Op weg naar een Circulair Fryslân. Christiaan Kuipers

Transcriptie

1 Op weg naar een Circulair Fryslân Christiaan Kuipers

2 Stichting Urgenda Samen Sneller Duurzaam Mobiliteit Klimaat & Energie Bouw Ons Huis Energieneutraal Low Car Diet Collectieve Zonnepanelen Actie Dag van de Duurzaamheid ZonOpZorg De Klimaatzaak The Climate Miles

3 Waarom een circulaire economie? Een hype of de nieuwe standaard?

4 Waarom een circulaire economie? Een hype of de nieuwe standaard? Niet alleen omdat we anders moeten

5

6 Waarom een circulaire economie? Niet alleen omdat we anders moeten Ook omdat we niet anders kunnen Anyone who believes that exponential growth can go on forever in a finite world, is either a madman or an economist. Kenneth Boulding, 1973

7 Wereldconsumptie van materialen Bron: presentatie Ernst Worrell, Universiteit Utrecht

8 Mensen denken lineair, niet exponentieel Bron: presentatie Ernst Worrell, Universiteit Utrecht

9

10 Waarom een circulaire economie? Niet alleen omdat we anders moeten Niet alleen omdat we niet anders kunnen Maar ook omdat het loont: Geld verdienen? McKinsey: 630 mrd per jaar besparen in EU analyse deel v.d. economie Minder afhankelijkheid van andere landen Nederland importeert nu al 68% van haar grondstoffen Europa is van 54 grondstoffen 90% afh. van buiten Europa Nieuwe banen en beroepen Leveringszekerheid & betaalbaar (energie)systeem Voorkomen van veel grotere schaden veroorzaakt door klimaatverandering/afval

11

12 Maar wat is dan een Circulaire Economie? Van afval naar grondstof?

13 Een Circulaire Economie is veel breder dan alleen van afval een product maken Omvat: - grondstoffen in de kringloop houden op zo n hoog mogelijk niveau - overgang naar 100% duurzame energie - met oog voor mens en omgeving (biodiversiteit) - groene grondstoffen goed benutten

14 Zeewier eerst voor hogere toepassingen inzetten

15 Zeewier eerst voor hogere toepassingen inzetten

16

17

18

19

20 Kijk met een frisse, creatieve blik naar de huidige dagelijkse dingen en vraag eens af: Is dat wel zo logisch? 10 dingen met bananenschillen : Schoenen poetsen, compost, tanden bleken, antidepressiva, luizenbestrijder, wratten tegen gaan, etc. Bron:

21 Er zijn veel kansen! Dashboards maken van tomatenschillen Paddenstoelen kweken op koffieafval Oude kleren/textiel gebruiken als isolatiemateriaal Verwerking vezels van aubergineplanten tot gevelbekleding Toiletpapier gemaakt van papierafval Eiwitten produceren d.m.v. insecten die leven op etensresten.

22 Delen is het nieuwe vermenigvuldigen Nieuwe business modellen ontstaan: GreenWheels, Kromkommer, Car2Go, Roof2Roof, AirBnB, Cow Funding, ParkingPanda, Spullendelen, Uber, RepairCafes, WakkaWakka, EcoFerm, MudJeans, VanDeBron, etc.

23 Circulaire Economie in de praktijk: Circulair Fryslân Het begon met een kopje koffie..

24 Aanpak 1. Desk research: Fries Vermogen 2. Analyse grondstofstromen 3. Meer dan 30 interviews (> 40 mensen) + Bijeenkomsten en workshop in Oranjewoud Op basis van voorgaande: keuzes voor kansrijke ketens!

25 Urgenda en Metabolic in Fryslân

26 1. Circulaire Landbouw 2. Circulair Plastic 3. Waardevol water & organische reststromen (slib & groene grondstoffen) 4. Bouw van de Toekomst 5. Zilt Gewild, Zilte landbouw (groenten & schelpen etc.) (EN DWARSVERBANDEN!)

27

28 Aanjagen & faciliteren Circulair Fryslân

29 Bouwen aan de Economie van Morgen Nieuwe banen, ook in krimpgebieden Toekomstbestendig Circulair heeft de toekomst; een van de 1 e zijn die het omzet in concrete projecten, bedrijven en nieuwe business modellen Jeugd behouden en trekken Nieuwe bedrijven trekken Integraal & samenwerken = Toekomst

30 Sluiten van de kunststofkringloop Afval uit de gemeenten Philips/Lankhorst Productie Omrin Inzameling & Sortering Inverko Recycling

31

32 DonkerGroen: Eco-corridors De Griene Biodyk In plaats van gras of vangrail Slaat CO₂ op & luchtvervuiling Meer biodiversiteit Oogsten voor bioproducten Werkgelegenheid

33 Wetterskip Fryslân: Van Slib tot Lip 33

34 Wetterskip Fryslân: Van Slib tot Lip Circulaire LWD

35 Gele kracht! 1 Hectare koolzaad Bodemverbeteraar: 30% meer mais Koolzaadkoek: eiwitrijk krachtvoer voor vee Voorkomt de import van soja! Bron: SolarOilSystems

36 Christiaan Kuipers Nieuwe 2 e druk van het rapport (binnenkort) online:

37

38

39 TOELICHTING BIJ PRESENTATIE

40 9 niveau s van circulariteit Negen niveaus van circulariteit (Cramer, 2014a uit Rli, 2015) 1. Refuse: voorkomen van gebruik van grondstoffen 2. Reduce: verminderen van grondstoffen 3. Re-use: product hergebruik (tweede hands, delen van producten) 4. Repair: onderhoud en reparatie 5. Refurbish: product opknappen 6. Remanufacture: nieuwe producten maken van (onderdelen van) oude producten 7. Re-purpose: producthergebruik met ander doel 8. Recycle: verwerking en hergebruik materialen 9. Recover: energieterugwinning uit materialen De negen niveaus van circulariteit gaan over het zo hoogwaardig mogelijk in de kringloop houden van grondstoffen. Het circulair ontwerpen van producten (ecodesign) is daarvoor een overkoepelende strategie. Terwijl recycling en recover de kern vormen van een kringloopeconomie, gaat een circulaire economie dus verder en omvat het meer niveaus.

41 Materiaal-intensiteit economie daalt Bron: presentatie Ernst Worrell, Universiteit Utrecht

42 En stabiliseert per persoon.. Bron: presentatie Ernst Worrell, Universiteit Utrecht

43 Waarom 100% duurzame energie ook circulair is.

44

45 Stromen IN Veevoer 5,2 mln ton Voedsel (mens) 0,6 mln ton Bouwmaterialen 0,15 mln ton Drinkwater 50 mln m 3 Regenwater 45 mln m 3 Fossiele energie TJ

46 Stromen UIT of onbenut CO 2 (50% landb, 28% bouw) 7,3 mln ton Afval industrie 0,6 mln ton Bouw/sloopafval 0,9 mln ton Huishoudelijk afval 0,2 mln ton Laagwaardig verwerkt mest 9 mln ton Organ. reststromen 0,2 mln ton Afvalwater 95 mln m 3 Zuiveringsslib 0,4 mln ton

47 Driehoekige cirkel

48 Circulaire economie een van de speerpunten van het EU voorzitterschap volgend jaar, maar weet Rutte daadwerkelijk dat dat ook 100% duurzame energie betekent?

49

50

51 Vragen m.b.t. Klimaatverandering

52 California 4e jaar 25% voedsel

53

54

55 Klimaatverandering is niet Lekker paar graden warmer aan het strand Geen global warming maar disruptive climate change MAAR: meer weersextremen Verandering klimaatsysteem 50% minder biodiversiteit En water en voedselcrisis En daarmee een sociale crisis-vluchtingen

56 Eerlijk?

57 Vragen m.b.t. Klimaatzaak: Kortom In juridische termen is de gevaarzetting zeer groot Klimaatverandering is heel groot probleem met enorme gevolgen : zeer hoog risico