Dit concrete project is gevonden in het ondersteunen van natuur- en milieuprojecten in de gemeente Bamenda in Kameroen.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel: Onderwerp: millenniumgemeente en internationale samenwerking Datum: 24 februari 2016 Portefeuillehouder: A.J. Rijsdijk Raadsbijeenkomst: 11 februari 2016 Raadsvergadering: 3 maart 2016 Programma: Wonen, leven en milieu Opsteller: E. van Wel Bijlage(n): geen. 1. Korte samenvatting van de inhoud en voorstel Sinds het jaar 2010 is gemeente Gorinchem millenniumgemeente. Voor de parallelbijeenkomst met uw raad op 14 januari jl. heeft u een evaluatie ontvangen van de uitgevoerde activiteiten in de jaren Wij vinden het nog steeds belangrijk dat gemeente Gorinchem zich inzet voor armoedebestrijding op wereldniveau en dan met name op het gebied van ondermeer mensenrechten en solidariteit. Ook vinden wij het belangrijk dat wij bijdragen aan mondiale bewustwording van onze inwoners. Wij willen de activiteiten, die samenhangen met onderwijs, schoon water, sanitair en duurzame steden voortzetten. Daarnaast is het gewenst meer aandacht te besteden aan de mensenrechten, die een belangrijke onderdeel vervullen in de nieuwe millenniumdoelen. Deze zijn in september 2015 vastgesteld door de Verenigde Naties en gelden voor de periode tot Wij stellen u voor te besluiten: 1. het zijn van millenniumgemeente te continueren; 2. het accent op onderwijs en milieu voort te zetten; 3. hieraan het speerpunt mensenrechten toe te voegen; 4. de samenwerking in het kader van de stedenband Dordrecht-Bamenda voort te zetten. 2. Fase trechter Dit betreft de keuzefase. 3. Inleiding / aanleiding Gemeente Gorinchem is millenniumgemeente sinds het jaar In 2007 hebben de fracties van de CU en SGP een motie ingediend om uitvoering te gaan geven aan de millenniumdoelen en te bezien of het aangaan van een stedenband en het uitvoeren van een project in een ontwikkelingsland een goed idee zou zijn. Daarna is hiernaar onderzoek gedaan. In januari 2010 is een bijeenkomst over ontwikkelingssamenwerking georganiseerd en heeft VNG International een presentatie gegeven. Kort daarna hebben de fracties van SP, CDA en Groen Links een initiatiefvoorstel ingediend om te komen tot millenniumgemeente. Dit voorstel is aangenomen in juni Toen is besloten de gemeente Gorinchem tot millenniumgemeente te verklaren en te kiezen voor de millenniumdoelen 2 (onderwijs) en 7 (duurzaam leefmilieu). Ook is gekozen voor: 1. Het vervullen van een faciliterende rol richting particuliere initiatieven (PI s): Particuliere initiatieven zijn organisaties c.q. stichtingen, die werk verrichten vanuit Gorinchem in ontwikkelingslanden; 2. Een concreet project en geen stedenband; 3. De millenniumdoelen centraal te stellen bij het gemeentelijke inkoopbeleid. Dit concrete project is gevonden in het ondersteunen van natuur- en milieuprojecten in de gemeente Bamenda in Kameroen. Nieuwe millenniumdoelen De geldende millenniumdoelen waren gericht op het uitbannen van extreme armoede en honger in de wereld in het jaar Deze doelen, met in 1990 een nulmeting, waren onderverdeeld in acht doelen, die betrekking hadden op verschillende onderwerpen, zoals onderwijs, dezelfde rechten voor mannen en vrouwen, het tegengaan van ziektes en het zorgen voor een duurzaam leefmilieu. Hierna volgt een aantal resultaten: 1. Uitbannen extreme armoede en honger: in 2015 moet het aantal mensen dat rond moet komen van minder dan USD 1,25 per dag zijn gehalveerd. In 1990 was dat 47% nog van de wereldbevolking, inmiddels heeft slechts 14% minder te besteden dan 1,25 per dag. Dit doel is dus gehaald, maar de ongelijkheid van de welvaart is toegenomen. Ook het aantal mensen dat honger lijdt, moet in 2015 met de helft zijn teruggebracht. Dit doel is gedeeltelijk gehaald. Want in Stadhuisplein 1 Postbus 108 T E gemeente@gorinchem.nl 4200AC Gorinchem F I

2 1990 leed 23,3% van de wereldburgers honger, dat is wel afgenomen maar bedraagt met 12,9 % altijd nog een aanzienlijk percentage. 2. In 2015 moeten alle kinderen, dus zowel jongens als meisjes, basisonderwijs kunnen volgen. Dit doel is nog niet gehaald. Het aantal kinderen dat naar de basisschool gaat, is de afgelopen jaren gestegen. Toch gaan ruim 57 miljoen kinderen op wereldniveau niet naar de basisschool. 3. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten: bijna evenveel jongens als meisjes gaan nu naar de basisschool. Meisjes die naar school gaan, hebben meer kans in de rest van hun leven. 4. Een duurzaam leefmilieu voor meer mensen: in 2015 moet het aantal mensen dat toegang heeft tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen zijn gehalveerd. De leefomstandigheden van ten minste honderd miljoen bewoners van krottenwijken moeten in 2020 zijn verbeterd. Regeringen zetten zich blijvend in voor de bescherming van het milieu. De leefomstandigheden van 200 miljoen sloppenwijkbewoners zijn verbeterd, In 1990 had nog maar 76% van de wereldbevolking de beschikking over waterbronnen met schoon drinkwater, dat is in 2015 toegenomen met 15% naar 91%. Ook het aantal bewoners in sloppenwijken is afgenomen. Woonden er in 1990 nog 39,4 % in sloppenwijken, nu nog maar 29,7%. Voor meer resultaten kunt u terecht op In september 2015 hebben de Verenigde Naties nieuwe millenniumdoelen vastgesteld. Deze worden wel de global goals of sustainable development goals 2015 genoemd en zijn gericht op realisatie in Hierna vindt u een overzicht van de eerdere millenniumdoelen en de nieuwe.

3 Toelichting Gedurende de laatste tien jaar zijn er grote mondiale veranderingen gaande, die invloed hebben gehad op de totstandkoming van deze nieuwe millenniumdoelen. De economische, financiële, voedsel- en klimaatcrises van de afgelopen jaren hebben de internationale verhoudingen flink op zijn kop gezet. Ook hebben de opkomende economieën, zoals China, Brazilië en India, steeds meer invloed op het internationale toneel. Verder speelt een demografische kentering: eind jaren 90 woonde het leeuwendeel van de allerarmsten in de minst ontwikkelde landen, nu zijn deze te vinden in de nieuwe middeninkomenslanden, zoals China, Indonesië, Brazilië en India. Ook leefden eind jaren 90 de meeste mensen wereldwijd in landelijke gebieden. Inmiddels wonen de meeste mensen in de stedelijke gebieden. In 2050 zal naar schatting 70 procent van de wereldbevolking in steden wonen. Al deze ontwikkelingen hebben een rol gespeeld bij deze global goals Aangezien de gemeente al een tijdje millenniumgemeente is en er nieuwe millenniumdoelen zijn, vormen deze een goede aanleiding om nu te bepalen op welke wijze de gemeente Gorinchem wenst door te gaan met het zijn van millenniumgemeente en het invulling geven aan internationale samenwerking. Het beoogd effect van dit voorstel is om het zijn van millenniumgemeente te continueren. Indien u besluit millenniumgemeente te blijven stellen wij voor ons de komende jaren te richten op de eerdere speerpunten van Gorinchem millenniumgemeente, namelijk onderwijs en milieu. In het kader van de nieuwe millenniumdoelen gaat het om de doelen 4, 6 en 11, met name onderwijs, schoon water en sanitair en veilige, weerbare en duurzame steden. In de nieuwe millenniumdoelen staan ook de mensenrechten centraal. Dit komt ondermeer terug bij de doelen op het gebied van onderwijs, gelijkheid tussen mannen en vrouwen en bij milieu c.q. duurzame leefomgeving. Al jaren werken we in het millenniumplatform samen met Amnesty International, die werkt aan de bescherming van mensenrechten wereldwijd. In het kader van millenniumgemeente willen wij meer aandacht besteden aan de mensenrechten. Wat zijn nu mensenrechten eigenlijk precies? Even in het kort: De rechten van de mens, of kortweg de mensenrechten, zijn rechten die ieder mens toekomen, waar ook ter wereld. Mensenrechten zijn er om mensen te beschermen tegen de macht van de staat en moeten ervoor zorgen dat iedereen kan leven in menselijke waardigheid. Mensenrechten betekenen bijvoorbeeld dat iedereen een eigen vrije mening mag hebben en uiten en dat de overheid niet zomaar geweld tegen burgers mag gebruiken. Ook houden ze in dat je recht hebt op onderwijs, op genoeg te eten en een dak boven je hoofd. Staten hebben met elkaar afgesproken deze rechten voor iedereen te zullen garanderen. Voor iedereen, dus ongeacht ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere mening, nationale of maatschappelijke afkomst, welstand, geboorte of enige andere status. De mensenrechten vormen de basis voor alle wetgeving en beleid van de overheid. In 2016 willen we bezien of we ten aanzien van mensenrechten een faciliterende en voorlichtende rol kunnen vervullen, bijvoorbeeld richting het voortgezet onderwijs. Wij hebben al een jarenlange samenwerking met Amnesty International in het millenniumplatform en kunnen hierin samen optrekken. Tevens denken wij eraan als millenniumgemeente meer bekendheid te geven aan de nieuwe millenniumdoelen in het onderwijs. Zo is het mogelijk in 2016 de global goals onder te brengen in de duurzaamheidsgame voor het voortgezet onderwijs, zodat deze meer aandacht krijgen in het voortgezet onderwijs. Ten aanzien van het basisonderwijs brengen wij de global goals onder de aandacht tijdens de gastlessen in het kader van Wandelen voor water. Daarnaast nemen we elk jaar weer deel aan het Hippiefestival en in 2016 gaan we, om meer aansluiting te vinden bij onderwijs en jongeren, in de Nieuwe Doelen een jongerenevenement organiseren, zoals eerder het Cross Culture festival dat daar werd georganiseerd. Daar zullen we dan de nieuwe millenniumdoelen onder de aandacht brengen. Voor de jaren erna bekijken we wat de resultaten zijn en of we bij andere evenementen kunnen aansluiten om meer bekendheid te realiseren ten aanzien van de nieuwe millenniumdoelen. 4. Inhoud/kaders Het kader betreft uw besluit d.d. januari 2010 om millenniumgemeente te worden, de campagne millenniumgemeenten van de VNG en de vastgestelde millenniumdoelen door de Verenigde Naties van september 2015.

4 Hierna volgen de argumenten om het zijn van millenniumgemeente voort te zetten: 1. Millenniumgemeente Wij vinden het van belang dat gemeente Gorinchem zich inzet voor armoedebestrijding op wereldniveau. Dit past bij het sociale gezicht van onze gemeente, wij vinden het gewenst de zinvolle activiteiten en advisering van de laatste jaren voort te zetten en bij te dragen aan mondiale bewustwording van onze inwoners. Voorgesteld wordt te kiezen voor de doelen, die samenhangen met onderwijs, schoon water en sanitair en duurzame steden, omdat deze continuïteit van beleid vormen en het beste bij het karakter en de deskundigheid van onze gemeente passen. Mensenrechten hebben een plaats gekregen in de nieuwe millenniumdoelen en komen onder meer naar voren bij onderwijs, water en duurzame steden (maar ook bij gelijkheid tussen mannen en vrouwen). Het onderwerp is tegenwoordig zo belangrijk, dat we voorstellen hier ook inzet op te plegen in samenwerking met het millenniumplatform. Ten slotte heeft uw raad in 2010 besloten de millenniumdoelen centraal te stellen bij het gemeentelijke inkoopbeleid. In het verlengde hiervan en gericht op mondiale bewustwording is het inkoopbeleid zo aangepast dat ook de inkoop van fairtrade producten wordt gestimuleerd. Het bekendheid geven aan fairtrade producten en het stimuleren van het gebruik willen we graag voortzetten in het kader van millenniumgemeente. 2. Internationale samenwerking met de gemeenten Dordrecht en Bamenda In het kader van millenniumgemeente is gekozen voor de onderwerpen onderwijs, natuur en milieu. Op verzoek van de raad is op zoek gegaan naar een concreet project in een ontwikkelingsland. Hieruit is de samenwerking met de gemeente Dordrecht en Bamenda in Kameroen ontstaan. De kennisuitwisseling door Dordrecht en Gorinchem is door de gemeente Bamenda zeer zinvol ervaren, zoals burgemeester Brok van gemeente Dordrecht ook heeft aangegeven in de parallelbijeenkomst voor uw raad op 14 januari jl. Gemeente Bamenda heeft door de kennisuitwisseling het cityplan kunnen vormgeven. Indien u besluit de status van millenniumgemeente te continueren, wordt deze kennisuitwisseling voortgezet. De komende tijd kan met name aandacht besteed worden aan het opstellen van een visie voor het educatieve centrum, dat behoort bij the botanical garden. Een beschrijving van dit project is beschikbaar gesteld voor de parallelbijeenkomst op 14 januari jl. Aan de gemeente Gorinchem is gevraagd het ecokidsproject, dat gericht is op natuur- en milieubewustzijn op de basisscholen in Bamenda, verder uit te breiden naar meer scholen in Bamenda. Wij achten het een goede zaak het gemaakte ecokidsmateriaal verder beschikbaar te stellen aan de scholen. Een evaluatie van het ecokidsproject is ook aanwezig bij de stukken voor de gehouden parallelbijeenkomst op 14 januari jl. In de parallelbijeenkomst hebben raadsleden aan burgemeester Brok gevraagd waarom het van belang is om op locaal niveau actief te zijn op het gebied van internationale samenwerking. De heer Brok heeft aangegeven dat juist op locaal niveau kennis aanwezig is, die aansluit op de vraagstukken die gemeente Bamenda ervaart en dat de projecten concreet zijn en dichtbij de mensen. Het is dus een hele effectieve en efficiënte vorm van samenwerking, die zeker meerwaarde heeft. Ook hebben raadsleden de vraag gesteld of het nodig is om het land, in dit geval Kameroen, te bezoeken. Burgemeester Brok heeft gemeld dat het uitermate van belang is voor de bestuurders in Bamenda dat de bestuurders hier betrokkenheid tonen, waardoor op allerlei bestuurlijke niveaus in Bamenda gewerkt wordt aan oplossingen. We zien graag dat deze bestuurlijke rol primair door gemeente Dordrecht wordt vervuld, waardoor onze beperkte financiële middelen zo efficiënt mogelijk worden ingezet. 5. Bestaand beleid, raadskaders en besluiten Sinds januari 2010 is gemeente Gorinchem millenniumgemeente. Dit heeft uw raad besloten in januari Het zijn van millenniumgemeente is ook opgenomen in het Milieubeleidsplan Betrokkenheid derden Gemeente Dordrecht, de stichting Dordrecht-Bamenda en gemeente Bamenda zijn betrokken bij de beleidsvoorbereiding en de uitvoering en kunnen zich vinden in het continueren van millenniumgemeente. Ook zijn het millenniumplatform en het Natuurcentrum betrokken bij de daadwerkelijke uitvoering en zijn zij voorstander van het voortzetten van millenniumgemeente.

5 7. Beoogd effect De maatschappelijke effecten hebben betrekking op mondiale bewustwording van de inwoners van Gorinchem, op de goede samenwerking, kennisuitwisseling en toename van kennis met en bij de gemeenten Gorinchem, Dordrecht en Bamenda en het sociale beeld naar buiten toe van de gemeente Gorinchem. Ook draagt het zijn van millenniumgemeente bij aan de toename van kennis en professionaliteit van de particuliere initiatieven in Gorinchem. 8. Risico s of kansen Aan dit voorstel zijn geen risico s verbonden. Het is een kans voor de gemeente Gorinchem om de goede samenwerking met particuliere initiatieven, gemeenten Bamenda en Dordrecht voort te zetten en het sociale gezicht van de gemeente Gorinchem verder te verbreden. 9. Financiële consequenties Aan dit voorstel zijn geen nieuwe financiële consequenties verbonden. Het millenniumbudget van ,-, dat is opgenomen in de meerjarenbegroting, wordt op jaarbasis aangewend voor diverse zaken, zoals genoemd in het voorstel. Dit kan de komende jaren gebruikt worden voor activiteiten in Gorinchem door het millenniumplatform, voor het opstellen van een visie voor het educatieve centrum in Bamenda door Cominsud in samenwerking met een externe partner en voor het continueren en uitbreiden van het ecokidsproject op scholen in Bamenda en voor het organiseren van Wandelen voor water. Ook zullen de kosten voor diverse activiteiten in het kader van mensenrechten en fairtrade en voor het opnemen van de millenniumdoelen in de duurzaamheidsgame van dit budget betaald worden. Per jaar zal worden bekeken welke zaken voorrang hebben. 10. Vervolgproces Indien uw raad instemt met het zijn van millenniumgemeente maken wij een jaarplanning van activiteiten met het millenniumplatform, gaan we uitvoering geven aan de aandacht voor mensenrechten en fairtrade producten en continueren we de voortzetting van de activiteiten met Bamenda. 11. Communicatie Dit raadsvoorstel is behandeld in de commissie Beraad en advies van 11 februari jl.. Daarna vindt besluitvorming door uw raad plaats. Over het vervolg van millenniumgemeente en de uitvoering van de activiteiten wordt gecommuniceerd richting VNG, scholen, particuliere initiatieven en de gemeenten Bamenda en Dordrecht. Uw raad zal voortaan ook de nieuwsbrief van de Stichting Dordrecht-Bamenda ontvangen.

6 12. Uitkomsten raadsbijeenkomst Na informatieve vragen en beantwoording daarvan kunnen alle fracties instemmen met agendering van het voorstel voor de komende raadsvergadering. 13. Nadere standpuntbepaling college Naar aanleiding van de raadsbijeenkomst was er geen aanleiding om als college een nader standpunt in te nemen. 14. Definitief voorstel raad Wij stellen u voor te besluiten: 1. het zijn van millenniumgemeente te continueren; 2. het accent op onderwijs en milieu voort te zetten; 3. hieraan het speerpunt mensenrechten toe te voegen; 4. de samenwerking in het kader van de stedenband Dordrecht-Bamenda voort te zetten Burgemeester en wethouders van Gorinchem, de secretaris, de burgemeester,

7 15. Besluit De gemeenteraad van Gorinchem, Gelet op het raadsvoorstel van het college d.d. 24 februari 2016 Gelet op de wettelijke bepalingen Overwegende dat Besluit: 1. het zijn van millenniumgemeente te continueren; 2. het accent op onderwijs en milieu voort te zetten; 3. hieraan het speerpunt mensenrechten toe te voegen; 4. de samenwerking in het kader van de stedenband Dordrecht-Bamenda voort te zetten. Aldus besloten in de vergadering van Gorinchem van 3 maart 2016 De griffier, De voorzitter,