Beheerplan Wegen & Verkeersmaatregelen

Transcriptie

1 Beheerplan Wegen & Verkeersmaatregelen Afdeling Openbare Werken Team Beheer december 2013

2 2 Beheerplan Wegen

3 Inhoud 1. Inleiding Aanleiding Doel Leeswijzer Beheer en beleid Wat is beheer? Kerntaken van beheer Beheerplan Formele taken wegbeheerder Wettelijke kaders Gemeentelijk beleid Areaal wegen en verkeersmaatregelen Areaalomvang wegen Areaalomvang verkeersmaatregelen Kapitaalwaarde Onderhoudsmethodiek Onderhoudscyclus Areaalmanagement en inspectie Klein onderhoud / schades Groot onderhoud Vervanging Herinrichting/reconstructie Kwaliteit van het areaal Technische kwaliteit Ouderdom van het areaal Risico s asfaltverharding Algemene kwaliteitsbeoordeling Klantbeoordeling Financiën Budgetverdeling Budgetbehoefte areaalmanagement en inspectie Budgetbehoefte verharding Taakstelling Budgetbehoefte groot onderhoud Budgetbehoefte klein onderhoud verhardingen Vervangingsinvesteringen verharding Budgetbehoefte verkeersmaatregelen Budgetbehoefte overig Integratie met ondergrondse infrastructuur Uitbreiding areaal Conclusie en aanbevelingen Beheerplan Wegen

4 1. Inleiding Aanleiding Wegbeheer is in Nederland letterlijk zo oud als de weg naar Rome. Verharde wegen lagen door het hele Romeinse Rijk en waren cruciaal als levensader voor ha ndel, communicatie en als snelle verbinding tussen nederzettingen waaronder die in het hedendaagse Nederland. Uit archeologische opgravingen blijkt dat de wegen werden verhard met grind en dat de grindlaag regelmatig werd vervangen. De Romeinen deden dus al keurig aan wegonderhoud. Sindsdien is er het nodige veranderd in zowel kennis en kunde van de wegenbouw als het gebruik van de wegen. De noodzaak voor beheer en onderhoud is echter onverminderd aanwezig. Nog steeds slijten de wegen door het gebruik, weersinvloeden en de vergankelijkheid in het algemeen. En nog steeds proberen we deze achteruitgang met regelmatig onderhoud zoveel mogelijk te voorkomen en te verhelpen. De wegen in Langedijk zijn meer dan ooit tevoren belangrijk als sociale en economische levensaders. Sinds de ruilverkaveling begin jaren 70 van de vorige eeuw is Langedijk voor het lokale verkeer massaal overgestapt van vaartuigen naar voertuigen. Om dit mogelijk te maken zijn er vele kilometers wegen aangelegd. Het veilig en goed onderhouden van de meeste wegen is een typische taak voor de gemeente. Om het beheer en onderhoud van wegen en verkeersmaatregelen te structureren, wordt regelmatig een beheerplan vastgesteld. Hierin worden beleid en beheerkosten op een rijtje gezet voor de komende 4 jaar, met een doorkijk naar de daarop volgende 6 jaar Doel Dit beheerplan maakt een vertaalslag van strategisch beleid naar operationeel beheer. Het geeft antwoord op de volgende vraag: op welke wijze kan verantwoord wegbeheer plaatsvinden, binnen de daarvoor gestelde wettelijke kaders en financiële en beleidsmatige randvoorwaarden? Voor de beantwoording van deze vraag wordt eerst kort ingegaan op beheer van de openbare ruimte in Langedijk en specifiek wat betreft het areaal wegen en verkeersmaatregelen. Vervolgens wordt het areaal wegen en verkeersmaatregelen beschreven, zowel kwantitatief als kwalitatief. Op grond van deze gegevens wordt bepaald welke onderhoudsmaatregelen gewenst of noodzakelijk zijn en welke financiële middelen hierbij benodigd zijn. Hierbij zijn keuzes te maken op verschillende kwaliteitsniveaus met bijbehorende kosten. Op grond van de gewenste kwaliteit en de daadwerkelijk beschikbare middelen wordt een beheerstrategie opgesteld. Het uiteindelijke doel is het opstellen van een zo efficiënt mogelijk maatregelenprogramma voor wegen en verkeersmaatregelen. Het beheerplan is niet alleen gericht op concrete beheermaatregelen, maar ook op onderzoek ten behoeve van de ontwikkeling van nieuw beleid en de werkomgeving. Het beheerplan is tevens een communicatiemiddel binnen de eigen organisatie en naar derden. De ambitie is om het beheerplan eenmaal in de vier jaar op te stellen en jaarlijks het uitvoeringsprogramma van het beheerplan en de daaruit voortvloeiende meerjarenprogrammering te actualiseren. 4 Beheerplan Wegen

5 1.3. Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de plek van dit beheerplan in de organisatie. Daarnaast worden de wettelijke kaders en lokaal beleid toegel icht. In hoofdstuk 3 komt het areaal in kwantitatieve zin aan bod. Het gaat hierbij om aantallen en vierkante meters. In hoofdstuk 4 wordt kort ingegaan op de theoretische benadering van onderhoud, zonder technisch in de diepte te gaan. Welke types van onderhoud zijn er en hoe wordt dit toegepast en gefinancierd? In hoofdstuk 5 wordt de huidige kwalitatieve toestand beschreven, hoe staan we ervoor? Ook worden de risico s voor de toekomst benoemd. In hoofdstuk 6 wordt ingegaan op de financiën. De vraag w ordt beantwoord hoeveel budget noodzakelijk is voor het beheer van het areaal op het gewenste kwaliteitsniveau. Ook wordt gekeken op welke wijze invulling kan worden gegeven aan de taakstelling. Tot slot zijn in hoofdstuk 7 de conclusies en aanbevelingen o pgenomen. 5 Beheerplan Wegen

6 2. Beheer en beleid Gemeentes zijn verantwoordelijk voor het beheer van een groot deel van de buitenruimte. Ze hebben binnen wettelijke kaders de vrijheid om hiervoor beleid te ontwikkelen. Dit hoofdstuk gaat kort in op wat dit betekent voor het w egbeheer Wat is beheer? De gemeente heeft de zorgplicht voor een groot deel van de openbare ruimte. Het gaat hierbij naast wegen ook om groenvoorzieningen, watergangen, sloten, sportvelden, verlichting, openbare gebouwen, etc Beheer is in de Strategische beheervisie als volgt gedefinieerd: Beheer is de permanente zorg voor het langdurig in stand houden en het aanpassen aan zich geleidelijk wijzigende omstandigheden van een bepaald areaal. Hierbij vormen wet- en regelgeving, beleidsdoelstellingen en andere overwegingen het kader waarbinnen het beheer wordt uitgevoerd. Adequaat beheer is van directe invloed op de kwaliteit van de openbare ruimte. Dit betekent onder meer dat passende onderhoudsmaatregelen tijdig en op een doeltreffende manier worden uitgevoerd. Het is van belang dat zorgvuldig met de kapitaalgoederen wordt omgegaan en dat de financiële middelen doelmatig worden ingezet. In de Strategische beheervisie openbare ruimte is de definitie van openbare ruimte als volgt omschreven: Onder openbare ruimte wordt verstaan alle ruimtes en werken welke in eigendom en/of beheer zijn van de gemeente en welke direct of indirect invloed hebben op de leefomgeving. Het betreft hier zowel vrij toegankelijke als niet toegankelijke ruimtes en werken. Vaak worden de begrippen beheer en onderhoud in één adem genoemd. Toch is er een belangrijk verschil. Kortweg kan gezegd worden dat beheer gericht is op het proces en dat onderhoud gericht is op feitelijke maatregelen. Met onderhoud wordt echt de praktische uitvoering van werkzaamheden bedoeld. Dit is als volgt gedefinieerd: Onderhoud betreft de werkzaamheden die tot doel hebben het desbetreffende areaal in een aanvaardbare conditie te houden of te brengen. Hierbij spelen richtlijnen en kwaliteitseisen een belangrijke rol. Dit beheerplan kijkt zowel naar het beheer, het beheerproces als naar onderhoud. Voor het onderdeel onderhoud beperkt dit beheerplan zich tot de vraag wanneer er onderhoud nodig is. De vraag hoe dit technisch moet gebeuren (type technische maatregel) wordt buiten beschouwing gelaten. Dit wordt jaarlijks bepaald in onderhoudsprogramma s en bestekken Kerntaken van beheer Binnen het beheer van de openbare ruimte worden drie kerntaken onderscheiden: 1. Instandhouden van de openbare ruimte, de kapitaalgoederen ; 2. Beheerbaar uitbreiden van de openbare ruimte; 3. Reguleren van het gebruik van de openbare ruimte. 6 Beheerplan Wegen

7 In dit beheerplan Wegen wordt voornamelijk ingegaan op de eerste kerntaak, instand houden van de openbare ruimte, de kapitaalgoederen. In de Strategische beheervisie is deze kerntaak als volgt beschreven: De inrichting van de openbare ruimte vertegenwoordigt een bepaald kapitaal. Vandaar dat zij ook wel de kapitaalgoederen worden genoemd. Doelmatig en efficiënt inzetten van de financiële middelen is bedoeld om deze kapitaalgoederen goed in stand te houden en kapitaalvernietiging te voorkomen. Dit wordt bewerkstelligd door de uitvoering van onderhoudswerkzaamheden (dagelijks-, klein-, groot- en vervangingsonderhoud en renovaties). Waar nodig dient de technische kwaliteit van de openbare ruimte door middel van het uitvoeren van werkzaamheden verbeterd te worden. Wet- en regelgeving, beleidsdoelstellingen en eventuele andere keuzes binnen de gemeente vormen het kader voor de manier waarop instandhouding van de openbare ruimte plaats vindt Beheerplan Het beheerplan is een operationele en tactische uitwerking van de Strategische beheervisie openbare ruimte van de gemeente Langedijk, vastgesteld in 2012 door de gemeenteraad. In de Strategische beheervisie wordt de integrale kwaliteitsbenadering van beheer op hoofdlijnen uitgewerkt tot een keuze in gewenste kwaliteit en de globale financiële gevolgen hiervan. De gemeenteraad heeft hiermee de kaders vastgesteld voor de uitwerking in diverse beheerplannen. De beheerplannen gaan meer detaillistisch in op de afzonderlijke beheerarealen. Het leidt tot jaarprogramma s voor uitvoering per areaal. Op dit niveau worden keuzes gemaakt door het management en college van B &W. Ook bieden de beheerplannen input voor het jaarlijkse Uitwerkingsplan Strategische beheervisie Openbare Ruimte. Het uitwerkingsplan beschrijft de gevolgen van de keuzes die gemaakt zijn in de Strategische beheervisie en de afzonderlijke beheerplannen en biedt mogelijkheden tot integrale aanpak van de taakstellingen. Daarnaast kan de gemeenteraad besluiten tot bijsturing. Om de plaats van het beheerplan binnen het geheel van leidende beleidsdocumenten voor de instandhouding te illustreren, dient onderstaand figuur. 7 Beheerplan Wegen

8 2.4. Formele taken wegbeheerder Een wegbeheerder is degene die op grond van een wettelijke taak of op grond van eigendomsverhoudingen belast is met het beheer van de betreffende weg. De gemeente Langedijk beheert de meeste openbare wegen op haar grondgebied. Wegbeheerders hebben een belangrijke taakstelling op het gebied van de verkeersveiligheid en voornamelijk wat betreft de weginfrastructuur. Ze zijn aansprakelijk voor ongevallen die zijn ontstaan doordat de weg niet voldoet aan de eisen die daaraan mag worden gesteld. De wegbeheerder moet zich ervoor inspannen dat de weg en de weguitrusting voldoen aan redelijke veiligheidsmaatstaven. Absolute veiligheid bestaat hierbij niet en daarom mag de wegbeheerder een afweging maken. De aan bepaald e maatregelen verbonden kosten en moeite, worden steeds afgewogen tegenover het risico dat ontstaat als er geen maatregel wordt genomen. Steeds dient op grond van de concrete omstandigheden bepaald te worden wat redelijke veiligheidsmaatstaven zijn. De gemeente is niet volledig vrij in het vaststellen van beleid voor het wegbeheer. Het is daarom van belang om de kaders en speelruimte goed inzichtelijk te hebben Wettelijke kaders Het beheer van wegen en de verantwoordelijkheden zijn in enkele wetten en besluiten landelijk geregeld. Daarnaast zijn er wetten en regelingen die randvoorwaarden geven waaraan bij de beheertaak moet worden voldaan. Naast wettelijke normen bestaan er ook publicaties, richtlijnen en aanbevelingen. Hieronder worden de belangrijkste kaders kort behandeld, waarbij is aangegeven op welke wijze de wegbeheerder er in de uitvoering van zijn taak mee te maken heeft. De Wegenwet (1930) bepaalt dat de gemeente heeft te zorgen, dat de binnen haar gebied liggende wegen, met uitzondering van de wegen, welke door het Rijk, eene provincie of waterschap worden onderhouden, en van die, waarop door een ander tol wordt geheven, verkeeren in goeden staat. Het verplicht de gemeente kortom tot regelmatig onderhoud van alle openbare wegen op haar grondgebied die niet in beheer zijn bij Rijk, provincie of een waterschap. De wet doet een beroep op de maatschappelijke plicht van de gemeente als beheerder om op te treden als goed rentmeester. De Wegenwet schept geen formele aansprakelijkheid, dit is geregeld in het Nieuw Burgerlijk Wetboek (1992). De wegbeheerder kan aansprakelijk gesteld worden voor de schade die iemand lijdt als gevolg van gebreken aan de weg. Het is aan de wegbeheerder om aan te tonen dat de openbare weg op een verantwoorde wijze is onderhouden. De manier om dit aan te tonen is door te bewijzen dat er met regelmaat inspecties worden uitgevoerd op basis van landelijk geaccepteerde methodes en dat er adequaat gereageerd wordt op de uitkomsten hiervan. Tevens is een goede klachtenregistratie en afhandeling van belang. In de Wegenverkeerswet 1994 wordt met name het verkeersgedrag op en toegang tot de weg gereguleerd. De wet regelt onder andere dat verkeerstekens en maatregelen op of aan de weg alleen door de wegbeheerder mogen worden getroffen. Voor sommige beperkende maatregelen is een verkeersbesluit noodzakelijk. Het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW) geeft aan wegbeheerder nadere instructies over de plaatsing en het verwijderen van een verkeersteken en over verkeersbesluiten. De wet is qua verkeersregels uitgewerkt in het Reglement verkeersregels en verkeerstekens In het RVV zijn de verkeersregels en 8 Beheerplan Wegen

9 verkeerstekens te vinden die in Nederland van toepassing zijn. Voor de wegbeheerder is het vooral van belang dat het wegontwerp en de toestand van de weg correspondeert met de verkeersmaatregelen die het gebruik reguleren. Bijvoorbeeld door het instellen van een maximum snelheid, plaatsen van waarschuwingsborden en geslotenverklaringen. Bij het onderhoud aan wegen kunnen afvalstoffen vrijkomen. In de Wet Milieubeheer worden specifieke eisen gesteld aan het verwijderen, afvoeren en verwerken van vervuilde materialen zoals teerhoudend asfalt, vervuilde grond en funderingsmateriaal Het Besluit bodemkwaliteit legt vast hoe moet worden omgegaan met toe te passen en vrijkomende materialen. De Wet geluidhinder stelt eisen en legt beperkingen op ten aanzien van weglawaai. Dit kan beperkingen hebben voor toepassing van bepaalde soorten wegverharding. Een belangrijk hulpmiddel voor de wegbeheerder zijn de richtlijnen en aanbevelingen van het CROW (Centrum voor Regelgeving in de Grond-, water- en wegenbouw en verkeerstechniek). De publicaties van deze organisatie vormen een belangrijke toets voor de vraag of de weg voldoet aan de eisen die daaraan mogen worden gesteld, ook al hebben de richtlijnen geen wettelijke status. Voor het beheer van wegen heeft het CROW inspectiesystemen ontwikkeld en publicaties over gladheidbestrijding, klein onderhoud en nog veel meer. Voor het ontwerp van wegen bestaan er diverse richtlijnen, afhankelijk van het type weg en het gebruik. Voor de aanleg bestaat de RAW -systematiek, met standaard bepalingen voor bestekken. De CROW-publicatie 315 Basiskenmerken Wegontwerp is een bundeling van alle relevante kennis over wegcategorieën en het daaraan verbonden wegontwerp. De richtlijnen moeten leiden tot een duidelijk wegbeeld en uiteindelijk tot meer verkeersveiligheid. Door de bestuurlijke vaststelling hebben de Basiskenmerken Wegontwerp een zwaarder karakter dan andere CROW -richtlijnen. Het niet navolgen ervan zal daardoor van een zwaarwegende motivatie voorzien moeten worden Gemeentelijk beleid Naast de landelijke wet- en regelgeving bestaat er ook lokaal beleid waarmee in dit beheerplan rekening wordt gehouden. De Strategische beheervisie Openbare Ruimte is het belangrijkste beleidsdocument voor het beheer in Langedijk. Deze strategische beheervisie zet in op een integrale kwaliteitsbenadering van het beheer van de openbare ruimte in de gemeente Langedijk. Het dient als basis om over de gemeentelijke kwaliteitsambitie discussie te kunnen voeren en om de kwaliteitsambitie vervolgens vast te kunnen stellen. Welke kwa liteit wil de gemeente waar hebben en wat zijn de financiële consequenties hiervan? Het gaat hierbij om een kwaliteitskeuze over de technische staat en de verzorging van de openbare ruimte. Anderzijds geeft de beheervisie de kaders ofwel de speelruimte aan waarbinnen het beheer van de openbare ruimte uitgevoerd kan worden. Hierbij geldt dat maatwerk en nuances in kwaliteit binnen beheerarealen en bepaalde gebieden altijd mogelijk blijven. Duurzame instandhouding van de openbare ruimte is een belangrijk uitgangspunt. Dit betekent het in stand houden van de openbare ruimte op het afgesproken kwaliteitsniveau tegen zo laag mogelijke kosten (kortweg: doelmatig beheer). Hierbij worden kapitaalvernietiging en onveilige situaties te allen tijde voorkomen. Met andere woorden, de benodigde onderhoudsmaatregelen dienen tijdig uitgevoerd te worden om de kwaliteit van de openbare ruimte te behouden en zodoende kapitaalvernietiging en onveilige situaties uit te sluiten. Binnen het beleid van de openbare ruimte staat de beleving van de gebruiker, de burger, centraal. Waar mogelijk neemt de gemeente Langedijk daarom bij belangrijke en 9 Beheerplan Wegen

10 invloedrijke keuzemomenten de wensen van de gebruiker mee. Hierbij is interactief werken met de dorpsbewoners essentieel. Om daar concreet invulling aan te geven werkt de gemeente Langedijk samen met professionele instellingen, bewoners en ondernemers binnen de zogenaamde dorpsplatforms. In de Strategische beheervisie is de werkwijze die de gemeente Langedijk hanteert op het gebied van interac tief werken verder uitgewerkt en beschreven. Het beheerplan wegen houdt rekening met deze werkwijze en de conclusies die hieraan verbonden zijn. Het Verkeer en Vervoerplan Langedijk is vastgesteld voor de periode van en biedt een beleidskader om de verkeersveiligheid en leefbaarheid zoveel mogelijk te verbeteren en de bereikbaarheid in en van Langedijk te waarborgen. Deze beleidskaders worden gebruikt bij het prioriteren en uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden. In principe geldt hierbij de regel werk met werk. Waar mogelijk worden onderhoudsmaatregelen gecombineerd met verkeersmaatregelen, bijvoorbeeld snelheidsremmende maatregelen. In 2012 is een start gemaakt met het project Integrale Investeringen Hierin worden projecten benoemd die in de komende 10 jaar noodzakelijk zijn, maar waarvoor geen directe financiële dekking is in het onderhoudsbudget. Tevens wordt hierin gekeken of er binnen de verschillende arealen (groen, riolering, verharding) en afdelingen (beheer, beleid) overlappen zijn waarbinnen door samenvoeging van werkzaamheden efficiëntie voordelen te behalen zijn. Onder integraal werken wordt verstaan: het combineren van werkzaamheden van verschillende beheerarealen, met als doel het beperken van de overlast voor burgers en gebruikers van de openbare ruimte. Bij planmatig en integraal werken blijft het prioriteren van de onderhoudsactiviteiten altijd noodzakelijk, alleen al vanwege financiële en tijdsgebonden redenen. Het gaat om het bepalen welke onderhoudsactiviteiten het m eest urgent zijn en welke activiteiten nog even kunnen wachten. Dit speelt niet alleen binnen de beheerarealen maar ook tussen de diverse beheerarealen. Afweging vindt plaats op basis van beleidsdoelstellingen en gebeurt per activiteit. Hierbij wordt binnen de gemeente Langedijk de volgende volgorde van belangrijkheid gehanteerd: (1) veiligheid, (2) leefbaarheid en (3) bereikbaarheid. Door de financiële situatie van de gemeente zal er op de korte termijn minder budget vrijgemaakt kunnen worden voor integrale projecten. Dit betekent dat er vaker alleen gekeken moet worden naar vervangingsinvesteringen. Met andere woorden: als een integraal project niet door kan gaan, wat zijn dan de consequenties? Wat moet er dan vanuit onderhoud technisch oogpunt minimaal gebeuren om de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid te kunnen blijven garanderen op het gekozen kwaliteitsniveau. Bovenstaande beleidsdoelstellingen, ambities en wet- en regelgeving vormen gezamenlijk de kaders en speelruimte waarbinnen het beheer en onderhoud van de openbare ruimte uitgevoerd kan worden. 10 Beheerplan Wegen

11 3. Areaal wegen en verkeersmaatregelen. Het beheerareaal dat in dit beheerplan wordt beschouwd betreft alle verhardingen in de openbare ruimte van de gemeente Langedijk en alle verkeers maatregelen op en langs de wegen (markering, bebording, banken, paaltjes, etc.) Areaalomvang wegen Het beheerplan wegen richt zich op alle verharding, onafhankelijk van de functie hiervan. De verschillende functies van de verharding zijn onder andere: rijbanen, fietspaden, voetpaden, parkeerplaatsen, parkeerterreinen, pleinen etc Het huidige areaal wegen in beheer bij de gemeente Langedijk beslaat een lengte van 161 km en een oppervlakte verharding van ruim 1,3 miljoen m2. Bij de verharding wordt onderscheid gemaakt in gesloten- en open verharding. De open verharding kent een onderscheid in straatbakstenen (gebakken klinkers), betonstraatstenen en tegels. Gesloten verharding is in Langedijk - op een aantal bushaltehavens in beton na - altijd van asfalt. De verdeling van het oppervlak per verhardingssoort is in de onderstaande grafiek weergegeven: Uit deze grafiek is af te leiden dat 55,5 % van de verharding bestaat uit open verharding en 44,5% uit gesloten verharding. Daarnaast is er ook onderscheid te maken in het gebruik van de verharding. De gehanteerde CROW-methodiek hanteert hiervoor een indeling van wegtypen op straatniveau. De gemeente Langedijk heeft in het wegbeheerpakket deze wegtypen overgenomen en elk straatdeel ingedeeld. De gemeente heeft geen wegen van type 1 (hoofdweg) en type 2 (zwaar belaste weg) in beheer. Dit zijn voornamelijk nationale en provinciale wegen die in beheer zijn bij respectievelijk het rijk en de provincie. De in deze indeling genoemde fietspaden zijn enkel de vrijliggende fietspaden. Fietsstroken vallen onder de categorie wegen. De verdeling in oppervlakte van deze wegtypen is in de volgende grafiek weergegeven. 11 Beheerplan Wegen

12 Oppervlakte per wegtype 3 Gemiddeld belaste weg m2 4 Licht belaste weg m2 5 Weg in woongebied m2 6 Weg in verblijfsgebied m2 7 Fietspaden m Naast deze indeling in wegtypen is er ook een indeling gemaakt op basis van gebruik. Hierin wordt onderscheid gemaakt in rijbanen, fietspaden, voetpaden, parkeervakken/stroken, bushaltes, woonerven, inritten, pleinen en diversen (vluchtheuvels, doorsteken etc.). Oppervlakte per verhardingsfunctie 1 Rijbanen 2 Fietspaden 3 Voetpaden 4 Parkeren 5 Bushaltes 6 Woonerf 7 Inritten 8 Plein 9 Diversen m m m2 652 m m m m2 643 m m Uit bovenstaande grafiek is af te leiden dat het grootste deel van de verharding gebruikt wordt als rijbaan (68,5 %). 12 Beheerplan Wegen

13 3.2. Areaalomvang verkeersmaatregelen Het areaal verkeersmaatregelen is niet opgenomen in het beheerpakket wegen. De hoeveelheden zijn bepaald aan de hand van inventarisaties die in de afgelopen 4 jaar zijn uitgevoerd. De resultaten van deze inventarisaties zijn verwerkt op beheertekeningen. Deze beheertekeningen worden elk jaar bijgewerkt aan de hand van uitgevoerde werkzaamheden en onderhoud. Areaal verkeersmaatregelen Soort Hoeveelheden Verkeersborden (st) Straatnaamborden (st) ANWB bewegwijzering - masten (st) 13 - buispalen (st) 31 - flespalen (st) 6 - uithouders (st) 143 Geleiderails (m1) 150 Verkeersregelinstallatie (st) 2 Doseerinstallatie (st) 1 Antiparkeer palen niet bekend Hekwerken niet bekend Schampblokken niet bekend Toeristische en culturele bewegwijzering 171 Banken niet bekend Overig straatmeubilair niet bekend Markering thermoplast (m2) Markering sprayplast (m2) 21 Markering wegenverf (m2) 354 Uit het bovenstaande overzicht wordt duidelijk dat niet van alle elementen binnen het areaal verkeersmaatregelen de hoeveelheden bekend zijn. Voor deze elementen is het mogelijk om een inventarisatie en inspectie te doen, alleen is het de vraag of de inspanning die hiervoor geleverd moet worden opweegt tegen de meerwaarde die de opgedane kennis biedt. Op deze elementen wordt momenteel reactief beheer gevoerd, dat wil zeggen dat er pas actie wordt ondernomen op het moment dat er een melding binnenkomt dat er een gebrek is. Deze meldingen kunnen volgen uit de veiligheidsinspectie wegen of kunstwerken, of via het KCC do or burgers doorgegeven worden. Aangezien deze methode van werken prima heeft gefunctioneerd de afgelopen jaren, is het advies om deze werkwijze te blijven hanteren Kapitaalwaarde Wegen en verkeersmaatregelen behoren tot de kapitaalgoederen van de gemeente, die een zekere waarde hebben. De kapitaalwaarde is gelijk aan de totale vervangingswaarde van het gehele areaal. Aan de hand van de weergegeven hoeveelheden en kengetallen is berekend dat de totale kapitaalwaarde van de verharding in de gemeente Langedijk circa 87 miljoen euro bedraagt. Aangezien in het voorliggende beheerplan onderscheid gemaakt wordt in gesloten (asfalt) verharding en open (elementen) verharding is ook de kapitaalwaarde gesplitst. De kapitaalwaarde van de gesloten verharding bedraagt 59 miljoen euro. Voor de open verharding bedraagt de kapitaalwaarde 28 miljoen euro. 13 Beheerplan Wegen

14 4. Onderhoudsmethodiek. In dit hoofdstuk wordt uitleg gegeven over wegenonderhoud. De gehanteerde benamingen worden in de volgende hoofdstukken over de kwaliteit en de financiën weer gebruikt Onderhoudscyclus. Meestal wordt onderhoud aan wegen en verkeersmaatregelen volgens een bepaalde cyclus uitgevoerd. Deze cyclus start bij de eerste aanleg. De verharding wordt nieuw aangelegd en heeft in de regel een goed kwaliteitsniveau. In de loop van de tijd is er sprake van slijtage en daalt de onderhoudstoestand. De mate van slijtage van een wegdek is naast de soort verharding ook afhankelijk van de gebruiksfunctie van de weg. Op een intensief bereden weg zal vaker onderhoud uitgevoerd moeten worden en de maatregel is meestal ook zwaarder dan op een minder intensief bereden weg. Vervolgens is er in de eerste jaren alleen sprake van klein onderhoud. Een losse tegel, een plaatselijke oneffenheid, een kleine reparatie etc Na verloop van tijd daalt de onderhoudstoestand van de weg tot onder het minimale kwaliteitsniveau. De v erharding is dan dermate slecht dat groot onderhoud noodzakelijk is. Het minimale kwaliteitsniveau ligt niet vast en is een beleidsmatige keuze. Bij een hoog kwaliteitsniveau moet er vaker groot onderhoud worden uitgevoerd dan bij een lager kwaliteitsnivea u, maar minder klein onderhoud. Uiteindelijk is de wegconstructie versleten en moet deze vervangen worden. De weg wordt dan teruggebracht in de oorspronkelijke toestand. De onderhoudscyclus is hieronder schematisch weergegeven. In de volgende paragrafen worden de soorten onderhoud nader toegelicht. 14 Beheerplan Wegen

15 4.2. Areaalmanagement en inspectie. Areaalmanagement behelst alle werkzaamheden die noodzakelijk zijn om het areaal te laten functioneren, maar die geen directe relatie hebben met onderhoudswerkzaamheden. Hierbij valt te denken aan energiekosten, telefoonkosten, verzekeringen, onderhoud beheerprogrammatuur, inhuur adviseurs etc. Het opnemen van de kwaliteit van het areaal gebeurt door middel van inspecties. Dit is van groot belang om de veiligheid te garanderen en mogelijke onvolkomenheden in een vroeg stadium te signaleren. Dit voorkomt schades als gevolg van gebreken aan de weg en mogelijke aansprakelijkheidstelling als gevolg daarvan Klein onderhoud / schades Onder klein onderhoud vallen de frequent terugkerende kleinschalige onderhoudsmaatregelen, zoals het herstellen van plaatselijke schades, verzakkingen, scheve stoeptegels, enz Dit wordt ook wel aangeduid als dagelijks onderhoud. Het uitvoeren van klein onderhoud is een belangrijk onderdeel van wegbeh eer. Door dit onderhoud regelmatig uit te voeren blijft de verharding in goede staat, waardoor de structurele achteruitgang wordt vertraagd. Hierdoor is minder snel en minder vaak groot onderhoud noodzakelijk. Klein onderhoud wordt gefinancierd uit de exploitatie Groot onderhoud Onder groot onderhoud vallen de grootschalige werkzaamheden met een planmatig karakter. De werkzaamheden zijn gericht op het instandhouden van het wegdek en hebben een levensduurverlengende functie. Het gaat bijvoorbeeld om het v ervangen van een asfalt toplaag en het herstraten van een klinkerweg. Ten opzichte van klein onderhoud is groot onderhoud veel duurder. Groot onderhoud wordt gefinancierd uit de exploitatie Vervanging. De meeste elementen in de openbare ruimte hebben e en bepaalde technische levensduur. Aan het einde van de levensduur moet het object vervangen worden. Bij vervanging is sprake van het volledig vernieuwen van het betreffende onderdeel van de openbare ruimte, waarbij de inrichting, functie en het materiaal grotendeels gelijk blijft. Wanneer en hoe vaak dit gebeurt hangt sterk af van het object. Verkeersborden en markering moeten bijvoorbeeld vaker worden vervangen dan een wegconstructie van asfalt. De financieringsvorm is afhankelijk van het investeringsbedr ag. Vervanging van verkeersmaatregelen gebeurt over het algemeen via de exploitatie, tenzij er een groot bedrag mee gemoeid is. Vervanging van wegen is veel kostbaarder. In Langedijk wordt dit gefinancierd via het MIP als vervangingsinvestering Herinrichting/reconstructie. Door veroudering van de inrichting ontstaat veelal behoefte aan functionele aanpassingen of een andere inrichting. Dan is er sprake van een herinrichting of reconstructie. Hierbij wordt het element volledig vernieuwd waarbij b ijvoorbeeld de inrichting, profiel en het verhardingsmateriaal worden aangepast. Aanpassen aan de functionele eisen van deze tijd of het verbeteren van de beleving en de ruimtelijke 15 Beheerplan Wegen

16 kwaliteit zijn redenen om de inrichting te veranderen. Hierbij moet gedach t worden aan de toegenomen verkeersdrukte en het uitvoeren van verkeersveiligheidsaanpassingen voor Duurzaam Veilig. Herinrichtingen maken officieel geen deel uit van de beheer- en onderhoudsprogramma s. Financiering vindt plaats via het MIP als overige in vestering. 16 Beheerplan Wegen

17 5. Kwaliteit van het areaal. Het in de komende periode uit te voeren wegenonderhoud en de daarmee samenhangende kosten worden met name bepaald door de huidige kwaliteit van de verhardingen. In dit hoofdstuk wordt een kwaliteitsbeeld gegeven van het areaal Technische kwaliteit. In het voorjaar van 2013 is er een globale visuele inspectie uitgevoerd voor alle verharding binnen de gemeente Langedijk. Een visuele inspectie richt zich op zichtbare schades zoals scheurvorming en oneffenheden. De resultaten van deze inspectie zijn ingevoerd in het beheerpakket, waarmee deze weer up-to-date is. Met behulp van dit beheerpakket is het vervolgens mogelijk om een algemene indruk te geven van de huidige kwaliteit van de verharding. Op basis van richtlijnen, waarschuwingsgrenzen en gedragsmodellen worden wegvakken ingedeeld in kwaliteitsniveaus. Deze landelijk gehanteerde systematiek is beschreven in publicatie 147 Wegbeheer van het CROW. Uit de visuele inspectie van voorjaar 2013 is het onderstaande te chnische kwaliteitsbeeld van de verhardingen bepaald, vertaald naar de vier thema s zoals deze door de CROW worden gehanteerd. De kwaliteit wordt uitgedrukt in drie niveaus: voldoende: meer dan één klasse voor de richtlijn matig: één klasse voor de richtlijn onvoldoende: onder de richtlijn ELEMENTEN voldoende matig onvoldoende Aanzien 82% 8% 11% Comfort 79% 9% 12% Duurzaamheid 100% 0% 0% Veiligheid 82% 8% 11% ASFALT voldoende matig onvoldoende Aanzien 65% 4% 31% Comfort 92% 1% 7% Duurzaamheid 69% 4% 27% Veiligheid 91% 1% 8% Wegen in de categorie voldoende behoeven geen onderhoud. De wegen die de beoordeling matig hebben verkregen, hebben geen direct onderhoud nodig maar dienen meegenomen te worden in de meerjarenplanning. In een normale situatie is jaarlijks een bepaald deel van het wegenareaal aan onderhoud toe. Deze wegen hebben dan de beoordeling onvoldoende. Door op deze wegen onderhoudsmaatregelen toe te passen, kunnen ze weer op niveau voldoende worden gebracht. Het uit- of afstellen kan leiden tot meer en grotere schades, waardoor de kosten per saldo uiteindelijk toenemen. 17 Beheerplan Wegen

18 5.2. Ouderdom van het areaal. Een slechte kwaliteit van wegen correspondeert bijna altijd met de ouderdom van het areaal. Dit komt omdat objecten in de openbare ruimte een beperkte technische levensduur hebben waarna het object groot onderhoud nodig heeft en op den duur zelfs vervangen moet worden. Inzicht in de ouderdom van het areaal is dus belangrijk. Vooral voor wegen, omdat verhardingen een grote kapitaalwaarde hebben en dus een hoge vervangingswaarde. In de onderstaande tabel staat welke oppervlaktes verharding in welke tijdsperiode zijn aangelegd. Er is een duidelijke piek te zien in de periode 1970 t/m Dit is verklaarbaar door de ruilverkaveling die toen plaatsvond. Vaarpolders werden omgevormd tot rijpolders en vele kilometers wegen werden aangelegd, meestal met asfaltverharding. Ook werden vanaf deze tijd veel uitleglocaties aangelegd met woonstraten. Dit gegeven draagt een groot risico met zich mee. In de wegenbouw wordt gewerkt met een op ervaring gebaseerde levensduurverwachting. De levensduur van een wegdek is afhankelijk van de mate van het tussentijdse onderhoud, weersomstandigheden en het type en de zwaarte van verkeer dat ervan gebruik maakt. Uitgaande van een levensduur van tussen de 36 en 48 jaar, betekent het dat een groot aantal wegen het einde van hun levensduur naderen. Een deel van de wegen is in de afgelopen jaren heringericht, gereconstrueerd of op een andere wijze constructief onderhouden, maar een groot deel niet. Dit laatste deel komt daarom in de komende jaren in beeld voor vervanging. 18 Beheerplan Wegen

19 5.3. Risico s asfaltverharding. Zoals in de vorige paragraaf vermeld, stamt een groot deel van het areaal asfaltwegen uit het begin van de jaren 70 van de vorige eeuw. Deze wegen lopen theoretisch tegen het einde van hun levensduur. Om inzichtelijk te maken om welke wegen het gaat, is een overzicht gemaakt van de belangrijkste asfaltwegen in de gemeente Langedijk. Het betreft hierbij de wegen met een ontsluitende functie en de doorgaande wegen buiten de bebouwde kom. Voor de niet doorgaande (woon)straten die in asfalt zijn uitgevoerd is het risico minder aanwezig. Door de lage rijsnelheid op deze wegen kan een wegconstructie door het uitvoeren van klein onderhoud en conserverende maatregelen lange tijd begaanbaar gehouden worden. Bijvoorbeeld door het aanbrengen van een slijtlaag. Als de theoretische levensduur van een wegconstructie of deklaag is verstreken, is het in praktijk niet altijd noodzakelijk om deze meteen te vervangen. Soms blijft de weg nog jaren in een goede staat. Wel worden deze wegdekken bovengemiddeld gevoelig voor schades en invloeden van buitenaf. Wanneer in een verharding met een restlevensduur van 0 jaar bijvoorbeeld een verzakking ontstaat, dan zal de verharding ter plaatse ook direct scheurvorming gaan vertonen. De ontwikkeling van lichte schade zal veel sneller gaan dan bij een gezonde verharding. Ook wordt de verharding steeds gevoeliger voor vorstinvloeden in de winter. De kosten om deze schades te verhelpen worden jaarlijks steeds hoger, terwijl feitelijk wordt geïnvesteerd in wegen die zijn afgeschreven. Om de daadwerkelijke toestand van de wegen te bepalen, is het van belang om de kwaliteitstoestand vast te stellen met inspecties en onderzoeken. Op de belangrijkste asfaltwegen is daarvoor een aanvullend asfaltonderzoek uitgevoerd door zogenaamde valgewichtdeflectiemetingen. Dit onderzoek is bij uitstek geschikt voor het bepalen van de kwaliteit van asfalt- en betonverhardingen en voor het bepalen van de restlevensduur. Op grond van de ouderdom van de verharding en nadere inspecties en onderzoeken, is gebleken dat een aanzienlijk deel van de asfaltverhardingen in zorgelijke staat is. In het overzicht in bijlage I is een overzicht opgenomen van wegen die aan vervanging toe zijn. Uit het overzicht blijkt dat: bij 15 wegvakken met een totaal oppervlakte van m2 is de levensduur van de wegconstructie inmiddels bereikt of binnen 5 jaar bereikt. Vervangen van de constructie betekent automatisch ook het aanbrengen van een nieuwe deklaag. bij 15 wegvakken met een totaal oppervlakte van m2 verstrijkt de levensduur van de wegconstructie binnen 6 tot en met 10 jaar. Vervangen van de constructie betekent automatisch ook een nieuwe deklaag. bij 15 wegvakken met een totale oppervlakte van m2 de deklaag binnen nu en 10 jaar aan vervanging toe is, maar is de wegconstructie nog goed is. Samengevat moet bijna 30% van het totale oppervlakte van de asfaltwegen binnen 2013 en 2024 compleet vervangen worden. Daarnaast is van een aanvullende m2 asfaltverharding bekend dat de theoretische levensduur van de deklaag binnen de planperiode tot 2018 wordt bereikt. Deze wegen zullen derhalve op korte termijn voor groot onderhoud dan wel vervanging in aanmerking komen. In het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op de financiële consequenties. 19 Beheerplan Wegen

20 5.4. Algemene kwaliteitsbeoordeling De beschreven kwaliteit in de voorgaande paragrafen is gebaseerd op de technische staat van de verharding en nog niet op de beeldkwaliteit (al wordt deze uiteraard wel beïnvloed door de technische staat). Wel is er een koppeling mogelijk tussen de kwaliteitscatalogus openbare ruimte en de landelijke systematiek voor wegbeheer. Hierdoor kunnen de resultaten van de visuele inspectie worden gepresenteerd in beeldkwaliteitsniveaus uit de Strategische beheervisie, wat met name handig is bij beleidsmatige keuzes op hoofdlijnen. Er worden vijf kwaliteitsniveaus onderscheiden: Aan de kwaliteitsniveaus zijn concrete en meetbare kenmerken gekoppeld: Technische staat: is het technisch onderhoud afgestemd om duurzame instandhouding van voorzieningen te garanderen zonder het gebruik te belemmeren? Verzorgingsgraad: in welke mate zijn zwerfafval, onkruid, graffiti, etcetera, acceptabel? Effecten op de veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid. Wanneer alleen gekeken wordt naar de technische staat ontstaat het onderstaande algemene kwaliteitsbeeld van de wegen in Langedijk : Asfaltwegen kwaliteitsniveau C Elementen wegen kwaliteitsniveau B/C Verkeersmaatregelen kwaliteitsniveau B Indien ook de verzorgingsgraad wordt beschouwd ontstaat een iets positiever beeld. Het maaibeleid van de gemeente Langedijk zorgt over het algemeen voor verzorgde bermen. Ook het beleid ten aanzien van zwerfvuil en graffiti is dusdanig dat dit een positieve invloed heeft op de totale beoordeling van de wegen. Voor de algemene beeldkwaliteit van de wegen in de gemeente Langedijk geldt daarom het volgende: Wegen kwaliteitsniveau B/C Verkeersmaatregelen kwaliteitsniveau B In de Strategische Beheervisie openbare ruimte uitwerkingsplan: Keuze is beschreven dat het college de keuze heeft gemaakt om voor een gedeelte van de wegen het kwaliteitsniveau te laten zakken tot niveau C. Hierbij is gesteld dat in het onderhoud prioriteit gegeven moet worden aan asfaltwegen en primaire fietspaden. De 20 Beheerplan Wegen

21 achterliggende gedachte hierbij is dat bij uitstel van onderhoud aan asfalt kapitaalsvernietiging kan optreden. De primaire fietspaden zijn voornamelijk uitgevo erd in asfalt en daar komt nog bij dat fietsers veel eerder en veel meer overlast ondervinden van een achteruitgang in kwaliteit. Daarnaast is aangegeven dat een kwaliteitsniveau lager dan niveau C niet acceptabel is Klantbeoordeling. In 2012 is de burgerpeiling van waarstaatjegemeente.nl uitgevoerd. Hiermee is inzicht gekregen in de waardering en beleving van burgers in de gemeente Langedijk van verschillende aspecten van de openbare ruimte. Burgers geven rapportcijfers voor indicatoren op het gebied van schoon, heel en veilig. Een aantal indicatoren worden direct of indirect beïnvloed door de wijze waarop de gemeente het beheer uitvoert. Een aantal voor dit beheerplan relevante indicatoren staan hieronder weergegeven met het gemiddelde van Nederland als referentie. Indicator Oordeel burger wegen, paden en pleintjes Oordeel burger onderhoud wegen en fietspaden Oordeel burger parkeermogelijkheden in buurt Gemeente Langedijk Nederland gemiddeld ,9 6,6 7,1 6,7 6,1 6,6 7,1 6,9 6,3 6,4 6,6 6,7 Oordeel burger verkeersveiligheid buurt 5,5 6,2 6,5 6,4 Oordeel burger directe woonomgeving 7,5 7,4 7,6 7,5 Oordeel burger onderhoud wijk 6,4 6,9 7,1 6,7 Bron: Burgerpeiling Gemeenten Uit het onderzoek blijkt dat burgers in Langedijk de afgelopen jaren een hoger rapportcijfer geven over de openbare ruimte. Het oordeel over het onderhoud van wegen en fietspaden ligt iets hoger dan het landelijk gemiddelde en is de afgelopen jaren flink verbeterd. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het inlopen van achterstallig onderhoud en reconstructie van verschillende wijken. Hiervoor was in de periode extra budget beschikbaar. In 2012 zijn de eerste taakstellingen doorgevoerd en deze hebben nog geen effect op de rapportcijfers. In 2014 wordt het onderzoek herhaald. De verwachting is dan dat de taakstelling zichtbare gevolgen heeft op straat. De rapportcijfers zullen naar verwachting dalen. 21 Beheerplan Wegen

22 6. Financiën. In dit hoofdstuk wordt aan de hand van alle eerder beschreven informatie bepaald wat voor budget noodzakelijk is voor wegenonderhoud. Het benodigd budget voor verschillende kwaliteitsniveaus wordt vergeleken met de beschikbare budget Budgetverdeling. Het beschikbare budget voor wegen en verkeersmaatregelen in 2014 wordt als referentie genomen in dit beheerplan. De onderstaande budgetposten worden daarbij onderscheiden. Voor areaalmanagement en inspectie was in beschikbaar, onderverdeeld in de volgende posten: wegen verkeersmaatregelen Voor onderhoud aan de asfaltverharding was in beschikbaar. Dit bedrag is onderverdeeld in de volgende posten: klein onderhoud groot onderhoud herstel/vervanging bij schade Voor onderhoud aan de elementenverharding was in beschikbaar. Dit bedrag is onderverdeeld in de volgende posten: klein onderhoud groot onderhoud herstel/vervanging bij schade Voor onderhoud aan verkeersmaatregelen was in beschikbaar. Dit bedrag is onderverdeeld in de volgende posten: klein onderhoud groot onderhoud Naast eerder genoemde kosten, zijn er budgetten voor gladheidsbestrijding, modderbestrijding, onderhoud bermen (waaronder maaien van de bermen buiten de bebouwde kom) en straatreiniging. gladheidsbestrijding modderbestrijding onderhoud bermen straatreiniging vegen straatreiniging onkruid Beheerplan Wegen

23 6.2. Budgetbehoefte areaalmanagement en inspectie. De kosten voor areaalmanagement betreffen energiekosten, telefoonkosten, verzekeringen, onderhoud beheerprogrammatuur, inhuur adviseurs, etc, en zijn jaarlijks ongeveer gelijk. Het opnemen van de kwaliteit van het areaal gebeurt door middel van inspecties. Voor wegen bestaat het inspectieprogramma uit de volgende onderdelen en bijbehorende frequentie: Veiligheidsinspectie/schouw 2x per jaar Klein onderhoudsinspectie 1x per jaar Globale visuele inspectie 1x per 2 jaar Gedetailleerde inspectie Vooruitlopend op voorgestelde projecten Voor verkeersborden bestaat het inspectieprogramma uit de volgende onderdelen en bijbehorende frequentie: Algemene inspectie 1x per jaar Update inventarisatie 1x per 4 jaar Functionele beoordeling 1x per 10 jaar Technische inspectie Op aanwijzing areaalbeheerder Waar mogelijk worden inspecties gecombineerd om kosten te besparen. Jaarlijks is afgerond beschikbaar voor areaalmanagement en inspectie van wegen en voor verkeersmaatregelen. Dit is noodzakelijk en toereikend voor de noodzakelijke werkzaamheden Budgetbehoefte verharding. De theoretische budgetbehoefte voor het areaal verharding is met kentallen te bepalen. In de CROW publicatie 145 worden eenheidsprijzen genoemd voor wegenonderhoud. Om de beheerkosten voor Langedijk te bepalen is het areaal in 12 subgroepen onderverdeeld: 5 groepen voor asfaltverharding en 7 groepen voor elementenverharding. Per subgroep is door het CROW een onderhoudscyclus bepaald op basis van ervaringen uit de wegenbouw. Drukke wegen slijten bijvoorbeeld sneller en hebben meer onderhoud nodig dan rustige. De verwachte kosten voor groot onderhoud gedurende de levensduur van de weg zijn omgezet in gemiddelde beheerkosten per jaar per m2. Door vervolgens de jaarlijkse gemiddelde kosten te vermenigvuldigen met de hoeveelheid, is bepaald wat de totale jaarlijkse budgetbehoefte is voor groot onderhoud. Dit is opgenomen in bijlage II. Deze methode gaat uit van onderhoud op kwaliteitsniveau B. Onderhoud van het areaal wegen op kwaliteitsniveau B resulteert volgens deze methode op onderstaande bedragen per jaar: Totaal onderhoud asfalt (afgerond) ,00 Totaal onderhoud elementen (afgerond) ,00 Totaal ,00 23 Beheerplan Wegen

24 Conform de Strategische beheervisie is er een keuze te maken in het kwaliteitsniveau waarop het areaal onderhouden wordt. Daarbij is er keuze tussen: A. goed, mooi en comfortabel: B. voldoende en functioneel. C. matig, onrustig beeld, discomfort en enige vorm van hinder. Beheren op kwaliteitsniveau B is door het CROW als standaard genomen voor het bepalen van onderhoudsbudgetten. Beheren op kwaliteitsniveau A leidt tot hogere kosten voor groot onderhoud dat frequenter wordt uitgevoerd en een daling voor k lein onderhoud. Gemiddeld stijgen de totale kosten met circa 15% ten opzichte van kwaliteitsniveau B. Beheren op kwaliteitsniveau C betekent een kostendaling op groot onderhoud van circa 20%. Het klein onderhoud neemt echter toe omdat er veel meer kleine schades ontstaan. Gemiddeld dalen de totale kosten met circa 10% ten opzichte van kwaliteitsniveau B. Dit resulteert in de onderstaande tabel. Kwaliteitsniveau A Kwaliteitsniveau B Kwaliteitsniveau C Wegen Asfalt Wegen Elementen Wegen Totaal Indien conform de Strategische beheervisie de asfaltverharding op B -niveau en de elementenverharding op C-niveau wordt onderhouden, dan resulteert dit in een gemiddelde langjarige onderhoudsbehoefte van ca per jaar. Dit betreft het groot- en klein onderhoud, maar geen vervangingsinvesteringen Taakstelling In verband met de gemeentebrede bezuinigingen, heeft ook het wegbeheer te maken met een financiële taakstelling. Ten opzichte van 2012 is een bezuiniging van doorgevoerd. Daarnaast is de tijdelijke jaarlijkse bijdrage voor het wegwerken van een onderhoudsachterstand van komen te vervallen. In het Uitwerkingsplan Strategische beheervisie: keuze is opgenomen dat de bezuiniging primair gezocht moet worden in het onderhoud van de elementenverhardingen. De asfaltverhardingen worden zoveel mogelijk op kwaliteitsniveau B onderho uden, omdat dit gedeelte van het areaal het meeste risico van kapitaalsvernietiging in zich heeft bij het uitstellen van onderhoud. Uit technisch oogpunt is onderhouden van asfaltverhardingen op C-niveau af te raden. Uit de berekening blijkt dat deze strategische keuze financieel niet zonder meer haalbaar is. Voor het onderhouden van de asfaltverharding op minimaal niveau B en elementverharding op minimaal niveau C, is benodigd. Het beschikbare budget voor groot- en klein onderhoud van verharding inclusief taakstelling bedraagt in Theoretisch is er dus een jaarlijks tekort van Dit betekent dat - indien het huidige budget inclusief taakstelling gehandhaafd blijft - het gewenste kwaliteitsniveau niet gehaald wordt. Dit heeft vooral gevolgen voor het uitvoeren van groot onderhoud. Met het beheerprogramma is een voorspelling gemaakt wat er gebeurt indien het budget van 2014 als uitgangspunt wordt genomen voor de komende 4 jaar. In het beheersysteem wordt voor deze jaren een maximum budget van opgelegd voor groot onderhoud. Het systeem bepaalt vervolgens welke wegen bij voorkeur in aanmerking komen voor groot onderhoud. Onderhoud aan asfaltverhardingen krijgt hierbij prioriteit ten opzichte van wegen met een elementenverharding. Bij een tekort aan budget wordt onderhoud aan elementenverhardingen het eerst uitgesteld. In de onderstaande tabel is weergegeven wat de geplande onderhoudskosten zijn voor de 4 24 Beheerplan Wegen

25 planjaren. De kosten in de laatste kolom geven de invester ingen weer die noodzakelijk zijn om de verharding na 2017 weer op kwaliteitsniveau B terug te brengen. Groot onderhoud Asfalt Groot onderhoud Elementen , , , , , , , , , ,00 Totaal , , , , ,00 Deze beheertactiek heeft grote gevolgen voor de kwaliteit van de elementenverharding. In 2013 werden de wegen met elementverharding nog grotendeels gekwalificeerd als voldoende. In dit scenario loopt het kwaliteitsniveau echter snel terug. Uit de doorrekening blijkt dat in 2018 ongeveer 8,3 % van het areaal in slechte staat verkeert (kwaliteitsniveau D). Om deze onderhoudsachterstand in 2018 weer in te lopen, is dan bijna 2 miljoen euro noodzakelijk. Een keuze voor handhaving van het huidige onderhoudsbudget voor de planperiode betekent dus een grote financiële claim op de jaren daarna. Daarnaast komt de veiligheid van de weggebruiker in het geding. Omdat de doelstellingen uit de strategische beheervisie niet worden gehaald, is de conclusie dat het huidige budget ontoereikend is. Geadviseerd wordt om het beschikbare budget af te stemmen op de gewenste kwaliteitsniveaus Budgetbehoefte groot onderhoud. De gemiddelde langjarige onderhoudsbehoefte is gebaseerd op kengetallen. In praktijk is de behoefte het ene jaar hoger dan het andere jaar. Op basis van de cijfers die voortgekomen zijn uit de globale visuele inspectie die in het voorjaar van 2013 is uitgevoerd, is met behulp van het beheerprogramma een planning opgesteld voor groot onderhoud tot en met Daarbij is niet uitgegaan van een technisch optimale planning, omdat dit leidt tot grote jaarlijkse verschillen in benodigd budget. Daarom is bepaald welk budget minimaal noodzakelijk is om in de planperiode asfalt op B-niveau en elementenverharding op kwaliteitsniveau C te beheren. Daarvoor is een doorrekening gemaakt waarbij het percentage verharding met de kwalificatie slecht in 2018 niet boven de 3 % uitkomt. De geplande kosten voor groot onderhoud zijn in de onderstaande tabel weergegeven: Groot onderhoud Asfalt Groot onderhoud Elementen , , , , , , , , , ,00 Totaal , , , , ,00 Dit scenario resulteert in een budgetbehoefte voor groot onderhoud van circa per jaar. Dit is feitelijk het minimale budget dat noodzakelijk is om het wegennet te onderhouden op het vastgestelde kwaliteitsniveau. De exacte verdeling tussen asfalt en elementen wordt jaarlijks bepaald. Een risico in bovenstaande berekening zijn de afgeschreven deklagen zoals genoemd in paragraaf 5.3. Deze theoretisch afgeschreven deklagen zijn zeer gevoelig voor externe invloeden en kunnen bijvoorbeeld na een ongunstige winter zorgen voor een onverwachte verho ging van de budgetbehoefte. Inspecties moeten dit jaarlijks uitwijzen. 25 Beheerplan Wegen