Regularisatie. Nieuwsbrief Fiscale Actualiteit. Nummer 10/ De fiscale regularisatie anno 2010 : een stand van zaken

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Fiscale Actualiteit Regularisatie Nummer 10/14-01 De fiscale regularisatie anno 2010 : een stand van zaken Fiscale actualiteit nr. 14, pag. 1-7, Het aantal fiscale regularisaties zit momenteel in de lift omdat het steeds moeilijker wordt om zwart geld in het buitenland verborgen te houden voor de fiscus. Maar rond de regularisatie bestaan nog veel onopgeloste vragen. Hieronder geven we een overzicht, met mogelijke antwoorden. Men kan geen krant of tijdschrift meer openslaan of de vermogende Belg wordt wel gewezen op de risico s van het aanhouden van een rekening in het buitenland. Er was al de Liechtensteinse LGT-affaire - waarvan de gegevens door toedoen van een afvallige bediende van de vermogensbeheerder en de Duitse inlichtingendienst aan de fiscale diensten én parketten van quasi heel Europa en de VS ter beschikking werden gesteld -, vervolgens het recentere HSBC-schandaal tussen Frankrijk en Zwitserland - waar sprake is van namen waarvan bevestigd door HSBC - en het UBS-débacle met de fel omstreden «overeenkomst» tussen UBS en de Amerikaanse fiscus over namen (die nu echter aan parlementair reveil toe is in Zwitserland). En nu blijkt de Duitse deelstaat Rheinland-Westfalen 2,5 miljoen te hebben betaald voor gegevens over cliënten die een bediende van Crédit Suisse gestolen had. Waarmee we al aan de vierde «georganiseerde» doorbraak van het bankgeheim van Zwitserland c.q. Liechtenstein zitten. Die niet aflatende stroom van beschikbare informatie noodzaakt de BBI (en het parket) ertoe zich intern te organiseren. Daarbij komen ook de gegevens uit de Spaarrichtlijn - over de verruiming van het toepassingsgebied daarvan wordt nu overigens onderhandeld op Europees vlak (zie Fisc. Act. 2009, 21/4-5). Voor vele belastingplichtigen blijkt het een aansporing om over te gaan tot een fiscale regularisatie bij het Contactpunt Regularisaties (CPR) volgens de procedure van de wet van 27 december 2005 (BS 30 december 2005, 2e ed., 57341), ook zonder zich de vraag te stellen of de fiscus of het parket die gegevens wel mogen gebruiken om onderzoeksdaden te verrichten. Met de gegevens van de LGT-zaak heeft de BBI immers relatief succes geboekt, werd er voor aan belastingen geïnd en werden 32 dossiers aan het parket doorverwezen (zie Mond. Vr. nr , 19186, nr , 19361, Gilkinet, Van der Maelen, Brotcorne, Jambon en Van Biesen,

2 24 februari 2010, Kamercommissie Financiën). Geen geschreven richtlijnen naast de FAQs De regularisatie op basis van de wet van 27 december 2005 kent wel een stijgend succes (een stijging met meer dan de helft in de tweede helft van Vr. nr. 43 Dirk Van der Maelen, 8 december 2009, Vr. en Antw. Kamer , nr. 92, 33), maar de regeling is verre van volmaakt en de praktische toepassing is voor de vele raadslieden en cliënten die er gebruik van maken, vaak een bron van twijfel. De algemene regels zijn duidelijk : door het belastingtarief te betalen dat indertijd normaal verschuldigd geweest zou zijn op de niet-aangegeven inkomsten (plus 10 tariefpercenten als het niet gaat om btw of beroepsinkomsten), krijgt de aanvrager een regularisatie-attest dat hem beschermt tegen alle aanspraken van de fiscus m.b.t. de geregulariseerde inkomsten én strafrechtelijke immuniteit biedt (zie Fisc. Act. 2005, 38/1 en 2006, 6/1). Maar na vier jaar bestaat er nog steeds geen circulaire over de regularisatie. Buiten de 12 vragen in de FAQ op is er geen rechtsbron van overheidswege die geraadpleegd kan worden. Er is het arrest van het Arbitragehof (nu Grondwettelijk Hof) van 26 april 2007, dat stelt dat over de «overige inkomsten» tevens de gemeentelijke opcentiemen en, in voorkomend geval, aanvullende crisisbijdrage verschuldigd zijn (nr. 68/2007, Fisc. Act. 2007, 19/11). Daarnaast is er, op een paar parlementaire vragen na, niets. De facto is er een soort gewoonterecht ontstaan in overleg tussen de raadslieden die met de materie vertrouwd zijn en de ambtenaren van het contactpunt. Op zich zeer verdienstelijk maar wel eerder bijzonder, vooral omdat die ambtenaren binnen het kader van de wet van 27 december 2005 géén daadwerkelijke onderzoeksbevoegdheid hebben en dus steeds moeten verwijzen naar de eigen verantwoordelijkheid van de aangever. Geen richtlijnen over toepassing in de tijd Een van de heikelste onopgeloste punten is dat het voor veel kandidaat-aangevers onduidelijk is hoever ze moeten teruggaan in het verleden. Regularisatieregelingen in andere landen (voluntary disclosures) bevatten vaak duidelijke bepalingen over de toepassing in de tijd van de regularisatie (bv. UK New Disclosure Opportunity 20 jaar, UK Liechtenstein Disclosure Facility 10 jaar, US Noisy Voluntary Disclosure 6 jaar, Italiaanse Scudo Fiscali 5 jaar, Nederlandse inkeerregeling 12 jaar). In België ontbreekt dergelijke bepaling en heerst dus grote onduidelijkheid. De wet van 27 december 2005 zwijgt over dat probleem. Er zijn de fiscale verjaringstermijnen van artikel 354 en 358 van het WIB 92, die een argument leveren om een regularisatie te beperken tot de ontdoken inkomsten van de laatste zeven jaren. Een vergelijkbare redenering inzake successierechten levert een termijn van 10 jaar en 5 maanden vanaf het overlijden op (art jo. art. 40 W. Succ.). Voor btw is de verjaringstermijn ook zeven jaar (art. 81bis Wbtw). Dat kan in een zuiver fiscale optiek en in een concreet geval mogelijk verdedigbaar zijn, maar men mag het onderliggende strafrechtelijke probleem niet uit het oog verliezen. Dat vloeit o.m. voort uit het witwassen van de illiciete vermogensvoordelen over het niet

3 geregulariseerde gedeelte (art. 505 al. 1 3 en 4 Sw. ofte het zgn. tweede en derde witwasmisdrijf). Het terugbrengen van zwart geld naar België en het hier beleggen met een «verbergingsoogmerk», maakt immers witwassen uit. Het lijkt ons daarom bij de bepaling van de «vrije keuze» terzake de regularisatie onverstandig en onvoorzichtig om fiscale fraude die nog kenbaar en vindbaar is aan de hand van o.m. bankdocumenten, bewust niet in de fiscale regularisatie te betrekken. De regularisatie moet naar de oorsprong van de onderliggende fraude alleszins «zo volledig mogelijk» gebeuren, en daarbij mag men zich naar onze visie uitdrukkelijk niet beperken tot de fiscale verjaringstermijnen als principe. Het is geen argument dat er geen duidelijke wettelijke regeling is in de wet van 27 december Sommige auteurs zien dat anders en halen als argument aan dat de strafrechtelijke verjaringstermijnen niet adequaat zijn om het aantal jaren te bepalen dat moet worden geregulariseerd (A. Risopoulos, Seminarie Vanham & Vanham, 26 november 2009, Fraude fiscale, secret bancaire et droits des contribuables. Blanchiment et fraude fiscale : tendances récentes, 5). Maar dat kan op zich uiteraard geen rechtvaardiging zijn om zich «als principe» te beperken tot de fiscale verjaringstermijn. Onder de oude EBA-wet van 31 december 2003 was er geen probleem van toewijzing aan (aanslag)jaren omdat een EBA een aangifte was van «kapitalen» op rekening waarvoor een attest werd uitgereikt en die daardoor fiscale amnestie genoten. De fiscale regularisatie bij wet van 27 december 2005 daarentegen behelst eigenlijk een - voor de aangegeven «sommen, waarden en inkomsten» - historische wedersamenstelling van de in het verleden (frauduleus) onvolledig ingediende aangiften (inclusief in de successierechten) - waarbij de geregulariseerde inkomsten effectief aan een bepaald (aanslag)jaar moeten worden toegewezen, met berekening van tarieven die van aanslagjaar tot aanslagjaar of van jaar tot jaar kunnen verschillen. Omdat (1) het CPR geen onderzoeksbevoegdheid heeft en (2) het uitgereikte attest in 95 % van de gevallen géén aanleiding kan geven tot een fiscaal onderzoek door de locale controle (FAQ 11 en art en 125 wet van 27 december 2005), is die toewijzing aan een aanslagjaar door het CPR in de praktijk alléén nuttig voor die gevallen waar het attest geen uitwerking heeft, én voor het parket, dat - ondanks de strafrechtelijke immuniteit (art. 127 wet van 27 december 2005) - eventueel zal willen onderzoeken of het geen «partiële regularisatie» betreft (en daardoor een verdoken witwasmisdrijf door de aangever naar aanleiding van de repatriëring) als het een spoor vindt naar de aangever via bv. een CFI-melding of via één van de ondertussen al meerdere gestolen banklistings (zie hoger). Als het parket via die weg een vermoeden of bewijzen van fraude gevonden heeft, kan het vervolgen voor elk van de (aanslag)jaren waarover het attest zwijgt, maar zal het ook nagaan of de regularisatie «correct» is verlopen. In wezen heeft de belastingplichtige eigenlijk de keuze zich te beroepen op de (fiscale) immuniteit die het attest biedt (art. 126 wet van 27 december 2005), dan wel t.o. de fiscus, als die via een andere weg op de hoogte is van de fraude (a contrario art. 125 wet van 27 december 2005), aan te tonen dat de betreffende jaren zijn geregulariseerd. Voor de meeste gevallen is de toewijzing aan een bepaald aanslagjaar echter in essentie een nutteloos gegeven dat leidt tot een nodeloos ingewikkeld systeem met

4 berekening van historische tarieven, soms zelfs tot de cedulaire belasting toe. De verwarring is nog toegenomen door de wet van 10 mei 2007, waardoor o.a. financiële instellingen strafrechtelijke immuniteit gekregen hebben m.b.t. artikel 505, al. 1, 2 van het Sw. (heling door het in bewaring of beheer nemen van illiciete vermogensvoordelen uit «gewone» fiscale fraude) en 505, al. 1, 4 (verhelen of verhullen van illiciete vermogensvoordelen uit «gewone» fiscale fraude) (zie Fisc. Act. 2007, 18/3). Op basis van die bepaling menen zij zich vaak op het standpunt te mogen stellen dat men buiten de gewone fiscale verjaringstermijnen niet meteen ontdoken inkomsten hoeft aan te geven. Zonder daar nu nader op in te gaan, menen wij dat dat een zeer betwistbaar standpunt is vanuit strafrechtelijk oogpunt. Bovendien laat het arrest van het Grondwettelijk Hof van 25 februari 2010 (nr. 17/2010), dat in lijn is met eerdere cassatierechtspraak inzake de verjaring van de strafvordering bij het gebruik van valse stukken (art. 450 WIB 92), weinig ruimte voor twijfel inzake het «voortdurend» karakter van het misdrijf van gebruik van valse stukken, wat toch een punt is waar de aangever bij zijn fiscale regularisatie niet aan kan voorbijgaan (Fisc. Act. 2010, 9/1). Ingeval van fraude die het gebruik van valse stukken impliceert, en het misdrijf dus feitelijk niet verjaart, blijft er een strafrechtelijk risico voor jaren waarvoor men geen regularisatie-attest heeft. Het contactpunt bij monde van het College blijft bij zijn standpunt dat de aangever het «aantal jaren» dat hij aan de regularisatie onderwerpt, naar eigen voorkeur moet bepalen (FAQ 5, Fisc. Act. 2006, 21/2). Het verwijst daarbij naar de minister van Financiën, die bij herhaling gelijkaardige uitspraken heeft gedaan maar die er toch ook op wijst dat de aangever er baat bij kan hebben ook de reeds verjaarde belasting te regulariseren (Conferentie Puilaetco, 18 mei 2009, Opheffing van het bankgeheim, bundel van vragen aan de minister, vraag 73, 38). De aangever moet zich daarbij bewust zijn van het risico dat het parket de overtuiging kan zijn toegedaan dat er een witwasmisdrijf wordt gepleegd indien alleen de fiscaal niet verjaarde inkomsten worden geregulariseerd en vervolgens toch het volledige vermogen wordt gerepatrieerd (met name art. 505 al. 1 4 Sw). Daarbij speelt in menig dossier tevens het probleem van de niet «verjaarde» successierechten die zich buiten de verjaringstermijn inzake directe belastingen bevinden. De verjaringstermijn inzake successierechten is immers langer dan voor directe belastingen. Enig onderzoek naar de herkomst van het kapitaal dat wordt gerepatrieerd, kan dat snel aan het licht brengen. Uiteraard, om met zekerheid een witwasmisdrijf te voorkomen bij onmiddellijke repatriëring, moet het volledige illiciete vermogensvoordeel uit het vermogen worden verwijderd door het betalen van de «juiste» heffing. Of dat betekent dat «alle» in het verleden ontdoken belasting moet worden berekend en betaald, is een vraag waarop geen eenduidig antwoord kan worden gegeven. De praktijk leert immers dat in talloze gevallen die belasting immers niet meer kan worden berekend bij gebrek aan bewijzen, bankgegevens, boekhouding, geheugencapaciteit, overlijdens van keypeople, enz. Zo'n «berekende» belasting zal immers noodzakelijk fout zijn. Vaak ook is de «fraudeur» zélf overleden, waardoor van een verbeurdverklaring in het kader

5 van een witwasmisdrijf lastens hem alvast geen sprake meer kan zijn. In meerdere dossiers zal het dan ook zaak zijn een grondige analyse te maken van de temporele werking van artikel 505 van het Sw., om te komen tot een voor de «aangever» juiste conclusie. Of het bevoegde parket die analyse in voorkomend geval deelt, is een andere kwestie. Van belang is in elk geval dat de aangever elke verbergingsintentie vermijdt en handelt in alle transparantie, om te allen tijde een vermeend witwasmisdrijf te vermijden. Een belangrijk caveat daarbij blijft echter steeds de raming van de illiciete vermogensvoordelen in het concrete geval. Cassatie heeft in zijn arrest van 14 december 1994 immers beslist dat, als er geen nauwkeurige beoordelingsgegevens zijn, dat voordeel ex aequo et bono wordt geraamd. Als een dossier onder de loep van het parket komt en er is geen naar «redelijkheid verantwoordbare boete» betaald voor de (door vermoedens) bewezen fraude, dan komt het mij voor dat een dossier met «slechts» zeven jaar regularisatie, kan worden herbekeken. Gewone vs. ernstige fraude Een ander heikel punt is dat het contactpunt géén standpunt inneemt over de gronden tot niet-ontvankelijkheid. De wet zegt dat geen regularisatie mogelijk is in bepaalde gevallen (art. 123 wet van 27 december 2005), met name als er al onderzoeksdaden geweest zijn vóór het indienen van de aangifte, en ook in gevallen waar de meldingsplicht van de preventieve witwaswet geldt. Dat laatste is het geval o.m. als er sprake is van «ernstige en georganiseerde fiscale fraude» en bij misbruik van vennootschapsgoederen. Als er in zulke gevallen toch geregulariseerd wordt, heeft het regularisatie-attest geen uitwerking. Het officiële standpunt luidt dat het niet de taak van het contactpunt is om standpunten in te nemen over die gronden van niet-ontvankelijkheid. En dat kan ook niet omdat het contactpunt niet over de middelen beschikt om dergelijke dossiers op hun ontvankelijkheid te onderzoeken. Bovendien is het contactpunt nog steeds een «fiscale administratie» en komt het begrip ernstige en georganiseerde fiscale fraude niet in het WIB voor. Men kan dus bezwaarlijk verwachten dat het contactpunt over dat begrip enige uitspraak zou doen. Het komt inderdaad toe aan de aangever (en zijn raadslieden) om zelf standpunt in te nemen en zo nodig het dossier niet in te dienen bij het contactpunt maar bij de BBI of het parket. Overigens komt het ons voor dat het begrip ernstige en georganiseerde fiscale fraude aan een inflatie onderhevig is. Sommigen menen het eerder ruim te moeten interpreteren (zo valt volgens K. Anthonissen een buitenlandse structuur eronder - «Forum. Belastingontwijking en belastingfraude. FHS 26 november 2009», TFR 2010, afl. 375, 122). Eerder werd daarover in de doctrine nochtans anders geargumenteerd m.b.t. een off-shore familiale patrimoniumvennootschap, met nadrukkelijke verwijzing naar het indicatoren-kb van 3 juni 2007, waarin o.i. zo n vennootschap niet bedoeld is (G.D. Goyvaerts, «De meldingsplicht wegens ernstige en georganiseerde fiscale fraude en de symbiose met de fiscale regularisatie», TFR 2007, afl. 324, 552; B. Coopman, «Is regularisatie van een trust of stichting onmogelijk?», Nieuwsbrief geeft terecht kritiek op het standpunt van Anthonissen). De

6 steeds weerkerende vraag daarbij is of het indicatoren-kb concrete gevallen van ernstige en georganiseerde fraude opsomt (die in die interpretatie dus per definitie uitgesloten zouden zijn van regularisatie) («de autonome interpretatie») of dat het slechts een hulpmiddel is om af te wegen of de fraude ernstig en georganiseerd is («de bijvoeglijke interpretatie») (G.D. Goyvaerts, o.c., 545; Fisc. Act. 2007, 37/1). In die discussie over de autonome versus de bijvoeglijke interpretatie van het KB doet het contactpunt dus géén uitspraak, maar lijkt het parket wel eerder te kiezen voor het laatste in die zin dat de indicatoren de status lijken te verwerven van autonome vermoedens (zie p. 7 voor het standpunt van de CFI). De recentste evolutie in dit debat is namelijk dat het contactpunt de transparantie van dergelijke buitenlandse structuren (bv. een British Virgin Islands of Panama Foundation of Liechtensteinse Stiftung) sneller aanvaardt. Bij beslissing van 13 oktober 2009 heeft het college van de Rulingdienst immers de transparantiecriteria voor structuurgebonden vermogens versoepeld. Nu volstaat de ondertekende verklaring van de aangever zelf waarin hij bevestigt : dat de bedragen op de rekening(en) van de structuur X worden beheerd voor zijn rekening; dat hij de exclusieve genieter van is van de inkomsten; dat hij op elk ogenblik, ad nutum (op het eerste verzoek), kan of kon beschikken over de bedragen (kapitaal en inkomsten) op de rekening(en) waarvan structuur X juridische eigenaar is. Van het bankattest dat de rekeninghoudende bank moest uitreiken, is dus afgestapt. Let wel, dat «attest van de aangever» moet wel in overeenstemming zijn met de «stukken van de structuur» die die transparantie sui generis moeten ondersteunen. Er moeten dus wel documenten zijn waaruit blijkt dat het echt mogelijk is de structuur als transparant te beschouwen. Zo zal de aangever in principe geen geldig transparantieattest kunnen opmaken voor een Holding 1929, want die wordt bij voortduur geacht niet transparant te zijn. a) Fictieve liquidatie afgeschaft sinds 16 oktober 2009 Gelet op de gewijzigde houding van het college over de transparantie sui generis (d.w.z. specifiek voor de doelstellingen van een regularisatie, dus niet noodzakelijk op basis van een wetsbepaling) werd beslist om de techniek van de fictieve liquidatie (zie Fisc. Act. 2006, 33/1) af te schaffen, voor dossiers die ingediend zijn sinds 16 oktober Een «niet-transparante» structuur zal dus voortaan «aan de bron» moeten worden geregulariseerd, d.w.z. de regularisatie zal betrekking moeten hebben op het vermogen dat in de structuur werd ingebracht (kapitaal, RC, share premium), waarbij de historische fraude die aan de bron ligt van dat vermogen, geregulariseerd moet worden. De structuur zelf (vennootschap, trust, Stiftung) blijft daarna «fiscaal» bestaan en er zal dan moeten worden nagegaan of er bij uitkering nog een heffing verschuldigd is (bv. een liquidatiebelasting van 10 %). Daarbij moet er tevens rekening mee gehouden worden dat het contactpunt tradioneel géén uitspraken doet over de al dan niet toepasbaarheid van artikel 344, 2 van het WIB 92 (dat zegt dat de fiscus het overbrengen van vermogen naar een entiteit die niet aan een normale belastingdruk onderworpen is, mag negeren), hoewel de Rulingdienst zich daar in de

7 recente ruling over Bahama fully discretionary trusts wel over uitgesproken heeft (nr , 22 december 2009). Zeker na die ruling, blijft het echter moeilijk denkbaar dat een fully discretionary trust transparant zou kunnen zijn voor een fiscale regularisatie. Wij hebben eerder betoogd van niet en kwamen toen reeds m.b.t. fully discretionary trusts tot de conclusie dat de uitkering niet belastbaar is en dat een regularisatie aan de bron moet gebeuren, in de veronderstelling immers dat dat bronvermogen illiciet was en met een intrinsieke fraude was behept (G.D. Goyvaerts, «Fiscale regularisatie voor buitenlandse structuurgebonden vermogens», TFR 2007, afl. 314, 63). Waar de scheidslijn ligt tussen transparantie (sui generis) en niet-transparantie is dus niet geheel duidelijk en moet in elk concreet dossier aan de hand van feitelijke en contractuele toepassingsvoorwaarden worden nagegaan. Ingeval van transparantie (sui generis) waarbij de inkomsten ter regularisatie kunnen worden aangegeven alsof zij door de belastingplichtige natuurlijke persoon zelf werden verkregen of behaald, zal de aangever uiteraard moeten bepalen «hoeveel» jaren aan inkomsten hij in de regularisatie wil betrekken, een probleem dat vergelijkbaar is met de strafrechtelijke witwasdiscussie, waar geen duidelijke krijtlijnen over bestaan, en waar het contactpunt geen standpunt over inneemt. Het gevolg van die regularisatie is dan uiteraard dat er «geen» structuur meer geacht wordt te bestaan (transparantie) op grond waarvan een uitkering nog zou kunnen worden belast. Dat was overigens bij de «oude» fictieve liquidaties ook zo, wat bij menig bankier tot enig gefrons heeft geleid bij de juridische liquidatie van bv. een Holding 1929 die dan vervolgens zonder heffing van de reguliere 10 % liquidatiebonus kon geschieden. Intrinsieke onvolkomenheden Naast die onmogelijkheid om zekerheid te verschaffen qua draagwijdte in de tijd, en over de definitie van ernstige en georganiseerde fraude, zijn er nog meer pijnpunten in de wet van 27 december 2005 en de toepassing ervan. a) De niet verrekenbaarheid van de woonstaatheffing Het CPR staat bij de bepaling van de regularisatieheffing over «overige inkomsten» waarop in het buitenland de Europese bronheffing in toepassing van de Europese spaarrichtlijn is ingehouden, de verrekening van die woonstaatheffing met de regularisatieheffing niet toe. Daartoe verwijst het contactpunt naar een parlementaire vraag die volstrekt in strijd is met de wet (Vr. nr Van Biesen, 12 november 2008). Immers, de «heffing» van artikel 121, 7 van de programmawet van 27 december 2005 is volgens haar eigen definitie onmiskenbaar een belasting : «het totaal bedrag van de ingevolge de regularisatie verschuldigde belasting». De Staat moet de verrekening dus toestaan op grond van artikel 14, lid 2 van richtlijn 2003/48/EG van 3 juni 2003 en artikel 7 2 van de wet van 17 mei Gezien die weigering door het CPR, kan de aangever overwegen om naast de CPR-regularisatie tot aanslagjaar 2005, voor de jaren vanaf aanslagjaar 2006 te regulariseren bij de lokale controleur waar er wél een verrekening kan worden bekomen (zij het dan zonder strafrechtelijke immuniteit). Omdat de belastingverhoging wordt berekend ná de voor de verrekening vatbare bedragen (art. 444 WIB 92) zal die dus zeer gering tot quasi nihil zijn. Voor woonstaatheffing die is ingehouden vanaf 1 juli 2008, die 20 %

8 bedraagt, resulteert dat zelfs in een teruggave van de belasting. b) De onmogelijkheid om een aangifte in te dienen op basis van een voorlopige vaststelling van de inkomsten In tegenstelling tot bv. de Duitse «Selbstanzeige» is het niet mogelijk om een voorlopige CPR-aangifte in te dienen op basis van geraamde cijfers en daarna de aangifte te vervolledigen eens de definitieve cijfers zijn berekend. Dat kan (en geeft reeds) aanleiding tot moeilijkheden als de fel bevraagde buitenlandse banken er niet in slagen om binnen een redelijke en nuttige termijn bankuittreksels te verschaffen aan de vele kandidaat-aangevers om hun CPR-aangifte tijdig in te dienen. Zij moeten dat immers doen vooraleer zij schriftelijk in kennis worden gesteld van lopende specifieke onderzoeksdaden. Van zodra de fiscus het onderzoek kenbaar maakt aan de belastingplichtige, is het immers te laat voor een regularisatie. Dat een onderzoek waarschijnlijk wordt met de toevloed van gestolen bankinformatie (zie hoger), ligt voor de hand. Het ware aangewezen geweest dat de wetgever hier had voorzien in een procedure van «termijnbewaring» naar Duits voorbeeld. c) Overige inkomsten : het probleem van het bewijs van het «roerende» karakter Aangezien het in het kader van een regularisatie van «overige inkomsten» noodzakelijk is om aan te tonen dat het niet gaat om beroepsinkomsten - wat in de praktijk doorgaans een positief bewijs impliceert van het «roerende» karakter van die inkomsten - was het onze verwachting dat het contactpunt een interne jurisprudentie zou ontwikkelen over inkomsten waarvoor geen bancaire stukken meer bestaan. Die verwachting is niet geheel ingelost. Men moet case by case het bewijs leveren, door middel van alle elementen eigen aan het dossier. Als de aangever faalt in dat bewijs, worden de voormalige «roerende inkomsten» door het CPR aan een heffing als beroepsinkomsten onderworpen (art lid RW). Dat laatste is in voorkomend geval en onder de huidige wetgeving echter de enige manier om zekerheid te krijgen m.b.t. repatriëring van een vermogen met frauduleuze herkomst waarvan de bron niet meer naspeurbaar is. De mate waarin dat überhaupt noodzakelijk is, moet uiteraard geval per geval worden nagegaan. Een nieuwe EBA-ter? In deze materie past een wettelijk ingrijpen dat alle belangen dient, zowel die van de schatkist, van rekeninghouders als van de diverse adviseurs die hun cliënten begeleiden. In dat verband kan worden verwezen naar o.m. de suggesties van P. Laleman, die voor fiscale fraude van langer dan tien jaar geleden de inschrijving op een renteloze overheidsobligatie suggereert («De estateplanner in de witwas arena, opgejaagd wild?», TEP , 258). Dergelijke oude fraude is dan m.i. niet te verwarren met oude kapitalen die zich sedert generaties in het buitenland bevinden en waarvan de herkomst niet meer kan worden aangetoond. Als dergelijke voorstellen ooit zouden worden uitgewerkt in één of andere vorm van EBA-ter, dan zal het echter wél duidelijk moeten zijn wat precies wordt bedoeld en mag men niet hervallen in de fouten uit het verleden. Het kan immers niet de bedoeling zijn «oud geld» als «verdacht geld» te gaan beschouwen (hoewel dat nu wel de praktijk is).

9 De recentste suggesties van staatssecretaris Clerfayt lijken er alvast op te wijzen dat er gedacht wordt aan een overgangsmaatregel - in het kader van de nakende afschaffing van het Belgische bankgeheim - die belastingplichtigen de mogelijkheid zou bieden om aangifte te doen bij wijze van «begeleidende maatregel», wat zich dan zou kunnen vertalen in een EBA-ter. Dat heeft volgens de staatssecretaris als voordeel dat een bredere belastbare grondslag bereikbaar wordt voor heffing met een lichtere werklast voor de fiscus (het klassieke voordeel van elke fiscale amnestiemaatregel). Bovendien wijst de staatssecretaris op het belang voor de schatkist alsmede op het essentieel tijdelijke karakter van de maatregel. De tarieven zouden «lichtelijk hoger» liggen dan «in het verleden». Als met dat laatste naar de EBA wordt verwezen, wat de context wel suggereert, gaat het dus om een verhoogde variant van de tarieven van 6 % en 9 % op het kapitaal (Mond. Vr. nr Marie Arena, 31 maart 2010, Kamercomm. Fin.). Het lijkt inderdaad raadzaam, welk systeem men ook inricht, dat men als basis het «kapitaal» neemt en niet de «ontdoken» inkomsten die moeten worden wedersamengesteld. Vier jaar ervaring met de wet van 27 december 2005 heeft ons geleerd dat graven in het verleden niet het meest werkbare systeem is en dat het aanzet tot rechtsonzekerheid, verwarring, twijfel en in een stijgend aantal gevallen het voortijdig intrekken van het dossier. Gerd D. Goyvaerts Tiberghien Advocaten