BOEKHOUDEN MOET JE LEREN NIET VERGETEN! Vademecum bso afdeling kantoor

Transcriptie

1 BOEKHOUDEN MOET JE LEREN ÉN NIET VERGETEN! Vademecum bso afdeling kantoor

2 Dit leerde je in het 3 e jaar 1 1 Goederen en diensten Goederen zijn tastbare zaken (materieel) Diensten zijn ontastbare zaken (immaterieel) 2 Indeling van de bedrijven volgens sector (volgens NACE-nomenclatuur) Primaire sector: - agrarische bedrijven zoals land- en tuinbouwbedrijven, bosbouw, veeteeltbedrijven - visserijbedrijven Secundaire sector, bedrijven die - delfstoffen winnen b.v. goudmijnen, ijzerertsmijnen - grondstoffen, dieren of planten be- of verwerken tot een afgewerkt product (= alle industriële verwerkende bedrijven), - energie produceren - werken in de bouwnijverheid Tertiaire sector: = niet marktsector - groot- en kleinhandel - hotel en restaurants - vervoer-, opslag- en communicatiesystemen - financiële instellingen Quartaire sector = private en publieke non-profitsector, ook niet-marktsector B.v. onderwijs, openbare diensten, gezondheidszorg, gemeenschapsvoorzieningen, 3 Indeling van de bedrijven volgens grootte Er bestaan volgens de wet: zeer kleine ondernemingen vereenvoudigde boekhouding kleine ondernemingen dubbele boekhouding (zie 4 e jaar en volgende jaren) grote ondernemingen dubbele boekhouding 4 Ondernemingsactiviteiten - commerciële verrichtingen: aan- en verkoop van goederen en diensten - financiële verrichtingen: het betalen van schulden, het innen van vorderingen, het lenen en terugbetalen van geld, geld verplaatsen van de ene naar de andere eigen rekening. 5 Soorten geld - chartaal geld = cash, in contanten - giraal geld = geld op rekeningen van een financiële instelling - elektronisch geld = geld op een protonkaart

3 6 Administratieve afdelingen: 2 - aankoopafdeling - verkoopafdeling - boekhouding en personeelszaken - ook bij andere afdelingen komt min of meer administratie voor. Administratie = beheer van de zaak op papier en/of op computer Boekhouding: wetten bepalen volgens welke methode je welke cijfergegevens m.b.t. goederen-, diensten- en geldstromen moet bijhouden. Dit geheel van cijfergegevens noemt men de boekhouding. 7 Aan- en verkoopverrichtingen Schematisch voorgesteld: prijsaanvraag b.v. telefoon, fax, , brief, offerte met brief en/of prijslijst en/of catalogus K O P E R tegenofferte b.v. telefoon, fax, , brief, eventueel aangepaste offerte b.v. brief, bestelling met b.v. bestelbon bevestiging van de bestelling met b.v. fax levering: leveringsbon, vervoerdocument berekening verschuldigd bedrag factuur betaling b.v. contant, overschrijving, vermindering factuur creditnota eventuele nalevering bijkomende leveringsnota, factuur, betaling V E R K O P E R 8 Aankoop- en verkoopfactuur, creditnota Een aankoopfactuur is voor de klant een door de verkoper opgesteld document. Het vermeldt de volledige berekening van de schuld voor de levering van goederen en/of diensten. Inkomende goederen inkomende factuur = AF Een verkoopfactuur is een door de verkoper opgesteld document. Het vermeldt de volledige berekening van de schuld op de klant voor de levering van de goederen en/of diensten. Uitgaande goederen uitgaande factuur = VF Een creditnota is een document opgesteld door de leverancier om een factuur te verbeteren. Zij vermindert de schuld t.o.v. de verkoper. Factuur te hoog creditnota Factuur te laag bijkomende factuur

4 9 Factuurberekening hoeveelheid x eenheidsprijs = bruto bedrag - prijsvermindering = netto bedrag + vervoerskosten * = MVH + BTW = totaal te betalen bedrag * vervoerskosten bij het laagste BTW percentage bijtellen MVH (= maatstaf van heffing) is het basisbedrag waarop men de belastingen berekent. Een creditnota wordt op dezelfde wijze berekend als een factuur. 10 BTW (= belasting over de toegevoegde waarde) Toegevoegde waarde is het verschil tussen de aankoopprijs en de verkoopprijs. De toegevoegde waarde bevat winst en kosten. De verbruiker betaalt BTW op de aankoopprijs van alle goederen en diensten. BTW = verbruiksbelasting. Verbruiker = consument Meest gebruikte BTW-tarieven: 6 % levensnoodzakelijke producten of producten van bijzonder cultureel belang 12 % fytofarmaceutische producten (b.v. antibladluismiddel) en een beperkt aantal andere producten (b.v. sociale woningbouw) 21 % basistarief = alle andere producten Hoe berekenen? Bedrag goederen/diensten x 6 of 12 of Een BTW-aangifte is een document waarop de handelaar de te vereffenen BTW met de staat berekent. Verschuldigde BTW > aftrekbare BTW handelaar moet BTW betalen aan de staat Verschuldigde BTW < aftrekbare BTW handelaar moet BTW van de staat terugvorderen

5 11 Inkomsten en uitgaven 4 Inkomsten kunnen samengesteld zijn uit: - arbeidsinkomsten: lonen, wedden, winst uit zelfstandige activiteit - sociale zekerheidsuitkeringen; werkloosheidsuitkeringen, kinderbijslag, ziekte- en invaliditeitsuitkering, pensioenen, - inkomsten uit roerende en onroerende goederen Soorten uitgaven: - vaste uitgaven = regelmatig terugkerende uitgaven. Het bedrag en het tijdstip van betaling zijn zo goed als zeker van tevoren gekend. B.v. verzekering, autobelasting - lopende uitgaven = altijd terugkerende uitgaven. B.v. eten, kleding, De grootte van het bedrag en het ritme van uitgave is niet op voorhand gekend. - uitrustingsgoederen zijn alle goederen die minstens één jaar gebruikt worden en die gedurende een periode van verschillende jaren een zekere waarde behouden b.v. een woning, een grasmaaier Pas op: kleine uitrustingsgoederen worden bij lopende uitgaven ingeschreven b.v. een rekenmachine Cashflow drukt de geldstroom uit, niet alleen in contanten, maar ook op de rekeningen. Winst is de vermeerdering van het eigen vermogen (= alle bezittingen die volledig betaald zijn) Verlies is de vermindering van het eigen vermogen (= alle bezittingen die volledig betaald zijn) 12 Bedrijfsresultaat Met bedrijfsresultaat wordt het resultaat van de commerciële verrichtingen van een onderneming bedoeld. Elke handelaar doet de BTW-vereffening met de staat (zie punt 10) zo dat hij 0,00 EUR BTW overhoudt. BTW maakt dus geen deel uit van eventueel verlies of winst van een onderneming. Berekenen van het bedrijfsresultaat aan de hand van de bedragen exclusief BTW Bedrijfskosten Aankoop handelsgoederen (AF CN s) Algemene kosten Voorraadvermindering Bedrijfsopbrengsten Verkoop handelsgoederen (VF CN s) Voorraadvermeerdering* * De voorraadvermeerdering (winst in goederen) wordt ook vaak voorgesteld als een vermindering van de aankoopkosten. Handelsgoederen zijn goederen of diensten die men aankoopt met de bedoeling ze verder te verkopen. Algemene kosten horen niet bij een bepaalde partij goederen maar wel bij de hele zaak. Het zijn goederen of diensten die we niet verder verkopen. De kosten worden gemaakt om de zaak draaiende te houden. B.v. verbruik van elektriciteit in een kantoor, Winst of verlies heb je als meer of minder geld bezit, maar ook als je meer of minder goederen bezit. bedrijfskosten > bedrijfsopbrengsten bedrijfskosten bedrijfsopbrengsten = verlies bedrijfskosten < bedrijfsopbrengsten bedrijfsopbrengsten bedrijfskosten = winst

6 Dit leerde je in het 4 e jaar 1 Enkele definities 5 Verloren verpakking wordt niet gerecycleerd noch hergebruikt. Het is een verbruiksgoed, waarop BTW wordt berekend. Terugstuurbare verpakking wordt hergebruikt. Het is geen verbruiksgoed, dus er wordt geen BTW op berekend. Algemene kosten worden soms ook diverse goederen en diensten genoemd. Investeringen = uitrustingsgoederen = vaste activa = goederen of diensten om ze op lange termijn in een onderneming te gebruiken Vlottende middelen = vlottende activa = activa die binnen het bedrijf circuleren. Ze worden voortdurend tegen elkaar omgezet: voorraden worden verkocht. Zo ontstaan er vorderingen; vordering worden geïnd, waardoor we geld bekomen en met dit geld worden nieuwe goederen gekocht. Inventaris = een lijst van alle bezittingen, vorderingen en schulden en kan uitgedrukt op 2 manieren: - in hoeveelheid - tegen aankoopprijs Via de inventaris nemen we de werkelijke toestand van de onderneming op. De inventaris wordt gebruikt om de voorlopige proef- en saldibalans aan te passen. Eigen vermogen (E.V.) = bezittingen + vorderingen schulden Vreemd vermogen (V.V.) = schulden E.V. + V.V. = totaal van de uitrustingsgoederen + voorraden + vorderingen+ financiële middelen. 2 Voorraadwijzigingen Voorraadvorming = ontstaan van voorraad = vorm van voorraadvermeerdering Uitverkoop van voorraad = verdwijnen van voorraad = vorm van voorraadvermindering De voorraad wordt gewaardeerd tegen aankoopprijs van de goederen. Voorraadvermeerdering is een vermeerdering van de vlottende activa enerzijds en ook een vermeerdering van de bedrijfsopbrengsten anderzijds. Voorraadvermindering is een vermindering van de vlottende activa enerzijds en ook een vermeerdering van de bedrijfskosten anderzijds. 3 Afschrijvingen Afschrijven is het boekhoudkundig verwerken van de waardevermindering van een investering. Deze waardevermindering ontstaat door slijtage en door veroudering. Boekwaarde = aanschaffingswaarde afschrijvingen Berekening jaarlijkse lineaire afschrijving: aankoopkostprijs - restwaarde afschrijvingsduur afschrijvingsduur = periode waarvan men denkt de investeringsgoed te gebruiken restwaarde = geschatte verkoopwaarde op het einde van de afschrijvingsduur In een afschrijvingstabel wordt de boekhoudkundige toestand van een investeringsgoed van jaar tot jaar bijgehouden.

7 4 Verkoop van investeringsgoederen 6 De verkoop en kosten betekenen geen bedrijfsopbrengst indien de verkoopprijs overeenstemt met de boekwaarde. verkoopwaarde > boekwaarde = uitzonderlijke opbrengst verkoopwaarde < boekwaarde = uitzonderlijke kost 5 Factuurberekening hoeveelheid x eenheidsprijs = bruto bedrag - handelskorting = netto bedrag + kosten * = MVH + BTW + terugstuurbare verpakking = totaal te betalen bedrag * kosten bij het laagste BTW percentage bijtellen 6 Verkopen zonder facturen Formule: verkopen inclusief BTW bedrag exclusief BTW = bedrag incl. x BTW-% bedrag BTW = bedrag incl x BTW% BTW-% 7 Balans en rekeningen Actief BALANS Passief Vaste activa Eigen vermogen Vlottende activa Schulden Vorderingen op + 1 jaar Schulden op + 1 jaar Voorraden Vorderingen op 1 jaar Schulden op 1 jaar Liquide middelen totaal actief = totaal passief Elk element van de balans komt op een rekening. Zo spreken we van actiefrekeningen en van passiefrekeningen. D Actiefrekening C D Passiefrekening C BS BS + + D = debet debiteren C = credit crediteren BS = beginsaldo

8 7 Soorten balanswijzigingen: 1 debiteren en crediteren van actiefrekeningen 2 debiteren en crediteren van passiefrekeningen 3 debiteren van actiefrekening en crediteren van passiefrekening 4 crediteren van actiefrekening en debiteren van passiefrekening 8 Kosten en opbrengstenrekening D Kostenrekening C D Opbrengstenrekening C Ontleden van een verrichting Fiche D C A P K O + - D C A P K O + - D C A P K O + - D C A P K O + - D C 10 MAR Actief BALANS Passief Vaste activa 2 Eigen vermogen 1 Vlottende activa Vreemd vermogen 4 - voorraden 3 Schulden op korte termijn - vorderingen 4 - liquide middelen 5 Kosten Resultaatrekening Opbrengsten Kostenrekeningen 6 Opbrengstenrekeningen 7 Verklaring rekeningnummer: b.v Aftrekbare BTW 4 vorderingen en schulden op ten hoogste 1 jaar 1 groep 100 precieze rekening

9 11 Ondernemingsresultaat Bedrijfskosten Bedrijfsresultaat Bedrijfsopbrengsten 8 + aankoop handelsgoederen + verkoop handelsgoederen (AF ICN s)* (VF UCN s)* + aankoop diverse goederen + doorgerekende kosten en diensten (VF- UCN s)* (AF ICN s)* + voorraadvermindering + afschrijvingen Resultaat van bedrijfsverrichtingen winst/verlies Financieel resultaat Financiële kosten Financiële opbrengsten Resultaat van financiële verrichtingen winst/verlies Uitzonderlijk resultaat Uitzonderlijke kosten Uitzonderlijke opbrengsten Resultaat van uitzonderlijke verrichtingen winst/verlies * ICN = inkomende creditnota * UCN = uitgaande creditnota Het ondernemingsresultaat bestaat uit: - bedrijfskosten en opbrengsten = bedrijfsresultaat - financiële kosten en opbrengsten = financieel resultaat - uitzonderlijke kosten en opbrengsten = uitzonderlijk resultaat 12 Werking resultatenrekening Resultatenrekening D Kostenrekening C D Opbrengstenrekening C + + vermeerdering kosten = vermindering eigen vermogen = tegengestelde werking passiefrekening werkt als actiefrekening vermeerdering opbrengsten = vermindering eigen vermogen: werkt als een passiefrekening

10 13 Proef- en saldibalans 9 Een voorlopige proefbalans vermeldt de debet- en credittotalen van alle grootboekrekeningen. (totaal debettotalen = totaal credittotalen) Een voorlopige saldibalans vermeldt de saldi van de grootboekrekeningen. (totaal debetsaldi = totaal creditsaldi) Na de voorlopige proef- en saldibalans worden correcties en regularisaties geboekt. Rekeningnummer Naam rekening Voorlopige proefbalans Voorlopige Saldibalans D C D C Totaal balansrekeningen 14 Overboeking van het resultaat Credittotaal van de resultatenrekeningen > debettotaal eigen vermogen vermeerderen door winst over te dragen Debettotaal van de resultatenrekeningen > credittotaal eigen vermogen verminderen door verlies over te dragen 15 Eindbalans opstellen en resultatenrekening Na de overboeking van het resultaat wordt met de gegevens van de voorlopige proef- en saldibalans een definitieve eindbalans (zie 1 e deel punt 10) opgesteld alsook een resultatenrekening (zie punt 11).