Centrale Raad van Beroep Jaarplan 2015

Transcriptie

1 Centrale Raad van Beroep Jaarplan 2015 September 2014

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Hoofdlijnen van de activiteiten in Concretisering van de activiteiten in 2015 mede ter realisering van de algemene doelstellingen van de Rechtspraak... 5

3 1. Inleiding Begin november 2012 trad het kabinet-rutte-asscher aan. In het regeerakkoord werd het samengaan van de drie hoogste bestuursrechters (de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, de Centrale Raad van Beroep en het College van Beroep voor het bedrijfsleven) aangekondigd. Bij brief van 26 juni 2014 hebben de ministers van Veiligheid en Justitie en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Tweede en de Eerste Kamer kenbaar gemaakt op welke wijze het kabinet uitvoering wil geven aan het regeerakkoord: De adviserende en de rechtsprekende taak van de Raad van State worden functioneel verder gescheiden. De Centrale Raad van Beroep wordt opgeheven en de rechtsmacht gaat over naar de gewone rechterlijke macht. Dat betekent verdeling over de vier gerechtshoven, met beroep in cassatie bij de Hoge Raad. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven wordt opgeheven en de rechtsmacht gaat over naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Dit kabinetsstandpunt, dat principieel afwijkt van het door de Rechtspraak in mei 2013 in de "position paper" bepleite uitwerking van de afspraak in het regeerakkoord, is (ook) bij de medewerkers van de Centrale Raad van Beroep hard aangekomen. Niet alleen omdat het onzekerheid brengt over de toekomst van alle medewerkers. Maar ook en vooral op inhoudelijke gronden. Het standpunt op hoofdlijnen van de gerechtsvergadering van de Centrale Raad van Beroep van 7 juli 2014 getuigt daarvan. Op dit moment bestaat geen zekerheid over de vraag of al dan niet onverkort uitvoering wordt gegeven aan de brief van 26 juni Het tijdpad is evenmin duidelijk. In die omstandigheden heeft het bestuur van de Centrale Raad van Beroep aanleiding gezien drie uitgangspunten vast te stellen die, onafhankelijk van hoe de nieuwe organisatie van de bestuursrechtspraak in hoogste instantie wordt, richtinggevend zijn voor (de) te maken keuzen in deze periode van onduidelijkheid: de medewerkers van de Centrale Raad van Beroep moeten in een zo goed mogelijke uitgangspositie worden gebracht voor de overgang naar een nieuwe situatie; het afdoen van zoveel mogelijk zaken op een verantwoord kwaliteitsniveau heeft prioriteit; het borgen van de kwaliteit van de rechtspraak in socialezekerheidszaken en ambtenarenzaken na de overgang naar een nieuwe situatie is een belangrijke toetssteen voor de te maken keuzen. Aan de hand van deze uitgangspunten is en zal worden bezien welke activiteiten in de (huidige) situatie, waarin nog geen duidelijkheid bestaat over de nieuwe situatie, wel en welke niet of in gewijzigde vorm worden voortgezet of ter hand genomen. Daarbij wordt als werkhypothese gehanteerd dat wetgeving die een nieuwe situatie tot stand brengt, in werking zal treden (niet eerder dan) met ingang van 1 januari Om die reden blijft in het jaarplan een meerjarenplan achterwege.

4 De opbouw van het jaarplan is als volgt. In paragraaf 2 worden - kort - de onderwerpen beschreven die 2015 zullen domineren en wordt de samenhang daartussen uiteengezet. In paragraaf 3 worden de concrete beleidsdoelstellingen en activiteiten van de Centrale Raad van Beroep in 2015 benoemd, waar nodig met een "doorkijk" naar Als bijlage is bij het jaarplan gevoegd het planningsmodel 2015 van de Centrale Raad van Beroep. Daarvan maken onder meer deel uit het productievoorstel en het financiële kader (met inbegrip van de begroting). Daartoe door het bestuur van de Centrale Raad van Beroep in de gelegenheid gesteld, heeft de ondernemingsraad zijn visie op een concept van het jaarplan kenbaar gemaakt. In de definitieve tekst zijn de gemaakte opmerkingen grotendeels verwerkt. 2. Hoofdlijnen van de activiteiten in 2015 De Agenda van de Rechtspraak kent drie kerndoelen: snelle rechtspraak, deskundige rechtspraak en toegankelijke rechtspraak. Mede ter uitvoering daarvan zijn binnen de Rechtspraak voor 2015 de volgende (meer) concrete doelen geformuleerd, die door elk gerecht in het jaarplan worden uitgewerkt: terugdringen werkvoorraden, mede in verband met het project KEI; implementeren aanbevelingen integriteitsbeleid; ontwikkelen professionele standaarden voor collectief vakmanschap; handhaven kwaliteitsnormen; ontwikkelen beleid toekomstige organisatie kwaliteitsmanagement; beschrijven op welke wijze strategische personeelsplanning (SPP) wordt ingevoerd; formuleren beleid op uitkomsten visitatie, MWO en KWO 2014; binnen de Rechtspraak creëren van 30 banen voor mensen met een arbeidsbeperking; formuleren beleid op het gebied van duurzame bedrijfsvoering. Aan de twee laatst vermelde doelen wordt in dit jaarplan niet afzonderlijk aandacht besteed, omdat deze het beste kunnen worden aangepakt op landelijk niveau (tussen de gerechten) dan wel worden ingebracht in de bestaande samenwerking met de rechtbank Midden-Nederland. Voor de overige doelen geldt dat de uitwerking daarvan bij de Centrale Raad van Beroep wordt gekleurd door de in paragraaf 1 beschreven situatie en de daar vermelde drie uitgangspunten die het bestuur van de Centrale Raad van Beroep heeft vastgesteld. Deze drie uitgangspunten zijn ook bepalend geweest voor de structuur van paragraaf 3. Goed bestuur en management (leiderschap) zijn ook voor het functioneren van de Centrale Raad van Beroep onontbeerlijk. In 2014 is gebleken dat de ontwikkeling van het nieuwe besturingsmodel, in het bijzonder waar het de (samenwerkings)relatie bestuurteamvoorzitters betreft, uitdrukkelijk extra aandacht behoeft. De resultaten van het MWO bevestigen dit beeld en ook de visitatiecommissie heeft daarop gewezen. Nog in 2014

5 zal, met externe begeleiding, een analyse van de problematiek worden gemaakt en zullen aanbevelingen worden geformuleerd. Deze worden besproken en (uiterlijk) in de loop van 2015 geïmplementeerd. Ook anderszins zullen de uit het MWO voortvloeiende verbeterpunten in 2014 en 2015 met voortvarendheid worden opgepakt en aangepakt. De wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de overige aanbevelingen van de visitatiecommissie is in de tekst van het jaarplan verwerkt. 3. Concretisering van de activiteiten in 2015 mede ter realisering van de algemene doelstellingen van de Rechtspraak 3.1. Medewerkers in een zo goed mogelijke uitgangspositie brengen voor de overgang naar een nieuwe situatie De onzekerheid over de toekomstige organisatie van de bestuursrechtspraak in hoogste instantie en de gevolgen van het project KEI maken dat in 2015 nog meer dan in andere jaren de nadruk komt te liggen op een proactief en consistent personeelsbeleid. Uitgangspunt hierbij is dat - onverminderd de (personele) gevolgen van het project KEI - alle medewerkers van de Centrale Raad van Beroep ook in een mogelijke nieuwe constellatie van de bestuursrechtspraak in hoogste instantie, werkzaam blijven binnen de Rechtspraak. Concreet betekent dit dat, te beginnen in 2014 en doorlopend in 2015, van alle medewerkers de "mobiliteitspositie" in kaart moet worden gebracht. De bijzondere positie waarin de Centrale Raad van Beroep verkeert, brengt ook mee dat het instrumentarium van SPP selectief moet worden ingezet en ook met een aangepast tijdpad. Resultaatgericht sturen is hierbij het devies. Resultaatgericht sturen houdt in dat voor elke medewerker, in het licht van een (mogelijke) toekomstige werkkring, concrete prestatie- en ontwikkelingsdoelen worden afgesproken. Belangrijke elementen daarin zijn: welke functie zal of wil de betrokken medewerker in de nieuwe situatie vervullen; welk prestatieniveau is daarvoor in de huidige functie vereist; welke opleidingen en trainingen zijn nodig met het oog op de (gewenste) nieuwe werkkring. Actieve mobiliteitsbevordering hoort daar ook bij. Resultaatgericht sturen is gebaseerd op duidelijke afspraken tussen leidinggevenden en medewerkers. Dat vergt dat leidinggevenden zijn toegerust voor deze taak. Daartoe zullen in 2015 gerichte trainingen worden aangeboden. Ook in meer algemene zin is hiervoor een doelgericht personeelsinstrumentarium nodig. De Centrale Raad van Beroep maakt al een aantal jaren gebruik van personeelsinstrumenten die zijn ontwikkeld door de landelijke projectgroep P- instrumentarium en geeft toepassing aan bestaande landelijke of lokale regelingen en beleid. Het bestaande instrumentarium bestaat uit een beschreven besluitvormingsproces dat wordt doorlopen bij werving en selectie; een inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers en werkstroomwisselaars; een gesprekscyclus van functionerings- en

6 evaluatiegesprekken waarin afspraken worden gemaakt over de door de medewerker te volgen opleidingen en trainingen). Dit instrumentarium zal in 2015 worden uitgebreid met instrumenten die zijn ontwikkeld door het deelprogramma Organisatie en Ontwikkeling van het project KEI. Zo zal de potentieel scan worden ingezet om prestaties (huidige wijze van functioneren) en ontwikkelpotentieel van de medewerkers in kaart te brengen. Dat houdt in dat met de medewerker gesprekken worden gevoerd over wederzijdse verwachtingen en verantwoordelijkheden, zodat medewerkers zich beter kunnen voorbereiden op de toekomst. Het bredere kader van SPP zal daarbij goede diensten kunnen bewijzen Afdoen van zoveel mogelijk zaken op een verantwoord kwaliteitsniveau (snelle rechtspraak) In het kader van het project KEI is als landelijke doelstelling geformuleerd het in 2015 en 2016 terugdringen van de werkvoorraad, in die zin dat deze dan niet groter meer is dan de jaarinstroom. Het bestuur van de Centrale Raad van Beroep acht het daarnaast ook met het oog op de overgang naar een nieuwe organisatie van de bestuursrechtspraak in hoogste instantie, wenselijk dat deze doelstelling wordt gerealiseerd. Dit vergt voor de Centrale Raad van Beroep een aanzienlijke inspanning, die uiteindelijk alleen maar het beoogde resultaat kan 6 hebben als er voldoende menskracht (in het bijzonder: rechters) beschikbaar is. Het - ook - landelijke beeld laat echter een aanzienlijk tekort aan bestuursrechters zien. Het wegwerken van de (oudere) werkvoorraad heeft ook in 2015 prioriteit. Concreet betekent dit dat aan het eind van 2015 er (vrijwel) geen zaken meer aanhangig zijn die zijn ingekomen vóór september De maximale ouderdom van de zaken is daarmee een jaar en drie maanden. Met het voorgaande wordt ook uitvoering gegeven aan de aanbeveling van de visitatiecommissie om, op een binnen de organisatie breed gedragen wijze, de doorlooptijden terug te dringen. De volgende maatregelen zijn en worden genomen om de werkvoorraad (verder) terug te dringen: gedeeltelijke herinrichting van het werkproces, mede gericht op verdere vergroting van de doelmatigheid; het minimaal op peil houden (in kwantitatieve en kwalitatieve zin) van de reguliere rechterscapaciteit; uitvoering van een "plusproject". De herinrichting van het werkproces is in 2014 van start gegaan. Het werkproces is ingericht op het waarborgen van de juridisch-inhoudelijke kwaliteit, de oplossingsgerichtheid en de procedurele rechtvaardigheid van de rechtspraak van de Centrale Raad van Beroep. Met inachtneming daarvan moet het werkproces zo doelmatig mogelijk zijn. De herinrichting houdt onder meer in dat elke bijdrage aan het primaire proces op het juiste niveau binnen de organisatie wordt geleverd (met inbegrip van een evenwichtiger taakverdeling tussen de rechters en de juridische ondersteuning), het werkproces geen onnodige stappen en geen doublures kent, de zittingscapaciteit optimaal wordt benut (door het zodanig voorbereiden van de zaken dat minder

7 aanhoudingen nodig zijn en door een stringent uitstelbeleid), sprake is van een zo groot mogelijke uniformiteit, en tegelijkertijd elke zaak de aandacht en de behandeling krijgt die nodig is (waaronder een gerichte selectie van zaken die door een enkelvoudige kamer kunnen worden afgedaan). De in 2014 in gang gezette aanpassingen, waaronder het in een vroegtijdig stadium typeren van zaken (mede gericht op het inhoudelijk ontsluiten van de werkvoorraad) en de voorbereiding van enkelvoudige zaken in de vorm van een conceptuitspraak, worden eind 2014 geëvalueerd, dit mede in het licht van de aanbeveling van de visitatiecommissie met betrekking tot het creëren van voldoende draagvlak voor organisatorische veranderingen. De productiecapaciteit van de Centrale Raad van Beroep is in hoge mate afhankelijk van het aantal rechters (en het daaraan gerelateerde aantal juridische ondersteuners). Het bestuur van de Centrale Raad van Beroep doet er alles aan om het aantal rechters (minimaal) op het reguliere niveau te houden (waarmee een afdoeningscapaciteit van ongeveer 7200 zaken is verzekerd). Actieve werving en een substantiële inzet van gedetacheerde rechters van de rechtbanken passen daarin. Dat neemt echter niet weg dat het aanbod van het vereiste - hoge - niveau niet overdadig is. De onduidelijkheid over de toekomstige organisatie van de bestuursrechtspraak in hoogste instantie helpt daarbij niet. De verwachte uitstroom van rechters is voor niettemin - grotendeels gecompenseerd door het aantrekken van nieuwe, al dan niet gedetacheerde rechters. 7 De Centrale Raad van Beroep kampt met een werkvoorraad die - aanzienlijk - groter is dan de ijzeren werkvoorraad. Om te bewerkstelligen dat de werkvoorraad in ongeveer twee jaar is weggewerkt, is in de tweede helft van 2014 een tijdelijk een extra werkeenheid ingericht, aangeduid als "plusproject. Kenmerkend voor het plusproject is dat een afzonderlijke groep rechters (merendeels gepensioneerde raadsheren en seniorraadsheren), juridische ondersteuners en andere medewerkers, onder leiding van een projectleider, een daarvoor aangewezen categorie oude(re) zaken afdoet. In 2014 is aldus de capaciteit met 300 zaken vergroot. In 2015 is het streven 600 zaken extra af te doen. Daarmee komt de uitstroom in 2015 op 7800 zaken. Bij een geprognosticeerde instroom in 2015 van 7250 zaken, zal de werkvoorraad eind 2015 dan 8650 zaken bedragen. Dit betekent dat in 2016 nog eens 800 zaken extra zouden moeten worden afgedaan om eind 2016 de werkvoorraad te hebben teruggebracht tot het niveau van de ijzeren werkvoorraad Borgen van de kwaliteit van de rechtspraak in socialezekerheidszaken en ambtenarenzaken (deskundige rechtspraak; toegankelijke rechtspraak) De (inhoudelijke) kwaliteit van de rechtspraak van de Centrale Raad van Beroep is onomstreden. De visitatiecommissie heeft dat - andermaal - bevestigd. Het is van dominant belang dat die kwaliteit wordt gehandhaafd, ongeacht hoe de toekomstige organisatie van de bestuursrechtspraak in hoogste instantie eruit zal zien. De kwaliteitsinfrastructuur bij de Centrale Raad van Beroep is op orde. Overeenkomstig de aanbeveling van de visitatiecommissie evalueert het bestuur van de Centrale Raad van Beroep, in samenspraak met de teamvoorzitters, de inhoudelijk adviseurs en (de leiding van) het Wetenschappelijk Bureau, permanent de werking van deze structuur, waaronder het vakinhoudelijk overleg binnen de werkstromen en de daarin functionerende teams. In 2015 zal de bestaande kwaliteitsstructuur worden verstevigd

8 door borging van de ontwikkeling van goede praktijken te stimuleren. Het bestuur van de Centrale Raad van Beroep zal met de werkstromen het ambitieniveau vaststellen en waarborgen dat de verwezenlijking daarvan plaatsvindt. In de huidige omstandigheden is het niet zinvol de organisatie van het kwaliteitsmanagement ten gronde te heroverwegen. Uitgangspunt is het handhaven van de bestaande kwaliteitsinfrastructuur en waar nodig het gericht aanbrengen van verbeteringen. De mogelijke uitbouw van het Wetenschappelijk Bureau tot een - landelijk - kenniscentrum wordt daarom (nu) niet ter hand genomen. Van de landelijke kwalititeitsnormen is voor de Centrale Raad van Beroep alleen de norm voor de permanente educatie van rechters en juridische ondersteuners (rechtstreeks) van toepassing. Ook in 2015 zal die norm worden gehaald. Het bestuur van de Centrale Raad van Beroep onderschrijft de in het Presidenten Raad Overleg gemaakte afspraak om de werking van deze (toch vooral kwantitatieve) norm in 2015 te evalueren. Het ontwikkelen van professionele standaarden voor collectief vakmanschap is, wat de bestuursrechtspraak (in eerste aanleg) betreft, in het bijzonder opgedragen aan het LOVB. Dat betekent niet dat de bestuursrechters in hoogste instantie, waaronder de Centrale Raad van Beroep, zich met dit onderwerp niet bezighouden. Voor de Centrale Raad van Beroep betekent dit in het bijzonder het (verder) uitbreiden van het arsenaal aan rechterlijke zittingsvaardigheden met de methodiek van conflictdiagnose. Oplossingsgerichtheid van de rechtspraak door definitieve (juridische dan wel nietjuridische) geschilbeslechting met oog voor zowel de juridische als de niet-juridische kant van het conflict, is een integraal onderdeel van de moderne rechterlijke taakopvatting. Uitgaande van de door de rechter vastgestelde bij partijen 8 levende belangen, onderzoekt de rechter samen met partijen op welke manier die belangen het beste kunnen worden gediend. Voor de rechter betekent de toepassing van conflictdiagnose dat hij op de hoogte is van de interventies die hij kan doen om de belangen van partijen op tafel te krijgen. Er zijn allerlei instrumenten ontwikkeld om tot de kern door te dringen. De rol van de rechter vereist vanzelfsprekend dat hij (ook) de juridische merites van de zaak beheerst. Dat is nodig als hij een uitspraak moet doen of als hij tussenstappen zet, zoals een bewijsopdracht. Bovendien kan het voor het vlot trekken van de zaak in voorkomende gevallen goed zijn om partijen een voorlopig oordeel voor te houden. In feite heeft de rechter continu die verschillende lijnen in zijn hoofd: wat speelt er werkelijk bij partijen en wat is de juridische betekenis van de gegeven informatie. Dat vergt constant schakelen door de rechter, doorvragen en perspectieven voorhouden. Daar komt bij dat de rechter steeds voor ogen houdt hoe hij het proces goed laat verlopen (procedurele rechtvaardigheid). Of mensen kunnen leven met de uitkomst van een juridisch geschil hangt niet alleen af van de materiële uitkomst, maar ook van de door hen ervaren procedurele rechtvaardigheid. Het gaat bij procedurele rechtvaardigheid om de mate waarin de partij zich rechtvaardig behandeld voelt: is het beslisproces volgens hem eerlijk en rechtvaardig verlopen. De rechter maakt steeds bewuste keuzes met deze doelen voor ogen. De - moderne - rechter moet daarom op de hoogte zijn van de interventies die hij kan inzetten om de zaak in al zijn aspecten goed te analyseren en ook de belangen van partijen op tafel te krijgen. Dat vergt een goede opleiding, toepassing in de praktijk om te bezien op welke manier effectiviteit kan worden bereikt met de interventies en regelmatige intervisie om ervaringen uit te wisselen en onderling daarvan

9 te leren. Ter uitvoering hiervan zal in 2015 in samenwerking met SSR, een gerichte training voor alle rechters van de Centrale Raad van Beroep worden opgezet. In 2014 is het project feedback en intervisie voltooid. Met ondersteuning van een externe adviseur is de menukaart feedback en intervisie ontwikkeld. Deze menukaart geeft een overzicht van de (achttien) instrumenten die ingezet kunnen worden. De instrumenten van feedback en intervisie zijn structureel in de organisatie ingebed. Het strekt tot voldoening dat de visitatiecommissie de Centrale Raad van Beroep heeft aangemerkt als "leading" als het gaat om de ontwikkeling en de implementatie van feed back en intervisie. De aanbeveling om in dat kader nog extra aandacht te besteden aan de relatie tussen de rechters en (de) andere medewerkers, neemt het bestuur van de Centrale Raad van Beroep graag over. Dat geldt ook voor de aanbeveling om structureel de feedback van rechtzoekenden in te winnen (bijvoorbeeld door feedback on line mogelijk te maken). De aanbevelingen van de werkgroep integriteitsmaatregelen Rechtspraak zullen binnen de Centrale Raad van Beroep worden uitgevoerd. Nog in 2014 zal een vertrouwenspersoon integriteit worden benoemd. Deze fungeert naast de - bestaande - vertrouwenspersoon ongewenst gedrag. Binnen het bestuur van de Centrale Raad van Beroep is de president belast met de portefeuille integriteit. De bevindingen van het KWO zijn op dit moment nog niet bekend. Voor zover daaruit (andere) verbeterpunten naar voren komen dan in het voorgaande al aan de orde zijn geweest, zullen ook deze in 2015 met voortvarendheid worden opgepakt en aangepakt.

10 Samenvatting Productie en financiën Bestuur Totaal gerecht Zaaksaantallen (voorstel 2015) Gewogen productie (uren; voorstel 2015) Gemiddelde zaakszwaarte (uren/zaak; voorstel 2015) 26,5 26,5 Minutentarief RA (voorstel 2015) n.v.t. 2,45 Landelijk minutentarief RA 2,47 Minutentarief GA (voorstel 2015) n.v.t. 1,25 Landelijk minutentarief GA 1,23 Financieringswaarde productie (p*q) Plankosten Totale productiviteit* (voorstel 2015) 100% 100% Begrotingsresultaat Lamicie (o.b.v. alleen p*q-financiering) 0 0 Uitstroom conform voorstel Verwachte instroom uitstroom als percentage van instroom 107,6% 107,6% Voorraad per Voorraad per Verwacht eigen vermogen per 1 januari Verwachte bijdrage voor lamicie productgroepen, p*q Verwachte bijdrage voor lamicie productgroepen, overig - Verwachte bijdrage voor overig niet-lamicie - Verwachte overige bijdragen Raad Totaal verwachte bijdrage Raad Bijdrage gerechtskosten Overige opbrengsten Totaal verwachte opbrengsten Begrote kosten Begrotingsresultaat Verwacht eigen vermogen per 31 december Personele gegevens Bestuur Totaal gerecht Gem. bezetting RA productgroepen Lamicie 115,2 115,2 Gem. bezetting GA productgroepen Lamicie 92,8 92,8 Gemiddelde bezetting RA en GA overig 28,0 Totaal gem. bezetting 207,9 235,9