De lippen stijf op elkaar: over voedselweigering op pediatrie. Marleen D hondt

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De lippen stijf op elkaar: over voedselweigering op pediatrie. Marleen D hondt"

Philomena Pauwels
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De lippen stijf op elkaar: over voedselweigering op pediatrie Marleen D hondt

2 25% tot 40% van de baby s en jonge kinderen hebben voedingsproblemen. Bij kinderen met ontwikkelingsstoornissen hebben 33% tot 80% voedingsproblemen.

3 Kinderen leren HOE ze moeten eten: Gepreprogrammeerd Erfelijke aanleg, bouw en werking van organen Niveau van motorische en neurologische rijping motoriek/responsiviteit; primaire mondfuncties

4 Kinderen leren WAT ze moeten eten: Leerproces! Neofobieën HOEVEEL ze moeten eten: Leerproces

5 Leren eten Een complex samenspel van: Biologische factoren Psychologische factoren temperament ontwikkelingsfase Omgevingsfactoren ouders, verzorgers, gezin en familie cultuur, economie,.

6 Normale eters Lastige eters Eetproblemen

7 Normale eters Goede eters Houden van eten Zijn geïnteresseerd in voedsel Voelen zich goed als ze eten Houden van veel verschillende soorten voedsel

8 Normale eters Lastige eters Eetproblemen

9 Lastige eters Thomas eet met veel tegenzin een erwtje Tina wil alleen appelmoes Rob wil absoluut geen fruit De hoeveelheid die Achmed eet, past op een theelepeltje

10 Lastige eters Met tegenzin eten Selectief eten Weigeren Te weinig eten (Te veel eten) MAAR Ondanks dit alles is er voldoende variatie in de voeding om gezond te zijn

11 Lastige eters Verschillende oorzaken: Overgangen Van borst naar fles Van reflexmatig zuigen naar willekeurig zuigen Van fles naar eerste lepeltje Van gladde voeding naar brokjes

12 Verschillende oorzaken: Eigen willetje: Nee! (autonomie) Zelf willen eten Te moe Peuters hebben minder nodig Voedselneofobie Tirannie van de groeicurve: pc 50 (gemiddeld gewicht) is niet hetzelfde als normaal gewicht (pc 3 tot 97).

13 Hoe erger voorkomen?

14 De ouder bepaalt WAT het kind eet en WANNEER Het kind bepaalt de HOEVEELHEID

15 De ouder is verantwoordelijk voor: De timing van de maaltijden en snackmomenten De keuze van het voedsel De bereidingswijze en de presentatie van het voedsel Het introduceren van nieuw voedsel (nieuwe ervaringen)

16 De ouder is verantwoordelijk voor: De aangename sfeer tijdens de maaltijden Het wennen aan nieuw voedsel. Variatie aan voedsel 10 maal proeven vóór je weet of je het lust/ niet lust Proeven = uit de mond mogen nemen als je het niet lust

17 Het kind bepaalt: Of het eet Hoeveel het eet Wat het eet uit het aanbod Oefen geen dwang uit. Voer geen strijd rond de maaltijd want als ouder ben je steeds de verliezer!

18 Eten hoort bij het leven Baby s voeden op vraag. Zij moeten zichzelf leren regelen. Pas de aard van de voeding en de hoeveelheid aan de leeftijd van het kind aan.

19 Peuters hebben nood aan structuur en regelmaat: Eet op vaste tijdstippen Kondig het eetmoment aan Eet aan tafel op een vaste plaats Beperk afleiding

20 Wees communicatief. Volg uw kind: tracht zijn boodschappen te vatten en speel erop in. Geef uw kind tijd. Geef kleine overzichtelijke porties. Bijvragen is oh zo leuk.

21 Betrek het kind bij het eetgebeuren: winkelen, kookactiviteiten, tafel dekken, Neem de maaltijd met het ganse gezin. Geef het goede voorbeeld. Zien eten.doet eten. De maaltijd duurt max. 30 min.

22 Beloon goede dingen Negeer ongewenst gedrag

23 Machtstrijd vermijden Dwing of forceer een kind niet te eten. Als het kind niet gegeten heeft: Niet in discussie gaan Niet op vraag andere voeding aanbieden Geen tussendoortjes Enkel water als drank (ook tussendoor) Geef het kind gecontroleerde keuzes Rond de maaltijd steeds positief af.

24 Pas op! Speel niet met eten! Als je bord niet leeg is, geen dessert! s Morgens eet je toch geen aardappelen. Eet je bord leeg! Je MOET proeven. Niet met de handen eten!

25 Normale eters Lastige eters Eetproblemen

26 Eetproblemen Niet mogen eten Niet kunnen eten Niet moeten eten Niet willen eten (niet durven eten)

27 Niet mogen eten Onderliggende medische problematiek: Post-operatief (tijdelijk probleem) Ernstige gastro-intestinale problematiek (NEC, oesofagusatresie, congenitale hartaandoeningen,...) Aspiratierisico ( ernstige vorm van Möbiussyndroom, ernstig neurologisch lijden,...)

28 Niet kunnen eten Het gaat hier om oraal-technische problemen veroorzaakt door structurele, motorische en/of sensorische problemen: Afwijkende en/of vertraagde ontwikkeling op basis van hyporesponsiviteit, ervaringstekort. Gestoorde mondmotorische ontwikkeling tgv een neuromotorisch of een neuromusculair probleem.

29 Niet kunnen eten Structurele afwijkingen zoals schisisproblematiek, choanale atresie,... Slikstoornissen

30 Tonusproblemen De spierspanning kan tgv een neuromotorisch of neuromusculair probleem te hoog (spasticiteit) te laag ( floppy ) wisselend (athetose, ataxie) zijn. Dit leidt tot coördinatieproblemen in het ganse lichaam en dus ook in het mondgebied

31 Problemen met sensorische processen Afwezigheid van reacties (registratieproblemen) Hyporesponsiviteit Hyperresponsiviteit Sensorische (tactiele) afweer

32 Afwezigheid van reacties Weinig of geen reacties op orale prikkels Orale voeding is meestal onmogelijk Geassocieerd met stoornisen thv de craniale zenuwen, faciale verlammingen, zeer ernstig neurologisch lijden (vb Moebiussyndroom)

33 Hyporesponsiviteit Verminderd reageren op normale oraal-tactiele prikkels. Nood aan hoge dosis stimulatie (aard, frequentie, duur van de stimulus). Vertraagde, onvolledige respons Verminderde kwaliteit van de mondbewegingen. Soms: eet-& drinkproblemen.

34 Hyperresponsiviteit Overdreven reageren op bepaalde oraal-tactiele prikkels Beïnvloedt in zeer sterke mate het eet-& drinkgedrag Hyperactieve wurgreactie, geen objecten naar mond, vermijden van hand-mondcontact, afkeer van tanden poetsen,...

35 Sensorische afweer Wijze van reageren is intenser en aversiever. Meestal ook gedragsmatige component. Wurgen, overgeven, kronkelen, krijsen, mond dichtpersen, vecht-en vluchtgedrag. Orale voeding is soms onmogelijk.

36 Niet moeten eten Sondevoeding: Het kind moet niet eten maar wordt gevoed. Het kind heeft door de sterk gestructureerde voedingssituatie vaak geen honger meer.

37 Niet willen eten...want Jan werd gedwongen te eten......want Mieke werd misselijk na het eten van......want eten deed pijn......want Elke kreeg het benauwd tijdens het zuigen......want bij elke slok kwam er voeding in Siebe s neus...

38 Niet willen eten....want Tanja verslikte zich in een brokje en dacht dat ze stikte...

39 Niet willen eten Het gaat hier meestal om een aangeleerd vermijdingsgedrag dat tot stand gekomen is doordat het kind eten gekoppeld heeft aan een gastrointestinaal ziektegevoel, een dysfunctie van het eetmechanisme, een traumatische ervaring,...

40 Diagnostiek Multidisciplinair: Logopedist (kinesist, ergotherapeut) Arts (pediater, gastro-enteroloog,radioloog, NKO,...) Diëtist Verpleegkundige (poli, afdeling, radiologie, ) Consulenten: psycholoog, psychiater,...

41 Signalen Niet succesvol oraal voedingsgedrag: Problemen met de voedingsinname (borst-of flesvoeding, lepelvoeding, kauwen, drinken,...) Weigeren, wenen,... Overstrekken Overgeven, rumineren Verdenken op aspiratie: Hoesten tijdens voeding Stille aspiratie Apnoe, ademonderbrekingen,... Verslikken Ruwe, hese stemgeving tijdens de maaltijd

42 Signalen Niet succesvol oraal voedingsgedrag: Wurgen, kokhalzen Onvoldoende voedselinname Ondervoeding Voedingsduur >30 minuten Benauwdheid Verdenken op aspiratie: Verslikpneumonieën Signalen vanuit het sympathisch zenuwstelsel (stress-signalen)

43 Take Home Messages Niet dwingen of forceren De omgeving bepaalt wat en wanneer Het kind bepaalt of het eet en hoeveel Maaltijden niet langer dan 30 minuten Niet spelen tijdens de maaltijd Geen voedsel als beloning

44 Kleine porties Vast eerst, vloeistof later Maaltijd beëindigen bij gooien van voedsel Voedsel verwijderen na minuten als het kind ermee speelt Beëindig de maaltijd op een positieve manier Mond afvegen en opruimen enkel als de maaltijd afgerond is

45 Bedankt! Dank aan Prof. M. Van Winckel, de artsen van gastroenterologie en radiologie, diëtiste en verpleegkundigen van de slikpoli en het verdiep. Dank aan de kinderen Bedankt om te luisteren!

46 Literatuur Bernard-Bonnin, A-C. (2006). Feeding problems of infants and toddlers. Can.Fam.Physician. 52: Burklow, K.A., Phelps, A.N., Schultz, J.R., McConell, K., Rudolph, C. (1998). Classifying complex pediatric feeding disorders. J. Pediatric Gastroenterolog Nutr. 27(2):143)147. Leung, A.K. Robson,W.L. (1994). The toddler who does not eat. Am. Fam.Physician. 49(8): Leung, A.K., Marchand, V., Sauve, R., The picky eater : the toddler or preschooler who does not eat. Paediatric Child Health. 17(8):

Vergelijkbare documenten

De Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen

De Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen 17 maart 2018 Nee-Eten contactdag Drs. Hilde Krom, arts-onderzoeker Dr. Angelika Kindermann, kinderarts-mdl INLEIDING INLEIDING Fysiologie Respiratoir