Samen werken aan hulp

Transcriptie

1 Pagina 1 van 10 Samen werken aan hulp

2 Pagina 2 van 10 INHOUD 1 DE CONTEXT 1.1 Externe ontwikkelingen 1.2 Interne ontwikkelingen 2 INTERNATIONAAL BELEID 2.1 Waalwijk 2.2 Regio 3 DE ROL VAN DE GEMEENTE 3.1 Initiatieven vanuit de inwoners 3.2 Millennium Gemeente 3.3 Middelen (mensen en geld) 4 CONCLUSIE Bijlagen: 1

3 Pagina 3 van DE CONTEXT 1.1 Externe ontwikkelingen Gemeentelijke internationale samenwerking is een verzamelbegrip voor alle manieren waarop een gemeente internationaal actief is. Alle 443 gemeenten in Nederland zijn op een of andere manier internationaal actief. Van deze 443 gemeenten hebben 350 gemeenten (75%) mensen en geld beschikbaar gesteld voor internationale samenwerking. In totaal onderhouden Nederlandse gemeenten 800 stedenbanden. Zo heeft Waalwijk al meer dan veertig jaar haar jumelage met Unna. Globalisering (het proces waarbij vooral uiteenlopende economische activiteiten een steeds internationaler karakter krijgen) speelt hierbij een grote rol. Maar ook de tegenhanger van globalisering, glokalisering heeft invloed. Glokalisering slaat op twee grote ontwikkelingen die in de gemeente samenkomen: globalisering en lokalisering. Lokale problemen op het gebied van bijvoorbeeld integratie, economie en werkgelegenheid vloeien steeds meer voort uit ontwikkelingen op wereldschaal. De wereld houdt niet bij onze gemeentegrenzen op, ook al zouden wij dat (soms) willen. Internet en andere media brengen de wereld steeds dichterbij. En reizen is soms wel erg goedkoop. Steeds meer Waalwijkers hebben met eigen ogen schrijnende situaties in ontwikkelingslanden aanschouwd of hebben hierover gehoord van familie en vrienden. Tegelijkertijd, of misschien wel als reactie, wil de inwoner goed wonen in een fijne directe leefomgeving en een herkenbare lokale overheid die slagvaardig reageert op de nieuwste maatschappelijke ontwikkelingen. Veel inwoners willen zich ook kunnen identificeren met de eigen woonplaats. Zie hier de combinatie van lokaal en globaal. Los van deze trends valt te constateren dat nationale en internationale organisaties steeds vaker gemeenten als partner zoeken in internationale samenwerking. Alle acties na de tsunami in Zuidoost Azië zijn hiervan een goed voorbeeld. Waalwijk deed daar ook aan mee door 1,- per inwoner te doneren. Ook ontwikkelingsorganisaties zoeken draagvlak bij gemeenten. De doe-het-zelf hulp neemt een grote vlucht. Binnen de grenzen van de gemeente Waalwijk zijn er vele organisaties en particulieren succesvol actief op dit gebied. Kortom, de gemeentegrenzen van Waalwijk zijn geen absolute grenzen. Ook de provincie- en landsgrens worden overschreden. Bovenstaande trends en ontwikkelingen gaan niet aan Waalwijk voorbij. 1.2 Interne ontwikkelingen Op 25 oktober 2008 werd de 40-jarige jumelage tussen Waalwijk en Unna feestelijk gevierd. Tegelijkertijd werd de stedenband tussen deze twee steden officieel verlengd door de ondertekening van een nieuw convenant. Over dit convenant is voordien in de raad en het college van de gemeente Waalwijk veel gesproken. De gesprekken werden breder getrokken dan alleen de stedenband met Unna. Ze gingen meer in op de vraag waar Waalwijk in algemene zin met haar internationaal beleid naar toe wil en op welke manier de kwaliteit van de internationale samenwerking verbeterd kan worden. Daarbij werd ook teruggegrepen naar de uitkomsten van de werkgroep Waalwijk werkt aan hulp aan die van 2004 tot 2006 onder voorzitterschap van de heer H.M.J. van den Dungen actief is geweest. Destijds

4 Pagina 4 van 10 bleek al dat de inwoners van de gemeente Waalwijk zeer betrokken zijn bij internationale hulpverlening. Deze nota gaat nader in op de rol die de gemeente Waalwijk verder kan spelen bij het vergroten van het bewustzijn van de bevolking voor problemen buiten de eigen landsgrenzen, los van alle initiatieven van inwoners die al binnen de jumelage met Unna zijn en worden ontplooid. 2. INTERNATIONAAL BELEID 2.1 Waalwijk In het coalitieprogramma Aanpakken en oplossen is geen specifieke aandacht besteed aan internationaal beleid. Dit programma volgt op hoofdlijnen het beleid uit het vorige collegeprogramma Meedoen en Meedenken, zij het met een aantal andere accenten. In dit programma ( ) is over internationale samenwerking opgenomen: Doelstelling jumelage: Het bevorderen van de banden tussen burgers, verenigingen en instellingen om zo een bijdrage te leveren aan een vrij en verenigd Europa. Actiepunten collegeperiode Voortzetten van het huidige beleid, te weten het in stand houden van internationale contacten via de Bestuurscommissie Burgerplatform Jumelage, met subsidieregeling, zonder ambtelijke ondersteuning. Jaar 2006/2010 Het resultaat moet zijn dat: internationale contacten worden onderhouden, in het bijzonder met Unna, op een efficiënte en naar huidige inzichten passende wijze waardoor het begrip voor de cultuur van elkaar toeneemt en ideeën en informatie uitgewisseld worden om van elkaar te leren. Waalwijk heeft in de begroting voor ,- vrijgemaakt voor het onderhouden van de jumelage. De bestuurscommissie jumelage houdt zich hier actief mee bezig. Het internationale beleid van Waalwijk concentreert zich nu voornamelijk rond de stedenband met Unna. Via deze stedenband wordt invulling gegeven aan de bovenstaande actiepunten. 2.2 Internationaal beleid regio De gemeente Waalwijk is binnen de regio Midden- en West-Brabant niet de enige gemeente die internationaal beleid voert en een stedenband heeft. Heusden heeft bijvoorbeeld een stedenbanden met Otjiwarongo (Namibië). Bergen op Zoom kent stedenbanden met Szczenicek (Polen) en Oudenaarde (België). De gemeente Aalburg ondersteunt een particulier initiatief binnen de gemeente met Heves in Hongarije. Oosterhout, Roosendaal en Loon op Zand hebben echter geen stedenbanden. Wat opvalt, is dat binnen de provincie Noord-Brabant relatief veel stedenbanden bestaan met plaatsen in Polen. Ook Waalwijk heeft in 2008 op initiatieven vanuit de bevolking een delegatie uit het Poolse Chojnice ontvangen. De contacten met Polen worden wellicht ook versterkt door de vele Poolse werknemers in de regio.

5 Pagina 5 van 10 Daarnaast speelt mee dat de provincie Noord-Brabant als één van haar pijlers van haar internationale beleid een band heeft met de regio Wielkopolska in Polen. De nadruk van de relatie Brabant-Wielkopolska ligt daarbij op economische ontwikkeling en innovatie. 3. DE ROL VAN DE GEMEENTE In de intentieverklaring tussen Unna en Waalwijk is opgenomen dat beide gemeenten samen of apart - inspanningen willen doen om het bewustzijn van de bevolking voor problemen buiten de eigen landsgrenzen te versterken en daarom gerichte initiatieven vanuit de bevolking te ondersteunen. Hieronder wordt echter nader ingegaan op de zelfstandige rol die de gemeente Waalwijk kan spelen bij het vergroten van het bewustzijn van de bevolking voor problemen buiten de eigen landsgrenzen. 3.1 Initiatieven vanuit de inwoners Binnen de gemeente Waalwijk zijn vele succesvolle particuliere initiatieven ten aanzien van de hulp aan 2 e en 3 e Wereldlanden 1. Het valt op dat er relatief veel hulp en goederen vanuit de inwoners wordt gegeven aan Oost-Europa. De stichting Kienkeurig bijvoorbeeld zamelt met de opbrengst van de bingoavonden in Waspik en Waalwijk geld in voor het ziekenhuis, het kinderhuis en voor de arme mensen van de stad Chojnice in Polen. De stichting "Sprang-Capelle voor Hulp aan en Uitwisseling met Brasov in Roemenië is al 15 jaar actief en wordt ook door basisschool De Bron ondersteund. Ieder jaar gaan er vanuit Sprang-Capelle twee vrachtwagens met hulpgoederen naar Roemenië. En om de twee jaar komt er een groep van ± 40 kinderen ruim een week hier logeren bij gastgezinnen. Dit zijn slechts twee voorbeelden maar er zijn nog meer instanties die zich op succesvolle wijze inzetten voor 2 e en 3 e Wereldlanden. Daarnaast staan in de locale en regionale kranten regelmatig verhalen van Waalwijkse jongeren die elders in de wereld ontwikkelingswerk doen. De gemeente zou ervoor kunnen kiezen om in deze bestaande particuliere initiatieven verder te investeren. Echter, deze organisaties werken al jarenlang succesvol zonder bemoeienis vanuit de gemeente. Het lijkt daarom niet opportuun om daar nu een rol voor de gemeente in te zien. Echter, de meerwaarde die vanuit de gemeente Waalwijk toegevoegd kan worden aan het draagvlak en de bewustwording onder de Waalwijkse gemeenschap over problemen buiten de eigen landsgrenzen, zou juist gelegen kunnen zijn in het ondersteunen van nieuwe initiatieven. Niet top-down vanuit de gemeente maar juist vanuit de inwoners zelf. Hierbij valt te denken aan activiteiten zoals het organiseren van presentaties op scholen over internationale (ontwikkelings)samenwerking door mensen die betrokken zijn bij Waalwijkse particuliere initiatieven of door Waalwijkse jongeren die een tijd in ontwikkelingslanden als vrijwilliger hebben gewerkt. Ook kan de gemeente helpen bij het mogelijk maken van stands op Waalwijkse markten over ontwikkelingshulp. Als vanuit de Waalwijkse particuliere organisaties en/of inwoners verzoeken binnenkomen om dergelijke nieuwe activiteiten binnen dit kader te ontplooien, kan de 1 Zie bijlage 1 voor een overzicht van alle particuliere organisaties.

6 Pagina 6 van 10 gemeente Waalwijk hieraan financieel en/of materiaal haar medewerking verlenen. Het moet daarbij specifiek gaan om bewustwordingsbevordering. In lijn hiermee kan ook het Waalwijkse beleid ten aanzien van rampen zoals destijds de tsunami gebracht worden. Uitgangspunt voor de gemeente Waalwijk in dit kader wordt dan: Waalwijk ondersteunt alleen initiatieven die vanuit de Waalwijkse gemeenschap worden geïnitieerd en uitgevoerd. Dergelijke bijdragen zullen incidenteel gedekt worden. Voor het overige geldt als uitgangspunt dat ontwikkelingssamenwerking primair rijksbeleid is en niet locaal gemeentelijk beleid. 3.2 Netwerk Millennium Gemeente Het meedoen aan een netwerk, en vooral het netwerk van Millenniumgemeenten, kan een goede bijdrage leveren aan het vergroten van het bewustzijn voor problemen buiten de eigen landsgrenzen. Vanuit VNG International wordt de laatste tijd veel aandacht besteed aan dit netwerk Millennium Gemeente. Inmiddels zijn honderd gemeenten in Nederland hierbij aangesloten. Uitgangspunt is dat de aangesloten gemeenten actief meewerken aan het behalen van de VN Millenniumdoelen. Dit zijn acht doelen gericht op wereldwijde armoedebestrijding die in 2015 gereed moeten zijn, te weten: 1. Extreme armoede en honger zijn uitgebannen; 2. Alle jongens en meisjes gaan naar school; 3. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten; 4. Kindersterfte is sterk afgenomen; 5. Minder vrouwen sterven door zwangerschap; 6. De verspreiding van ziektes als AIDS en malaria is gestopt; 7. Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu; 8. Er is meer eerlijke handel, schuldverlichting en hulp. Aan deelname zijn geen directe kosten verbonden. (Nieuwe) gemeentelijke activiteiten in het kader van de Millennium Campagne kunnen wel ambtelijke tijd vergen. Gemeenten kunnen zich naar buiten toe afficheren als Millennium Gemeente, o.a. door middel van de producten uit het actiepakket. VNG International voorziet aangesloten gemeenten ook met kennis en materialen. Het spreekt voor zich dat de gemeente Waalwijk wel geacht wordt bij te dragen aan bovenvermelde Millenniumdoelen als zij besluit lid te worden. Daarbij moet sprake zijn van een bepaalde verinnerlijking van deze doelstellingen. Te denken valt daarbij aan: Duurzaam inkoopbeleid; Het besparen van energie en verminderen/compenseren van de uitstoot van CO2; Het onder de aandacht brengen van The inconvenient Truth onder jongeren. Al met al lijkt het erop dat de gemeente Waalwijk omdat duurzaamheid en armoedebestrijding belangrijke waarden zijn van het Waalwijkse gemeentebeleid goed zou kunnen aansluiten bij dit netwerk. Er is immers al sprake van verinnerlijking van bovenvermelde doelstellingen. Eerder is in het kader van de duurzaamheidsbalans tijdens een activiteitenavond van de raad (informeel) besloten om geen lid te worden van het Netwerk Millennium Gemeente. Belangrijkste reden was dat geen budget beschikbaar was, terwijl uit de aanmelding de morele verplichting voort zou komen om één of enkele specifieke ontwikkelingsactiviteit(en) extra te ondernemen. Indertijd oordeelde het college: Het is verstandig om dan daarbij één en niet meerdere van de acht doelstellingen te kiezen.

7 Pagina 7 van 10 Na ampele overweging wil het college zijn standpunt aanpassen. Immers van de acht millenniumdoelen is in Waalwijk bij een tweetal doelen relatief krachtig gemeentelijk beleid gemaakt. Bedoeld worden de doelen 7 ( Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu. ) en 8 ( Er is meer eerlijke handel, schuldverlichting en hulp. ) Bij 7 doelen we met name op het klimaatbeleid. Op het gebied van alternatieve energie heeft Waalwijk zijn door toekomstige verplichte taakstelling al gehaald. Bij 8 doelen we met name op ons inkoopbeleid. Waalwijk is bijvoorbeeld al begonnen met duurzaam inkopen. Het programma Duurzaam Inkopen stimuleert gemeenten uiterlijk in 2015 om milieu- en sociale aspecten mee te nemen bij de inkoop van producten en diensten. Waalwijk is hier nu al mee bezig. Ook in een millenniumgemeente moet het mogelijk zijn verder door te groeien in de richting van de acht doelstellingen. 3.3 Middelen (mensen en geld) Waalwijk heeft in de begroting ,- vrijgemaakt voor internationale samenwerking. Van dit bedrag gaat ,- naar het ondersteunen van initiatieven binnen jumelage. Deze worden gecoördineerd door de bestuurscommissie jumelage. Ten behoeve van het helpen faciliteren van nieuwe initiatieven zoals onder hoofdstuk 3.1 genoemd is jaarlijks in de begroting een bedrag ad 5.215,- beschikbaar. Dit bedrag is de afgelopen jaren ook in de begroting opgenomen maar niet gebruikt. Voorstel is om dit bedrag jaarlijks daadwerkelijk aan te wenden voor het (financieel) ondersteunen van het nieuwe initiatieven. In Waalwijk is in de raadsvergadering van 4 november 2004 formeel de ambtelijke ondersteuning voor het internationale activiteiten geschrapt. Destijds werd afgesproken dat de bestuurscommissie jumelage de uitvoering voor haar rekening zou nemen. In de reorganisatie is echter wel rekening gehouden met een beperkte ambtelijke ondersteuning vanuit de afdeling bestuur & ondersteuning voor internationale samenwerking. De aansluiting bij het initiatief van Millennium Gemeenten brengt overigens geen kosten met zich mee. 4. CONCLUSIE Doelstelling van het internationaal beleid van de gemeente Waalwijk is om de bewustwording in de Waalwijkse gemeenschap over problemen buiten de eigen landsgrenzen te vergroten. Ter ondersteuning hiervan is het aanbevelenswaardig om onderstaande voorstellen nader uit te werken: 1. Lid worden van het netwerk van Millennium Gemeenten; 2. Als uitgangspunten voor Waalwijkse internationaal beleid vaststellen: - nieuwe initiatieven vanuit de Waalwijkse gemeenschap op het gebied van bewustwordingsbevordering over internationale (ontwikkelings)samenwerking kunnen (mede) worden gefaciliteerd door de gemeente. Hiervoor is jaarlijks een bedrag ad 5.215,- beschikbaar;

8 Pagina 8 van 10 - de gemeente Waalwijk ondersteunt bij rampen vergelijkbaar met de tsunami alleen initiatieven, bedacht en (deels) uitgevoerd vanuit de Waalwijkse bevolking. Deze bijdragen in het kader van grote humanitaire rampen zullen incidenteel worden gedekt. Voor het overige verwijst de gemeente Waalwijk naar het rijksoverheidsbeleid (ministerie van ontwikkelingssamenwerking); - jumelage: continueren van de opzet zoals verwoord in het convenant uit oktober Na vijf jaar de onderverdeling van het totale budget internationale (ontwikkelings)samenwerking te herzien. Voorstel is om tot het einde van het jaar bovenstaande voorstellen concreet uit te werken en in 2010 te starten.

9 Pagina 9 van 10 BIJLAGEN

10 Pagina 10 van 10 Reacties op oproep in Maasroute d.d Wie zet zich in voor ontwikkelingshulp Stichting Onyame, Rotary Club Waalwijk Stichting African Promise Stichting De kinderen van Kenya Stichting Kienkeur TON Commissie Nederland Stichting Kindertehuis Bierutow Wereldwinkel/Stichting ontwikkelingssamenwerking Burgerplatform Jumelage Particuliere initiatieven Dhr. N. van der Velden, Waalwijk Mw. K. Gompelman, Sprang-Capelle Mw. A.C. Galong, Waalwijk Mw. R. van der Geld-Reuser, Waalwijk Dhr. J.E.R. Kaya, Waalwijk Mw. M. van Loon, Waalwijk Kerken Gezamenlijke Diaconieën PKN De Raad van Kerken, afd. Waalwijk Scholen De Poort, Waalwijk Oranje Nassau, Waalwijk Basisschool Meerdijk, Waalwijk Dr. Hordijkschool, Waalwijk Dr. Mollercollege, Waalwijk Praktijkonderwijs De Loint, Waalwijk Scholengemeenschap De Overlaat, Waalwijk Basisschool Pieter Wijten, Waalwijk BS Prins Willem Alexander, Sprang-Capelle Basisschool De Vrijhoeve, Sprang-Capelle Basisschool De Rank, Sprang-Capelle (Brasov) Basisschool Teresia, Waalwijk Basisschool Jacinta, Waspik