Symposium Gedragsbewust Beleid

Transcriptie

1 Symposium Gedragsbewust Beleid Workshop Mobiliteit prijsbeleid in het openbaar vervoer #GedragsbewustBeleid 11 maart 2014

2 Mobiliteit Prijsbeleid in het openbaar vervoer 11 maart 2014

3 De workshop Voorstellen Onderwerp: OV-prijsbeleid en gedrag Programma Korte introductie van het onderwerp Uitwisseling van ideeën Afsluitend: impressie in een tweet

4 Organisatie van het openbaar vervoer Provincies en stadsregio s geven concessies uit aan vervoerbedrijven om regionaal openbaar vervoer uit te voeren in een bepaald gebied De rijksoverheid geeft concessies uit voor het landelijk spoornetwerk

5 Financiering van het openbaar vervoer Het openbaar vervoer wordt grofweg betaald uit twee bronnen: 1. Overheidssubsidie 2. Reizigersbijdragen (uit kaartverkoop) De exacte hoogte van inkomsten uit reizigersbijdragen is niet van te voren bekend Overheden en vervoerders maken afspraken over de verantwoordelijkheid voor inkomsten uit reizigersbijdragen (opbrengstverantwoordelijkheid)

6 Prijsbeleid Een manier om inkomsten uit reizigersbijdragen te beïnvloeden is prijsbeleid. Prijsbeleid gaat over de soorten vervoerbewijzen (en de prijs daarvan) die aan reizigers worden aangeboden Opdrachtgevende overheden zijn verantwoordelijk voor het prijsbeleid. Voor decentrale overheden (provincies, stadsregio s) is dit relatief nieuw (gevolg van decentralisatie) Overheden kunnen vervoerders de vrijheid geven (een deel van) het prijsbeleid in te vullen. Dit hangt samen met de afspraken over opbrengstverantwoordelijkheid.

7 Een korte illustratie van de problematiek

8

9 Maar aan de andere kant Indien inkomsten uit reizigersbijdragen teruglopen, kan dat diverse gevolgen hebben, zoals: Oplopende overheidstekorten Inkrimpen van het aanbod van OV om kosten te besparen (bijvoorbeeld het schrappen van lijnen) Faillissement van een vervoerder

10 Naar een evenwicht Evenwicht van inkomsten uit subsidies en uit reizigersbijdragen

11 Doelen van prijsbeleid Prijsbeleid kan diverse doelen hebben, zoals: Meer reizigers in het openbaar vervoer krijgen Openbaar vervoer aantrekkelijk maken voor bepaalde groepen (minima, ouderen, scholieren) Stimuleren dat mensen buiten de spits reizen Etc. Om prijsbeleid effectief in te zetten is inzicht nodig in de effecten van prijsbeleid Belangrijk onderdeel daarvan: inzicht in de effecten op de inkomsten uit reizigersbijdragen

12 Voorbeeld: verhogen inkomsten uit reizigersbijdragen

13 Gedrag beïnvloedt de effecten Twee soorten gedrag 1 De aanschaf van vervoerbewijzen 2 Het reisgedrag

14

15 Gedragsmechanismen Uit onderzoek blijkt dat gedrag niet alleen door prijs wordt bepaald. Ook andere gedragsmechanismen kunnen een rol spelen, zoals: Gewoontegedrag Behoefte aan zekerheid Risico/verliesaversie Satisficing goed genoeg i.p.v. optimaal Referentiepunt/status quo bias Framing Gebruik van vuistregels (heuristiek) Sociale normen

16 Casus prijsbeleid Stel: Doel van het prijsbeleid is om de inkomsten uit reizigersbijdragen te verhogen Vraag: Hoe kunnen de inkomsten uit reizigersbijdragen worden verhoogd? Gebruikmakend van gedragsmechanismen Voor de doelgroep woon-werk reizigers

17 De tweet Hashtag #GedragsbewustBeleid #ws

18

19 Gespreksvragen Stel: Doel van het prijsbeleid is om de inkomsten uit reizigersbijdragen te verhogen 2. Met welke tariefproducten kan bij deze mechanismen worden aangesloten om inkomsten te verhogen? Reizen op saldo? Een afgekocht reisrecht? Een kortingskaart? Iets heel anders?

20 Gespreksvragen Stel: Doel van het prijsbeleid is om de inkomsten uit reizigersbijdragen te verhogen 1. Welke gedragsmechanismen/behoeften zijn behalve prijs relevant voor gebruikersgroepen in het OV? Werknemers Scholieren Toeristen

21 Reizen op saldo In- en uitchecken met een OV-chipkaart Betaling van een vast bedrag per kilometer, op basis van daadwerkelijk gereisde kilometers, plus Een vast bedrag bij instappen (het instaptarief) Het bedrag wordt afgeschreven van het saldo dat op de chipkaart staat Voorafgaand aan de reis moet voldoende saldo op de kaart zijn geladen (bij een automaat) Indien iemand dat wil kan het saldo automatisch worden aangevuld (vanaf de bankrekening)

22 Hoe werkt dat bij onszelf? Wie maakt regelmatig gebruik van het OV? Heeft iemand zelf een OV abonnement of kortingskaart? Wat waren redenen voor aanschaf?

23 Ontwikkeling kilometertarieven

24 Afgekocht reisrecht Afgekocht reisrecht (vrij reizen) voor een bepaald gebied en een bepaalde tijd (bijvoorbeeld week/maand/jaar) Van te voren een vast bedrag betalen Binnen het gebied en de periode zoveel reizen als je wilt Voorbeelden: OV jaarkaart Trajectkaarten Ster/regio-abonnement

25 Kortingskaart Biedt een bepaald percentage korting (20%, 40%) op de reguliere prijs Van te voren wordt een vast bedrag betaald (bijvoorbeeld 20,- per maand) voor het recht op korting Reizigers betalen per reis een gereduceerd tarief Reizigers profiteren van de korting wanneer zij daadwerkelijk reizen Voorbeelden: Voordeelurenkaart Altijd voordeel kaart

26 Een nieuw product?