Wandeling. stadsvernieuwingsprojecten in Aarschot

Transcriptie

1 Wandeling stadsvernieuwingsprojecten in Aarschot

2 V oorwoord De steden staan weer volop in de belangstelling. Het ruimtelijke beleid is erop gericht de steden aantrekkelijker te maken als aangename woon- en werkomgevingen. De provincie en de stad Aarschot trekken samen aan de kar om dit waar te maken. De provincie en de stad maakten een masterplan op voor de stationsomgeving. De fietsbrug is een eerste realisatie hiervan door samenwerking tussen de stad, infrabel, NMBS holding en een subsidie van de provincie. De stationsomgeving wordt een nieuwe multimodale groeipool. De stad zette volop in op stadsvernieuwing. In 003 stelde de stad samen met architecten Robbrecht en Daem een studie op voor de heraanleg van de Amerstraat en Demerkade. Uit deze studie groeide een sterke visie die nu nog gebruikt wordt als kapstok voor andere projecten zoals de stationsomgeving, De Torens, de vesten... Met deze brochure en stadswandeling willen we de visie die aan de wieg stond van deze projecten uitleggen en een overzicht geven van de belangrijkste stadsprojecten. Veel lees- en wandelgenot. Het begon met... 4 Samen op ontdekking 6 Masterplan Aarschot Op Sporen 8 Masterplan De Torens 10 Heraanleg Grote Markt 1 Stadsvernieuwing Amerstraat en s Hertogenmolens 14 Restauratie van s Hertogenmolens 16 I nhoudstafel Masterplan kleinstedelijk gebied Aarschot 18 André Peeters burgemeester Aarschot Info 19 3

3 H et begon met... In 003 gaf het stadsbestuur van Aarschot de opdracht aan de architecten Robbrecht en Daem om een studie te maken voor wat op het eerste gezicht een eenvoudige heraanleg wordt van de Amerstraat en Demerkade. De architecten gingen een stap verder. DEMER ALS BYPASS De Demer loopt dwars door het centrum van de stad. Terwijl de stad zich vroeger afkeerde van de rivier, wordt deze relatie nu weer hersteld. Een nieuwe, aangename groene verbinding ontstaat tussen de Grote Markt en de omgeving van het begijnhof en s Hertogenmolens. Voor hen was het cruciaal de heraanleg in een bredere context te plaatsen. Aarschot is ontstaan aan de Demer en ontwikkelde zich langs de rivier. Als u goed kijkt, zie je de structuur van de stadsvesten nog in het straatbeeld, zoals de Albert- en Elisabethlaan. De Orleanstoren en s Hertogenmolens zijn zichtbare stille getuigen van dit verleden. Robbrecht en Daem ontwikkelden een visie voor de stad die gebaseerd is op dit verleden. Niet om het verleden kost wat kost te bewaren, maar een nieuwe toekomst te bouwen gebaseerd op drie pijlers: DE OUDE STADSVESTEN ALS DRAGER Deze vesten zijn nu de lanen tussen de historische binnenstad en de later gebouwde wijken errond. Deze kunnen door landschappelijke ingrepen een binding creëren tussen beide. De drager kan zo bijdragen tot de beeldvorming van de stad met als schakels de Orleanstoren en s Hertogenmolens. DE STAT IONSBUURT ALS GROEIPOOL Deze omgeving herbergt vele leegstaande terreinen en heeft behoefte aan een nieuw leven. Er is ruimte voor wonen, handel en werken. Belangrijk is de verbinding tussen de stadsdelen Nieuwland en het centrum te herstellen. Deze heldere visie geeft een robuuste kapstok om stadsvernieuwingen in een bredere context te plaatsen. Ze geeft identiteit aan de stad en zo kan een klein project bijdragen tot iets meer. U zult merken dat reeds vele projecten uitvoering geven aan deze visie. 4 5

4 S amen op ontdekking De wandeling leidt u langs de gerealiseerde en geplande stadsvernieuwingen. 1 masterplan aarschot op sporen 5 4 masterplan de torens 3 Heraanleg grote markt 3 4 stadsvernieuwing amerstraat en s Hertogenmolens 1 5 restauratie van s Hertogenmolens 6 7

5 1 Wat is een masterplan? Een masterplan is een globale visie op een groot gebied, dorpskern of wijk. Het plan geeft een beeld van hoe het gebied zich in de toekomst kan ontwikkelen. Het is een ruwe schets die de grote lijnen voor verdere ontwikkeling vastlegt. De details worden uitgewerkt in concrete, kleine projecten. Masterplan Aarschot Op Sporen De provincie Vlaams-Brabant, de stad Aarschot en de NMBS-groep maakten een masterplan Aarschot Op Sporen op om van de stationsbuurt een levendig en aangenaam stukje stad te maken. Het plan schetst een beeld van hoe de stationsomgeving er over tien tot vijftien jaar kan uitzien. Met de geplande ontwikkeling krijgt de omgeving van het station een nieuw gezicht. Zo kan de buurt uitgroeien tot een aangename woonomgeving en een toegangspoort tot het stadscentrum. Er zijn vele ingrepen nodig om de visie concreet te maken. Enkele geplande, concrete ingrepen zijn: Flaneren en parkeren in één park: alle parkeerplaatsen voor pendelaars worden gebundeld aan de huidige achterkant van het station. Daar komt een parkeerpark voor wagens. Brug over de sporen: de pas geopende brug over de sporen vertrekt van een groene heuvel en komt uit op het Statieplein. Zo ontstaat een verbinding tussen het park en het centrum. Kop van Nieuwland: het bedrijventerrein Nieuwland krijgt een vernieuwd gezicht met ruimte voor bedrijvigheid die voor veel werkgelegenheid zorgt. Dit is de kop van Nieuwland. Voetgangerstunnel: Deze tunnel zorgt voor meer comfort: de toegangen tot de tunnel onder de sporen worden verbeterd. Een nieuwe stationstoegang aan de zijde van de betoncentrale zorgt ervoor dat u snel van het nieuwe parkeerpark tot aan de perrons geraakt. Ontmoet het Kapitein Gilsonplein: nieuwe bebouwing geeft aan het Kapitein Gilsonplein meer identiteit. Gezellig Statieplein: stationspleinen kunnen ontmoetingsplaatsen zijn. Een herschikking van de parkeerplaatsen en heraanleg van het busstation geven ruimte voor een gezellig plein. 8 9

6 10 Inspraak van de bevolking? Het masterplan De Torens wordt na overleg met de inwoners van de stad vormgegeven. De stad organiseert infoavonden, workshops, een wandeling en een enquête om maximaal te informeren én om het plan beter te maken. Samen weten we meer! Meer info op Masterplan De Torens Het masterplan De Torens heeft als idee de verlaten bedrijfssite Geens om te toveren tot een nieuwe stadswijk. De stadswijk wordt zo ontworpen dat de relatie met de oude stadsvesten en de O rleanstoren hersteld wordt. Het wordt geen afgesloten geheel van gebouwen, maar een nieuwe stadswijk met een open vizier naar het stadscentrum en de Orleanstoren. Het projectgebied van 5 ha wordt ontwikkeld in twee delen: de nieuwe Bonewijk en het landschapspark De Torens. De realisatie van dit masterplan kan de binnenstad versterken en de aantrekkelijkheid van de Bonewijk vergroten. Het masterplan heeft vijf doelstellingen vooropgezet: Het versterken van de binnenstad: de Bonewijk wordt verder uitgebouwd als winkelstraat door het continueren van de winkels en het aanbieden van grotere winkeloppervlaktes. Een dienstencentrum en een kinderdagverblijf versterken het voorzieningenniveau. Er wordt ook een bijkomende parking voor het centrum gerealiseerd. Het realiseren van een nieuwe stadswijk: een aantrekkelijke, unieke groene woonomgeving ontwikkelen op de flank van de Sint-Niklaasberg, gericht op een divers publiek en met bijzondere aandacht voor een hoogwaardige publieke ruimte en architectuur. De gebouwen zijn opgevat als een reeks naast elkaar gelegen ranke gebouwen die herinneren aan de oude stadswallen. Het herwaarderen van de historische structuur: het weer zichtbaar en toegankelijk maken van de Orleanstoren. Het ontwikkelen van een landschapspark: in het landschapspark wordt het potentieel voor recreatie, educatie, natuur... uitgebouwd. Het idee is een plukboerderij op poten te zetten als katalysator voor het project, waar de bewoners van Aarschot mee kunnen participeren in het kweken van groenten en fruit voor eigen gebruik. Maximum complementariteit tussen het masterplan en de omgeving: de open ruimte rond de Orleanstoren moet uitgebouwd worden als groene omgeving tussen de Demervallei/Leiberg en het natuurgebied s Hertogenheide. 11

7 3 Heraanleg Grote Markt De Grote Markt pronkt in haar nieuwe kleedje. Het marktplein werd volledig opnieuw aangelegd van gevel tot gevel. De hobbelige kasseien en het afgeleefde uitzicht behoren nu voorgoed tot het verleden. Een belangrijke schakel en publieke ruimte binnen de stadsvesten kan ten volle haar rol spelen. De sterkte van het ontwerp ligt enerzijds in het respecteren van de natuurlijke topografi e en anderzijds in het gebruik van de typische Hagelandse ijzerzandsteen in het kleurenpalet en het design van de Grote Markt. Er werd bij het ontwerp rekening gehouden met het polyvalente karakter van het plein, terraszones werden vergroot en evenementen krijgen meer ruimte. Het verplaatsen van de parkeervoorziening naar de Demerparking geeft de Grote Markt terug aan de zachte weggebruiker. Het busstation werd eveneens verplaatst. Om de Grote Markt ook een plaats te geven in het lint van parken doorheen de stad, is gekozen om één grote boom op een strategische plaats in te planten. De Sint-Rochustoren is s avonds mooi verlicht. Daarnaast zorgt de uitgekiende verlichting van andere accenten voor een unieke sfeer. 1 13

8 4 Stadsvernieuwing Amerstraat en s Hertogenmolens Harde versus zachte Demeroever: de oevers van de Demer worden heraangelegd. Aan de noordzijde krijgt de rivier een harde oever, een kade - naar de historische aanlegplaats Amer. De zuidzijde krijgt een natuurlijke, zachte oever. De wand van bomen en planten langs de oevers in het park maakt plaats voor een open ligweide waar mensen kunnen genieten van het water en het uitzicht. Het stadsvernieuwingsproject ontworpen door Robbrecht en Daem geeft de Demer weer een centrale plaats in de stad. Niet alleen de oevers van de Demer, ook de aangrenzende pleinen en straten werden in het ontwerp opgenomen zoals het stadspark, het kerkplein, de Amerstraat, de Elisabethlaan en de stationsomgeving. Er werden ook enkele terreinen aangeduid voor nieuwe woonprojecten. Amerstraat: in de Amerstraat wordt een densere woontypologie voorgesteld die inspeelt op de dubbele ontsluiting van het bouwblok: langs de Amerstraat en langs de kade. De heraanleg van de kade en de nieuwe voetgangersbrug verbinden de Amerstraat via het stadhuis rechtstreeks met de Grote Markt. Promenade Elisabethlaan: door de Elisabethlaan te herprofileren kan aan één kant van de straat een rijbaan komen met twee rijstroken en aan de andere helft een brede groenstrook. Zo ontstaat er een ruime zone voor groen, bomen en een wandelpad. Op de kruising van de Elisabethlaan met de Amerstraat is er plaats voor een markant gebouw waar een publieke functie en appartementen kunnen voorzien worden. s Hertogenmolens: het gebouwencomplex en het eiland zijn publiek toegankelijk. s Hertogenmolens neemt een centrale positie in als rustpunt langs verschillende routes voor fiets-, wandel- en natuurrecreatie in de Demervallei. Samen met het eiland vormt het molencomplex een verbinding tussen het noordelijke en zuidelijke deel van de stad

9 5 Restauratie van s Hertogenmolens Ongetwijfeld het pronkstuk van de stad Aarschot. De gerestaureerde s Hertogenmolens sleepten reeds 5 prijzen in de wacht. En terecht. De graanmolen ontstond in de zestiende eeuw. Een kunstmatige zijarm van de Demer werd hier overbrugd met een gebouw dat rust op drie imposante pijlers in diestiaan, de lokale ijzerhoudende natuursteen, en metselwerk. De waterkracht werd aangewend om een grote graanmolen aan te drijven. Links en rechts werden aan dat centrale gebouw stapel- en werkhuizen aangebouwd. Het geheel is een van de meest opmerkelijke sites van oude industriële archeologie in Europa. Het is een feeëriek beeld: een gebouw dat zweeft tussen de oever en een eilandje in het midden van de stroom. Door zijn ligging naast het begijnhof, en vlak bij de hoofdkerk van de stad is het complex gezichtsbepalend voor het oude centrum. De molens nemen ruimtelijk een centrale positie in als rustpunt en als verbinding tussen het noordelijk en zuidelijk deel van de stad. Maar ja, als niemand er nog graan wil malen, wat dan? Tien jaar geleden werd het voortbestaan van de molens bedreigd door verval en leegstand. Een open oproep van de Vlaamse Bouwmeester wees het Brugs-Brusselse bureau noa aan als de ontwerpers om de restauratie van s Hertogenmolens tot een goed einde te brengen. Het gebouw en het eiland krijgen weer betekenis door het publieke karakter te garanderen. Het is niet de bestemming die bepalend is voor de restauratie, maar de aard en geschiedenis van het gebouw zelf. De bedoeling van de restauratie was dus om zeer weinig toevoegingen of weglatingen door te voeren. Een nieuwe bestemming als hotel en brasserie verzekert het behoud

10 M asterplan kleinstedelijk I nfo gebied Aarschot De provincie Vlaams-Brabant en de stad Aarschot werkten samen aan een langetermijnvisie voor het kleinstedelijk gebied Aarschot. De visie is op punt gezet. Tijd voor actie. Volgende projecten staan op stapel: Provincie Vlaams-Brabant dienst ruimtelijke ordening kleinstedelijkegebieden@vlaamsbrabant.be gedeputeerde Julien Dekeyser julien.dekeyser@vlaamsbrabant.be Uitvoeren van het masterplan stationsomgeving Aarschot. Woonprojecten in de woonuitbreidingsgebieden Poortvelden, Nonnelanden en het zuidelijk deel van Ter Heide. 3. Grote Laakweg en Demerparking als toekomstige ontwikkelingszones. 4. Project Witte Molen met ruimte voor lokale bedrijvigheid. 5. Het sluiten van de ring rond Aarschot is voltooid. 6. Herstructurering van het bedrijventerrein Nieuwland en Meetshoven Stad Aarschot: dienst ruimtelijke ordening en stedenbouw ruimtelijke-ordening@aarschot.be burgemeester André Peeters andre.peeters@aarschot.be Colofon Brochure uitgegeven in juni 01 door de provincie Vlaams-Brabant in samenwerking met de stad Aarschot. Redactie: dienst ruimtelijke ordening Foto s: Evi Coomans, Lander Loeckx (Quasi), Kim Deboes Tekst s: Hertogenmolens gebaseerd op tekst van Pieter T Jonck Schetsen: studiebureau Omgeving, Technum, Sum, Robbrecht & Daem Vormgeving: Grafische cel, provincie Vlaams-Brabant V.u. Marc Collier, provinciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven Wettelijk depotnummer: D/01/8495/ 19

11