Visueel waarnemen. De rol van achtergrondhelderheid, vergroting en aperture. Jan van Gastel. augustus, 2006
|
|
- Patricia de Backer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Visueel waarnemen De rol van achtergrondhelderheid, vergroting en aperture Jan van Gastel augustus, 2006
2 Deepsky objecten Puntbronnen: sterren Uitgebreide objecten: galaxies, planetaire nevels etc.
3 Gerelateerde begrippen Achtergrondhelderheid: in magnitude per vierkante boogseconde Oppervlaktehelderheid : magnitude per vierkante boogseconde Contrast: verschil tussen achtergrondhelderheid en oppervlaktehelderheid (A-O)/A Drempelwaarde contrast: nog net waarneembaar contrast Geïntegreerde magnitude: totale hoeveelheid licht die ons bereikt, ongeacht de grootte van het object Grensmagnitude: zwakste ster te zien met blote oog onder bepaalde omstandigheden
4 achtergrondhelderheid
5 Bepalen achtergrondhelderheid Subjectief: : grensmagnitude afhankelijk van: - aanpassing aan duisternis - kwaliteit ogen - ervaring Grote individuele verschillen! Objectief: : meten afhankelijk van meetinstrument (bv. Sky Quality Meter)
6 Achtergrondhelderheid voorbeelden (met SQM) Camping Alpen: Col D Izoard, Alpen: Morvan: Palingbeek België: Bij mij thuis: 19.66
7 Achtergrondhelderheid verloop camping Alpen helderheid in mag/boogsec^ helderheid in mag/boogsec^
8 Relatie achtergrondhelderheid - grensmagnitude Van achtergrondhelderheid nr. grensmagnitude AH= log(10 5log(10 ( ) (1.586-G/5) -1) Van grensmagnitude naar achtergrondhelderheid 5log(1+10 (4.316-AH/5) ) G=7.97-5log(1+10
9 Voorbeeld: grensmagnitude hier Achtergrondhelderheid = 20 mag/boogsec 2 G=7.97-5log(1+10 (4.316 ( /5) /5) )= 5.53
10 oppervlaktehelderheid
11 oppervlaktehelderheid Belangrijk bij uitgebreide objecten Te berekenen uit magnitude en afmetingen: OH=M+2.5log(pi*((la*ka)/4)*3600) Omgekeerd: M=OH-2.5log(pi*((la*ka)/4)*3600) - M = geïntegreerde magnitude - la, ka = korte en lange as object - OH = oppervlaktehelderheid
12 Voorbeeld oppervlaktehelderheid Stel de complete hemel in de Alpen zien we als één n object met oppervlaktehelderheid 21.6 mag/boogsec 2 M= log(pi*((10800*10800)/4)*3600)= 2.5log(pi*((10800*10800)/4)*3600)=-7.2 Dus: de geïntegreerde mag. van deze donkere hemelachtergrond is gelijk aan die van een ster van magnitude -7.2
13 aperture
14 Grensmagnitude telescoop Afhankelijk van: aperture: : hoeveelheid opgevangen licht vergroting: : uitsmering licht, vergroting object waarneem omstandigheden (lichtvervuiling, seeing, aerosols) constructie schoonheid optiek type telescoop
15 Globale berekening GT=G+5log(A/7)) waarin: GT=grensmagnitude telescoop G=grensmagnitude blote oog A=aperture in mm 7= standaard oogpupil diameter in mm
16 Toename grensmagnitude t.o.v. blote oog voor mm aperture
17 Meer aperture: sterren Meer lichtopbrengst Hogere vergroting mogelijk, dus meer contrast Zwakkere sterren zichtbaar
18 Meer aperture: uitgebreide objecten Helderder achtergrond bij gelijke vergroting, dus gunstiger drempelwaarde Hogere vergroting mogelijk voordat drempelwaarde wordt bereikt
19 vergroting
20 Hogere vergroting Maakt zwakkere sterren zichtbaar Maakt zwakkere uitgebreide objecten zichtbaar Via verschillende mechanismen
21 Het effect van vergroting: sterren Sterren zijn puntbronnen, niet uitgesmeerd door vergroting achtergrondlicht wel uitgesmeerd, daarom zwakkere sterren zichtbaar door groter contrast met achtergrond maakt effect van lichtvervuiling (groten)deels ongedaan
22 mechanisme 1. Uitsmeren licht geeft donkerder achtergrond, volgens formule: verdonkering= -2.5log(D 2 *t)/(v 2 *49), waarin: D=aperture t=transmissiefactor V=vergroting 2. donkerder achtergrond geeft hogere grensmagnitude door hoger contrast
23 Voorbeeld Aperture = 300 mm; t=.70 brandpuntsafstand objectief= 1800 mm brandpuntsafstand oculair = 5 mm verdonkering= 2.5log(300 2 *.7)/((1800/5) 2 *49)= 5 magn/boogsec 2 achtergrond van bijvoorbeeld 18 mag/boogsec 2 wordt dan 23 mag/boogsec 2. herberekening grensmagnitude: van 4.01 naar 7.06
24 Tabel: achtergrondhelderheid, vergroting en grensmagnitude Pupil ?
25 Vergroting: uitgebreide objecten Achtergrondlicht en licht van DSO wordt in gelijke mate uitgesmeerd dus: contrast verandert niet Vergroting compenseert dus niet de lichtvervuiling
26 Vergroting en zichtbaarheid uitgebreid DSO: mechanisme De hoekgrootte van het DSO neemt toe Daarom (beter) zichtbaar, want: Meer fotonen treffen gevoelige detectoren (rods) in het oog
27 Eigenschappen oog Ziet lager contrast bij helderder achtergrond Ziet bij laag contrast geen kleine objecten dus: je ziet DSO s beter met meer aperture bij gelijke vergroting dus: je ziet grotere DSO s beter dan kleine bij laag contrast
28 Mechanismen: samenvatting sterren Donkerder achtergrond: hoger contrast Vergroting: hoger contrast door verdonkering achtergrond Aperture: meer lichtopbrengst: hogere grensmagnitude
29 Mechanismen: samenvatting uitgebreide objecten Vergroting: toegenomen hoekgrootte Aperture: helderder achtergrond bij gelijke vergroting, daardoor: Meer vergroting mogelijk
30 Belangrijkste verschil Bij waarnemen van uitgebreide objecten is het niet mogelijk om met behulp van je telescoop het contrast tussen object en achtergrond te verhogen
31 Tegengestelde mechanismen bij vergroting van uitgebreide objecten Object slechter zichtbaar door donkerder achtergrond, want oog ziet laag-contrast objecten beter bij meer licht; contrast nadert hierdoor dus de drempelwaarde Objecten beter zichtbaar door: - toename hoekgrootte - helderder achtergrond bij gelijke vergroting
32 Relatie contrast, hoekgrootte object en achtergrondhelderheid ( Roger Clark)
33 Wie wint het? Het naderen van de drempelwaarde door donkerder maken van achtergrond gaat sneller dan het positieve effect van toename hoekgrootte.
34 Enkele voorbeelden Berekend met programma: Optimum Detection Magnification van Mel Bartels.
35 Voorbeeld 1: object mag. 13, beide assen 1 achtergrond 21.7 mag.boogsec mm aperture Surface Brightness (mag/arcsec^2): Sky Background Object Without Telescope Reduction Due to ODM 1.65 Object in Scope at ODM Obj+Back in Scope at ODM Background in Scope at ODM Log Object Contrast 0.03 Log Threshold Contrast Log Contrast Difference 0.67 Optimum Detection X 121
36 Voorbeeld 2: object mag. 13, beide assen 1 achtergrond 20 mag.boogsec mm aperture Surface Brightness (mag/arcsec^2): Sky Background Object Without Telescope Reduction Due to ODM 1.65 Object in Scope at ODM Obj+Back in Scope at ODM Background in Scope at ODM Log Object Contrast Log Threshold Contrast Log Contrast Difference 0.26 Optimum Detection X 121
37 Voorbeeld 3: object mag. 13, beide assen 1 achtergrond 18.5 mag.boogsec mm aperture Surface Brightness (mag/arcsec^2): Sky Background Object Without Telescope Reduction Due to ODM 0.40 Object in Scope at ODM Obj+Back in Scope at ODM Background in Scope at ODM Log Object Contrast Log Threshold Contrast Log Contrast Difference *** The Object is NOT Detectable ***
38 Voorbeeld 4: obj. mag. 15, beide assen.5 achtergrond 21.7 mag.boogsec mm aperture Surface Brightness (mag/arcsec^2): Sky Background Object Without Telescope Reduction Due to ODM 2.29 Object in Scope at ODM Obj+Back in Scope at ODM Background in Scope at ODM Log Object Contrast Log Threshold Contrast Log Contrast Difference 0.20 Optimum Detection X 163
39 Voorbeeld 5: obj. mag. 15, beide assen.5 achtergrond 21 mag.boogsec mm aperture Surface Brightness (mag/arcsec^2): Sky Background Object Without Telescope Reduction Due to ODM 2.99 Object in Scope at ODM Obj+Back in Scope at ODM Background in Scope at ODM Log Object Contrast Log Threshold Contrast Log Contrast Difference 0.05 Optimum Detection X 225
40 Voorbeeld 6: obj. mag. 12, beide assen 2 achtergrond 19 mag.boogsec mm aperture Surface Brightness (mag/arcsec^2): Sky Background Object Without Telescope Reduction Due to ODM 0.40 Object in Scope at ODM Obj+Back in Scope at ODM Background in Scope at ODM Log Object Contrast Log Threshold Contrast Log Contrast Difference 0.00 *** The Object is NOT Detectable ***
41 Voorbeeld 7: obj. mag. 12, beide assen 2 achtergrond 21.7 mag.boogsec 2, 100 mm aperture. Surface Brightness (mag/arcsec^2): Sky Background Object Without Telescope Reduction Due to ODM 2.25 Object in Scope at ODM Obj+Back in Scope at ODM Background in Scope at ODM Log Object Contrast Log Threshold Contrast Log Contrast Difference 0.10 Optimum Detection X 32
42 conclusie Voor het waarnemen van uitgebreide, zwakke DSO s is een donkere hemel het belangrijkst, omdat die als enige factor het contrast verhoogd.
Visueel waarnemen. De rol van achtergrondhelderheid, contrast, vergroting en aperture. Jan van Gastel. december, 2006
Visueel waarnemen De rol van achtergrondhelderheid, contrast, vergroting en aperture Jan van Gastel december, 2006 Deepsky objecten Puntbronnen: sterren Uitgebreide objecten: galaxies, planetaire nevels
Nadere informatieHet visueel. waarnemen. van. faint fuzzies. Jan van Gastel 14 maart 2013
Het visueel waarnemen van faint fuzzies Jan van Gastel 14 maart 2013 Wat bepaalt de zichtbaarheid van faint fuzzies? Kenmerken object (helderheid, grootte) Telescoop (aperture, vergroting) Contrast met
Nadere informatieVisueel waarnemen: de zichtbaarheid van uitgebreide deepskyobjecten (door Jan van Gastel)
Visueel waarnemen: de zichtbaarheid van uitgebreide deepskyobjecten (door Jan van Gastel) 1. Inleiding In het eerste artikel over de zichtbaarheid van deepskyobjecten hebben we vooral gesproken over de
Nadere informatieHet visueel waarnemen van deepskyobjecten: achtergrondhelderheid, grensmagnitude en vergroting 1 door Jan van Gastel
Het visueel waarnemen van deepskyobjecten: achtergrondhelderheid, grensmagnitude en vergroting 1 door Jan van Gastel 1. Inleiding Als je met het blote oog naar een heldere sterrenhemel kijkt hangt het
Nadere informatieHet visueel waarnemen van sterrenstelsels uit de Atlas of Peculiar Galaxies, van Halton Arp 1. (door Jan van Gastel)
Het visueel waarnemen van sterrenstelsels uit de Atlas of Peculiar Galaxies, van Halton Arp 1. (door Jan van Gastel) Er bestaan veel lijsten met waar te nemen deepskyobjecten. De bekendst is wel de uit
Nadere informatieSterrenkunde met de verrekijker
Sterrenkunde met de verrekijker Jan van Gastel Jan (juni van 2018) Gastel December 2009 Waarnemen van de sterrenhemel kan op veel manieren 1. Met het blote oog - de melkweg - sterrenbeelden - meteoren
Nadere informatieVisueel waarnemen: Achtergrondhelderheid, oplossend vermogen en contrastgevoeligheid van het menselijk oog. (door Jan van Gastel)
Visueel waarnemen: Achtergrondhelderheid, oplossend vermogen en contrastgevoeligheid van het menselijk oog. (door Jan van Gastel) Hoe donkerder de hemelachtergrond, hoe beter lichtzwakke zwakke objecten
Nadere informatieIn voor een uitdaging voor de zomervakantie? Zoek de Palomars! Jan van Gastel
In voor een uitdaging voor de zomervakantie? Zoek de Palomars! Jan van Gastel Bij de SSA zijn de afgelopen paar jaar flinke telescopen gebouwd. En met flink bedoel ik dan met spiegels van 30 centimeter
Nadere informatieHet optimaliseren van een Newtontelescoop Voor het waarnemen van maan en planeten. Jan van Gastel (november 2014)
Het optimaliseren van een Newtontelescoop Voor het waarnemen van maan en planeten Jan van Gastel (november 2014) Verschil deepsky maan en planeten Maan en planeten veel helderder Waarnemen met de kegeltjes
Nadere informatieDe BinoculaireSummatieFactor en de relevantie voor Deepsky Waarnemingen. Arie Otte 16 November 2013
De BinoculaireSummatieFactor en de relevantie voor Deepsky Waarnemingen Arie Otte 16 November 2013 De voordelen van kijken met twee ogen Two eyes are better than one Phil Harrington Lijkt logisch, maar
Nadere informatieVisueel waarnemen: het voorspellen van de zichtbaarheid van uitgebreide deepskyobjecten 1
Visueel waarnemen: het voorspellen van de zichtbaarheid van uitgebreide deepskyobjecten 1 (door Jan van Gastel) I. Verschillende soorten indices om de zichtbaarheid te voorspellen Het voorspellen van de
Nadere informatieHet ontwerpen van een Newtontelescoop
Het ontwerpen van een Newtontelescoop grootte van de vangspiegel gerelateerde afmetingen Jan van Gastel februari 2002 elangrijkste dimensies D= doorsnee hoofdspiegel 29.90 52.30 L F = brandpuntsafstand
Nadere informatieStappen: A Windows to the Universe Citizen Science Event. windows2universe.org/starcount. 29 Oktober 12 November, 2010
Stappen: WAT heb ik nodig? Pen of potlood Rood licht of een nachtzicht zaklamp GPS, toegang tot het internet of een topografische kaart Uitgeprinte Activiteitengids met het antwoordformulier HOE maak ik
Nadere informatieVisueel waarnemen: Aanpassing van het oog aan het donker 1
Visueel waarnemen: Aanpassing van het oog aan het donker 1 (Jan van Gastel) Zoals iedereen weet, past je oog zich aan het donker aan als je van licht naar donker gaat en omgekeerd. Het eerste noemen we
Nadere informatieKomeetfotografie met eenvoudige apparatuur, een verkorte versie.
Komeetfotografie met eenvoudige apparatuur, een verkorte versie. Peter Bus Inleiding Het oorspronkelijke artikel voor het eerst gepubliceerd in 1985 is nu in verkorte vorm aangepast aan de in de loop der
Nadere informatieMet de Kijker op Jacht, Universum 4, 2004 Door Wouter Verheul
Met de Kijker op Jacht, Universum 4, 2004 Door Wouter Verheul Nu de vakantie weer voorbij is, en de zomer op z'n einde loopt, zijn de Boogschutter en de Schorpioen met het centrum van de Melkweg onder
Nadere informatieBasiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 22 Mei 2019
Basiscursus Sterrenkunde Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 22 Mei 2019 Inhoud van de les Zijn er nog vragen n.a.v. de vorige les? Deze les: Komeet Wirtanen Sterrenhemel waarnemen Telescopen Komeet Wirtanen
Nadere informatiemaksutov telescoop Maksutov telescoop
maksutov telescoop Maksutov telescoop Deze blogpost gaat over de techniek van de Maksutov telescoop via een review van de National Geographic 90/1250 goto telescoop. Lenzen of spiegel? Grofweg onderscheiden
Nadere informatieMONITORING OPSTELLING
MONITORING OPSTELLING De meters hangen aan de zijkant van een woonboot in Utrecht. Utrecht ligt in het midden van het land en is een stad van 300.000 inwoners. De locatie is aangegeven op een DSMP kaart
Nadere informatieMet de Kijker op Jacht, Universum 1, 2006 Door: Jeffrey Bout
Met de Kijker op Jacht, Universum 1, 2006 Door: Jeffrey Bout Dag allemaal! Ook zo genoten van Mars eind vorig jaar? Wij wel! Mooie structuren waren er zichtbaar en sommigen hebben zelfs een heuse zandstorm
Nadere informatieInleiding Astrofysica College 3 10 oktober Ignas Snellen
Inleiding Astrofysica College 3 10 oktober 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Straling, energie en flux Astrofysica: licht, atomen en energie Zwartlichaamstralers (black body) Stralingswetten Een object dat
Nadere informatieDe hobby van Guus Gilein: het visueel waarnemen van veranderlijke sterren en andere deep sky objecten Door Guus Gilein, november 2006
De hobby van Guus Gilein: het visueel waarnemen van veranderlijke sterren en andere deep sky objecten Door Guus Gilein, november 2006 Laat ik mij eerst maar eens voorstellen: ik ben 47 jaar oud, hoofd
Nadere informatieAstronomische hulpmiddelen
Inhoudsopgave Hulpmiddelen Magnitudes... blz. 2 Schijnbare magnitude... blz. 2 Absolute magnitude... blz. 3 Andere kleuren, andere magnitudes... blz. 3 Van B-V kleurindex tot temperatuur... blz. 4 De afstandsvergelijking...
Nadere informatieMelkwegstelsels. Eigenschappen en ruimtelijke verdeling. - morfologie - sterpopulaties - ISM eigenschappen - massa, afmeting en helderheid
Melkwegstelsels Eigenschappen en ruimtelijke verdeling - morfologie - sterpopulaties - ISM eigenschappen - massa, afmeting en helderheid Messier 51, de draaikolknevel, door de jaren heen Lord Rosse (1845)
Nadere informatieJef De Wit 27 april De Messierlijst met een bino
Jef De Wit 27 april 2017 De Messierlijst met een bino Libra 4x22 WA Superview dakkant spotgoedkoop ( 15) geen centrale scherpstelling 16 beeldveld (theorie 17 ) W van Cassiopeia uittredepupil 5,5 mm nog
Nadere informatieVIER JAAR HEMELHELDERHEID METINGEN IN UTRECHT
VIER JAAR HEMELHELDERHEID METINGEN IN UTRECHT Er staat sinds augustus 2009 een meter om de nachtelijke hoeveelheid licht te meten op het dak van een woonboot in Utrecht. het is een SQM_EL van de firma
Nadere informatieHet visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters
Het visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters Kurt Christiaens Augustus 2008 AGC 426 - Perseus Kurt Christiaens Augustus 2008 AGC 1689 - Virgo Het visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters Achtergrond
Nadere informatieKritische kanttekeningen bij het boek Kijk Omhoog! Alles over sterrenkijken en telescopen, van Philippe Mollet en Frank Deboosere
Kritische kanttekeningen bij het boek Kijk Omhoog! Alles over sterrenkijken en telescopen, van Philippe Mollet en Frank Deboosere (door Jan van Gastel) Eindelijk weer eens een uitgebreid boek in de Nederlandse
Nadere informatieInleiding Astrofysica College 2 19 september
Inleiding Astrofysica College 2 19 september 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Wanneer is een ster optimaal zichtbaar? UT = Universal Time = Zonnetijd in Greenwich 21 maart! zon in Lentepunt! UT=12:00! α
Nadere informatieEindpunt van een ster Project voor: middelbare scholieren (profielwerkstuk) Moeilijkheidsgraad: Categorie: Het verre heelal Tijdsinvestering: 80 uur
Eindpunt van een ster Project voor: middelbare scholieren (profielwerkstuk) Moeilijkheidsgraad: Categorie: Het verre heelal Tijdsinvestering: 80 uur Inleiding Dit is een korte inleiding. Als je meer wilt
Nadere informatieVerrekijkers en telescopen bekeken
Verrekijkers en telescopen bekeken Porro kijker Een verrekijker is een hulpmiddel voor het oog Dakkant kijker Oculair Coating is belangrijk Die voorkomt valse reflecties De coating boven is fel oranje
Nadere informatieHoe groot moet mijn vangspiegel zijn? Jan van Gastel
Hoe groot moet mijn vangspiegel zijn? Jan van Gastel Het door de amateur meest gebouwde type telescoop is de Newton-telescoop. Misschien wel de meest gestelde vraag van zelfbouwers van Newton-telescopen
Nadere informatieThema 3 Verrekijkers. astronomische kijker
07-0-005 0: Pagina Verrekijkers Inleiding Om verre voorwerpen beter te kunnen zien, kun je gebruikmaken van verrekijkers. Die zijn er in vele soorten. De astronomische kijker wordt gebruikt voor het bekijken
Nadere informatieALL SKY FOTO'S PROCEDURE
ALL SKY FOTO'S Naast het meten van de zenitluminantie via foto s is het ook mogelijk om van elke locatie de hele hemel te meten. Dit gebeurt via een all sky foto, waarbij de gehele hemel in een locatie
Nadere informatieOpgave 3 De hoofdas is de lijn door het midden van de lens en loodrecht op de lens.
Uitwerkingen 1 Opgave 1 Bolle en holle. Opgave 2 Opgave 3 De hoofdas is de lijn door het midden van de lens en loodrecht op de lens. Opgave 4 Divergente, convergente en evenwijdige. Opgave 5 Een bolle
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hoewel sterren op het eerste gezicht willekeurig verdeeld lijken, zijn ze in werkelijkheid gegroepeerd in collecties van miljarden sterren. Dergelijke eilanden van sterren, in
Nadere informatieDe Messier Marathon 24/02/2012. VVS Scheldeland, 7 september
De Messier Marathon 2007 1 Charles Messier: een korte historiek... 26 juni 1730 (Lorraine)-12 april 1817 (Parijs) Enkele mijlpalen in zijn leven: 1744: Interesse in astronomie (Komeet 1744) 1751: Parijs,
Nadere informatieHet waarnemen van de Eskimonevel vanuit GENT VISUEEL - FOTOGRAFISCH - SPECTROSCOPISCH
Het waarnemen van de Eskimonevel vanuit GENT VISUEEL - FOTOGRAFISCH - SPECTROSCOPISCH VISUEEL Gedurende de sterrenkijkdagen van 3 en 4 maart 2017 waren de weersomstandigheden niet denderend om het talrijk
Nadere informatieEen redelijk grote open sterrenhoop. Waar de sterren aardig uit mekaar staan. In de zoeker is deze duidelijk al te zien.
DeepskyLog waarnemingen M 48 (NGC 2548) Open sterrenhoop in Hydra Een redelijk grote open sterrenhoop. Waar de sterren aardig uit mekaar staan. In de zoeker is deze duidelijk al te zien. M 50 (NGC 2323)
Nadere informatieNAMBIA NAMIBIË sterrenkunde, het perfecte alibi om ver op vakantie te gaan SQM-metingen: - Onguna Tamboti: SQM-meting 21,80 - Madisa: SQM-meting 21,42 - Madisa: SQM-meting 21,61 - Spitzkoppe: SQM-meting
Nadere informatieHandleiding voor het blinken van planetaire nevels
Handleiding voor het blinken van planetaire nevels Een instructie voor het succesvol detecteren van planetaire nevels met een stellair uiterlijk of kleine schijnbare diameter Responsverschillen Welk filter?
Nadere informatieBASIS FOTOGRAFIE BASISBEGRIPPEN
BASIS FOTOGRAFIE In fotografie draait alles om 2 eenvoudige zaken: het beschikbare licht (dat je wil vastleggen als foto op je film of sensor) de lens die je gebruikt om dit licht te manipuleren. Bij het
Nadere informatieRuim 45 jaar ervaring met de Kuttertelescoop. Voordracht voor de Kutterdag 17 september 2016 te Oudenbosch
Ruim 45 jaar ervaring met de Kuttertelescoop Voordracht voor de Kutterdag 17 september 2016 te Oudenbosch De indeling van de lezing: 1 e Waar begin je aan? 2 e De 11cm Kutter en zijn eigenschappen 3 e
Nadere informatieInleiding Astrofysica Tentamen 2009/2010: antwoorden
Inleiding Astrofysica Tentamen 2009/200: antwoorden December 2, 2009. Begrippen, vergelijkingen, astronomische getallen a. Zie Kutner 0.3 b. Zie Kutner 23.5 c. Zie Kutner 4.2.6 d. Zie Kutner 6.5 e. Zie
Nadere informatieTENTAMEN INLEIDING ASTROFYSICA WOENSDAG 14 DECEMBER,
TENTAMEN INLEIDING ASTROFYSICA WOENSDAG 14 DECEMBER, 14.00-17.00 LEES ONDERSTAANDE IN DETAIL: DIT TENTAMEN OMVAT VIER OPGAVES OPGAVE 1: 2.5 PUNTEN OPGAVE 2: 2.5 PUNTEN OPGAVE 3: 2.5 PUNTEN OPGAVE 4: 2.5
Nadere informatieTelescopen > Catadioptrisch Spiegel /lens > Meade > Meade ETX > Meade ETX-90 Observer. Robtics
Telescopen > Catadioptrisch Spiegel /lens > Meade > Meade ETX > Model: - Artikel: Fabrikant: Meade Meade ETX-90 observer Meade ETX-90 observer Portable Observatory De ideale beginners (reis) telescoop
Nadere informatieHet diafragma nader te bekijken als hulpmiddel voor het doseren van licht. Kennis uit te wisselen over het natuurkundig gedrag van (kunst) licht
Doelstelling Het diafragma nader te bekijken als hulpmiddel voor het doseren van licht Kennis uit te wisselen over het natuurkundig gedrag van (kunst) licht Toepassen van die kennis in de praktijk Het
Nadere informatie(c) Alle rechten voo. Cursus Praktische Sterrenkunde 2015 Deel 2
(c) Alle rechten voo Cursus Praktische Sterrenkunde 2015 Deel 2 Cursus Praktische Sterrenkunde LES 1: 18 November (Jan Vanautgaerden) Wat is er aan de (sterren)hemel te zien? Sterrenbeelden, Welke ster
Nadere informatieTentamen Optica. 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur
Tentamen Optica 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur Zet je naam en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 8 opgaven eerst eens door. De opgaven kunnen in willekeurige volgorde gemaakt
Nadere informatieSterren en sterevolutie Edwin Mathlener
Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener Kosmische raadselen? Breng ze in voor de laatste les! Mail uw vragen naar info@edwinmathlener.nl, o.v.v. Sonnenborghcursus. Uw vragen komen dan terug in de laatste
Nadere informatieUitwerkingen Hoofdstuk 2 Licht
Uitwerkingen Hoofdstuk 2 Licht Verkennen I a. Teken het gebouw met de zon in de tekening. De stand van de zon bepaalt waar de schaduw terecht komt. b. Een platte tekening. Jij staat voor de spiegel, de
Nadere informatieOvervloeimodi. Foto verouderen Schilderachtig Portret
Overvloeimodi Foto verouderen Schilderachtig Portret Overvloeimodi Overvloeimodi Overvloeimodi zorgen ervoor dat lagen met elkaar in wisselwerking staan en doen simpelweg wat de naam al aangeeft: in elkaar
Nadere informatieHoe meten we STERAFSTANDEN?
Hoe meten we STERAFSTANDEN? Frits de Mul voor Cosmos Sterrenwacht nov 2013 Na start loopt presentatie automatisch door 1 Hoe meten we STERAFSTANDEN? 1. Afstandsmaten in het heelal 2. Soorten sterren 3.
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Technische Natuurkunde Tentamen Golven & Optica 3AA70 Dinsdag 23 juni 2009 van 14.00 tot 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s met
Nadere informatieClear Skies Atlas voor de Hickson Catalogus of Compact Galaxy Groups (review door Jan van Gastel)
Clear Skies Atlas voor de Hickson Catalogus of Compact Galaxy Groups (review door Jan van Gastel) Figuur 1: Clear Skies website Al enige tijd kunnen waarnemers van deepskyobjecten en carbonsterren via
Nadere informatieStapelgek in 42 stappen
Stapelgek in 42 stappen Een stap voor stap beschrijving van het maken van een simpele stack met DeepSkyStacker met eenvoudige nabewerking in Photoshop Download en installeer het gratis programma DeepSkyStacker
Nadere informatieTelescopen. N.G. Schultheiss
1 Telescopen N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module volgt op de module Lenzen of Lenzen slijpen. Deze module wordt vervolgd met de module Telescopen gebruiken. Je kunt met na deze module een telescoop
Nadere informatieWaarnemen onder een donkere hemel: ervaringen in Midden en Zuid Frankrijk
Waarnemen onder een donkere hemel: ervaringen in Midden en Zuid Frankrijk (Jan van Gastel) Zoals ondertussen wel uit mijn artikelen over het visueel waarnemen van deepskyobjecten duidelijk zal zijn geworden,
Nadere informatieInleiding Astrofysica College 2 15 september 2014 13.45 15.30. Ignas Snellen
Inleiding Astrofysica College 2 15 september 2014 13.45 15.30 Ignas Snellen Samenvatting College 1 Behandelde onderwerpen: Sterrenbeelden; dierenriem; planeten; prehistorische sterrenkunde; geocentrische
Nadere informatieDigitale fotografie onder water
Digitale fotografie onder water Digitale fotografie wordt meer en meer bereikbaar voor de gewone duiker (Jan-met-de- Cap). Dit komt omdat veel camera merken goed geprijsde onderwaterhuizen leveren voor
Nadere informatieFACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN. Opleiding Technische Natuurkunde TENTAMEN
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN Opleiding Technische Natuurkunde TENTAMEN Vak : Inleiding Optica (19146011) Datum : 9 november 01 Tijd : 8:45 uur 1.15 uur Indien U een onderdeel van een vraagstuk
Nadere informatieTelescopen > Catadioptrisch Spiegel /lens > Sky-Watcher Mak-Newton > Sky-Watcher 190mm mak newton op NEQ6PRO complete fotoset
op NEQ6PRO complete Model: - Artikel: Fabrikant: Sky-Watcher Een compleet Robtis astrofotografisch syteem van zeer goede kwaliteit! 19cm Sky-Watcher Maksutov Newton F5, 2 op Sky-Watcher NEQ6PRO montering
Nadere informatieFRED'S 200 PLANETAIRE NEVELS. WGAS donderdag 18 oktober 2018 Jef De Wit - Tom Corstjens
FRED'S 200 PLANETAIRE NEVELS WGAS donderdag 18 oktober 2018 Jef De Wit - Tom Corstjens WIE IS FRED? Fred Hissink 1979: start met astronomie 2006-2008: PR-functionaris Benelux voor William Optics (Polaris)
Nadere informatieBELICHTING(SDRIEHOEK)
BELICHTING(SDRIEHOEK) Wat je moet weten om foto s te maken Objectief, vereniging voor vrijetijdsfotografie 19 september 2017, Paul van der Zwan 2 INHOUD Werking camera Diafragma Sluitertijd ISO De belichtingsdriehoek
Nadere informatieVoor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag
19 x 13 x 19 x 1,5 mm 0,57 314,00 324,00 344,00 364,00 20 x 15 x 20 x 1,5 mm 0,61 314,00 324,00 344,00 364,00 25 x 15 x 25x 2 mm 0,96 227,00 237,00 257,00 277,00 10 x 20 x 10 x 2 mm 0,56 227,00 237,00
Nadere informatieSterren kijken met een verrekijker
Sterren kijken met een verrekijker Sterren kijken met een verrekijker Inleiding Sterren kijken met een verrekijker wordt nogal eens onderschat. Er wordt vaak gedacht dat een verrekijker niet aan een telescoop
Nadere informatieSupernova SN2014J in M82 gefotografeerd door VSRUG leden.
Supernova SN2014J in M82 gefotografeerd door VSRUG leden. Hugo Van den Broeck Supernovae oefenen een aantrekkingskracht uit op de astrofotografen van de VSRUG. Vorig jaar werd supernova SN2013am in M65
Nadere informatieBig Bang ontstaan van het heelal
Big Bang ontstaan van het heelal Alfred Driessen Amsterdam A.Driessen@utwente.nl 910-heelal.ppt slide 1 datum: 2 oktober 2009 A. Driessen@utwente.nl ESO's Very Large Telescope (VLT) 910-heelal.ppt slide
Nadere informatiePraktische Sterrenkunde H o o r c o l l e g e A r t i s
Praktische Sterrenkunde H o o r c o l l e g e A r t i s Introductie Docent: Henk Hoekstra email: hoekstra@strw.leidenuniv.nl kamer 457 tel: 071-5275594 website: http://www.strw.leidenuniv.nl/~hoekstra/practicum
Nadere informatieWilliam Optics. De Black Lady. een veelzijdige apochromaat. Nieuwsbrief 8, jaargang 2, juni-juli Jan Adelaar & Fred Hissink
William Optics Nieuwsbrief 8, jaargang 2, juni-juli 2007 De Black Lady Jan Adelaar & Fred Hissink een veelzijdige apochromaat De Zenithstar 110 triplet APO staat al een tijdje op het leveringsprogramma
Nadere informatieNEDERLANDSE KOMETEN VERENIGING. Handleiding voor het schatten van de visuele helderheid van een komeet volgens de Sidgwick-methode. E.P.
NEDERLANDSE KOMETEN VERENIGING Handleiding voor het schatten van de visuele helderheid van een komeet volgens de Sidgwick-methode E.P. Bus Voorwoord De Nederlandse Kometen Vereniging (voorheen de Werkgroep
Nadere informatieTest 10x50 verrekijkers voor astronomisch deepsky gebruik
Test 10x50 verrekijkers voor astronomisch deepsky gebruik Dit is een praktische test van 10x50 verrekijkers uit het hogere en top-segement op deepsky objecten. Patrick Duis, Hooge Mierde Pentax, Fujinon,
Nadere informatieHet Heelal. N.G. Schultheiss
1 Het Heelal N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module volgt op de module De hemel. Deze module wordt vervolgd met de module Meten met een Telescoop. Uiteindelijk kun je met de opgedane kennis een telescoop
Nadere informatieExamen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 13 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Examen VWO 015 tijdvak 1 woensdag 13 mei 13.30-16.30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 17 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen. Voor elk
Nadere informatieFRED'S 200 PLANETAIRE NEVELS. Deepskydag 2018 Almere Jef De Wit - Tom Corstjens
FRED'S 200 PLANETAIRE NEVELS Deepskydag 2018 Almere Jef De Wit - Tom Corstjens WIE IS FRED? Fred Hissink 1979: start met astronomie 2006-2008: PR-functionaris Benelux voor William Optics (Polaris) 2008-2013:
Nadere informatieM A C R O fotografie
Macrofotografie M A C R O fotografie wat is macrofotografie welke lens sluitertijd diafragma en bokeh scherpte/diepte verlichting A F S P R AA K negatief = beeldsensor = full frame full frame (ff) = 24
Nadere informatieFaculteit Biomedische Technologie Tentamen OPTICA (8N040) 16 augustus 2012, 9:00-12:00 uur
Faculteit Biomedische Technologie Tentamen OPTICA (8N040) 16 augustus 2012, 9:00-12:00 uur Opmerkingen: 1) Lijsten met de punten toegekend door de corrector worden op OASE gepubliceerd. De antwoorden van
Nadere informatieAvontuurlijke ruimtestages. 6 dagen / 5 nachten (van dag 1 om 17 u. tot en met dag 6 om 15 u.)
Euro Space Center 15/12/2013 1/5 ACTIVITEITENPROGRAMMA Astronomiestage 6 dagen - 5 nachten Duur 6 dagen / 5 nachten (van dag 1 om 17 u. tot en met dag 6 om 15 u.) Timing n Dag 1 17.00 u : Aankomst / onthaal
Nadere informatieBeginnen met sterren kijken
Beginnen met sterren kijken Een gids voor kinderen Waar begin je en hoe vind je de beste sterrenkijker in het steeds maar meer uitgebreide telescopenbos wat je op internet kan vinden. Geen eenvoudige opgave,
Nadere informatieHandleiding Visuele deep sky sterrenkunde
Handleiding Visuele deep sky sterrenkunde Jeffrey Bout 2006 Handleiding visuele deep sky sterrenkunde, pagina 1 Inhoudsopgave Inleiding...3 Hoofdstuk 1: Soorten deep sky objecten...4 Sterren...5 Dubbelsterren...6
Nadere informatieStereigenschappen uit waarnemingen van eclipsveranderlijken. Hendrik Vandenbruaene Volkssterrenwacht Beisbroek Feb 2011
Stereigenschappen uit waarnemingen van eclipsveranderlijken Hendrik Vandenbruaene Volkssterrenwacht Beisbroek Feb 2011 Situering bedekkingsveranderlijken Bedekkingsveranderlijken principe Dubbelstersystemen
Nadere informatieSterren en sterevolutie Edwin Mathlener
Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener 100 000 lichtjaar convectiezone stralingszone kern 15 miljoen graden fotosfeer 6000 graden Kernfusie protonprotoncyclus E=mc 2 Kernfusie CNO-cyclus Zichtbare
Nadere informatiePeriodiek systeem voor amateurastronomen. Guido Gubbels
Periodiek systeem voor amateurastronomen Guido Gubbels Urania, WGAS, 27 sep 2018 Astronomie Sedert 1981 Visueel waarnemen Verenigingsleven 1981 - LVSW 1981 - VVS 1982 1995: JVS-VVS Triangulum 1989-2004:
Nadere informatieBasiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 8 Mei 2019
Basiscursus Sterrenkunde Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 8 Mei 2019 Deze les Zijn er nog vragen n.a.v. de vorige les? Deze les: Ontstaan zonnestelsel De Zon Ons zonnestelsel binnen het sterrenstelsel
Nadere informatiehoofdstuk 5 Lenzen (inleiding).
hoofdstuk 5 Lenzen (inleiding). 5.1 Drie soorten lichtbundels Als lichtstralen een bundel vormen kan dat op drie manieren. 1. een evenwijdige bundel. 2. een convergerende bundel 3. een divergerende bundel.
Nadere informatiehoofdstuk 5 Lenzen (inleiding).
hoofdstuk 5 Lenzen (inleiding). 5.1 Drie soorten lichtbundels Als lichtstralen een bundel vormen kan dat op drie manieren. 1. een evenwijdige bundel. 2. een convergerende bundel 3. een divergerende bundel.
Nadere informatieSENSOR op stof en vlekken controleren
SENSOR op stof en vlekken controleren Camera: Jpeg. Om sneller te kunnen kijken op de computer. ISO op 100. Brandpuntsafstand 50 mm of meer. Scherpinstelling op handmatig (MF). a. Effen wit vel: Scherpstelling
Nadere informatie6,5. Werkstuk door een scholier 1826 woorden 27 november keer beoordeeld. Natuurkunde. De Dierenriem
Werkstuk door een scholier 1826 woorden 27 november 2001 6,5 79 keer beoordeeld Vak Natuurkunde De Dierenriem Er is veel onderzoek gedaan aan het ontstaan van de dierenriem. Eén van de theorieën wijst
Nadere informatieZwakke centrale coherentie en de Van Hiele niveaus
Zwakke centrale coherentie en de Van Hiele niveaus Michiel Klaren 2015-04-22 Inhoud Autisme Spectrum Stoornissen Zwakke centrale coherentie Niveautheorie van Van Hiele Onderzoeksvraag Bevindingen Conclusie
Nadere informatieSterrenkunde Praktikum 1 Fouten en fitten
Sterrenkunde Praktikum 1 Fouten en fitten Paul van der Werf 12 februari 2008 1 Inleiding In de sterrenkunde werken we vaak met zwakke signalen, of met grote hoeveelheden metingen van verschillende nauwkeurigheid.
Nadere informatieHL 204 HL 207 HL 214 HL 226/228
HL 204 HL 207 HL 214 HL 226/228 Inleiding Astrofysica College 3 28 september 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen Astrofysica: licht, atomen en energie Zwartlichaamstralers (black body) Stralingswetten 1. Vrije
Nadere informatieSterrenstelsels en kosmologie
Sterrenstelsels en kosmologie Inhoudsopgave Ons eigen melkwegstelsel De Lokale Groep Sterrenstelsels Structuur in het heelal Pauze De geschiedenis van het heelal Standaard big bang theorie De toekomst
Nadere informatieHoe meten we STERAFSTANDEN?
Hoe meten we STERAFSTANDEN? (soorten sterren en afstanden) Frits de Mul Jan. 2017 www.demul.net/frits 1 Hoe meten we STERAFSTANDEN? (soorten sterren en afstanden) 1. Afstandsmaten in het heelal 2. Soorten
Nadere informatieWinter driemaandelijks tijdschrift
Winter 2001 driemaandelijks tijdschrift 24 Zichtbaarheid van deepskyobjecten De geschiedenis van de deepsky Den driepoot Astrofotografiedag Astroreis Barcelonnette Waarnemen in Bretagne De Bortleschaal
Nadere informatieHOVO cursus Kosmologie
HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 Groot Historische inleiding
Nadere informatiedoor: Wouter Verheul Jupiter
universum3-2006.qxp 05-06-06 14:09 Page 38 38 UniVersum 3 2006 door: Wouter Verheul De Zomer is weer in aantocht, en veel mensen kijken uit naar de wat aangenamere temperaturen. Voor de waarnemers onder
Nadere informatieDe Melkweg. Schijfvormig stelsel van sterren en gas. Wij zitten in die schijf en zien daardoor een band aan de hemel
De Melkweg Schijfvormig stelsel van sterren en gas Wij zitten in die schijf en zien daardoor een band aan de hemel De hemelbol geeft een 2-D beeld: hoe de 3-D structuur te bepalen? Nodig: (relatieve) AFSTANDEN!
Nadere informatieD h = d i. In deze opgave wordt de relatie tussen hoekmaat en afstand uitgerekend in een vlak expanderend heelal.
12 De hoekafstand In een vlak, statisch, niet expanderend heelal kan men voor een object met afmeting d op grote afstand D (zodat D d) de hoek i berekenen waaronder men het object aan de hemel ziet. Deze
Nadere informatieSTERREN EN MELKWEGSTELSELS
STERREN EN MELKWEGSTELSELS 5. Piet van der Kruit Kapteyn Astronomical Institute University of Groningen the Netherlands Voorjaar 2007 Outline Differentiële rotatie Massavedeling Ons Melkwegstelsel ontleent
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1
Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1494 woorden 8 april 2014 7,8 97 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Systematische natuurkunde Grootheden en eenheden Kwalitatieve
Nadere informatie