van fluorescentie bij de beoordeling van de risico s van giftige blauwalgen
Blauwalgen in Nederland
Blauwalgen in Nederland Landelijk beeld 2-2 DG Water februari 21 Blauwalgen in Nederland Landelijk beeld 2-2 dossier : D32 registratienummer : WA-WN2141 versie : 1 DG Water februari 21 DHV B.V. Niets uit
Het Cyanobacteriën overleg
Nieuwsbrief van de werkgroep Cyanobacteriën nummer 10, juni 2009 Het Cyanobacteriën overleg De werkgroep Cyanobacteriën (cyano werkgroep) streeft er naar om twee maal per jaar een Nieuwsbrief uit te brengen
Veilig zwemmen: Cyanobacteriën in zwemwater
Commissie Integraal Waterbeheer Veilig zwemmen: Cyanobacteriën in zwemwater Aangepast protocol 2002 september 2002 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Wat zijn cyanobacteriën? 4 3 Wijzigingen in het protocol
De werkgroep Cyanobacteriën
Nieuwsbrief van de werkgroep Cyanobacteriën: nummer 11, mei 2010 De werkgroep Cyanobacteriën De werkgroep Cyanobacteriën (cyanowerkgroep) streeft er naar om twee maal per jaar een Nieuwsbrief uit te brengen
Gezondheidsrisico's van blauwalgen bij zwemmen in oppervlaktewater. Ciska Schets
Gezondheidsrisico's van blauwalgen bij zwemmen in oppervlaktewater Ciska Schets 14 april 2014 zwemmen in oppervlaktewater populaire vrijetijdsbesteding plezierig en gezond verfrissing, verkoeling, beweging,
Blauwalgenprotocol. tweewekelijks monitoren* (celtellingen*) vanaf start badseizoen. Dagelijks beheer * afgesproken? Ja Nee.
Blauwalgenprotocol tweewekelijks monitoren* (celtellingen*) vanaf start badseizoen Nee drijflaag in of buiten zwemzone òf > 20.000 cellen/ml Ja Dagelijks beheer * afgesproken? Ja Nee drijflaag Dominante
Blauwalg in Nederland
Blauwalg in Nederland Gezondheidseffecten in een veranderend klimaat Ingmar Janse RIVM, Centrum Infectieziektenbestrijding Ingmar.janse@rivm.nl Groei van blauwalgen Gunstige weersomstandigheden: Windstil
Cyanotoxines N H O C H 3 O H
Walsby 1994 Cyanotoxines H C H 3 H - 3 S H 3 C H + H H H Welke cyanotoxines? Indeling op basis van: Chemische structuur: 1) Aminozuren (niet-essentieel; BMAA, DAB) 2) ligopeptides (oligo = weinig, 2 20
Steef Peters (peters@waterinsight.nl) www.bluelegmonitor.com IVM-VU. Water Insight (2005) BlueLeg Monitor(2012)
WISP blauwalgen monitoring met remote sensing Steef Peters (peters@waterinsight.nl) www.bluelegmonitor.com Met enige illustraties uit: Blue-green catastrophe: NIOO PhD thesis by Stefan Simis en daaruit
21A STOWA. Publicaties van de STOWA kunt u bestellen op Arthur van Schendelstraat 816
PROTOCOL VOOR HET NEMEN VAN OPPERVLAKTEWATERMONSTERS VOOR ONDERZOEK NAAR TOXINES VAN CYANOBACTERIËN EN VOOR DE ANALYSE VAN DE ALGENSAMENSTELLING STOWA 2009 21A ISBN 978.90.5773.439.7 stowa@stowa.nl www.stowa.nl
Snelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr
Snelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr Bart Wullings, Leo Heijnen en Edwin Kardinaal KWR Watercycle Research Institute, Nieuwegein Inhoud Microbiologische zwemwaterkwaliteit
Toxische blauwalgen en dode honden
Toxische blauwalgen en dode honden Tineke Burger RWS IJsselmeergebied 2 maart 2012 Incidenten met dode honden door blauwalgen in 2011 Voorjaar 2011 Phormidium in het IJmeer Najaar 2011 Microcystis in het
Veilig plonzen met verbeterde blauwalg detectie
Vrijdag 1 augustus 2014 Dit is een publicatie van Kennislink Veilig plonzen met verbeterde blauwalg detectie Nieuwe DNA detectiemethode voor blauwalg ontwikkeld. Tijdens warme zomerdagen kunnen we een
Blauwalgen: biologie en toxines
Blauwalgen: biologie en toxines Petra M. Visser Aquatic Microbiology IBED-Universiteit van Amsterdam Blauw- algen = cyanobacteriën Microcystis spp. Anabaena spp. Planktothrix spp. Verdeling op basis van
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen De huidige normen voor natuur-zwemwater berusten op een Europese richtlijn uit 1976 en betreffen de mate van fecale verontreiniging. Mede naar aanleiding van een
Auteur Ron van der Oost waternet. kruyt Grafisch Adviesbureau
Protocol voor het nemen van oppervlaktewatermonsters voor onderzoek naar toxines van cyanobacteriën en voor de analyse van de algensamenstelling STOWA 2009 21A ISBN 978.90.5773.439.7 stowa@stowa.nl www.stowa.nl
Mobiele qpcr aan de waterkant
Mobiele qpcr aan de waterkant Voortgaande innovaties in DNA monitoring voor (zwem)waterkwaliteit Bas van der Zaan Monitoring kwaliteit zwemwater Zwemwater Zwemwaterrichtlijn Intestinale Enteroccocen E.coli
Meten en Monitoren. Weet wat je meet. Startsymposium Expertisecentrum PFOS. Virtualisatie project Omegam Eline Klooster.
Meten en Monitoren Weet wat je meet Inhoud presentatie Omegam Laboratoria Proces ontwikkelen analyse methoden De analyse /PFOA Prestatiekenmerken /PFOA bij Omegam De praktijk : Weet wat je meet Omegam
Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant. Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009
Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009 Inhoud aanleiding, aanpak eerste voorlopige resultaten Aanleiding Eutrofiëring veel voorkomend probleem
CYANOTOXINE MONITORING
STANDAARDISERING EN VALIDATIE VAN METHODEN VOOR DE F ina NEDERLANDSE l re p ort WATERKWALITEITSBEHEERDERS CYANOTOXINE MONITORING RAPPORT 2009 21 Cyanotoxine monitoring: standaardisering en validatie van
Bloei van de blauwalg
Bloei van de blauwalg Blooms like it hot was een kop in het wetenschappelijke tijdschrift Science in april 2008. De onderzoekers Hans Paerl en Jef Huisman wijzen daarmee op een toename van de algenbloei
Ik vertrouw erop u met het toezenden van deze gegevens van dienst te zijn geweest.
From: Klantenservice Laboratorium To: Postbus CC: Klantenservice Laboratorium Subject: compleet chemisch Date:
Aanleveren en verwerken meetgegevens 2019 in het zwemwaterportaal.
1 Aanleveren en verwerken meetgegevens 2019 in het zwemwaterportaal. Inleiding. Het zwemwaterportaal is er op gericht zwemmers van aangewezen zwemlocaties van actuele informatie te voorzien via www.zwemwater.nl.
Opdrachtgever: RWS-RIZA. Batenstudie KRW-WB21. Vermeden effecten van blauwalgen. Rapport. november 2007 Q4432.00
Opdrachtgever: RWS-RIZA Batenstudie KRW-WB21 Rapport november 2007 Q4432.00 Opdrachtgever: RWS-RIZA Batenstudie KRW-WB21 David Burger en Marnix van der Vat Rapport november 2007 Batenstudie KRW-WB21
Biomanipulatie met mosselen
Biomanipulatie met mosselen Mogelijkheid om algenoverlast te lijf te gaan? Resulten enclosureproef Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta Boxtel, 1 maart 2013 Platform Blauwalgen Inhoud Aanleiding, kader
ACTUALISATIE ZWEMWATERPROFIEL. Westeinderplassen Archimedesweg 1 CORSA nummer: zie postadres: versie: 0
ACTUALISATIE ZWEMWATERPROFIEL Westeinderplassen - Archimedesweg CORSA nummer: zie. postadres: versie: postbus auteur: Piet van der Wee AD Leiden oplage: telefoon () datum: i telefax () projectnummer: Hoogheemraadschap
Actualisatie zwemwaterprofiel Haarlemmermeerse Bos 2016
Actualisatie zwemwaterprofiel Haarlemmermeerse Bos 2016 Archimedesweg 1 CORSA nummer: postadres: versie: 01 postbus 156 auteur: Piet van der Wee 2300 AD Leiden oplage: 1 telefoon (071) 3 063 063 datum:
Het Cyanobacteriën overleg
Nieuwsbrief van de werkgroep Cyanobacteriën: nummer 9, september 2007 Het Cyanobacteriën overleg De werkgroep Cyanobacteriën brengt twee maal per jaar een Nieuwsbrief uit over de stand van zaken van het
RIKILT Institute of Food Safety
RIKILT Institute of Food Safety In het kort Referentie instituut Metingen & Advies Onderzoek RIKILT Institute of Food Safety RIKILT Institute of Food Safety is onderdeel van de internationale kennisorganisatie
Gezondheidsrisico's van blauwalgen
Gezondheidsrisico's van blauwalgen Gezondheidsrisico's van blauwalgen Miguel Dionisio Pires 1202723-000 Deltares, 2010 Titel Gezondheidsrisico's van blauwalgen Opdrachtgever Rijkswaterstaat Waterdienst
Biologie in het lab van de toekomst
Biologie in het lab van de toekomst Frank Schuren TNO Microbiologie Conventionele microbiologie met state of the art genomics technologie en viability assays Conventional Microbiology Genomics technologies
De prestatie-indicatoren genoemd in de presentaties maken onderdeel uit van de begroting 2017, welke is geagendeerd voor de VV van november 2016.
De prestatie-indicatoren genoemd in de presentaties maken onderdeel uit van de begroting 2017, welke is geagendeerd voor de VV van november 2016. Mede ook naar aanleiding van de presentaties in de commissies,
RIVM presentatie Meten is Weten
RIVM presentatie Meten is Weten CBRN meerdaagse Ossendrecht 17 oktober 2012 Pepijn.Morgenstern@RIVM.nl 1 17 oktober 2012 Inhoud 1. Introductie 2. RIVM in de veiligheidsketen 3. Meten is Weten 4. Nationale
Actualisatie zwemwaterprofiel De Grote speelweide Amsterdamse Bos 2017
Actualisatie zwemwaterprofiel De Grote speelweide Amsterdamse Bos 2017 Archimedesweg 1 CORSA nummer: 18.077462 postadres: versie: 01 postbus 156 auteurs: P. v.d. Wee / D. Slot 2300 AD Leiden oplage: 1
Inventarisatie van cyanotoxines op zwemlocaties in Nederlandse Rijkswateren. Els Faassen en Miquel Lurling. 13 oktober Rapport M354.
O (5) OCH 3 H3C CH 3 HN H3C O NH 2 (6) N H (4) HN O COOH NH O H N O R2 N R1 (3) (7) O CH2 H 3 C H N COOH NH NH O O (1) CH3 (2) CH3 R4 H R 1 N +H 2 N N R2 - O3 SO H 3 C NH NH OH OH R 3 N NH + NH OH HN NH2
KKGT DRUGS OF ABUSE. DOA Ronde A
DOA Ronde 2013.1 A Casus: Fictieve casus dus graag drugstest ook als dit normaal niet uw lab policy zou zijn: Patiënt heeft op de zwarte markt pillen gekocht om te kunnen slapen. Graag een screening en
Bloei van de blauwalg
Bloei van de blauwalg Blooms like it hot was een kop in het wetenschappelijke tijdschrift Science in april 2008. De onderzoekers Hans Paerl en Jef Huisman wijzen daarmee op een toename van de algenbloei
Geschikt voor grote monsteraantallen
ELISA (mg eiwit/kg) immunologische test PCR Flowcytometrische methoden (niet het eiwit zelf maar het DNA wordt gedetecteerd, moleculairbiologische test), DNA kwantitatieve analytische methode Specifieke
Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires
Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires Slide Guido Waajen Fig 5 modified from Gulati, Dionisio Pires & Van Donk 2008 Quick scan waterkwaliteit en ecologie Volkerak-Zoommeer Experiments with
ZWEMWATERPROFIEL ANDIJK ZWEMSTRAND
ZWEMWATERPROFIEL ANDIJK ZWEMSTRAND Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder / Exploitant zwemwaterlocatie: Status: Andijk Zwemstrand Rijkswaterstaat Midden
Gisteren, vandaag en morgen
Gisteren, vandaag en morgen De ontwikkeling van organische analyses in Het Waterlaboratorium Cees Bijsterbosch Het Waterlaboratorium Labanalyse, 1 oktober 2013 Plaats hier uw logo via: beeld => diamodel
Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Economische Zaken;
Vrijstelling biociden waterstofperoxide in spaarbekken 2014 IENM/BSK-2014/152909 De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Economische
Voorbereidende opgaven Examencursus
Voorbereidende opgaven Examencursus Tips: 1 De cel Maak de volgende opgaven voorin in één van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een som niet lukt, werk hem dan uit tot waar je
Epilimnion 100. Waterkwaliteit in Diepe Putten: Voorbeelden uit Rijnlands beheersgebied. Dood/mineralisatie. Primaire productie.
Waterkwaliteit in Diepe Putten: oorbeelden uit Rijnlands beheersgebied Bruce Michielsen en Harm Gerrits Temperatuurgradient vs diepte Rijnlands Diepe Putten. Hoe onderscheiden DP n zich van overig water?
Ebola een harde wake-up call
VHF national reference laboratory VHF WHO collaborating centre Ebola een harde wake-up call Paraatheid van internationale laboratoria Chantal Reusken Viroscience ErasmusMC Paraatheid van internationale
Neonicotinoïden en bijen
Neonicotinoïden en bijen Tjeerd Blacquière, Guy Smagghe, Kees van Gestel & Veerle Mommaerts 17 maart 2012, Wageningen Neonicotinoiden en bijen Introductie: bijen sterfte Neonicotinoiden + bijen: sinds
Integrale monitoring van de waterkwaliteit met bioassays
ILOW Innovatie symposium, Utrecht, 21 april 2011 Integrale monitoring van de waterkwaliteit met bioassays 15 februari 2011 Ron van der Oost Overzicht Emerging substances en risico s Alternatieven voor
Laboratoriumdiagnostiek van ANCA: dagelijkse praktijk in Nederland
Laboratoriumdiagnostiek van ANCA: dagelijkse praktijk in Nederland Renate van der Molen Medisch Immunoloog Afdeling Laboratoriumgeneeskunde Laboratorium Medische Immunologie Universitair Medisch Centrum
Nachtwerk en borstkanker: een causaal verband?
Nachtwerk en borstkanker: een causaal verband? Dr.ir. A. Pijpe Afd. Psychosociaal onderzoek en Epidemiologie Heijermanslezing Kanker en Werk 14 juni 2013 Soorten kanker in verband gebracht met ploegendienst
Actualisatie zwemwaterprofiel Noord Aa 2016
Actualisatie zwemwaterprofiel Noord Aa 2016 Archimedesweg 1 CORSA nummer: postadres: versie: 01 postbus 156 auteur: Piet van der Wee 2300 AD Leiden oplage: 1 telefoon (071) 3 063 063 datum: april 2016
Noord Atlantische Oceaan winterindex: is er een relatie met blauwalgen?
Noord Atlantische Oceaan winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Noord Atlantische Oceaan winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Miguel Dionisio Pires 1202264-009 Deltares, 2012 Inhoud
Zwemwaterprofiel. De Vrolijk. Laren
De Vrolijk Laren Titel rapport Status : De Vrolijk Laren : Eindrapport e versie Datum : Oktober 2016 Opgesteld door : Waterschap Rijn en IJssel, ing. Merel Lammertink 2 Inhoudsopgave 1. INLEIDING 1.1.
ZWEMWATERPROFIEL RECREATIEGEBIED MOOKERPLAS
ZWEMWATERPROFIEL RECREATIEGEBIED MOOKERPLAS Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder / Exploitant zwemwaterlocatie: Status: Recreatiegebied Mookerplas Rijkswaterstaat
Harmonisatie in de Q koorts serologie
Harmonisatie in de Q koorts serologie Vergelijking van de prestaties van de CBR, IFA en ELISA voor de serodiagnose van Q koorts met behulp van een rondzending 14 juni 2011 SKML Congres Kwaliteit in Harmonisatie
Actualisatie zwemwaterprofiel Peddelpoel 2016
Actualisatie zwemwaterprofiel Peddelpoel 2016 Archimedesweg 1 CORSA nummer: postadres: versie: 01 postbus 156 auteur: Piet van der Wee 2300 AD Leiden oplage: 1 telefoon (071) 3 063 063 datum: april 2016
ZWEMWATERPROFIEL NAARDERBOS
ZWEMWATERPROFIEL NAARDERBOS Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder / Exploitant zwemwaterlocatie: Status: Naarderbos Rijkswaterstaat Midden Nederland RPS
Mycotoxinemonitoring GRANEN - Oogst
BEMEFA APFACA Beroepsvereniging van de Mengvoederfabrikanten, v.z.w. Association Professionnelle des Fabricants d'aliments Composés pour Animaux, a.s.b.l. Mycotoxinemonitoring GRANEN - Oogst 2011-1 ALGEMEEN
Laboratoria Nieuwsbrief September 2011 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium
Laboratoria Nieuwsbrief September 2011 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium In dit nummer: ALLERGIERAPPORTAGE; DETECTIEGRENS VERLAAGD ANTISTOFFEN BIJ DIABETES
Smart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling. Milo de Baat
Smart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling Milo de Baat ILOW Symposium 15 februari 2017 KRW waterkwaliteitsbeoordeling Chemische status? Ecologische status Chemische analyse 45 prioritaire
Robuust Basisnet Bevindingen onderzoek naar het vergroten van de robuustheid van Basisnet Spoor
Robuust Basisnet Bevindingen onderzoek naar het vergroten van de robuustheid van Basisnet Spoor Platform Veiligheid, 15 juni 2017 Inhoud van de presentatie 1. Aanleiding 2. Aanpak 3. Onze bevindingen 4.
Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen
Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen Ideale methode Specifiek (geen vals -) Reproduceerbaar Simpel Selectief (geen vals +) 100% recovery Snel Gevoelig Levend/Infectieus Goedkoop
Zwemwaterprofiel Put te Werve
Zwemwaterprofiel 2017 Put te Werve Zwemwaterprofiel Put te Werve Delfland 2017.. Colofon Uitgave van: Hoogheemraadschap van Delfland Sector Bestuur, Beleid en Communicatie Team Watersysteemkwaliteit Kenmerk:
Blauwalgen. Cyanobacteriën. Afdeling Ecologie Zuiderwagenplein 2 Postbus AA Lelystad tel. (0320) fax (0320)
Afdeling Ecologie Zuiderwagenplein 2 Postbus 17 8200 AA Lelystad tel. (0320) 29 84 11 fax (0320) 24 92 18 Internetadressen www.riza.nl www.shallowlakes.net/platform-ehm/index.html www-cyanosite.bio.purdue.edu
Cyanobacteriën: wat zit er in het ruwe water en hoe komen we ervan af
Cyanobacteriën: wat zit er in het ruwe water en hoe komen we ervan af BTO 2013.016 Februari 2013 Cyanobacteriën: wat zit er in het ruwe water en hoe komen we ervan af BTO 2013.016 Februari 2013 2013 KWR
ZWEMWATERPROFIEL. van het ZWEMWATER POTTENSTRAND
ZWEMWATERPROFIEL van het ZWEMWATER POTTENSTRAND december 2009 voorblad: zwemwater -- 2 -- Inhoud 1. Inleiding...5 2. Werkwijze...6 3. Huidige toestand...8 3.1 Terrein... 8 3.2 Gebruikers... 9 3.3 Beheer...
Evaluatie Blauwalgenprotocol 2010
Evaluatie Blauwalgenprotocol 2010 Resultaten van een enquête onder waterbeheerders en provincies Rapport 2010-081 R. Bijkerk G.J. Berg S. de Vries koeman en bijkerk bv ecologisch onderzoek en advies Evaluatie
Noord Atlantische Oscillatie winterindex: is er een relatie met blauwalgen?
Noord Atlantische Oscillatie winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Titel Noord Atlantische Oscillatie winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Opdrachtgever SO Eutrofiëring en Nutriënten
Werkgroep Moleculaire Diagnostiek in de Pathologie (NVVP) Werkgroep Moleculaire Diagnostiek in de Pathologie (NVVP)
1 15 februari 2008 3de Moleculaire Dag Ed Schuuring Doel: stimuleren moleculaire diagnostiek binnen pathologie in NL borging en verbetering van kwaliteit vernieuwing moleculaire diagnostiek inventarisatie
Toezicht op onderzoeker geïnitieerd klinisch onderzoek (IIT) Team Klinisch Onderzoek
Toezicht op onderzoeker geïnitieerd klinisch onderzoek (IIT) 2014-2016 Team Klinisch Onderzoek Toezicht op IIT 2014-2016 Aanleiding en werkwijze Bevindingen vanuit de praktijk Conclusies en aandachtspunten
ZWEMWATERPROFIEL DE NESWAARDEN
ZWEMWATERPROFIEL DE NESWAARDEN Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder / Exploitant zwemwaterlocatie: Status: Zwemwaterprofiel De Neswaarden Rijkswaterstaat
HbA1c Komt het werk ooit klaar? Cas Weykamp SKML Sectie Algemene Chemie Congres De Waarde van de Expert 9 juni 2015
HbA1c Komt het werk ooit klaar? Cas Weykamp SKML Sectie Algemene Chemie Congres De Waarde van de Expert 9 juni 2015 Link EQA & Standardisatie Patient Diabetoloog Laboratorium Kit Fabrikant SKML IFCC Reference
De ontwikkeling van een Veilige Werkwijze. voor het werken met gevaarlijke stoffen in laboratoria
De ontwikkeling van een Veilige Werkwijze voor het werken met gevaarlijke stoffen in laboratoria WOTS Utrecht 02-10-2018 Wim Grisnich Arbeidshygiënist en Veiligheidskundige DSM Resins & Functional Materials
Analyse van het tewerkstellings- en doelgroepenbeleid Minder doelgroepen voor meer jobs
Analyse van het tewerkstellings- en doelgroepenbeleid Minder doelgroepen voor meer jobs Persconferentie 10 oktober 2013 Agenda 1. Inleiding Sonja Teughels, senior adviseur arbeidsmarktbeleid Voka 2. Studie
Het SenseLab. Een Speeltuin voor de Zintuigen. Philomena M. Bluyssen
Het SenseLab Een Speeltuin voor de Zintuigen Philomena M. Bluyssen COLOFON Tekst Dit boekje is geschreven door Philomena M. Bluyssen van de Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde, leerstoel
Legionella stand van zaken vanuit wetenschappelijk perspectief
1 Legionella stand van zaken vanuit wetenschappelijk perspectief Frank Oesterholt KWR Watercycle Research Institute 2 Legionella algemeen Toename aantal legionellosegevallen Aantal geregistreerde gevallen
Kwantitatieve moleculair genetische detectie van toxine-producerende blauwalgen in zwemwateren in vergelijking met andere meettechnieken
Kwantitatieve moleculair genetische detectie van toxine-producerende blauwalgen in zwemwateren in vergelijking met andere meettechnieken Kwantitatieve moleculair genetische detectie van toxine-producerende
Rijkswaterstaat Waterdienst Handreiking blauwwiermatten. De herkenning, risico s en maatregelen.
Rijkswaterstaat Waterdienst Handreiking blauwwiermatten. De herkenning, risico s en maatregelen. In de periode 24 april 21 mei 2011 zijn 4 honden doodgegaan en 10 ziek geworden na zwemmen in het IJmeer,
Ervaringen met de bestrijding van overlast door blauwalgen. Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta 10 april 2008
Ervaringen met de bestrijding van overlast door blauwalgen Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta 10 april 2008 Inhoud Inleiding op waterschap Gerstestro Actief biologisch beheer Mengen Combinatie van
Het lab van de toekomst: een bespiegeling op mensen, middelen en methoden in een commercieel voedingslab. Henk Tolman
Het lab van de toekomst: een bespiegeling op mensen, middelen en methoden in een commercieel voedingslab Henk Tolman 2 Lab van de toekomst KBBL sinds februari 2014 deel van Eurofins 3 Lab van de toekomst
Zorg dat je de opdrachten in dit project uitwerkt volgens deze stappen. Laat dit ook in de uitwerking zien!
Introductie In deze periode ga je aan de slag met twee projecten die gelijktijdig uitgevoerd worden. In deze projectwijzer staat Meet & centraal. Beide projecten hebben ook iets gemeenschappelijks; de
Kwaliteitsindicatoren
Kwaliteitsindicatoren Core business En daarnaast Hoe kan je effectief gebruik van bloedproducten verbeteren? Autorisatie door experts Monitoring van aanvragen en feed back Acties Audits Indicatoren Indicator
Het begint met je DNA.
Het begint met je DNA. Behoefte aan een gezonde leefstijl Maar hoe? De consument ziet door de bomen het bos niet meer. Iedereen is uniek Simpel én leuk! Op basis van je DNA en andere persoonlijke data
Samenvatting derde rapport
Samenvatting derde rapport Gronings Perspectief onderzoekt gezondheid, ervaren veiligheid en toekomstperspectief van bewoners in alle 23 Groningse gemeenten. Het onderzoek is een samenwerking tussen onderzoekers
Actualisatie zwemwaterprofiel Vlietland 2017
Actualisatie zwemwaterprofiel Vlietland 2017 Archimedesweg 1 CORSA nummer: 18.077479 postadres: versie: 01 postbus 156 auteurs: P. v.d. Wee / D. Slot 2300 AD Leiden oplage: 1 telefoon (071) 3 063 063 datum:
Identificatie en karakterisatie van MIC
Identificatie en karakterisatie van MIC Harmien Verstraete Vanda Branco AVECOM NV - Bioproducts & Apps 3/11/2016 1 AVECOM 1) Onderzoeksprojecten zowel tailor-made onderzoek voor industriële partners als
Thesisonderwerpen 2013 LFVB en FTC
Thesisonderwerpen 2013 LFVB en FTC - onderwerpen hebben een wetenschappelijke en praktische component en kunnen altijd bijgestuurd worden (interesse, competentie) - major versus motivatie (LB-GP, C&G,
Bevindingen onderzoek naar het vergroten van de robuustheid van Basisnet Spoor
Robuust Basisnet Bevindingen onderzoek naar het vergroten van de robuustheid van Basisnet Spoor CTGG Dag 24 november 2017 Monique Berrevoets Vincent van der Vlies Inhoud van de presentatie 1. Aanleiding
Microverontreinigingen: hoe kun je ecologische risico s in water bepalen?
Microverontreinigingen: hoe kun je ecologische risico s in water bepalen? Ron van der Oost, (Waternet), Leo Posthuma (RIVM), Dick de Zwart(RIVM), Jaap Postma (Ecofide), Leonard Osté (Deltares) Met de huidige