Het visueel. waarnemen. van. faint fuzzies. Jan van Gastel 14 maart 2013
|
|
- Hanne Koning
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het visueel waarnemen van faint fuzzies Jan van Gastel 14 maart 2013
2 Wat bepaalt de zichtbaarheid van faint fuzzies? Kenmerken object (helderheid, grootte) Telescoop (aperture, vergroting) Contrast met achtergrond Oog en hersenen
3 Basisbegrippen Achtergrondhelderheid: in magnitude per vierkante boogseconde Oppervlaktehelderheid : magnitude per vierkante boogseconde Contrast: verschil tussen achtergrondhelderheid en oppervlaktehelderheid (A-O)/A Drempelwaarde contrast: nog net waarneembaar contrast Geïntegreerde magnitude: totale hoeveelheid licht die ons bereikt, ongeacht de grootte van het object Grensmagnitude: zwakste ster te zien met blote oog onder bepaalde omstandigheden Uittreepupil: cirkelvormig deel in centrum oculair waar al het licht door in het oog komt. Diameter uittreepupil is: diameter objectief/vergroting (afgekort: D/V)
4 Wat bepaalt eigenlijk de helderheid van het beeld? Achtergrondhelderheid, dus ook de lichtvervuiling Uittreepupil Dus: bij een gegeven achtergrondhelderheid (donkerte) bepaalt de uittreepupil de helderheid van het beeld: Hoe kleiner de uittreepupil, hoe donkerder Volgens formule D/V, geeft bij eenzelfde vergroting een telescoop met groter objectief dus een helderder beeld dan een telescoop met een kleiner objectief
5 Achtergrondhelderheid: voorbeelden (gemeten met de Sky Quality Meter) Camping Franse Alpen: 21.7 Oregon starparty: 21.9 Col D Izoard, (Franse Alpen): 21.8 Morvan: (Midden Frankrijk) 21.6 Lauwersoog: 21.3 Starparty Wateren (Drente): 21.4 Palingbeek (Zuidwest België): 20.1 Bij mij thuis (Huizen): 19.7 Amersfoort: 18.6 Maximum: ongeveer 22.0
6 Grensmagnitude Zwakst zichtbare ster Voor een bepaalde persoon: dus subjectief Op een bepaalde plaats Onder bepaalde omstandigheden Na aanpassing aan donker Perifeer waargenomen
7 Relatie Achtergrondhelderheid en grensmagnitude blote oog
8
9 oppervlaktehelderheid Kenmerk van uitgebreide objecten Te berekenen uit magnitude en afmetingen: O=M+2.5log(2827*la*ka) in mag/boogsec^2 - M = geïntegreerde magnitude - la, ka = korte en lange as object in boogmin. - O = oppervlaktehelderheid
10 De telescoop
11 Wat doen we eigenlijk met een telescoop? Licht verzamelen Vergroten Allebei meer, naargelang het objectief groter is
12 Licht verzamelen Formule: 2.5*log(A2*0.7/72) Magnitudewinst t/o blote oog, met oog/uittreepupil van 7 millimeter (A=aperture)
13 Vergroten (1) Object groter (hoekgrootte) Uittreepupil kleiner Licht uitgesmeerd Donkerder beeldveld Formule verdonkering: Voorbeeld 2.5*log(61.25/U2) Achtergrondhelderheid: 20.6 Uittrepupupil: 2 mm. Verdonkering: 2.5*log(61.25/2^2)= 2.96 (U=uittreepupil) Donkerte in oculair: = 23.6
14 Vergroten (2) Zwakkere sterren zichtbaar Zwakkere uitgebreide objecten zichtbaar Door verschillende mechanismen
15 Vergroten op sterren (1) Achtergrondlicht wordt uitgesmeerd Uittreepupil wordt Kleiner Achtergrond wordt donkerder Sterlicht niet uitgesmeerd, ster blijft puntbron Ster blijft even helder Verhoging contrast ster-achtergrond zwakkere sterren zichtbaar
16 Vergroten op sterren (2) Voordeel van een grote telescoop Vangt meer licht, zwakkere sterren zichtbaar
17 Vergroten op uitgebreide objecten (1) Achtergrondlicht wordt uitgesmeerd Uittreepupil wordt kleiner Objectlicht wordt uitgesmeerd Achtergrond en object worden in dezelfde mate donkerder geen verhoging van het contrast
18 Vergroten op uitgebreide objecten (2) Object wordt groter (hoekgrootte) Object beter zichtbaar Achtergrond en object worden allebei donkerder Object slechter zichtbaar Tegengestelde effecten Vergroting maakt tegelijkertijd het object beter en slechter zichtbaar
19 Vergroten op uitgebreide objecten (3) Zoeken naar een optimale vergroting Object groot genoeg voor oplossend vermogen van oog Achtergrond en object nog niet te donker om het object te kunnen waarnemen Optimum detection magnification
20 Vergroten op uitgebreide objecten (4) Voordeel van een grote telescoop Vangt meer licht Grotere uittreepupil bij dezelfde vergroting Lichtere achtergrond (en object) Zwakkere objecten zichtbaar Lager contrast zichtbaar Meer objecten zichtbaar
21 Moet je veel vergroten op faint fuzzies? Als je kleine objecten en details in objecten wilt zien wel: Resolutie staafjes maar graad in donkere omstandigheden (bij licht ongeveer 1 boogminuut) Dus vergroten tot datgene wat je wilt zien minimaal zo groot is. Voorbeelden: kleine stelesels uit Arp catalogus NGC 604, neveltje in M33 Bij veel vergroten is goede optiek van belang
22 Het oog
23 Het netvlies
24 Kegeltjes en staafjes
25 Verdeling kegeltjes en staafjes in het netvlies Meeste kegeltjes in het centrum Meeste staafjes naast het centrum
26 Omdat de meeste staafjes niet in het centrum van het netvlies zitten: perifeer waarnemen (= net naast het object kijken) Doe je dus met de staafjes Gevoeligst ongeveer 15 in de richting van je neus Geen kleuren Lage resolutie, dus geen kleine details Zeer gevoelig voor beweging
27 Pas bij perifeer waarnemen op voor het Troxler effect Het verdwijnen van objecten aan de rand van het beeldveld als je 'gefixeert' perifeer kijkt. Vooral bij kleine objecten en laag contrast (dus juist bij de objecten die we willen zien) Veroorzaakt door aanpassing van visuele neuronen Hoef je niet eens echt ernstig voor te staren, omdat de staafjes een vrij groot receptive field hebben Kijk dus iets rond in je beeldveld
28 Het Troxler effect De ring verdwijnt als je De stip fixeert
29 Beweging van de telescoop Soms geschikt om na te gaan of je een object wel of niet ziet Ongeschikt om fijne details waar te nemen.
30 Aanpassing aan donker en aangepast blijven aan donker Goed aanpassen aan donker is zeer Belangrijk! Vermijden van licht tijdens waarnemen is net zo belangrijk!
31 Aanpassing aan donker en aan licht Tempo aanpassing Aan donker: relatief langzaam Aan licht: relatief snel Wat past zich aan? Pupildiameter Kegeltjes en staafjes Neurale processen
32 Snelheid aanpassing aan donker en aan licht
33 Aanpassing diameter oogpupil Maximum diameter ongeveer 7 mm Grote individuele verschillen Max. diameter neemt af met leeftijd Bij vrouwen ander verloop dan bij mannen Bij jongeren ander verloop dan bij ouderen Bij gebruik telescoop alleen van belang bij lage vergrotingen
34 Aanpassing staafjes en kegeltjes
35 Waarom alles zwart als je net buiten in het donker komt? Kegeltjes stoppen ermee vanwege onvoldoende licht Staafjes zijn nog niet klaar om het over te nemen
36 Donkeraanpassing van staafjes Opbouw van Rhodopsine. Hierbij is vitamine A zeer belangrijk Rhodopsine is zeer lichtgevoelig en wordt o.i.v. licht afgebroken Opbouw gaat langzaam Afhankelijk van hoeveelheid licht waar men vandaan komt (initiële aanpassing)
37 Effect van verlichting waaruit men komt op donkeraanpassing 1: Fel zonlicht 5: zonsondergang bij bewolkt weer
38 Herstel donkeraanpassing na verlichting Afhankelijk van Hoeveelheid licht waaraan men is blootgesteld Tijd die men in het licht heeft doorgebracht Kleur van het licht
39 Effect duur verlichting op donkeraanpassing Zelfs kortdurende verlichting heeft dus effect Als je een tijdje binnen gaat zitten kun je opnieuw beginnen met aanpassen
40 Verdere aanpassing in oculair bij hoge vergroting, na aanpassing aan donker Bij lichtvervuiling Zonder lichtvervuiling Achtergrondhelderheid
41 Verlichting tijdens waarnemen Experimenten Literatuur 1. Rood licht 2. Zo zwak mogelijk 3. Zo kort mogelijk Na 15 seconden zwak rood licht: seconden voor heraanpassing Na 15 seconden zwak wit licht seconden
42 Lessen uit voorafgaande Niet teveel in het licht voorafgaand aan waarneemsessie Gebruik zeer zwak rood licht Gebruik dat zeer weinig en zeer kortstondig Meeste rode lampjes zijn veel te fel en veel te vaak gebruikt Gebruik als je moet lezen grote letters, je hebt dan minder licht nodig Scherm je ogen af tegen strooilicht: donkere lap Kijk langdurig in het oculair ter aanpassing Houdt (heldere) sterren buiten beeld: klein beeldveld Bereid je goed voor, zodat je niet vaak licht nodig hebt
43 Oog en hersenen
44 oog en hersenen
45 Fantasie en werkelijkheid Onze hersenen proberen informatie begrijpelijk te maken Door vergelijking met iets wat bekend is. Dat speelt vooral als er onduidelijkheid is, dus op de grens van het waarnemingsvermogen
46 Grens van waarneming en subliminal perception Zien we (detail in) een object wel of niet? Mogelijke antwoorden: Ja Weet niet Nee Als mensen ja of nee moeten zeggen: meer goed dan fout Je weet (dus) meer dan je denkt dat je weet
47 Wel of niet vooraf kijken wat te zien is? Ja: weet wat je kunt verwachten Nee: Weet niet wat je kunt verwachten Weet dus precies waar je wat zoekt Kans groter dat je het object of detail in object, ziet Kans groter dat je object of detail in object niet ziet Kans groter dat je iets waarneemt dat er echt is? Minder kans op fantasie? Kans groter op fantasie?
48 Kun je echt NIETS vooraf weten?
49 Dank voor uw aandacht
Visueel waarnemen. De rol van achtergrondhelderheid, vergroting en aperture. Jan van Gastel. augustus, 2006
Visueel waarnemen De rol van achtergrondhelderheid, vergroting en aperture Jan van Gastel augustus, 2006 Deepsky objecten Puntbronnen: sterren Uitgebreide objecten: galaxies, planetaire nevels etc. Gerelateerde
Nadere informatieVisueel waarnemen. De rol van achtergrondhelderheid, contrast, vergroting en aperture. Jan van Gastel. december, 2006
Visueel waarnemen De rol van achtergrondhelderheid, contrast, vergroting en aperture Jan van Gastel december, 2006 Deepsky objecten Puntbronnen: sterren Uitgebreide objecten: galaxies, planetaire nevels
Nadere informatieVisueel waarnemen: de zichtbaarheid van uitgebreide deepskyobjecten (door Jan van Gastel)
Visueel waarnemen: de zichtbaarheid van uitgebreide deepskyobjecten (door Jan van Gastel) 1. Inleiding In het eerste artikel over de zichtbaarheid van deepskyobjecten hebben we vooral gesproken over de
Nadere informatieHet visueel waarnemen van sterrenstelsels uit de Atlas of Peculiar Galaxies, van Halton Arp 1. (door Jan van Gastel)
Het visueel waarnemen van sterrenstelsels uit de Atlas of Peculiar Galaxies, van Halton Arp 1. (door Jan van Gastel) Er bestaan veel lijsten met waar te nemen deepskyobjecten. De bekendst is wel de uit
Nadere informatieSterrenkunde met de verrekijker
Sterrenkunde met de verrekijker Jan van Gastel Jan (juni van 2018) Gastel December 2009 Waarnemen van de sterrenhemel kan op veel manieren 1. Met het blote oog - de melkweg - sterrenbeelden - meteoren
Nadere informatieVisueel waarnemen: Achtergrondhelderheid, oplossend vermogen en contrastgevoeligheid van het menselijk oog. (door Jan van Gastel)
Visueel waarnemen: Achtergrondhelderheid, oplossend vermogen en contrastgevoeligheid van het menselijk oog. (door Jan van Gastel) Hoe donkerder de hemelachtergrond, hoe beter lichtzwakke zwakke objecten
Nadere informatieHet visueel waarnemen van deepskyobjecten: achtergrondhelderheid, grensmagnitude en vergroting 1 door Jan van Gastel
Het visueel waarnemen van deepskyobjecten: achtergrondhelderheid, grensmagnitude en vergroting 1 door Jan van Gastel 1. Inleiding Als je met het blote oog naar een heldere sterrenhemel kijkt hangt het
Nadere informatieVisueel waarnemen: Aanpassing van het oog aan het donker 1
Visueel waarnemen: Aanpassing van het oog aan het donker 1 (Jan van Gastel) Zoals iedereen weet, past je oog zich aan het donker aan als je van licht naar donker gaat en omgekeerd. Het eerste noemen we
Nadere informatieHet optimaliseren van een Newtontelescoop Voor het waarnemen van maan en planeten. Jan van Gastel (november 2014)
Het optimaliseren van een Newtontelescoop Voor het waarnemen van maan en planeten Jan van Gastel (november 2014) Verschil deepsky maan en planeten Maan en planeten veel helderder Waarnemen met de kegeltjes
Nadere informatieVerrekijkers en telescopen bekeken
Verrekijkers en telescopen bekeken Porro kijker Een verrekijker is een hulpmiddel voor het oog Dakkant kijker Oculair Coating is belangrijk Die voorkomt valse reflecties De coating boven is fel oranje
Nadere informatieIn voor een uitdaging voor de zomervakantie? Zoek de Palomars! Jan van Gastel
In voor een uitdaging voor de zomervakantie? Zoek de Palomars! Jan van Gastel Bij de SSA zijn de afgelopen paar jaar flinke telescopen gebouwd. En met flink bedoel ik dan met spiegels van 30 centimeter
Nadere informatieClear Skies Atlas voor de Hickson Catalogus of Compact Galaxy Groups (review door Jan van Gastel)
Clear Skies Atlas voor de Hickson Catalogus of Compact Galaxy Groups (review door Jan van Gastel) Figuur 1: Clear Skies website Al enige tijd kunnen waarnemers van deepskyobjecten en carbonsterren via
Nadere informatieStappen: A Windows to the Universe Citizen Science Event. windows2universe.org/starcount. 29 Oktober 12 November, 2010
Stappen: WAT heb ik nodig? Pen of potlood Rood licht of een nachtzicht zaklamp GPS, toegang tot het internet of een topografische kaart Uitgeprinte Activiteitengids met het antwoordformulier HOE maak ik
Nadere informatieDe hobby van Guus Gilein: het visueel waarnemen van veranderlijke sterren en andere deep sky objecten Door Guus Gilein, november 2006
De hobby van Guus Gilein: het visueel waarnemen van veranderlijke sterren en andere deep sky objecten Door Guus Gilein, november 2006 Laat ik mij eerst maar eens voorstellen: ik ben 47 jaar oud, hoofd
Nadere informatieGebruik module 1 bij het beantwoorden van de vragen. Indien je het antwoord hierin niet kunt vinden dan mag je andere bronnen gebruiken.
Science+ leerjaar 1 module: het oog 4 x 45 min, werk in duo s. vragenblad Gebruik module 1 bij het beantwoorden van de vragen. Indien je het antwoord hierin niet kunt vinden dan mag je andere bronnen gebruiken.
Nadere informatieKomeetfotografie met eenvoudige apparatuur, een verkorte versie.
Komeetfotografie met eenvoudige apparatuur, een verkorte versie. Peter Bus Inleiding Het oorspronkelijke artikel voor het eerst gepubliceerd in 1985 is nu in verkorte vorm aangepast aan de in de loop der
Nadere informatieHet ontwerpen van een Newtontelescoop
Het ontwerpen van een Newtontelescoop grootte van de vangspiegel gerelateerde afmetingen Jan van Gastel februari 2002 elangrijkste dimensies D= doorsnee hoofdspiegel 29.90 52.30 L F = brandpuntsafstand
Nadere informatieMet de Kijker op Jacht, Universum 4, 2004 Door Wouter Verheul
Met de Kijker op Jacht, Universum 4, 2004 Door Wouter Verheul Nu de vakantie weer voorbij is, en de zomer op z'n einde loopt, zijn de Boogschutter en de Schorpioen met het centrum van de Melkweg onder
Nadere informatieDe BinoculaireSummatieFactor en de relevantie voor Deepsky Waarnemingen. Arie Otte 16 November 2013
De BinoculaireSummatieFactor en de relevantie voor Deepsky Waarnemingen Arie Otte 16 November 2013 De voordelen van kijken met twee ogen Two eyes are better than one Phil Harrington Lijkt logisch, maar
Nadere informatieHet visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters
Het visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters Kurt Christiaens Augustus 2008 AGC 426 - Perseus Kurt Christiaens Augustus 2008 AGC 1689 - Virgo Het visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters Achtergrond
Nadere informatieEindpunt van een ster Project voor: middelbare scholieren (profielwerkstuk) Moeilijkheidsgraad: Categorie: Het verre heelal Tijdsinvestering: 80 uur
Eindpunt van een ster Project voor: middelbare scholieren (profielwerkstuk) Moeilijkheidsgraad: Categorie: Het verre heelal Tijdsinvestering: 80 uur Inleiding Dit is een korte inleiding. Als je meer wilt
Nadere informatieSamenspel. Anatomie oog, lenzen, gele vlek, kegels / staafje 17.2 behind blue eyes
HFST 17 Samenspel Samenspel 17.1 Een ogenblik Anatomie oog, lenzen, gele vlek, kegels / staafje 17.2 behind blue eyes Hersenen, ganglioncellen, bipolairecellen, zichtbaar licht 17.3 Zie je wat je ziet?
Nadere informatieMet de Kijker op Jacht, Universum 1, 2006 Door: Jeffrey Bout
Met de Kijker op Jacht, Universum 1, 2006 Door: Jeffrey Bout Dag allemaal! Ook zo genoten van Mars eind vorig jaar? Wij wel! Mooie structuren waren er zichtbaar en sommigen hebben zelfs een heuse zandstorm
Nadere informatieNEDERLANDSE KOMETEN VERENIGING. Handleiding voor het schatten van de visuele helderheid van een komeet volgens de Sidgwick-methode. E.P.
NEDERLANDSE KOMETEN VERENIGING Handleiding voor het schatten van de visuele helderheid van een komeet volgens de Sidgwick-methode E.P. Bus Voorwoord De Nederlandse Kometen Vereniging (voorheen de Werkgroep
Nadere informatieinh oud 1. Inleiding 3 2. Kijken en zien 4 3. Proefjes 4. Hoogte, breedte en diepte 5. Gefopt door licht en donker 6. Gefopt door schuine lijnen
Je ogen bedrogen inhoud 1. Inleiding 3 2. Kijken en zien 4 3. Proefjes 5 4. Hoogte, breedte en diepte 6 5. Gefopt door licht en donker 7 6. Gefopt door schuine lijnen 7 6. Gefopt door kleur 8 7. Gefopt
Nadere informatieBREINBREKERS EN ILLUSIES
BREINBREKERS EN ILLUSIES BREINBREKERS Maak twee vierkanten die elkaar niet raken door acht lucifers te verwijderen. SCROL NAAR BENEDEN VOOR DE OPLOSSING OPLOSSING MENSEN DIE NAAR ELKAAR KIJKEN OPGAVE Opzet
Nadere informatieBasiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 22 Mei 2019
Basiscursus Sterrenkunde Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 22 Mei 2019 Inhoud van de les Zijn er nog vragen n.a.v. de vorige les? Deze les: Komeet Wirtanen Sterrenhemel waarnemen Telescopen Komeet Wirtanen
Nadere informatieVisueel waarnemen: het voorspellen van de zichtbaarheid van uitgebreide deepskyobjecten 1
Visueel waarnemen: het voorspellen van de zichtbaarheid van uitgebreide deepskyobjecten 1 (door Jan van Gastel) I. Verschillende soorten indices om de zichtbaarheid te voorspellen Het voorspellen van de
Nadere informatieFotograferen en beeldbewerken van een totale zonsverduistering. A. van Kranenburg
Fotograferen en beeldbewerken van een totale zonsverduistering A. van Kranenburg Zonsverduistering: meest spectaculaire astronomische bezienswaardigheid! Ik heb er 4 opgezocht over de hele wereld: - 11
Nadere informatieHandleiding voor het blinken van planetaire nevels
Handleiding voor het blinken van planetaire nevels Een instructie voor het succesvol detecteren van planetaire nevels met een stellair uiterlijk of kleine schijnbare diameter Responsverschillen Welk filter?
Nadere informatieTentamen Optica. 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur
Tentamen Optica 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur Zet je naam en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 8 opgaven eerst eens door. De opgaven kunnen in willekeurige volgorde gemaakt
Nadere informatieKIJK OP ZICHT VISUEEL FUNCTIE PROFIEL
1 KIJK OP ZICHT VISUEEL FUNCTIE PROFIEL In dit document staan al mijn 'visuele functies' beschreven, zo worden de onderdelen genoemd waaruit visuele waarneming bestaat. Oftewel; de aspecten waarmee ik
Nadere informatieJef De Wit 27 april De Messierlijst met een bino
Jef De Wit 27 april 2017 De Messierlijst met een bino Libra 4x22 WA Superview dakkant spotgoedkoop ( 15) geen centrale scherpstelling 16 beeldveld (theorie 17 ) W van Cassiopeia uittredepupil 5,5 mm nog
Nadere informatieUitwerkingen Hoofdstuk 2 Licht
Uitwerkingen Hoofdstuk 2 Licht Verkennen I a. Teken het gebouw met de zon in de tekening. De stand van de zon bepaalt waar de schaduw terecht komt. b. Een platte tekening. Jij staat voor de spiegel, de
Nadere informatieOog. Netvlies: Ooglens: Voor de stralengang in het oog van lichtstralen zijn de volgende drie onderdelen belangrijk.
Oog Voor de stralengang in het oog van lichtstralen zijn de volgende drie onderdelen belangrijk. Netvlies: Ooglens: Op het netvlies bevinden zich lichtgevoelige zintuigcellen; staafjes en kegeltjes (voor
Nadere informatieVIER JAAR HEMELHELDERHEID METINGEN IN UTRECHT
VIER JAAR HEMELHELDERHEID METINGEN IN UTRECHT Er staat sinds augustus 2009 een meter om de nachtelijke hoeveelheid licht te meten op het dak van een woonboot in Utrecht. het is een SQM_EL van de firma
Nadere informatieALL SKY FOTO'S PROCEDURE
ALL SKY FOTO'S Naast het meten van de zenitluminantie via foto s is het ook mogelijk om van elke locatie de hele hemel te meten. Dit gebeurt via een all sky foto, waarbij de gehele hemel in een locatie
Nadere informatieKritische kanttekeningen bij het boek Kijk Omhoog! Alles over sterrenkijken en telescopen, van Philippe Mollet en Frank Deboosere
Kritische kanttekeningen bij het boek Kijk Omhoog! Alles over sterrenkijken en telescopen, van Philippe Mollet en Frank Deboosere (door Jan van Gastel) Eindelijk weer eens een uitgebreid boek in de Nederlandse
Nadere informatieInleiding Astrofysica Tentamen 2009/2010: antwoorden
Inleiding Astrofysica Tentamen 2009/200: antwoorden December 2, 2009. Begrippen, vergelijkingen, astronomische getallen a. Zie Kutner 0.3 b. Zie Kutner 23.5 c. Zie Kutner 4.2.6 d. Zie Kutner 6.5 e. Zie
Nadere informatieOvervloeimodi. Foto verouderen Schilderachtig Portret
Overvloeimodi Foto verouderen Schilderachtig Portret Overvloeimodi Overvloeimodi Overvloeimodi zorgen ervoor dat lagen met elkaar in wisselwerking staan en doen simpelweg wat de naam al aangeeft: in elkaar
Nadere informatiemaksutov telescoop Maksutov telescoop
maksutov telescoop Maksutov telescoop Deze blogpost gaat over de techniek van de Maksutov telescoop via een review van de National Geographic 90/1250 goto telescoop. Lenzen of spiegel? Grofweg onderscheiden
Nadere informatieHet waarnemen van de Eskimonevel vanuit GENT VISUEEL - FOTOGRAFISCH - SPECTROSCOPISCH
Het waarnemen van de Eskimonevel vanuit GENT VISUEEL - FOTOGRAFISCH - SPECTROSCOPISCH VISUEEL Gedurende de sterrenkijkdagen van 3 en 4 maart 2017 waren de weersomstandigheden niet denderend om het talrijk
Nadere informatieAstronomische hulpmiddelen
Inhoudsopgave Hulpmiddelen Magnitudes... blz. 2 Schijnbare magnitude... blz. 2 Absolute magnitude... blz. 3 Andere kleuren, andere magnitudes... blz. 3 Van B-V kleurindex tot temperatuur... blz. 4 De afstandsvergelijking...
Nadere informatieFACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN. Opleiding Technische Natuurkunde TENTAMEN
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN Opleiding Technische Natuurkunde TENTAMEN Vak : Inleiding Optica (19146011) Datum : 9 november 01 Tijd : 8:45 uur 1.15 uur Indien U een onderdeel van een vraagstuk
Nadere informatieKijken met je hersenen
Kijken met je hersenen Prof. Johan Wagemans Laboratorium voor Experimentele Psychologie, KU Leuven Welkom Goed geslapen? Hersenen goed uitgerust? Ogen en oren goed gewassen? Vijf zintuigen? Wat we doen
Nadere informatieSterren kijken met een verrekijker
Sterren kijken met een verrekijker Sterren kijken met een verrekijker Inleiding Sterren kijken met een verrekijker wordt nogal eens onderschat. Er wordt vaak gedacht dat een verrekijker niet aan een telescoop
Nadere informatieHoe kijken wij en welke informatie wordt doorgegeven aan onze hersenen. Prof. dr. Maarten Kamermans
Hoe kijken wij en welke informatie wordt doorgegeven aan onze hersenen Prof. dr. Maarten Kamermans Het oog is geen camera Als je een camera beweegt krijg je een onscherpe foto Als je de ogen stil zet zie
Nadere informatieMONITORING OPSTELLING
MONITORING OPSTELLING De meters hangen aan de zijkant van een woonboot in Utrecht. Utrecht ligt in het midden van het land en is een stad van 300.000 inwoners. De locatie is aangegeven op een DSMP kaart
Nadere informatieEen redelijk grote open sterrenhoop. Waar de sterren aardig uit mekaar staan. In de zoeker is deze duidelijk al te zien.
DeepskyLog waarnemingen M 48 (NGC 2548) Open sterrenhoop in Hydra Een redelijk grote open sterrenhoop. Waar de sterren aardig uit mekaar staan. In de zoeker is deze duidelijk al te zien. M 50 (NGC 2323)
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hoewel sterren op het eerste gezicht willekeurig verdeeld lijken, zijn ze in werkelijkheid gegroepeerd in collecties van miljarden sterren. Dergelijke eilanden van sterren, in
Nadere informatieWat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde
Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de
Nadere informatieHoe groot moet mijn vangspiegel zijn? Jan van Gastel
Hoe groot moet mijn vangspiegel zijn? Jan van Gastel Het door de amateur meest gebouwde type telescoop is de Newton-telescoop. Misschien wel de meest gestelde vraag van zelfbouwers van Newton-telescopen
Nadere informatieInleiding Astrofysica College 3 10 oktober Ignas Snellen
Inleiding Astrofysica College 3 10 oktober 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Straling, energie en flux Astrofysica: licht, atomen en energie Zwartlichaamstralers (black body) Stralingswetten Een object dat
Nadere informatieMelkwegstelsels. Eigenschappen en ruimtelijke verdeling. - morfologie - sterpopulaties - ISM eigenschappen - massa, afmeting en helderheid
Melkwegstelsels Eigenschappen en ruimtelijke verdeling - morfologie - sterpopulaties - ISM eigenschappen - massa, afmeting en helderheid Messier 51, de draaikolknevel, door de jaren heen Lord Rosse (1845)
Nadere informatieHet oog (H2) Harro Reeders. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Harro Reeders 09 September 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/65524 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieBasic Creative Engineering Skills
Visuele Perceptie Oktober 2015 Theaterschool OTT-1 1 Visuele Perceptie Op tica (Gr.) Zien leer (der wetten) v.h. zien en het licht. waarnemen met het oog. Visueel (Fr.) het zien betreffende. Perceptie
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Zintuigen
Praktische opdracht Biologie Zintuigen Praktische-opdracht door een scholier 04 woorden 0 november 009 3,4 keer beoordeeld Vak Biologie Practicum zintuigen biologie Practicum : De tast Waar in de huid
Nadere informatieFotograferen op P, Av, Tv of M? Welke stand wanneer?
Fotograferen op P, Av, Tv of M? Welke stand wanneer? Je camera heeft een aantal voorkeuze modi waarmee je de camera op verschillende manier kunt laten werken. De P, Av, Tv en M standen zijn hierbij de
Nadere informatie(c) Alle rechten voo. Cursus Praktische Sterrenkunde 2015 Deel 2
(c) Alle rechten voo Cursus Praktische Sterrenkunde 2015 Deel 2 Cursus Praktische Sterrenkunde LES 1: 18 November (Jan Vanautgaerden) Wat is er aan de (sterren)hemel te zien? Sterrenbeelden, Welke ster
Nadere informatieGezichtsbedrog hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62517
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 30 mei 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62517 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieHet testen van telescoopspiegels 1 : een inleiding voor gebruikers van telescopen en amateur spiegelmakers
Het testen van telescoopspiegels 1 : een inleiding voor gebruikers van telescopen en amateur spiegelmakers (door Jan van Gastel) Deze notitie gaat over het testen van hoofdspiegels van telescopen. Hoe
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Oog Inleiding De meeste mensen hebben 5 zintuigen. Het gezichtsvermogen om te zien, het gehoor om te horen, de reuk om te ruiken, de smaak om te proeven en het gevoel om te voelen. Met zintuigen maak je
Nadere informatiePerceptie. dinsdag 6 maart 2012
Perceptie H7 Gestuurde perceptie... Perceptie betekent observatie, hoe je iets waarneemt, je blik zoals in is een glas half vol of half leeg?. Je perceptie wordt beïnvloed door je ervaringen en je basishouding
Nadere informatieBasic Creative Engineering Skills
Visuele Perceptie November 2016 OTT-1 1 Visuele Perceptie Op tica (Gr.) Zien leer (der wetten) v.h. zien en het licht. waarnemen met het oog. Visueel (Fr.) het zien betreffende. Perceptie 1 waarneming
Nadere informatieHANDMATIG FOTOGRAFEREN
W W W. K L E I N E D R O M E R S. N L 2 0 1 8 K L E I N E D R O M E R S EBOOK HANDMATIG FOTOGRAFEREN Ligt jouw camera ook meer stof te verzamelen dan foto s? Dan wordt het tijd voor verandering, want die
Nadere informatieTekstboek. VMBO-T Leerjaar 1 en 2
Tekstboek VMBO-T Leerjaar 1 en 2 JHB Pastoor 2015 Arnhem 1 Inhoudsopgave i-nask Tekstboek VMBO-T Leerjaar 1 en 2 Hoofdstuk 1 Licht 1.1 Licht Zien 3 1.2 Licht en Kleur 5 1.3 Schaduw 10 1.4 Spiegels 15 Hoofdstuk
Nadere informatieSterren en sterevolutie Edwin Mathlener
Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener Kosmische raadselen? Breng ze in voor de laatste les! Mail uw vragen naar info@edwinmathlener.nl, o.v.v. Sonnenborghcursus. Uw vragen komen dan terug in de laatste
Nadere informatienaarmate de afstand groter wordt zijn objecten met of grotere afmeting of grotere helderheid nodig als standard rod of standard candle
Melkwegstelsels Ruimtelijke verdeling en afstandsbepaling Afstands-ladder: verschillende technieken nodig voor verschillend afstandsbereik naarmate de afstand groter wordt zijn objecten met of grotere
Nadere informatieHet Seyfert sterrenstelsel NGC Hugo Van den Broeck
Het Seyfert sterrenstelsel NGC 1068. Hugo Van den Broeck De Amerikaanse astronoom Carl Keenan Seyfert onderzocht in 1943 de kern van een aantal speciale sterrenstelsels. Hij vond dat de kern van een zeer
Nadere informatieSterren en sterevolutie Edwin Mathlener
Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener 100 000 lichtjaar convectiezone stralingszone kern 15 miljoen graden fotosfeer 6000 graden Kernfusie protonprotoncyclus E=mc 2 Kernfusie CNO-cyclus Zichtbare
Nadere informatieDe Messier Marathon 24/02/2012. VVS Scheldeland, 7 september
De Messier Marathon 2007 1 Charles Messier: een korte historiek... 26 juni 1730 (Lorraine)-12 april 1817 (Parijs) Enkele mijlpalen in zijn leven: 1744: Interesse in astronomie (Komeet 1744) 1751: Parijs,
Nadere informatieVRAGENBLAD 1. gsm. zon. haard / kachel / verwarming laser. Rood Oranje Geel Groen Blauw (nu cyaan) Indigo (nu blauw) Violet
VRAGENBLAD 1 Kleur kan alleen waargenomen worden als er licht is. Licht bestaat uit elektromagnetische stralen in de vorm van golven De afstand die een golf aflegt binnen één seconde is de golflengte Het
Nadere informatieSterrenkundig Practicum 2 3 maart Proef 3, deel1: De massa van het zwarte gat in M87
Proef 3, deel1: De massa van het zwarte gat in M87 Sterrenkundig Practicum 2 3 maart 2005 Vele sterrenstelsels vertonen zogenaamde nucleaire activiteit: grote hoeveelheden straling komen uit het centrum.
Nadere informatieBasiscursus Sterrenkunde
Basiscursus Sterrenkunde Les 1 Sterrenwacht Tweelingen te Spijkenisse 24 April 2019 Inhoud van de cursus Inleiding Geschiedenis Afstanden in het heelal Het zonnestelsel Onze zon en andere sterren Sterrenstelsels
Nadere informatieKijken naar het heelal
Kijken naar het heelal GROEP 7-8 75 65 minuten 1 en 45 De leerling: weet dat de uitvinding van de telescoop voor bewijzen heeft gezorgd dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is weet dat je met
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Technische Natuurkunde Tentamen Golven & Optica 3AA70 Dinsdag 23 juni 2009 van 14.00 tot 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s met
Nadere informatieOVERZICHT FORMULES: Eindexamen wiskunde vmbo gl/tl 2005 - II. omtrek cirkel = π diameter. oppervlakte cirkel = π straal 2
OVERZICHT FORMULES: omtrek cirkel = π diameter oppervlakte cirkel = π straal 2 inhoud prisma = oppervlakte grondvlak hoogte inhoud cilinder = oppervlakte grondvlak hoogte inhoud kegel = 1 3 oppervlakte
Nadere informatieGolflengte: licht is een (elektromagnetische) golf met een golflengte en een frequentie
Golflengte: licht is een (elektromagnetische) golf met een golflengte en een frequentie Spectrum elektromagnetisch: licht met een kortere golflengte dan 400nm en licht met een langere golflengte dan 700
Nadere informatieZintuigelijke waarneming
Zintuigelijke waarneming Biologie Havo klasse 5 HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai Doelstellingen De student moet de verschillende typen zintuigen kunnen opnoemen
Nadere informatie3 Afbeeldingsgrootte en uitsnijden
3 Afbeeldingsgrootte en uitsnijden Het formaat van een afbeelding wordt bepaald door het aantal pixels. Pixels zijn blokjes waaruit een afbeelding is opgebouwd. Wanneer u een origineel verkleint, haalt
Nadere informatieHet oog als zintuig en de osteopatische benadering van visus problemen bij het paard
Het oog als zintuig en de osteopatische benadering van visus problemen bij het paard Anita Voskamp 2012 Hoe ziet een paard In dit hoofdstuk leg ik uit hoe de visus van het paard werkt. Voor ons mensen
Nadere informatieMarkarians ketting in de sterrenbeelden De Maagd en Het Hoofdhaar van Berenice gefotografeerd door VSRUG leden.
Markarians ketting in de sterrenbeelden De Maagd en Het Hoofdhaar van Berenice gefotografeerd door VSRUG leden. Hugo Van den Broeck De catalogus van de beroemde Franse kometenjager Charles Messier bevat
Nadere informatieHaal de bliksem in huis!
Hiernaast zie je gravure van een bolbliksem, één van de vijf soorten bliksem die er zijn. Lange tijd dachten wetenschappers dat het een bestaan van de bolbliksem een fabeltje was maar tegenwoordig denkt
Nadere informatieLacs de l Eau d Heure IR-beeld Landsat TM van mei 1992 Copyright 1992 ESA, Distribution by Eurimage
Deel III. Getallen In de vorige oefening heb je kunnen zien dat een satellietbeeld uit pixels bestaat. Nu zullen we eens kijken wat zo n pixel ons kan leren. Om dat te doen zullen we eerst analyseren hoe
Nadere informatieDe Harrington STAR-lijst getemd!
De Harrington STAR-lijst getemd! Bart Torbeyns STAR 5/17 met een 25x100 Een waarneemdipje? Messier, Caldwell, H400, Probeer eens wat asterismen! Wat is een asterisme? een groepering van sterren die een
Nadere informatieExamen VMBO-GL en TL 2005
Examen VMBO-GL en TL 2005 tijdvak 2 dinsdag 21 juni 13.30 15.30 WISKUNDE CSE GL EN TL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 24 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 89 punten
Nadere informatieSabeth van der Voort GAR1B 03/10/2014< Grafische interface Docent: Leon Kranenburg
Sabeth van der Voort GAR1B 03/10/2014< Grafische interface Docent: Leon Kranenburg De regels hebben allemaal dezelfde regelafstand. Daardoor loopt de tekst aan een stuk door. Het is een lap tekst waar
Nadere informatieSterren Jager. In dit spel ga je sterren jagen, maar je moet oppassen voor de inktvissen!
In dit spel ga je sterren jagen, maar je moet oppassen voor de inktvissen! Deze beschrijving is gebaseerd op het boek Programmeren voor kinderen, GAMES van Carol Vorderman Je begint met het maken van een
Nadere informatieWaarnemen onder een donkere hemel: ervaringen in Midden en Zuid Frankrijk
Waarnemen onder een donkere hemel: ervaringen in Midden en Zuid Frankrijk (Jan van Gastel) Zoals ondertussen wel uit mijn artikelen over het visueel waarnemen van deepskyobjecten duidelijk zal zijn geworden,
Nadere informatieZintuigen. Expertgroep 5: Sterretjes zien. Naam leerling:... Leden expertgroep:...
Expertgroep 5 : Sterretjes zien Naam leerling:.... Leden expertgroep:... De voorbereiding Jullie gaan onderzoeken wat je vanuit je ooghoeken kunt zien. Wat hebben jullie nodig? Vel papier Potlood In de
Nadere informatieAchterste glasvochtmembraanloslating
Achterste glasvochtmembraanloslating Oogheelkunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Het glasvocht en het netvlies Het oog is een holle bal met een transparante voorkant, het hoornvlies. Hierdoor valt het licht naar
Nadere informatieWerkstuk Biologie Kleurenblind
Werkstuk Biologie Kleurenblind Werkstuk door een scholier 1252 woorden 12 februari 2006 6,9 103 keer beoordeeld Vak Biologie INHOUDSOPGAVE - voorwoord - test - het oog - daltonisme - erfelijk - het eiland
Nadere informatieDe Hemel. N.G. Schultheiss
1 De Hemel N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct te volgen vanaf de derde klas. Deze module wordt vervolgd met de module Het heelal. Uiteindelijk kun je met de opgedane kennis een telescoop
Nadere informatieUitwerkingen. Hoofdstuk 2 Licht. Verkennen
Uitwerkingen Hoofdstuk 2 Licht Verkennen I a. Teken het gebouw met de zon in de tekening. De stand van de zon bepaalt waar de schaduw terecht komt. b. Maak een tekening in bovenaanzicht. Jij staat voor
Nadere informatieTest 10x50 verrekijkers voor astronomisch deepsky gebruik
Test 10x50 verrekijkers voor astronomisch deepsky gebruik Dit is een praktische test van 10x50 verrekijkers uit het hogere en top-segement op deepsky objecten. Patrick Duis, Hooge Mierde Pentax, Fujinon,
Nadere informatieDe 50 Beste Brein Workouts
De 50 Beste Brein Workouts Index Voorwoord 3 Illusies - Slang - Driehoek A - Driehoek B - Expressie - Cirkel illusie - Verbindende Lijnen - Grijswaarden - Golvend Tapijt - Gekleurde woorden - Tafels -
Nadere informatieTENTAMEN. x 2 x 3. x x2. cos( x y) cos ( x) cos( y) + sin( x) sin( y) d dx arcsin( x)
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN Opleiding Technische Natuurkunde Kenmerk: 46055907/VGr/KGr Vak : Inleiding Optica (4602) Datum : 29 januari 200 Tijd : 3:45 uur 7.5 uur TENTAMEN Indien U een onderdeel
Nadere informatie