Baden proeverij - 12 april Peter Seifert en Frank van Rey. Baden proeverij

Transcriptie

1 D Baden proeverij - 12 april Peter Seifert en Frank van Rey Baden proeverij e wijnregio Baden is met hectare of 160 km 2 druivenaanplant na Rheinhessen en de Pfalz het derde grootste wijngebied van Duitsland. Het strekt zicht uit van Tauberfranken in het noorden via Ortenau ter hoogte van Straatsburg tot aan de Bodensee in het zuiden over een afstand van ruim 300 km. Meer dan driekwart van de totale aanplant wordt bewerkt door dertig grote cooperaties. Baden kent zestien VDP-wijnmakers, topdomeinen aangesloten bij het Verband Deutscher Prädikats- und Qualitätsweinguter. Als gevolg van het hoge aantal uren zonneschijn en de relatief hoge temperaturen vooral s zomers is Baden verwend door de zon en het enige Duitse wijnbouwgebied dat valt in de wijnbouwzone B. Alle andere Duitse wijnstreken vallen onder de koelere zone A, net als de Benelux, Scandinavië en Engeland. Deze Europese wetgeving betreffende wijnbouwzones heeft ook konsekwenties voor het voorgeschreven mostgewicht en de mate van suiker toevoegen, ontzuring en zuurtoevoeging indien noodzakelijk en wettelijk toegestaan.

2 Druivenrassen Baden vertoont een heterogene samenstelling van grondsoorten, microklimaten en landschappen met als logisch gevolg hiervan een groot aantal druivenrassen en de typische terroirs. Ook in Baden zien we een trend van een stijgend areaal van rode druivensoorten in Duitsland. Het percentage rood is in de laatste decennia gestegen van 38 naar 44 procent. Dat de Pinot Noir of Spätburgunder de lijst aanvoert zien we eigenlijk alleen terug in de Ahr- en Württembergstreek. Veel nieuwe druivenrassen hebben daarentegen het loodje gelegd. De aanplant van de druivenrassen varieert sterk al naar gelang de onderverdeling van het gebied in de zogenaamde Bereichen. Hieronder de tien belangrijkste druivenrassen in Baden. Druivenras Synoniem Wit/rood Hectare % van totaal in Baden Pinot Noir Spätburgunder rood ,6 % Müller-Thurgau Rivaner wit ,0 % Pinot Gris Grauburgunder, Ruländer wit ,8 % Pinot Blanc Weiburgunder wit ,6 % Riesling Klingelberger* wit ,3 % Chasselas Gutedel wit ,0 % Regent - rood 306 1,9 % Pinot Meunier Schwarzriesling rood 260 1,6 % Chardonnay - wit 162 1,0 % Gewurztraminer Traminer wit 154 1,0 % * alleen in Durbach Baden en de Ortenau Zoals gezegd is Baden onderverdeeld in negen Bereichen. Deze zijn van noord naar zuid: 1. Tauberfranken 2. Badische Bergstrasse 3. Kraichgau 4. Ortenau 5. Kaiserstuhl 6. Breisgau 7. Tuniberg 8. Markgräflerland 9. Bodensee Wij beperken ons in dit verhaaltje tot het Bereich Ortenau, waar we logeren en wijndomeinen gaan bezoeken. Het gebied Ortenau ligt rondom Offenburg, tussen Baden-Baden en Freiburg en niet ver van het Franse Straatsburg. Het centrum van Ortenau is het dorp Durbach met zo n inwoners. Het hele dorp met meer dan veertien bekende en minder bekende wijndomeinen staat helemaal in het teken van wijn. 2

3 Ortenau en Durbach Het wijngebied Ortenau omvat rond hectare wijnstokken van Bermersbach in het zuiden tot Baden-Baden in het noorden. De meest voorkomende grondsoort is verweerde graniet en porphyr met hier en daar löss en leemlagen. In vergelijking met andere gebieden in Baden valt er relatief veel neerslag. Bereich Ortenau is bekend om zijn Riesling, die in Durbach Klingelberger genoemd wordt. Maar de Spätburgunder staat ook in dit gebied op de eerste plaats, gevolgd door Müller-Thurgau. De bekendste wijndorpen met hun beroemde percelen of Einzellagen zijn: Bühlertal met Engelsfelsen en Klotzberg en Durbach met de Bienengarten, de Kapellenberg, de Josephsberg, de Kasselberg, de Kochberg, de Ölberg, de Schlossberg, de Steinberg, de Plauelrain, de Schloss Staufenberg en Schloss Grohl. De wijndomeinen We proeven wijnen van de volgende wijnmakers: Weingut **** VDP in Durbach Weingut Andreas Männle *** in Durbach Markgraf von Baden***, Schloss Staufenberg in Durbach Weingut Graf Wolff von Metternich*** in Durbach Jacob Duijn***** in Bühlertal 3

4 Weingut De wijngaarden met een oppervlak van 8 hectare liggen voor 80% in de bekende Steillage Durbacher Plauelrain. De rest groeit in de Ölberg. De jaarproductie bedraagt flessen en de gemiddelde opbrengst is 46 hectoliter per hectare. Er wordt 60% Riesling geoogst en de rest bestaat uit Burgunders, Scheurebe, Traminer, Muskateller en Chardonnay. De wijnen worden voor 85% droog gevinificeerd, ofschoon ze opmerkelijk veel restsuiker voor droge wijn bevatten. Riesling is de grote passie van Laible. Het perceel is hier ook uitermate geschikt voor. Veel zon overdag, koele nachten en steile hellingen. Min of meer vergelijkbaar met de Moezel, maar dan zonder leisteen. Er wordt door Laible naar harte lust geëxperimenteerd met diverse Rieslingklonen. De Achat Riesling van dit domein is de bekendste en mooiste wijn, alhoewel de Grauburgunder Grosses Gewächs er ook mag zijn, en dat voor een zacht prijsje. Ook de Scheurebe trocken, als Spätlese en Beerenauslese zijn aanraders voor de liefhebbers. De edelzoete Gewürztraminer Auslese is een juweeltje voor kenners van dessertwijnen. Alle wijnen van Laible hebben gemiddeld een waardering van 86+ Parkerpunten. Alle wijnen worden in roestvrijstaal opgevoed. We proeven van Laible: Scheurebe, 2013 trocken van het perceel Plauelrain. Aroma s van mango en maracuja, citrus en grapefruit. Riesling Alte Reben 2013 van de Plauelrain. Aroma s van mango, perzik en iets van kruisbes met mineraliteit. Grauburgunder Grosses Gewächs 2013 van de Plauelrain. Geen proefnotities gevonden. Traminer 2013 feinherb van de Plauelrain. Lichtzoete wijn tussen droog en lieblich in. Geen verdere proefnotities gevonden. Scheurebe Beerenauslese 2013 ook uit de Plauelrain. Zoete dessertwijn met slechts 10% alcohol. Geen proefnotities. Weingut Andreas Männle Een areaal van ruim 15 hectare wijngaard. In het jaar 1591 werd dit domein reeds vermeld. Sinds 1919 is het in familiebezit en wordt de zaak nu gerund door de derde generatie Männle in de persoon van Alfred Männle. In de Durbacher Bienengarten groeien de druiven op een ondergrond van verweerde graniet. Riesling of Klingelsberger en Burgundersoorten zijn naast Chardonnay, Gewürztraminer, Traminer, Müller-Thurgau en Scheurebe de voornaamste druivenrassen. Thomas Männle is tegenwoordig de verantwoordelijke man voor de wijnproductie. De Spätburgunders - in barriques opgevoed en tevens de Spätburgunder rosé sekt vallen met enige regelmaat in de prijzen. Sinds een paar jaar staat er een prachtige moderne ontvangsthal met architectonisch aparte proeflokalen, waar ook de lunch gebruikt kan worden. De wijnen in dit wijnhuis zijn redelijk geprijsd en er kan volop geproefd worden. We proeven van Männle: Weiβburgunder Kabinett Instapwijn van dit domein. Goede prijs-kwaliteit verhouding. Klingelberger Spätlese 2013 trocken. Mooie Riesling bekroond door Mundus Vini Gold. Weingut Markgraf von Baden Schloss Staufenberg Eigenaar Prinz von Baden heeft naast Schloss Staufenberg in Durbach nog een groot wijndomein aan de Bodensee met de naam Schloss Salem. Aan de Bodensee in Schloss Salem resideert ook de Graaf von Baden. Wijnbouw vindt al eeuwen plaats op deze beide locaties in Baden. We beperken ons tot 4

5 Schloss Staufenberg in Durbach. Een mooi gerestaureerde burcht met bij mooi weer een adembenemend uitzicht op het Rijndal en de uitlopers van de Elzas. De aanplant is 27 hectare met als voornaamste perceel de Durbacher Schlossberg, waarvan vijfenveertig procent met Riesling beplant is. Dan volgt Spätburgunder met dertig procent en de rest bestaat uit Müller-Thurgau, Traminer, witte Burgunders, Sauvignon Blanc en Chardonnay. Alle witte wijnen worden in roestvrijstaal opgevoed, de Spätburgunders in barriques. Spätburgunders hebben de klassieke rokerige geur, terwijl de Rieslings krachtig van smaak zijn met minerale tonen. We proeven van Staufenberg: Sauvignon Blanc 2012, Erste Lage, Schlossberg. Aroma s van kruisbessen, citrus en mineraliteit. Spätburgunder 2012, Schlossberg. Typisch rokerig aroma met rood fruit en barrique-geur. 50 % rijpt in nieuwe Allier-eiken barriques en 50% in gebruikte houten foeders. Opbrengst van slechts 35 hectoliter per hectare door handmatig, streng geselecteerde druiven. Weingut Graf Wolff Metternich In het centrum van Durbach gelegen wijndomein, dat oorspronkelijk eigendom was van Zorn von Bulach, een adellijke familie afkomstig uit Straatsburg. In het jaar 1830 nam Freiherr Zorn von Bulach het wijndomein eens goed onder handen en plantte stokken van Sauvignon Blanc afkomstig uit de Sauternesstreek. In 1936 werd het domein overgenomen door M.C. Reichsgrafin Wolff Metternich zur Gracht, een dochter van de von Bulach familie. Dit bleef zo tot Daarna kwam het wijnhuis in handen van Gertrand Hurrle, die voortvarend alle oude gebouwen liet restaureren en tevens investeerde in moderne keldertechniek en herstructurering van de aanplant. Wolff Metternich bezit een areaal van 25 hectare, verdeeld over 5 goede percelen. De opbrengst bedraagt 40 tot 60 hl/ha en naast de gebruikelijke druivenrassen van de Ortenau vindt men hier ook Cabernet Sauvignon en Merlot. Opmerkelijk is dat er geëxperimenteerd wordt met de Nebbiolo-druif afkomstig uit Piemonte en vooral terug te vinden in Barolo- en Barbarescowijn. Op het etiket moet wel vermeld worden dat het om proefaanplant gaat. Ook hier is een mooie vinotheek met uitstekende faciliteiten om de verschillende wijn te proeven. We proeven van Graf Wolff Metternich: Nebbiolo Geen proefnotities aanwezig, maar wel de aanduiding van een zeer lang bewaarpotentieel Weingut Jacob Duijn Met een oppervlak van 10 hectare is Duijn een relatief klein wijnhuis. Duijn is een Nederlander die in Duitsland begonnen is als sommelier in bekende restaurants in de streek Ortenau. Daarna is hij wijnhandelaar geworden met de topgastronomie als klant. In 1994 kocht hij zijn eerste perceeltje begroeid met Pinot Noir in de toplage Engelsfelsen hoog boven het Bühlertal. De eerste jaren daarna verschenen 600 flessen Pinot Noir op de markt uit zijn perceel. Vervolgens kocht hij percelen in de lage Sternenberg en tenslotte in mei 2001 de toplage Gut Alsenhof met ruim 3,6 hectare. Sinds 2004 werkt Duijn ecologisch, gevolgd door biodynamisch en in 2008 werd de Demeter-certificering aangevraagd. Tegenwoordig maakt Duijn slechts drie wijnen van de Pinot Noir druif. Een gewone Pinot, een middenklasse wijn genoemd naar zijn dochter Jannin en de topwijn SD. Duijn vinificeert wijnen met een lange gistingstijd zonder toevoeging van externe gisten. De wijnen rijpen lang in nieuwe en gebruikte barriques van Frans eiken en worden zonder filtratie afgevuld in flessen. Volgens de kenners moeten de wijnen van Duijn lang liggen om het gesloten karakter te 5

6 ontsluiten. Maar ze krijgen dan wel beoordelingen door kenners van 90+. Duijn past sinds kort een speciale snoeimethode toe. Bij deze zogenaamde Kordonsnoei worden in het voorjaar alle nieuwe uitlopers op de stokken die op minder dan circa 20 cm van elkaar verschijnen weggesnoeid. Deze snoeimethode gaat dan vaak ook nog later gepaard met bladverwijdering, zodat de druiven optimaal kunnen profiteren van de zon en minder gevoelig zijn voor botrytis en andere vormen van schimmel. Hierdoor gaat de opbrengst met een paar procent naar beneden, maar krijgen de druiven een hoger aroma- en suikergehalte. Jacob Duijn geldt in Duitsland als een echt kultdomein. Een fenomeen in de Duitse wijnwereld, maar niet onomstreden. Duijns motto luidt: Pinot Noir ist mein Leben. Ook hier is een mooie vinotheek met proeflokaal aanwezig. We proeven van Jacob Duijn: Pinot Noir SD, 2007 Engelsfelsen. Proefnotities: diepe mineraliteit met karakteristiek fruit en nog veel zuur. Afdronk eeuwig. Deze stokken zijn 40 jaar oud en groeien op zuidwesthelling met wel 75% stijgingpercentage. De ondergrond is verweerd graniet met een optimale waterdoorvoer en goede warmteopslag. De opbrengst is slechts 25 hl/ha. Er wordt met de hand geslecteerd op trossen en later nog eens selectie met de hand op alleen gezonde druiven in de trossen. De steeltjes worden voor 80% met de hand verwijderd en daarna vindt gisting plaats in gebruikte houten foeders van 3000 liter en daarna opvoeding en rijping in 225 liter nieuwe barriques van Frans Allier eiken gedurende 24 maanden. Heftig. In dit perceel vindt ook kordonsnoei plaats. Proefnotities Baden proeverij 12 april 2015 nr wijn Wijndomein Kleur /Prijs 1 Weißburgunder Kabinett 2013 trocken 12,5% 2 Sauvignon Blanc 2012 Durbacher Schlossberg, Schloss Staufenberg, 12,5%, 3 Scheurebe 2013, trocken, Durbacher Plauelrain, 12,5% 4 Klingelberger 2013, Spätlese trocken, Bienengarten, 12,5% 5 Riesling Alte Reben 2013 Durbacher Plauelrain, 12,5% 6 Grauburgunder GG 2013, Am Bühl, Durbacher Plauelrain, 13,5% 7 Spätburgunder 2012, Durbacher Schlossberg, Staufenberg, 13,5% 8 Pinot Noir SD, Engelfelsen, 2007 Bühlertal, 13,5% Andreas Männle 8,90 Markgraf von Baden 16,00 Andreas Männle 11,00 11,90 12,95 19,00 Markgraf von Baden 16,00 Jacob Duijn 44,60 9 Mystery wine 2007 Graf Wolff Metternich 24,90 10 Traminer 2013, feinherb, Durbacher Plauelrain, 13,5% 11 Scheurebe Beerenauslese, 2013 Durbacher Plauelrain, 10,0%. 0,5 lt. 11,95 31,50 Geur Smaak Beoordeling Parkerpunten 6

7 7