Project: Zintuigen handleiding
|
|
- Antoon ter Linde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Project: Zintuigen handleiding Doelgroep: het project is geschikt voor alle groepen van het basisonderwijs, maar is uitgewerkt voor de groepen 1, 2 en 3. Doel: Kinderen leren al hun zintuigen te gebruiken als ze buiten zijn. Toelichting: Door middel van posten worden de kinderen in contact gebracht met hun zintuigen. Dit gebeurt in de naaste omgeving van de school, zodat de omgeving herkenbaar is voor de kinderen. Als voorbereiding op der dag dat de posten gelopen worden, kan er in de klassen een project gevolgd worden over ieder zintuig, voor de midden en bovenbouw zelfs geheel geënt op de natuur, zoals bijvoorbeeld territoriumafbakening (ruiken, horen) of anatomie van dieren (mollen, slangen). De kinderen worden actief bij de posten betrokken, omdat ze alles zelf ervaren. De posten worden buiten uitgezet. Dit kan in ieder gewenst jaargetijde. Verantwoording: Het project Zintuigen is een project waarbij al onze zintuigen aan bod komen. We leven in een tijd waarbij het zintuig "zien" veel gebruikt wordt, dus zijn wij van mening dat we ook eens de nadruk op de andere zintuigen zouden moeten leggen. In dit geval werd dit project aangedragen, uitgewerkt en uitgevoerd onder leiding van twee moeders, die op dit moment actief zijn bij een schoolgidsen-cursus van het IVN in Veldhoven. Dit project is uitgevoerd in de onderbouw op onze school, met vele enthousiaste reacties van de kinderen en de leerkrachten. We hadden het project uitgesmeerd over twee dagen en als een andere groep bezig was, kwamen de kinderen van de dag ervoor vaak vragen of ze nog een keer mochten proeven of zien. De tekeningen die de kinderen hebben gemaakt bij "zien" (boomschors en tegels met wasko), zijn nog vaak in andere situaties gebruikt. Opzet: Begeleiding: 1 ouder per groepje van ongeveer 5 kinderen. Lopen in een cirkel de 5 onderdelen af. Begin en einde is het schoolplein van de onderbouw. Niet echt tijdgebonden, aangezien op het ene onderdeel langer tijd genomen kan worden dan op het andere, laat het maar aan het enthousiasme van de kinderen over, richtlijn is 10 minuten per onderdeel. Inleiding naar de kinderen toe: In ons geval liep het project "zintuigen" al een paar weken. Dit IVN-project dient als afsluiting hiervan. Maar om de kinderen voor te bereiden op dit project, zou men een paar dagen van te voren in de klassen op zoek naar de echte speurneuzen en spoorzoekers kunnen gaan. Verkleed als politie-agenten kun je vragen wie het juiste gevoel in de vingers heeft om te speuren: we gaan op zoek naar vingerafdrukken en maken voor of met de kinderen eventueel een paspoort met vingerafdruk, nummer (geboorte datum) en bewijs van goed gevoel.
2 Proeven. Plaats: de klimrekken op het grasveld. Nodig: schaaltjes blinddoek inhoud (honing, citroen, warm/koud water etc) Werkwijze: kinderen proeven uit de schaaltjes, geblinddoekt. Ze laten merken als ze iets lekker of vies vinden. Ruiken. Plaats: grasveld van de onderbouw. Nodig: rondjes van papier/ vlaggetjes, die gedrenkt zijn in huishoudazijn. blinddoek Werkwijze: een kind moet een ander kind "vinden" via een reukspoor. Wijs vrijwilliger aan, als die zich niet aanmeld. De andere kinderen kunnen aanmoedigen en helpen. Spel kan daarna met twee anderen herhaald worden.
3 Voelen. Als het weer het toelaat, het liefst op blote voeten. Plaats: in en rond de zandbak van de onderbouw. Nodig: stoepkrijt speelmateriaal uit het buitenhok papieren pijlen warm/koud water. Werkwijze: volg met de kinderen het aangegeven pad, dat loopt door de zandbak, langs de boom en de struiken, langs het raam, de muur en de regenpijp. Voel een boomstam, voel alles aan je blote voeten en handen, voel verschil tussen warm en koud, tussen dode en levende materie. Zien. Plaats: groep 8-plein. Nodig: verrekijker je eigen ogen loepjes waskrijt, papier Werkwijze: Laat de kinderen naar de wolken kijken en zeggen wat voor beesten en figuren ze erin zien. Maak afdrukken van boomschors met waskrijt en papier, maak ze opmerkzaam op het verschil tussen de ene bast en de andere. Laat de kinderen de omgeving zien door een verrekijker en een loep. Wat is het verschil? Let goed op, dat het touw van de verrekijker om hun nek zit. Horen. Plaats: Burgemeester Elsenpark Nodig: houten onderleggers stickertjes of kleurtjes kleurplaat Werkwijze: kleur of plak een stickertje op de werkplaat bij het gene wat je hoort. Water, wind, fiets, fietsbel, auto's etc. Maak de kinderen opmerkzaam op de vogels en laat ze heel stil zijn, met hun ogen dicht luisteren.
4
5 Verdere mogelijkheden: Uitbreiden voor de midden en bovenbouw, met hogere moeilijkheidsfactor. Tekeningen van de boomschors en andere dingen gebruiken in de klassen als uitgangspunt voor een schilderij etc. Zeker in de Herfst kan dit leuke taferelen opleveren. Laat de kinderen zelf de posten uitzetten (ruiken) en schrijf vooral op wat ze zeggen. Computeren/ werkstuk: zoek gegevens over de anatomie van de dieren en waarom het ene of juist het andere zintuig beter ontwikkeld is. Kan zelfs naar de mens gelinkt worden, door de kinderen er opmerkzaam op te maken dat sommigen blind, doof of zelfs beide zijn. Uitvoerende activiteiten voor de leerkracht: Het project kan zo voor de onderbouw gebruikt worden. Er dienen een aantal moeders gevraagd te worden voor het begeleiden van een groepje en een reukpad en de te proeven dingen moet voorbereid worden. Bij het begin van ieder pad staat een kaart met instructies en bedoeling van het pad. Benodigde materialen: Plankje en kleurpotloden, wasko, tekenpapier, loepjes, verrekijker, bakjes met inhoud om te laten proeven, stoepkrijt, drie pannen met respectievelijk warm, koud en ijskoud water, watten, huishoudazijn, blinddoeken. Benodigde tijdsinvestering: De leerkracht kan dat geheel aanpassen aan eigen mogelijkheden. Het project zelf vergt een uur, maar de voorbereiding kan zo lang uitgestrekt worden als men zelf wil. Bij ons op school waren de leerkrachten zo enthousiast dat men er een project van vijf weken (d.w.z. één zintuig per week) van heeft gemaakt. De omgeving van de school leent zich er goed voor, vooral dat het voor jonge kinderen dan zeer herkenbaar blijft. Het project kan in alle jaargetijden worden uitgevoerd en eventueel bij zeer slecht weer zelfs binnen. Men kan dan denken aan een vergelijking met binnen en buiten. Het project kan ook in een bos of in een ander natuurgebied worden uitgevoerd. Genoeg varianten mogelijk, voor alle groepen. Met de uitspraken van de kinderen valt altijd nog wat leuks te doen (bijvoorbeeld: Kijk, ik hoor een fiets; Nee ik proef niks, alleen kip met slagroom thuis, mijn handen vonden het kouder dan mijn voeten, dat zeiden ze zelf).
Alleen maar zand? Groep 1,2,3 en 4. Bodemproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voor de basisschool.
Alleen maar zand? Bodemproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voor de basisschool. Doelgroep: Groep 1 t/m 4. Plaats: Rond de zandbak bij de school of elders. Doel: Ontdekken wat er allemaal in de grond
Nadere informatieHet konijnenpad van Lars en Lineke. docentenhandleiding
Het konijnenpad van Lars en Lineke docentenhandleiding Inhoudsopgave Omschrijving het konijnenpad van Lars en Lineke blz. 2 Lessuggesties bij het konijnenpad van Lars en Lineke blz. 4 Handleiding voor
Nadere informatieInleiding Doelgroep Opzet van de lescyclus Algemeen doel Doelstellingen... 4
1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Doelgroep... 4 2. Opzet van de lescyclus... 4 2.1. Algemeen doel... 4 2.2. Doelstellingen... 4 3. Relatie met de kerndoelen & natuurmethoden... 5 4. Voorbereidende activiteit
Nadere informatieThema Zintuigen. BSO in 2 nature Bushraft activiteit. www.in2nature.eu info@in2nature.eu. stichting in2nature. www.in2nature.eu info@in2nature.
BSO in 2 nature Bushraft activiteit www..eu info@.eu Thema Zintuigen www..eu info@.eu Johan en Sandra Van der Wielen Verbindingsweg 22 3921DM Elst (ut) 0318-471974 Triodos: 390288675 KvK: 30264584 Inleiding
Nadere informatieDe lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede.
1 Colofon De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede. Deze handleiding hoort bij de leskist Het Beste Bos Ede. Dit is een, in samenwerking met IVN Ede, aangepaste
Nadere informatieEen basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012
Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Doelgroep: Midden- en Bovenbouw Basisonderwijs: groep 5-8 jaargetijde: Voorjaar, zomer, herfst plaats: Bij school, in een park, in een
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatiede kinderen hier om elkaar te gebruiken als de massa mensen, ze kunnen door elkaar heen lopen en elkaar begroeten etc.).
Als je boven de stad vliegt, land je midden op een plein. Het plein is vol met mensen, je steekt het plein over en loopt dwars door de mensen heen, af en toe begroet je iemand. (help de kinderen hier om
Nadere informatieDE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN
DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende
Nadere informatieDe Veluwe Opdrachten en Overzichten voor begeleiders
De Opdrachten en Overzichten voor begeleiders Inhoud van de map ALGEMEEN Over Woordvoerders van de natuur Over de opdrachten en voorbereiding Praktisch: 2 vormen van begeleiden Overzicht opdrachten per
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: zandhagedissen Groepje 2: mierenleeuwen Groepje 3: boompiepers Groepje 4: zandoorwormen Groepje 5: sneeuwvlo
Nadere informatieMENU. Tekenevenement Tussen de lijnen = GROEI! 1. Help de boom - groep 1 t/m 4 (hoofdopdracht)
MENU Tekenevenement Tussen de lijnen = GROEI! In deze bijlage wordt het menu voor het tekenevenement beknopt weergegeven. Per opdracht leest u: - het idee van de opdracht - de duur hiervan - de daarbij
Nadere informatie7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur
Geluiden Wees 1 minuut helemaal stil. Luister naar de geluiden om je heen. Hoeveel geluiden heb je gehoord? Welke geluiden heb je herkend? Je eigen geur maken Verzamel verschillende soorten blaadjes, mos,
Nadere informatieLeerpad Natuurbeleving kleuters Lesduur: ca 60 minuten Bestemd voor groep 1/2/3 Sluit aan bij kerndoel: 39, 40a
Leerpad Natuurbeleving kleuters Lesduur: ca 60 minuten Bestemd voor groep 1/2/3 Sluit aan bij kerndoel: 39, 40a Inleiding Korte omschrijving van de les: In groepjes van 4 kinderen lopen ze begeleid de
Nadere informatie4-7 jaar Scharrelavontuur. 4-7 jaar Scharrelavontuur. Sterke geuren. Aardegeuren. Pluk een blaadje van een plantje.
Sterke geuren Pluk een blaadje van een plantje. Wrijf erover met je vingers, en verkreukel het blaadje een beetje. Ruik nu eens. Laat elkaar je blaadje ruiken. Waar ruikt het naar? Aardegeuren Ga op de
Nadere informatieOp natuurexpeditie in Het Groene Woud. Verslag van de veldlessen 2017
Op natuurexpeditie in Het Groene Woud Verslag van de veldlessen 2017 0 Inleiding Om kinderen bij de natuurontwikkeling in Het Groene Woud te betrekken heeft ARK Natuurontwikkeling in samenwerking met Brabants
Nadere informatie,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)
ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen
Nadere informatie1 Actief in de natuur. Bodemgespuis en kriebeldiertjes
Bodemgespuis en kriebeldiertjes Overal vind je kriebeldiertjes, als je maar goed kijkt. Zullen we eens samen gaan kijken of er hier ook diertjes zijn? Als je een diertje gevonden hebt, mag je roepen. Dan
Nadere informatieOgen, oren en neuzen. Groep 4 en 5 van het basisonderwijs
Ogen, oren en neuzen Groep 4 en 5 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! Jij hebt ogen en je hebt ook oren! Wat doe je met je ogen en oren? Je hebt ook een neus. Wat doe je daarmee?
Nadere informatieZon, waar ben je? Samen de plaatsen van de zon en de schaduw ontdekken. Lesdoel. Koppeling kerndoel Natuur en techniek (kerndoel 42) Beginsituatie
Zon, waar ben je? Samen de plaatsen van de zon en de schaduw ontdekken. Lesdoel De kinderen weten dat de zon op voorwerpen schijnt en dat hierdoor schaduwen ontstaan. De kinderen weten dat de stand van
Nadere informatiedieren op de wereld Opdracht: De temperaturen in de zomer veranderen. Meet op verschillende plekken de temperatuur en schrijf deze op.
De temperaturen in de zomer veranderen. Meet op verschillende plekken de temperatuur en schrijf deze op. - Pen - Papier - Thermometer Meet ook eens op een schaduwplek Kermis in Uden. Maak een mooi kermisattractie
Nadere informatieVoorjaarsboekje Voorjaarsboekje
naam: Voorjaarsboekje Voorjaarsboekje 1 Ukkies Ben Bus rijdt door Leesstad. 'Wat hoor ik toch?' zegt Ben. Hoe heet elk ukkie? Trek een lijn. 'Zit er een vogel op het dak?' Ben zet de bus stil en stapt
Nadere informatieVoorbereiding post 5. De eik elk seizoen anders Groep 1-2
Voorbereiding post 5 De eik elk seizoen anders Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: De eik elk seizoen anders, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen Verhaal
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 3-4 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatieHet kikkerpad. veldwerk - onderbouw
Het kikkerpad veldwerk - onderbouw Inhoud: korte omschrijving opbouw en organisatie kikkertjeslied lessuggesties kopieerbladen: kleurplaat met versje handleiding begeleiding/ouders Milieu Educatie Centrum
Nadere informatieIn de ene hand draagt hij een koffer, in de andere een kistje. Bok is de nieuwe buurman van Kip. Hij is een professor, zegt Kat. Iemand die heel veel
Inhoud Nieuwe buurman 7 Kip schrikt 13 Ekster heeft pech 17 Kattenkruid 22 Ruzie 27 Een reuze idee 32 Bloemen voor kip 37 Waar was het nu? 40 Dom geweest 46 Goed zo, Kat! 51 Feest 55 5 Nieuwe buurman Het
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen! Groep
Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen! Groep 1-2-3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen!, voor groep 1, 2, 3 en 4. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieMijn eigen lichaam. Leerdagboek van:...
Mijn eigen lichaam Leerdagboek van:... 1 Hoe zie je eruit? Wat zou jouw kenmerken? 2 Bewegen voortbewegen: Geef met een pijltje en een gekleurd bolletje aan waar je je lichaam allemaal kunt bewegen. Als
Nadere informatieWat is hij nou onhandig! Eindelijk krijgt hij een lucifer aan.
Ogen in het bos Nick is bang. Maar hij weet niet goed waarom. Hij is nooit bang in het donker. Maar nu De takken kraken in de wind. Nick voelt dat er iets is. Een mens of een dier. Niet ver weg. Het kijkt
Nadere informatie2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.
Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,
Nadere informatieTechniekles Licht groepen 3 en 4
Techniekles Licht groepen 3 en 4 Stap 1 Introductie techniekles ca. 10 minuten De start van iedere les Licht in onder-, midden- en bovenbouw wordt ingeleid door het T-team. Als eerste een aandachtstrekker
Nadere informatieWerkblad 1 / Maskers
Werkblad 1 / Maskers Je draagt het masker op je voorhoofd, zodat je er net onderdoor kunt kijken. Plak hier en wegwerpbekertje of een bakje van een toetje zoals Danoontje. Biggetje: 1. Knip het masker
Nadere informatieMEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1
MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden
Nadere informatieHet konijnenpad van Lars en Lineke. docentenhandleiding
Het konijnenpad van Lars en Lineke docentenhandleiding Inhoud 1 Omschrijving het konijnenpad van Lars en Lineke... 1 2 Lessuggesties bij het konijnenpad van Lars en Lineke... 3 2.1 Voorbereiding... 3 2.2
Nadere informatieDOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 1-2 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu in opdracht van gemeente Harderwijk. Wij hebben
Nadere informatieActiviteiten BSO De Berenboot groep 1 t/m 3 Zomervakantie week 1: 6 t/m 10 juli. Thema: Dit is mijn lijf
Zomervakantie week 1: 6 t/m 10 juli Thema: Dit is mijn lijf Maandag 6 juli: Wie ben ik? We beginnen de vakantie relaxed met yoga en massage. Ook maken we omtrekken van onszelf op het schoolplein. Uiteraard
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
Opdrachten thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: schaatsenrijders Groepje 2: beekprikken Groepje 3: schrijvertjes Groepje 4: bloedzuigers Groepje 5:
Nadere informatieEen midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015
Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:
Nadere informatieBLIJ MET EEN EI. Blij met een ei, april 2011 Speel-o-theek De Dobbelsteen www.dedobbelsteen.nl
BLIJ MET EEN EI Deze speur- en speltocht is niet alleen bedoeld voor rond de paastijd. Doordat iedereen moet proberen zijn of haar ei heel te houden wordt er een extra spelelement in de speurtocht gebracht.
Nadere informatiem a t e r i a a l z e n d i n g
m a t e r i a a l z e n d i n g Paddenstoelen ordenen 1 Kleurpotloden Schaar Lijm Kleur de paddenstoelen en knip ze uit. Plak ze op van klein naar groot. Stippen tellen 2 Kleurpotloden Kleur de paddenstoelen
Nadere informatieSpinners. Veel plezier! Juf Els en juf Anke
Spinners Een nieuwe rage: spinners! Heb jij ze al gespot in jouw klas? Vervelend, al dat speelgoed op school, of handig! spinners in de klas, daar kun je leuke, leerzame activiteiten mee doen! Wij bedachten
Nadere informatieWe wensen u veel leer- en ontdekplezier bij de voorbereidingen op uw bezoek aan Roodkapje! Onderdeel Omschrijving Begeleiding Benodig de tijd 3.
1. Inleiding... 1 2. Doelen... 1 3. Lesopbouw... 1 3.1 Voorbereiding op school... 2 3.2 Bezoek aan Roodkapje bij De Helderse Vallei... 3 3.3 Verwerking op school... 4 Bijlage 1: Bezoek expositie Roodkapje...
Nadere informatieVoorbereiding. Introductie
Natuur Groep 1-8 Ieder jaar wordt op een woensdag in maart in diverse gemeenten de Nationale Boomfeestdag gevierd. De contactpersoon van de gemeente benadert basisscholen en nodigt hen uit om deel te nemen
Nadere informatieWist je dat?... Overwintering van vlinders. Vragen. De vlinder. De levenscyclus..
Lesbrief groep 5 6 Inhoudsopgave Wist je dat?... Vlinderwiel Stripverhaal.. Overwintering van vlinders. Vlinder mobiel Het voedsel van rupsen.. Vragen. De vlinder. De levenscyclus.. 1 Wist je dat Allerlei
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln. Ruud
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven
Nadere informatieik ga helemaal BinnensteBuiten!
ik ga helemaal naam: school: groep: Knip de twee rondjes uit en doe er een lintje of touwtje doorheen. Dan kan je me om je hoofd dragen. Kleur de kroon in en knip hem uit. Zorg voor een mooi lint of touw
Nadere informatieLesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?
Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Niks is fijner dan je prettig en ontspannen voelen. Dit
Nadere informatieSpelen met zand. Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar
Spelen met zand Zoals je hebt kunnen zien is zand heel interessant, maar zand is ook heel erg leuk. Je kunt er namelijk onwijs goed mee spelen! Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar Schrijf
Nadere informatieAftellen naar de. Koningsspelen 2019!
naam: school: groep: Aftellen naar de Koningsspelen 2019 APRIL MAANDAG 1 DINSDAG 2 WOENSDAG 3 DONDERDAG 4 11 NACHTJES SLAPEN 10 NACHTJES SLAPEN 9 NACHTJES SLAPEN 8 NACHTJES SLAPEN VRIJDAG 5 ZATERDAG ZONDAG
Nadere informatieLeskist THEMA-handleiding Opgeruimd houdt netjes Groep 3 en 4
BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Leskist THEMA-handleiding Opgeruimd houdt netjes Groep 3 en 4
Nadere informatieVoorbereiding post 1. De kringloop van het water Groep 1-2-3
Voorbereiding post 1 De kringloop van het water Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: De kringloop van het water, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen
Nadere informatie4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:
4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.
Nadere informatieNIEUWS. Pauken. Gedragsweek September 2015. Gewenst en ongewenst
Pauken Gewenst en ongewenst Triangels Als je vriendjes bent, Dan moet je samen delen, Als je vriendjes bent, dan weet je dat dat moet. Als je vriendjes bent, Dan kun je samen spelen, Als je vriendjes bent,
Nadere informatieThema 3 Jouw zintuigen
Proef 1 Proeven maar Een van jullie krijgt een blinddoek voor. Ω blinddoek De ander laat de geblinddoekte een stukje Ω schoteltje met stukjes appel appel of een stukje aardappel proeven. Ω schoteltje met
Nadere informatieAanbod NME voorjaar 2014
Aanbod NME voorjaar 2014 Natuur- en milieueducatie (NME) Heemtuin Muntendam biedt een aanvulling op het reguliere schoolprogramma. We richten ons in de lessen vooral op zaken die in de klas minder snel
Nadere informatieOPDRACHTENBLAD. Opdracht 1 Waar kun je aan zien dat dit artikel iets met wetenschap en techniek te maken heeft? Zet daar een rondje om.
OPDRACHTENBLAD Opdracht 1 Waar kun je aan zien dat dit artikel iets met wetenschap en techniek te maken heeft? Zet daar een rondje om. Opdracht 2 Maak een bouwtekening die laat zien hoe Boyan het plastic
Nadere informatieOpdrachtkaarten Herfst
Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten
Nadere informatiePlaats: bij de oud papier doos in de dolfijnen groep. Nodig: oud papier doos.
Opdracht 1 Plaats: bij de oud papier doos in de dolfijnen groep. Nodig: oud papier doos. Flip heeft gezien dat jullie na het werken papiersnippers in de oud papier doos gooien en niet in de prullenbak.
Nadere informatie14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01
Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag
Nadere informatieZintuigen. Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs
Zintuigen Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! Ogen, oren, neus, smaak en tast worden ook wel zintuigen genoemd. Jij hebt zintuigen, dieren hebben ze ook. Wat doe
Nadere informatiePlanning Zomervakantie
Thema: Sport & Water MAANDAG 08-07-2013 spelletjes ochtend spelletjes ochtend Openingfeest van de vakantie in speeltuin Nieuwendam ( begint om 13:30 ) DINSDAG 09-07-2013 luchtige taart maken verschillende
Nadere informatieZelf ontdekken doen samenwerken spelenderwijs museum struinen door de landschapstuin of het bos en de duinen en over het strand: dit zijn de
18 Zelf ontdekken doen samenwerken spelenderwijs museum struinen door de landschapstuin of het bos en de duinen en over het strand: dit zijn de sleutelwoorden van de activiteiten bij Terra Maris voor de
Nadere informatieNME-leerroute Bomen in het Wandelbos
NME-leerroute Bomen in het Wandelbos 5 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen De oudste, dikste en hoogste levende wezens op aarde zijn bomen. In het Wandelbos gaan we bomen onderzoeken,
Nadere informatieVoorjaarsboekje Voorjaarsboekje
naam: Voorjaarsboekje Voorjaarsboekje 1 Ukkies Ben Bus rijdt door Leesstad. 'Ik hoor iets raars,' zegt Ben. Hoe heet elk ukkie? Trek een lijn. 'Er tikt iets op het dak.' Ben zet de bus stil en stapt uit.
Nadere informatieOntbijtles STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6
Ontbijtles Groep 4, 5 en 6 Leerdoel Na de les weten de kinderen: - wat ontbijten is en hoe ontbijt eruit ziet. - waarom ontbijten belangrijk is. - dat mensen in andere landen andere dingen als ontbijt
Nadere informatieDe wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het
De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het Maar het duurt maar heel even dat op de kop staan De wereld
Nadere informatieQuiz over tekenbeten. 1. Tot welke dierensoort behoort de Teek? A. Spinachtigen B. Insecten C. Krabben
Quiz over tekenbeten 1. Tot welke dierensoort behoort de Teek? A. Spinachtigen B. Insecten C. Krabben 2. Waar leven de teken? A. Op de stenen B. In gras en in bosjes C. Hoog in de bomen 3. Wat doet de
Nadere informatieDe Grote Plantenjacht
In deze brochure vind je de belangrijkste informatie over de vijf lessen van het lespakket. Word je hier enthousiast van? Meld je dan aan voor De Grote Plantenjacht via www.eco-schools.nl/de-grote-plantenjacht.
Nadere informatieSneller dan je eigen schaduw
Sneller dan je eigen schaduw Op een zonnige dag met schaduw Als de zon schijnt, krijg je een schaduw op de grond. Ga naast elkaar staan. Welke schaduw is de kortste? Daarnaast gaat iemand staan van wie
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 7-8 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatieLeskist THEMA-handleiding Ontelbare kringlopen Groep 7 en 8
BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Leskist THEMA-handleiding Ontelbare kringlopen Groep 7 en 8 Dit
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Met de wind mee Groep 6-7-8
Voorbereiding post 4 Met de wind mee Groep 6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Met de wind mee, voor groep 6, 7 en 8. Inhoud: Algemeen Bord Spel Werkbladen
Nadere informatieNatuurTechniek-leerpad voor groep 5-6
NatuurTechniek-leerpad voor groep 5-6 Algemeen: Werkwijze: Tussenpost: Doelstelling: Het leerpad heeft vragen en opdrachten over zeer verschillende onderwerpen Afhankelijk van de beschikbare tijd, omstandigheden
Nadere informatie3. En.. bloemetjes vind ik heerlijk ruiken, juf
3. En.. bloemetjes vind ik heerlijk ruiken, juf Oefeningen voor de zintuigen in de onderbouw Manuela Gelens-Kilian, Montessorischool Buiten in Almere De ontwikkeling van de zintuigen en zintuigoefeningen
Nadere informatieSport en Spel 4+ 4 april 23 mei In het speellokaal begeleidt Ouafae sport en spelactiviteiten voor de kinderen vanaf 4 jaar.
Villa Specials april t/m juli Villa Newton MAANDAG Judo (locatie Villa Bons) 4+ 6+ 8+ (sessies van 4 keer, daarna is er mogelijkheid tot lid worden van Judo vereniging Jishin tegen gereduceerd tarief)
Nadere informatieVoorbereiding post 5. De eik elk seizoen anders Groep 1-2
Voorbereiding post 5 De eik elk seizoen anders Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: De eik elk seizoen anders, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen Verhaal
Nadere informatieNieuwsbrief nr. 2. Voorwoord KALENDER INHOUD. November Hallo allemaal,
Nieuwsbrief nr. 2 November 2017 KALENDER Voorwoord 1 2 en 6 november KIJK/ZIEN gesprekken 7 november Kledinginzameling 11 november 24 november Studiemiddag 5 december Sint op school 9 december zie ook
Nadere informatie' Educatieve dienst 2013 'een geestig bos' ' Een Geestig bos
Een Geestig bos doelstellingen cognitief in groepsverband het bos ontdekken planten, dieren en zwammen leren waarnemen kunnen determineren met zoekkaarten het bos zien als een samenlevingsvorm affectief
Nadere informatieInstructie sneeuwspoor opdrachtkaarten
Instructie sneeuwspoor opdrachtkaarten Negen leuke diersporenopdrachten om met een groep kinderen uit te voeren als er buiten sneeuw ligt. Doel: Lekker naar buiten als er sneeuw ligt en onderzoeken welke
Nadere informatieNatuurleerpad 8 tot 12 posten voor groep 3-4
Natuurleerpad 8 tot 12 posten voor groep 3-4 Algemeen: Werkwijze: Tussenpost: Het leerpad heeft vragen en opdrachten voor alle 4 seizoenen Afhankelijk van de beschikbare tijd, omstandigheden en groepssfeer
Nadere informatieVolg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...
Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het
Nadere informatieDit boekje is van: Paddenstoelenpracticum
Dit boekje is van: Paddenstoelenpracticum Doorsnede van een paddenstoel 2 3 Tafel 1. Champignons bekijken en tekenen 1. De steel van de champignon is ---------------------- cm lang 2. De steel is ------------------
Nadere informatieGrond onder je voeten
Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar
Nadere informatieWat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En wat doen onze tuiniers met dode of planten of afgesnoeide takken?
De bodem doorgrond Wat? Voor Leeftijd wie? Duur: Prijs: begeleid actief atelier Basisonderwijs 2 uur 90 per groep van max. 20 lln. Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En
Nadere informatieIndicatorenlijst primair onderwijs Gebaseerd op Toetsingskader Erkenning Daltoninstellingen Zie handleiding visitatie lidscholen primair onderwijs
Borculo, Juni Visitatie lidscholen primair onderwijs Nederlandse Dalton Vereniging Indicatorenlijst primair onderwijs Gebaseerd op Toetsingskader Erkenning Daltoninstellingen Zie handleiding visitatie
Nadere informatieW e r k b l a d. Huismussen
W e r k b l a d Huismussen Leg op een rustig plekje wat zaad, broodkruimels en chips. Leg er een stukje banaan, appel en kaas bij. Kijk vanaf een afstandje toe wat er gebeurt. Dat gaat het best van achter
Nadere informatieHet maken van een kerkraam bij het scheppingsverhaal geschikt voor midden- en bovenbouw door Arda-de Boer-van veen
Het maken van een kerkraam bij het scheppingsverhaal geschikt voor midden- en bovenbouw door Arda-de Boer-van veen Inleiding Ramen zijn bedoeld om licht van buiten naar binnen te laten vallen en om van
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Nachtbrakers Groep
Voorbereiding post 4 Nachtbrakers Groep 1-2-3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding voor post 4: Nachtbrakers, voor groep 1, 2, 3 en 4. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 1-2
Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieVOEL! KLEUTERS. Vlinderen. --> in zijvak hand
VOEL! KLEUTERS Vlinderen kaart zon/wolk --> in zijvak hand De begeleider kiest een open plek met bloemen. De kinderen zijn vlinders die rondfladderen in het grasland. Vlinders hebben de warmte van de zon
Nadere informatieNATUUR- EN MILIEU EDUCATIE ZWIJNDRECHTSE WAARD
NATUUR- EN MILIEU EDUCATIE ZWIJNDRECHTSE WAARD Natuuractiviteiten voor Basisscholen 2015/2016 Inhoud Algemeen Extra aandachtspunten Natuuractiviteiten 2015/2016 Slecht weer beslissing Dagdelen natuuractiviteiten
Nadere informatielesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1:
lesbrieven leerlingen werkblad Lesbrief 1: water verzamelen Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan
Nadere informatieMr Finney. Lesbrief Een tuin onder water. Deze lesbrief is een uitgave van Hogeschool Utrecht 1
Mr Finney Lesbrief Een tuin onder water Deze lesbrief is een uitgave van Hogeschool Utrecht 1 Voor je ligt de lesbrief die ontwikkeld is bij het hoofdstuk Een tuin onder water uit het boek Mr Finney en
Nadere informatieKruidentuin in de klas
Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...
Nadere informatieDieren in de winter 3
Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon
Nadere informatieUitdagend groen op het schoolplein
Uitdagend groen op het schoolplein Voorstel Uitvoering Uit te voeren elementen (overzicht): Winnende elementen: Van: 1. Klimboom (met touw) en klimrotsen Groep 1 2 Groep 3 4 2. Hut / tunnel van wilgentenen
Nadere informatieBuitenspelen in het basisonderwijs.
4. Olga Keur Buitenspelen in het basisonderwijs. Op de kleuterschool. Al jaren wordt in het kleuter onderwijs grote waarde toegekend aan het creeëren van speelmogelijkheden voor de kinderen. De gehele
Nadere informatieOnderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten
Onderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten paard sporen stap draf Paarden hebben hoefijzers. Pak eens een hoefijzer uit de emmer en bekijk hem goed. 1 Waar zijn de gaatjes voor? Waar zijn hoefijzers
Nadere informatieIn de natuur kun je heel veel leuke dingen doen.
In de natuur kun je heel veel leuke dingen doen. 32 Kiki van Leeuwen, natuurliefhebber (7 jaar) Kiki van Leeuwen is 7 jaar en woont met haar familie in Oegstgeest. Kiki heeft een paar goede vriendinnen,
Nadere informatie