Monet in de Zaanstreek

Transcriptie

1 Monet in de Zaanstreek zijn impressie & mijn impressie DOCENTENHANDLEIDING

2 INHOUDSOPGAVE Pag. Inleiding 3 Algemene informatie 4 Doelen 5 Opbouw van het programma 6 Voorbereidende les in de klas 7 Museumbezoek 8 Ter voorbereiding: de rol van de leerkracht en de begeleiders 9 Lessuggesties ter verwerking in de klas 10 Bijlage: huisregels 12 2

3 Inleiding In het educatief programma Monet in de Zaanstreek zijn impressie & mijn impressie ervaren leerlingen dat het Zaanse landschap een inspiratiebron is voor kunstenaars. Het Zaans Museum heeft in juni 2015 het schilderij De Voorzaan en de Westerhem van de wereldberoemde Franse schilder Claude Monet aangekocht. Monet vervaardigde het doek tijdens zijn verblijf in Zaandam in De Voorzaan en de Westerhem is het middelpunt van de presentatie over het Zaanse landschap. Daarnaast zijn in een interactieve presentatie alle schilderijen en schetsen, die Monet in 1871 in Zaandam maakte, op ware grootte te zien. In het educatief programma Monet in de Zaanstreek: zijn impressie & mijn impressie bekijken leerlingen van groep 5-6 en 7-8 van het basisonderwijs werk van Monet en leren ze over zijn schilderstijl: het impressionisme. Het programma belicht Monet tijdens zijn tijd in de Zaanstreek en dit gebied vormt ook de inspiratiebron voor het eigen werk van de leerlingen. Het programma zal ingaan op de Zaanstreek als inspiratiebron voor kunstenaars. De leerlingen leren op een actieve manier te kijken naar de schilderijen en gaan aan de slag met hun eigen impressie van de omgeving. In een afsluitende beeldende opdracht verwerken ze hun eigen schetsen in een werk van Monet. Ze nemen hun eigen beeldend werk mee naar school. Wij wensen u en uw leerlingen veel plezier! Team educatie Zaans Museum 3

4 Algemene informatie Doelgroep: Duur museumprogramma: Duur voorbereidende les: Vakgebieden: groep 5-6 en 7-8 van het basisonderwijs 2 uur (excl. reistijd) ca. 30 min kunstzinnige oriëntatie, oriëntatie op jezelf en de wereld Locatie: Contact: Zaans Museum Schansend AW Zaandam Boekingen & rooster: Sares Marimuthu, sales@zaansmuseum.nl Inhoud: Janneke Francissen, j.francissen@zaansmuseum.nl Bereikbaarheid & parkeren Per auto Vanuit Amsterdam A8 richting Zaanstad/Purmerend, afslag Purmerend A7. Volg dan de borden Zaanse Schans. Vanuit Alkmaar richting Wormerveer/ Zaandam. Volg dan de borden Zaanse Schans. Het parkeerterrein gelegen naast het Zaans Museum is eigendom van de Zaanse Schans. Boekt u een educatief programma voor het basisonderwijs bij het Zaans Museum dan zijn de kosten voor het parkeren daarbij inbegrepen. LET OP: uw parkeerkaart wordt door de museumdocent bij de balie van het Zaans Museum gevalideerd. De gratis parkeerkaart is niet te verkrijgen bij de betaalautomaat op het terrein. Per trein Vanaf Amsterdam CS neemt u de stoptrein richting Uitgeest tot station Koog-Zaandijk. Vervolgens loopt u in ongeveer 20 minuten naar het Zaans Museum. Per bus Vanaf station Amsterdam CS vertrekt ieder kwartier een Connexxionbus (lijn 391) naar de Zaanse Schans. U stapt uit naast het Zaans Museum. Verhindering Mocht u, om welke reden dan ook, niet kunnen komen, geeft u dit dan uiterlijk 24 uur voor aanvang van het educatief programma door aan Sares Marimuthu via sales@zaansmuseum.nl of Als u minder dan 24 uur van tevoren afzegt of zonder afzeggen niet op het afgesproken moment in het museum verschijnt, worden extra kosten van 50,- in rekening gebracht. 4

5 Doelen Leerdoelen Leerlingen leren kijken Leerlingen maken kennis met Monet Leerlingen maken kennis met de kunststroming impressionisme Leerlingen schetsen hun eigen impressie Leerlingen werken samen Leerlingen werken individueel Door het toepassen van een impressionistische stijl veranderen de leerlingen zelf de uitstraling van een bestaand Zaans werk van Monet. Hierdoor leren zij hoe kunstenaars met en door hun werk kijkers beïnvloeden. Aansluiting kerndoelen Kunstzinnige oriëntatie 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. Leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Oriëntatie op jezelf en de wereld - Mens en samenleving 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 5

6 Opbouw programma 1) Voorbereidende les in de klas (ca. 30 minuten) De leerlingen bekijken samen wat er zo bijzonder is aan het Zaanse landschap. De uitkomst nemen ze mee naar het museum. 2) Bezoek Zaans Museum Leerlingen worden welkom geheten door twee museumdocenten. Zij nemen de leerlingen mee in de wereld van het impressionisme van Monet en zijn fascinatie voor het Zaanse landschap. Leerlingen leren kijken, vergelijken het werk van Monet met hun werkelijkheid en gaan uiteindelijk hun eigen impressie verwerken in een werk van Monet. 3) Lessuggesties ter verwerking op school Er worden verschillende suggesties gedaan om in de klas verder te gaan met wat de leerlingen in het museum ervaren hebben. 6

7 Voorbereidende les in de klas Vorm: Duur: Materiaal: Mindmap ca. 30 minuten papier en potloden school/digibord Vertel de leerlingen dat ze binnenkort naar het Zaans Museum gaan. Een museum vol Zaanse zaken! Ze gaan daar de presentatie over de schilder Monet bekijken. In het museum horen ze meer over deze kunstenaar. Bijzonder is in elk geval dat deze Franse Schilder naar de Zaanstreek is gekomen om daar te schilderen. Samen gaan ze nu bedenken waarom het landschap zo interessant kan zijn voor een kunstenaar. 1) Geef de leerlingen een vel papier en een potlood. 2) Ze krijgen nu 1 minuut om in losse woorden het landschap (in de buurt) te beschrijven. Ze kunnen ook aan kleuren of objecten denken. (bijv. weide, gras, groen, molen, fabriek, grijs, schaap, wit, boom, sloot, water, blauw, enz, enz.) 3) Schrijf nu midden op het bord Zaans landschap en vraag of de leerlingen woorden van hun vel willen noemen. Schrijf deze woorden rondom Zaans landschap (of laat ze dit zelf op het bord schrijven). Probeer zoveel mogelijk verschillende woorden te verzamelen. 4) Bekijk nu gezamenlijk de mindmap. Wat valt op? U kunt nu met de leerlingen clusteren. Bijv: - Bepaal samen een top-10 van woorden. Welke werden het meeste genoemd of zijn het belangrijkst? Onderstreep deze woorden. - Omcirkel alle kleuren die genoemd zijn. - Markeer alle objecten in het landschap (huizen, molens, enz). Neem deze mindmap of lijst met belangrijke woorden/kleuren enz. eventueel mee naar het museum. De museumdocent zal naar de voorbereiding vragen en ingaan op de bevindingen. BELANGRIJK: VERDEEL DE KLAS VAN TE VOREN IN TWEE GROEPEN 7

8 Museumbezoek Duur: 2 uur, excl. reistijd Voorbereiding leerkracht: - Klas in twee groepen verdelen. - Zo mogelijk het resultaat van de voorbereidende les meenemen. - Doorlezen rol leerkracht en ouders (zie hieronder). Meldt u op tijd in het Zaans Museum. De museumdocenten heten u en uw leerlingen welkom en nemen de leerlingen mee de tentoonstelling in. Na een korte klassikale introductie gaat de klas in twee groepen aan het werk: één groep start in de expositie en de andere groep start met schetsen. Daarna wisselen ze. In het tweede deel van het programma gaan ze allemaal beeldend aan de slag. De resultaten worden meegenomen naar school. Toelichting programma De museumdocent vertelt hoe Monet is geïnspireerd door het Zaanse landschap. Deze nu beroemde kunstenaar heeft in korte tijd veel schilderijen en schetsen van de omgeving gemaakt. De leerlingen bekijken het schilderij De Voorzaan en de Westerhem en zien ook nog afbeeldingen van andere schilderijen die hij in de Zaanstreek gemaakt heeft. Ze maken kennis met het begrip impressionisme en onderzoeken de schilderijen door doe-opdrachten op zaal. Onderdeel van het programma het schetsen van de omgeving, dit doen ze onder leiding van de museumdocent die ze helpt goed naar de omgeving te kijken en dit in snelle schetsen te noteren. De ontstane schetsen gebruiken de leerlingen in het tweede deel van het programma. In het Rabo atelier Creative Lab verwerken de leerlingen hun eigen schetsen in een van de werken van Monet. Er ontstaat zo een nieuwe impressie van het Zaanse landschap, met hun indruk en die van Monet. De resultaten worden gezamenlijk besproken en de leerlingen nemen hun werk mee naar school. Op pagina 10 e.v. vindt u suggesties hoe u in de klas verder kunt werken 8

9 Ter voorbereiding: de rol van de leerkracht en de begeleiders Rol ouders Het Zaans Museum beseft dat veel ouders zich ieder schooljaar inzetten om de kinderen naar het museum te begeleiden en zelfs het vervoer te regelen. Dit stellen wij enorm op prijs. We bieden de ouders dan ook graag gratis toegang aan tot het museum als de klas het programma volgt. Ouders kunnen op eigen gelegenheid in het museum rondkijken, wachten in het museumcafé of de Schans bezoeken. Helaas kunnen de ouders niet aanwezig zijn tijdens het programma, omdat uit ervaring is gebleken dat dit te afleidend is. De presentatie over Monet is te klein om met meer dan ca. 15 mensen te bekijken. Evt. kunt u wel een van de ouders aanwijzen als vliegende keep, bijvoorbeeld om met leerlingen mee te lopen als zij naar de wc moeten. Dit kunt u ook zelf doen. Wat vragen we van u, leerkracht? U bent verantwoordelijk voor de orde en het gedrag van de leerlingen. U kent de leerlingen beter dan onze museumdocenten en u kunt ingrijpen als dat nodig is. Huisregels Wij waarderen het als u de huisregels (zie bijlage) met de kinderen en ouders doorneemt. Wij willen natuurlijk dat het museumbezoek een plezierige en leerzame ervaring voor de leerlingen is. Alle partijen spelen hierin een grote rol: de medewerkers van het museum, de leerkracht en de begeleiders (ouders). Wij verheugen ons op een prettige samenwerking! 9

10 Lessuggesties ter verwerking op school: Lijstenmakerij Vak: Duur: beeldend ca. 1 uur Materiaal: - A3-posters, resultaten van de leerlingen uit het museum - schetspapier - potloden/vetkrijt - vellen karton (evt gekleurd): minimaal 40 x 52 cm - evt. verf - lijm De leerlingen hebben in het museum allemaal hun eigen impressie samengevoegd met die van Monet. Het resultaat is een A3-poster waarop een werk van Monet is aangevuld met ideeën van de leerling. Als leerlingen het nog niet helemaal af hebben, kunt u ze eerst de gelegenheid bieden om het werk verder af te maken. Schilderijlijst maken In het museum hebben ze gezien dat er een gouden lijst om het werk van Monet zit. De andere schilderijen hadden ook lijsten, die er allemaal anders uitzien. 1) Geef ze de opdracht een mooie lijst om hun werk te ontwerpen. Wat past bij hun werk? Een uitbundige lijst, een eenvoudige lijst, een lijst met symbolen, figuren, of zelfs woorden? Kleurrijk, of juist ingetogen? Laat ze eerst goed nadenken en naar hun werk kijken. 2) Laat ze een schetsontwerp maken op papier. (evt al op ware grootte) 3) Laat ze hun werk opmeten (zonder de witte rand. Deze verdwijnt later achter de lijst). Deze maten tekenen ze op het karton. Dat is de binnenmaat van de lijst. 4) Nu kunnen ze aan de slag met hun ontwerp! Afhankelijk van het gekozen materiaal knippen ze hun lijst uit gekleurd karton, of schilderen/krijten ze de lijst op het karton. 5) Plak als de lijst klaar is, het werk achter de lijst (gebruik de witte randen om het werk als plakrand) Bespreek de resultaten! 10

11 Lessuggesties ter verwerking op school: Tentoonstelling Vak: Duur: beeldend/nederlands afhankelijk hoe groot u de tentoonstelling wilt aanpakken. Materiaal: - De schilderijen van de leerlingen (zo mogelijk met lijst) - Een expositieruimte (bijv. de klas of de gang) - Ophangmateriaal - Kaartjes/papiertjes - Schrijfspullen Extra: organiseer een opening met hapjes en drankjes! Maak samen met de leerlingen een expositie van hun werk. Bekijk welke ruimte passend is en maak een plan. Willen ze een officiële opening? Dan moet misschien wel iemand een speech houden! 1) Laat de leerlingen een informatiebordje bij hun schilderij maken. Dit kunnen ze met de hand schrijven of evt. typen. Geef ze de volgende opdracht: - Verzin een passende titel bij je werk. - Leg in max. 30 woorden uit waar de bezoeker naar kijkt. Misschien dat ze iets over hun eigen impressie, kleur of sfeer kunnen vertellen? - Vergeet niet de naam van de kunstenaar! Monet & 2) Samen kunnen ze bepalen hoe ze de schilderijen ophangen. Alles door elkaar, of de schilderijen met dezelfde Monet-print bij elkaar, of. 3) Evt. kunt u ouders en andere leerlingen uitnodigen voor een opening. Laat de leerlingen dan evt. ook nog uitnodigingen ontwerpen. Tip: mail een paar foto s van de expositie naar het Zaans Museum! Als u daar toestemming voor geeft, zouden ze eventueel op de website van het museum kunnen worden geplaatst. 11

12 Bijlage - Huisregels Op tijd Zorg dat u op tijd aanwezig bent in verband met de planning van het programma. Wij moeten ons aan de afgesproken eindtijd houden. Heeft u onverhoopt toch vertraging? Bel dan de informatiebalie van ons museum: (075) Begeleiding De leerkracht en begeleiders zijn verantwoordelijk voor het verloop van het bezoek en het gedrag van de leerlingen. Zorg voor voldoende begeleiding en bereid de leerlingen voor op het museumbezoek. Niet aanraken! Een museum laat unieke en authentieke voorwerpen zien. Deze mogen niet worden aangeraakt. De objecten kunnen door aanraking onherstelbare schade oplopen. Overlast De leerlingen mogen andere bezoekers geen overlast bezorgen. Hollen en schreeuwen wordt niet op prijs gesteld. Aanwijzingen van het museumpersoneel moeten dan ook worden opgevolgd. Eten en drinken Er mag niet gegeten (dus ook geen kauwgom en snoep), gedronken en gerookt worden in het museum. Jassen, tassen en mobieltjes De jassen en de tassen worden in de kluisjes bij de garderobe achtergelaten. Mobieltjes blijven in de tassen achter. 12

13 Over het Zaans Museum In het Zaans Museum op de Zaanse Schans maak je kennis met een wereldberoemd stukje Nederland. Het Nederland van de molens, de industrie, de groene houten huizen, maar ook van de koopmansgeest, het harde werken en de kenmerkende no-nonsens mentaliteit. Het Zaans Museum staat middenin het fameuze Hollandse landschap: het zeventiende-eeuwse oneindige laagland, met aan de horizon de fabrieken en die typisch Hollandse wolkenluchten. De rijke collectie van het museum onthult verhalen van de bewoners, hun leven en werken, de vele innovaties en het industrieel erfgoed. Geniet van de schilderijen van Hollandse landschappen met molens, de prachtige Zaanse streekdracht, sjiekburgerlijke gebruiksvoorwerpen en spannende sporen uit de verdwenen walvisvaart. Colofon Ontwikkeling programma: Zaans Museum / Irma Enklaar Vormgeving: Sjoukje Kloostra September