Speerpunten voor een seniorvriendelijk beleid in Houten

Transcriptie

1 Manifest SBOH Speerpunten voor een seniorvriendelijk beleid in Houten SBOH Wij zijn de Samenwerkende Ouderen Bonden Houten. ANBO KBO PCOB Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen Katholieke Bond Ouderen Protestant Christelijke Ouderen Bond Wij maken ons grote zorgen over de positie van en zorg voor ouderen in de nabije toekomst. De gemeente Houten krijgt van de rijksoverheid nieuwe en extra taken in de zorg voor senioren. Daar krijgt zij echter veel minder middelen voor dan de gelden waarmee de landelijke overheid de zorg tot voor kort trachtte te realiseren. Wij vragen ons af: Hoe zal de gemeente Houten met deze situatie omgaan? Krijgen de Houtense senioren voldoende zorg? Is er voor hen nog wel plaats in een verzorgingshuis? Redden ze het wel in hun eigen huis? Zijn c.q. komen er voldoende seniorenwoningen/levensbestendige woningen? Is een verpleeghuis dan het laatste station? Ter voorbereiding van de gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart 2014 brengen wij in dit manifest vijf centrale thema s onder de aandacht van de gemeentelijke politieke partijen. Thema s die naar onze mening van groot belang zijn voor het borgen van een goede woon en zorgvoorziening voor senioren en het vervullen daarbij van de belangrijke, zo niet essentiële rol van de gemeente. Onderstaand zullen we de thema s nader benoemen en daarbij een aantal voor ons belangrijke punten opsommen. 1. Senior vriendelijk en veilig wonen Steeds minder senioren worden toegelaten tot een verzorgingshuis. De lat wordt hoger gelegd. Straks is een verzorgingshuis alleen nog toegankelijk voor Zorg Zwaarte Pakket ZZP 4. Senioren moeten langer in hun eigen woning blijven wonen. Noodzakelijke zorg moet daar door mantelzorgers en/of thuiszorg worden geleverd. Om dit te realiseren moeten er voldoende woningen zijn die geschikt zijn voor deze doelgroep (een redelijk grote groep van de woningen is niet geschikt voor hulpverlening aan huis bij de hogere ZZP eisen); dat geldt ook voor de Arbo eisen (die gesteld worden aan de verzorgenden). Verder is de vraag of er voldoende betaalbare huurwoningen voor senioren met een laag inkomen zijn. Van belang is ook om, gezien de participatie maatschappij, dan men in zijn eigen wijk kan blijven wonen. Hierop moet de wijk berekend zijn, alsmede de zorg in de buurt en zorg voor elkaar. 1. Op korte termijn een onderzoek naar de woonwensen van senioren in Houten;

2 2. Indien het onderzoek dat aangeeft, nieuwbouw van senioren en/of levensbestendige woningen met een woonkeurmerk; 3. Onderzoek naar voorzieningen in de directe omgeving van senioren en hier planmatig op inspelen; 4. Dat bestaande woningen worden aangepast en opgeplust (domotica), opdat ze levensloopbestendig zijn; 5. Dat doorstroming naar een passende woning wordt bevorderd; 6. Dat er een Actieplan Seniorenhuisvesting door de gemeente en de woningcorporatie in samenwerking met de ouderenbonden wordt opgesteld, met een meerjarenplanning en uitvoeringsafspraken. De voortgang van de realisatie van het plan wordt jaarlijks in de gemeenteraad besproken. Bekend is dat, als gevolg van de zgn. extra muralisatie, honderden verzorgingshuisplaatsen zullen vervallen. Slechts gedeeltelijk zullen deze plaatsen omgezet worden in verpleeghuisplaatsen. Deze ontwikkeling stuwt de vraag naar passende woonruimte op. Zijn hiertoe de wettelijke bouweisen (binnen het Bouwbesluit) toereikend? Is de verdeling van nieuwbouw woningen 1/3 koop, 1/3 huur en 1/3 senioren realiseerbaar? Er moet op korte termijn een onderzoek komen naar de woonwensen van senioren ter beantwoording van belangrijke vragen: Hoe groot is hun behoefte aan passende woonruimte? Wat is de precieze omvang van het tekort aan passende woonruimte? Wat zijn de wachttijden voor passende seniorenwoningen? Wat is het onderscheid tussen huur en koopwoningen en inkomensgroepen? Monitoring van de gegevens uit dit onderzoek met jaarlijkse update is gewenst. NB: Het te overwegen dat plannen worden gemaakt om op diverse locaties in Houten (invullocaties) levensloopbestendige woningen worden gebouwd. Bij de toewijzing van dergelijke woningen zou sprake moeten zijn van een voorrangsbeleid voor senioren. Heel veel Houtense senioren willen daar best heen verhuizen. Dat levert weer woonruimte op voor starters op de woningmarkt. 2. Gedeelde verantwoordelijkheid voor zorg en welzijn Beleid en plannen geven vorm aan gedeelde verantwoordelijkheid van burgers en gemeente voor zorg en welzijn. Mantelzorg is uiterst belangrijk voor zorgbehoevenden onder wie veel senioren. Deze zorg wordt doorgaans vrijwillig gegeven door buren, familieleden en kennissen. Als mantelzorg wordt gedefinieerd zorg met een taakomvang van 8 uur per week en langer dan drie maanden dan telt Nederland ruim 2 miljoen mantelzorgers. Dat is 1 op de 8,5 Nederlanders. Doorgetrokken naar Houten en rekening houdend met het feit, dat het een relatief jonge Vinex gemeente is, zou dit 1 op 10 inwoners kunnen zijn. Dus is het waarschijnlijk dat meer dan inwoners betrokken zijn bij het verlenen van mantelzorg (veel meer dus dan veelal wordt aangenomen). De gemeente heeft sinds de Wmo / 2007 de regie over mantelzorg en vrijwilligerzorg en moet deze stimuleren en faciliteren. 1. Een onderzoek ter vaststelling van de omvang van het aantal mantelzorgers in Houten; 2. Een onderzoek naar de behoefte aan ondersteuning van de diverse typen mantelzorgers; 3. Dat de mantelzorger wordt betrokken bij de aanvraag van een burger die maatschappelijke ondersteuning wil; 4. Uitbreiding van het zogeheten keukentafelgesprek met ook aandacht voor eventuele mantelzorgers; 5. Verbetering van de samenwerking tussen de zorgprofessional en de mantelzorger; 6. Een onderzoek naar de mogelijke rol van de ouderenbonden en hun ouderen adviseurs. Er is onvoldoende zicht op de behoefte aan en de omvang van mantelzorg in de gemeente Houten. Mantelzorgers behoren niet tot een uniforme groep. De vraag is aan welke ondersteuning behoefte is in vergelijking met het

3 huidige aanbod aan activiteiten. Indicatie voor zorg in het kader van de Wmo vindt plaats via zogeheten keukentafelgesprekken. Zorgvragers hebben niet altijd de nodige kennis en ervaring om hun hulpvraag adequaat te formuleren op basis van hun behoefte aan zorg. Bij de samenwerking tussen zorgprofessional en de mantelzorger ligt een belangrijke taak voor zorgaanbieders. Ook is het waard om te onderzoeken in hoeverre de ouderen adviseurs van de Senioren Bonden hierin een rol kunnen spelen. 3. Voldoende inkomen voor ouderen De gemeente biedt financiële ondersteuning in het kader van bijzondere bijstand en bevordert optimaal gebruik daarvan. Zij houdt daarbij rekening met stapeling van kosten voor ouderen. Onze gemeente: heeft oog voor kwetsbare groepen ouderen, zoals ouderen met een zware zorgbehoefte en oudere migranten. Hiertoe dienen de gelden die de gemeente ontvangt voor de uitvoering van de Wmo ook eenduidig en transparant worden besteed aan Wmo zorg, ondersteuning en dienstverlening, waarbij een zorgvuldige afweging tussen de doelgroepen plaats dient te vinden. 1. Dat de gemeente kan verzekeren, dat ontvangen Wmo gelden uitsluitend worden besteed aan zorg en dienstverlening; 2. Onderbenutting van de Wmo gelden wordt tegengegaan. Zo nodig kan het bedrag worden gereserveerd of worden aangewend voor het verstrekken van categoriale extra uitkeringen aan senioren met een laag inkomen/pensioen. Ook moet daarbij de mogelijkheid worden geboden van kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. De gemeente gaat hiertoe onder meer bestandskoppelingen aan met de Belastingdienst en de Sociale Verzekerings Bank. Inkomenspositie van senioren Onderkend moet worden dat senioren zonder aanvullend pensioen zij die alleen moeten rondkomen van AOW of een klein pensioen (landelijk gezien heeft 60% van de 65+ers een vermogen onder de EUR , ) grote problemen zullen krijgen met het betalen van hun huisvesting en de kosten voor zorg en dienstverlening. Er dreigt een cumulatie van kosten te ontstaan. Daarom is het van belang, dat bepaalde groepen senioren in aanmerking komen voor (bijzondere) bijstand. 1. Dat senioren, die hun kosten voor huisvesting en zorg niet kunnen betalen, (bijzondere) bijstand ontvangen opdat zij thuis kunnen blijven wonen. Om het eventuele recht op bijzondere bijstand te bepalen, gaan gemeenten onder meer bestands koppelingen aan met de Belastingdienst en de Sociale Verzekerings Bank SVB 4. Huishoudelijke Hulp (en de splitsing van de medische zorg) Gemeenten krijgen in 2015 te maken met grote bezuinigingen op het kunnen verstrekken van huishoudelijke hulp. Wij maken ons hierover zorgen. Huishoudelijke hulp is immers het hulpmiddel bij uitstek om mensen langer thuis te laten blijven. Hieraan gekoppeld is natuurlijk dat persoonlijke verzorging naar de zorgverzekeraars is gegaan.dit leidt tot inefficiëntie en geldverkwisting. Is het bekend om hoeveel gevallen het in Houten gaat? SBOH wil t.a.v. de toewijzing van de huishoudelijke hulp graag:

4 1. Duidelijkheid over het belang van de huishoudelijke hulp als basisvoorziening voor langer thuis blijven wonen door senioren; 2. Inzicht in de komende financiering van deze huishoudelijke hulp; 3. Inzicht in de criteria van toewijzing Het moge duidelijk zijn, dat de gemeente moet kiezen tussen een aantal kwaden, want de ouderen zijn niet de enigen, die voor de hulp in aanmerking komen. Bepalend moet zijn in hoeverre het van belang is de oudere zelfstandig te laten blijven wonen. Verder is het een doorn in het oog, dat er met de klok in de hand wordt gewerkt. Ook hier weer een vlammend betoog voor ruimte van een sociaal gesprek. Dit is ook van belang voor de signaal functie Hieraan gekoppeld Scheiding wijkverpleegkundige en huishoudelijke hulp De gemeente moet zwaar bezuinigen op huishoudelijke hulp. Voorts krijgt de gemeente in 2015 de taak van begeleiding van deze hulp. Ook deze taak dient te worden verleend met een fors gekort budget. Daarom is het extra spijtig dat persoonlijke verzorging naar de zorgverzekeraars is gegaan (Akkoord staatssecretaris en VNG, 17 december 2013). Dit kan leiden tot inefficiëntie en geldverkwisting. Is het bekend om hoeveel gevallen het in Houten gaat? Wij constateren dat zorgverzekeraars de persoonlijke verzorging en de verpleging van mensen thuis als taak hebben. Bij de uitvoering van de hulp ligt de spilfunctie bij de wijkverpleegkundige(n). Dat maakt dat de taken voor de gemeente (huishoudelijke hulp en begeleiding) moeilijk te realiseren. Sluit dit wel aan bij de vraag en behoefte van inwoners? Er is zo wel sprake van een integrale aanpak? Het ene is voor de zorgverzekeraars, het andere voor de gemeente. Wij denken dat inwoners geen idee hebben van al die schotten in de langdurige zorg. Bovendien maken die schotten de zorg onnodig duur. 1. Geen schotten tussen hulp, begeleiding of persoonlijke verzorging; 2. Een duidelijke rol voor de wijkverpleger/ verpleegster. Mag deze bijvoorbeeld besluiten tot medische zorg? Of moet een dokter of specialist dat doen? Een integrale aanpak van de zorg voor Houtenaren (medische hulp, huishoudelijke hulp en begeleiding en persoonlijke verzorging). De schotten in de zorg moeten worden verwijderd of ten minste zo laag mogelijk worden. De wijkverpleegster/verpleger wordt opgenomen in de (sociale) wijkteams, maar vervult de spilpositie tussen Welzijn (Gemeente) en Zorg (Zorgverzekeraars). 5.Ouderen en Bewegen. Bewegen is een van de beste garanties om mensen gezond te houden, zo ook ouderen. De gemeente heeft een samenhangend beleid/aanbod voor de ouderengezondheidszorg. Onze gemeente: zet in op preventieve programma s voor ouderen; houdt rekening met de wensen van ouderen in haar beleid voor een beweeg vriendelijke omgeving. Van belang is ook om een ondrscheid te maken in de diverse doelgroepen. 1. een gelijkwaardige rol spelen in het beweeg programma van de gemeente voor de komende jaren 2. Een aantal FTE s van de 11 voor beweegprogramma s krijgen toegewezen

5 #. Een intensieve discussie hoe we ouderen tot bewegen krijgen Tot nu toe is de meeste aandacht uitgegaan naar allerlei jeugdgroepen en is daar ook op ingezet. De groep ouderen is minstens zo belangrijk. Het onderkennen van het belang is 1, maar de mensen uit hun huizen te krijgen is iets heel anders.hier moet de grote truc worden gevonden. Beweging is ook: Gebruik kunnen maken van kleinschalig vervoer van deur tot deur. Rolstoelbus, bus voor de 3 kleine kernen en het vervoer met golfkarren buiten de rondweg van Houten. De gemeente zal een hand moeten blijven uitsteken om de exploitatie ook financieel mogelijk te maken. Efficiency en kostenbewustheid moetenhand in hand blijven gaan. Verder is beweging ook het gebruik van e bikes. Hierbij is onderzoek naar de veiligheid aspecten nodig. De ouderen bonden blijven pleiten voor voldoende fietsstalling plaatsen op de onderste rij van het fietstransferium.