Startnotitie Transitie Jeugdzorg Brabant Noordoost. ( 13 oktober 2011)

Transcriptie

1 1 Startnotitie Transitie Jeugdzorg Brabant Noordoost. ( 13 oktober 2011) I-WL/2012/569 Aanjaagteam Noordoost Brabant Gemeente Den Bosch- Romy van den Hogen Gemeente Schijndel- Toon Boselie Gemeente Oss- Hanny van de Moosdijk Provincie Noord Brabant- Heidi van Cuijk

2 2 Inhoud: Inleiding 1. Startnotitie 2. Rijksoverheid - regeerakkoord Kabinet Rutte I - concept bestuursakkoord van 5 april Provinciale overheid - Transitie Agenda van de provincie 4. Regionale samenwerking in Noordoost 5. Proces en processtappen 5.1 Organisatie van het proces - Ambtelijke organisatie - Bestuurlijke organisatie - Wat betekent de Transitie voor gemeenten? - Inzet bestuurlijk - Inzet ambtelijk 6. Uitgangspunten voor Brabant Noordoost voor de Transitie Jeugdzorg Tot slot :Advies aan het RBO- jeugd Noordoost Brabant. Bijlagen: 1. Inventarisatie lokaal beleid per subregio. 2. Raakvlakken transitie jeugdzorg met overige ontwikkelingen, passend onderwijs, regeling onderkant arbeidsmarkt, decentralisatie AWBZ zorg.

3 3 Inleiding Gemeenten worden verantwoordelijk voor de uitvoering van de gehele zorg voor kinderen, jongeren en hun opvoeders. Door de verschillende onderdelen van jeugdzorg onder verantwoordelijkheid van de gemeente bij elkaar te brengen rond de plaatsen waar jeugdigen en gezinnen vaak komen zal ondersteuning dicht bij huis gemakkelijker tot stand komen. Het gaat niet alleen om het verleggen van verantwoordelijkheden en financiering maar ook om het opnieuw vormgeven van het stelstel van ondersteuning en zorg voor jeugdigen en hun opvoeders. Het stelsel van zorg voor jeugdigen en opvoeders moet doelmatiger en doeltreffender worden vormgegeven. Het huidige stelstel is te ingewikkeld, kind- en ouderonvriendelijk en te duur geworden. 1. Startnotitie In deze startnotitie is de Transitie van de Jeugdzorg beschreven vanuit de invalshoek van gemeenten in Noordoost Brabant in opdracht van het Regionaal bestuurlijk Overleg Noordoost Brabant van 13 december Naast een stand van zaken van alle ontwikkelingen op iedere bestuurslaag wordt er ook een start gemaakt om te komen tot een gezamenlijke inhoudelijke invulling van dit proces. Het is de bedoeling is dat deze startnotitie door de regio Noordoost Brabant op 9 juni 2011 ( kartrekkers subregio s) wordt onderschreven om vervolgens in het breed bestuurlijk overleg van Noordoost Brabant (20 gemeenten) door alle gemeenten te worden vastgesteld. Bijgaande startnotitie wordt het spoorboekje voor Noordoost om tot een gezamenlijke gedragen regiovisie te komen op de Transitie van de Jeugdzorg die onze regio richting geeft voor de komende jaren. 2. Rijksoverheid Regeerakkoord kabinet Rutte I Hierin is geformuleerd dat wordt gestreefd om alle vormen van jeugdzorg uiterlijk in 2015 over te hevelen naar de gemeenten. Er komt een (ander?) financieringssysteem voor jeugdzorg. Verder is besloten om een efficiencykorting van 300 miljoen door te voeren. De Centra voor jeugd en gezin (CJG s) gaan na de overheveling dienen als frontoffice voor alle jeugdzorg van de (samenwerkende) gemeenten. Naast een bezuiniging wordt jeugdzorgbreed een eigen bijdrage ingevoerd (o.a. bij uithuisplaatsingen en extramurale jeugdzorgverlening). Het samenbrengen van gesubsidieerde jeugdzorg en verzekerde jeugdzorg, AWBZ en Zorgverzekeringswet, in een financieringsstroom moet nog nader uitgewerkt worden.

4 4 Om welke taken gaat het? Provinciale jeugdzorg Gesloten jeugdzorg Jeugdreclassering Jeugdbescherming Jeugd GGZ (AWBZ gefinancierd en via de Zorgverzekeringswet) PGB- jeugd GGZ Zorg voor Licht verstandelijk gehandicapte (Jeugd LVG) en PGB- Jeugd LVG. Concept bestuursakkoord De opdracht aan gemeenten wordt vastgelegd in een nieuw wettelijk kader dat recht doet aan de beleidsvrijheid van gemeenten maar jeugdigen en opvoeders wel de ondersteuning garandeert die nodig is. De voorkeur van het rijk en de VNG ligt bij een decentralisatie-uitkering in het gemeentefonds. De jeugdzorgbrede eigen bijdrage wordt nog nader onderzocht. De afzonderlijke gemeenten worden direct financieel verantwoordelijk voor alle vormen van jeugdzorg. Op deeltaken is voldoende bestuurskracht door samenwerking nodig. Dit betreft bijvoorbeeld gezamenlijke inkoop en samenwerking voor nader te benoemen specifieke doelgroepen/zorgvormen. Er worden voorwaarden voor bestuurlijke samenwerking ontwikkeld. Rijk en gemeenten hebben afgesproken dat bepaald wordt welke specifieke groepen, specifieke maatregelen of condities bij overheveling nodig hebben. Uitgangspunt is en blijft dat er geen verkokering in stand wordt gehouden. Er vindt nog onderzoek plaats naar de positionering van de jeugdgezondheidszorg. Voor jeugdbescherming en jeugdreclassering is afgesproken dat de transitie 1 jaar later plaatsvindt namelijk per Er worden eerst kwaliteitsafspraken ontwikkeld en vastgelegd. Om handen en voeten te geven aan de vernieuwing in de jeugdzorg kunnen gemeenten en provincies experimenteren en ervaring opdoen. De Wet voor? de Centra Jeugd en Gezin bevat een experimenteerartikel met mogelijkheden om af te wijken van de Wet op de jeugdzorg. Wat komt er nu exact wanneer? Volgens de meest recente afspraken tussen het rijk en de VNG zal in de periode van 2014 tot en met 2016 fasegewijs de ambulante hulp overgaan, de dag- en residentiële hulp, de overige onderdelen van de provinciale jeugdzorg (kindertelefoon, diagnostiek, indicatiestelling, casemanagement, advies en meldpunt kindermishandeling), de jeugd-ggz en jeugd-lvg en gesloten jeugdzorg. Zoals hiervoor gemeld zal de jeugdbescherming en jeugdreclassering uiterlijk 2016 overgaan. 3. Provinciale overheid De rol van de provincie Noord-Brabant binnen de jeugdzorg is, naast het regelen en leveren van het recht op jeugdzorg, ook het organiseren van het netwerk rondom jeugd. Ook in Noord- Brabant is de vraag naar jeugdzorg in 2008 en 2009 gegroeid. De provincie Noord-Brabant wil zich richten op vermindering van de groei en daling van de vraag naar geïndiceerde jeugdzorg. Via het convenant Oost West, Thuis best hebben gemeenten in Brabant samen met de provincie hierover afspraken

5 5 gemaakt. Hiervoor heeft de provincie Noord-Brabant ook middelen beschikbaar gesteld via de Regionale Actieplannen (Rap s). Voor Noordoost Brabant (excl. Den Bosch) is dit een bedrag van 2.526,480,00, beschikbaar gesteld en in te zetten in 2011 en De gemeenten in onze regio zijn hiermee aan zet om het lokale hulpaanbod te versterken in regionaal verband. Dit doen zij door: versterken van het lokale veld; toegankelijker maken van geïndiceerde jeugdzorg; zorgprogramma s. Het spreekt voor zich dat de Regionale Actieplannen een vingeroefening zijn op weg naar de Transitie van de totale Jeugdzorg ( inclusief jeugd-ggz en jeugd Lvg). Transitieagenda provincie Zoals door het rijk besloten, wordt de jeugdzorg van de provincie overgedragen aan gemeenten. In Noord-Brabant wil de provincie dit doen door afspraken vast te leggen in een Regionale Transitieagenda. In deze agenda staan afspraken over aard en tempo van de overdracht van taken en bevoegdheden richting gemeenten. In de notie Transitie Jeugdzorg Noord Brabant ( Samen uit, samen thuis ) is een aantal uitgangspunten vastgelegd over de wijze waarop dit proces het best samen kan worden opgepakt. Elke gemeente realiseert ambtelijke en bestuurlijke inzet voor het transitieproces. Ambtelijk worden regionale Aanjaagteams geformeerd. Zowel gemeenten als provincie leveren daartoe capaciteit. Bestuurlijk opdrachtgeverschap wordt belegd bij de RBO s De overheden vertrekken vanuit het uitgangspunt Samen uit, samen thuis. Brabantbreed wordt hiertoe een bestuurlijke en ambtelijke regiegroep geformeerd. De provincie is en blijft op basis van de huidige wetgeving verantwoordelijk voor de kwaliteit en toegankelijkheid van de jeugdzorg tijdens de transitie. De provincie wil via deze 4 regionale aanjaagteams (vallend onder de RBO s) sturing geven aan dit transitieproces. Verder wordt geadviseerd om regionale masterclasses te organiseren zowel voor bestuurders als ambtelijk. De uiteindelijke bedoeling is tot een gedragen visie op de Transitie van Jeugdzorg te komen per regio. Door de processtructuur van de provincie kan zij Brabantbreed de ontwikkelingen volgen. Ook regio s ( kartrekkers/aanjaagteams) kunnen van elkaar leren om het traject tot visie en daarna inhoudelijk vorm te geven. 4. Regionale samenwerking in Noordoost Brabant Regionale samenwerking op het gebied van jeugdbeleid is in de regio Brabant Noordoost vormgegeven in het Regionaal Bestuurlijk Overleg jeugd. De voorzitters van de subregionale overleggen jeugd komen eenmaal per kwartaal samen om de regionale ontwikkelingen te bespreken. Er zijn vier subregio s die allemaal een kartrekker hebben. De regio s zijn subregio Land van Cuijk, subregio Uden/Veghel, subregio Maasland, subregio De Meierij. Sinds 2011 is de gemeente Schijndel voorzitter van het RBO Jeugd.

6 6 In het Regionaal bestuurlijk Overleg van 13 december 2010 is het convenant Oost west thuis best (Rap) getekend door de gedeputeerde en bestuurders uit de regio Noordoost. Tevens heeft het RBO Noordoost een besluit genomen om: het grote belang van de Transitie Jeugdzorg te onderkennen, voor de regio Brabant Noordoost te onderzoeken en nader in beeld te brengen de gemeenten Den Bosch en Oss als kartrekkers voor onze regio te benoemen; deze opdracht in het regionaal bestuurlijk overleg tijdens haar structurele vergadering te bespreken. 5. Proces en processtappen voor Noordoost Er komt een omvangrijk takenpakket richting gemeenten. Fasering in tijd is nodig en wenselijk. Het proces is complex, de materie ingewikkeld, de belangen groot. De organisatie van het transitieproces hebben wij in onderstaande stappen globaal inzichtelijk gemaakt (proces, acties). Bijstelling op grond van rijksbeleid zal nodig blijven. De stappen in de besluitvorming via RBO s en vervolgens in de colleges van de individuele gemeenten vragen veel tijd en draagvlak bij al die gemeenten. Hiervoor is commitment nodig van iedere individuele gemeente groot of klein;de betrokken portefeuillehouders en ambtelijke medewerkers van iedere gemeente. Het leidend (inhoudelijk) belang om goede zorg voor ieder kind, elke jeugdige en elke opvoeder in ieders eigen gemeente te organiseren zal iedere bestuurder en ambtenaar motiveren. Processtap actie Periode Oriëntatie en onderzoeksfase Startnotie vaststellen April 2011 t/m oktober 2011 Besluitvorming RBO RBO van 9 juni 2011 (smal) RBO van oktober 2011(breed) Besluitvormingsfase Vaststelling van de startnotitie Oktober t/m december 2011 Individuele gemeenten door alle 20 colleges/ informatie gemeenteraden Beleidsvormingsfase Informatiebijeenkomsten Oktober t/m december 2011 ambtelijk en bestuurlijk voor Noordoost tbv de visievorming Komen tot Visiedocument + Januari 2012 t/m juni 2012 plan van aanpak Pilot mogelijkheden onderzoeken als aanvulling verdieping RAP Besluitvormingsfase RBO Visiedocument vaststellen RBO van. 2012(smal) RBO van. 2012(breed) Juli t/m oktober 2012

7 7 Besluitvormingsfase Individuele gemeenten Uitvoeringsimplementatiefase Besluitvormingsfase RBO Besluitvormingsfase Individuele gemeenten Invoeringsfase Vaststelling van het Oktober t/m december 2012 visiedocument +plan van aanpak door alle 20 colleges van B&W/ info gemeenteraden Uitvoerings- en 1 januari 2013 t/m juni 2013 implementatieplan Uitvoerings- en implementatieplan vaststellen RBO van. 2012(smal) RBO van. 2012(breed) Vaststelling van het uitvoeringsimplementatieplan door alle Oktober 2013 t/m december colleges van B&W/info gemeenteraden Onderhandelen en afspraken 1 januari 2014 t/m december maken met zorgaanbieders Begrotingsgevolgen inzichtelijk voor de behandeling November voor 2014; november voor 2015 Financieel administratief organiseren Feitelijke overdracht 1 januari Organisatie van het proces Zoals aangegeven is het RBO (20 gemeenten) in Noordoost opdrachtgever. Het aanjaagteam Noordoost is de opdrachtnemer. Ambtelijke organisatie Via het (ambtelijk) aanjaagteam waarin de provincie is vertegenwoordigd zullen de gemeente Schijndel en de gemeenten Den Bosch en Oss ( kartrekkers) de acties, zoals geformuleerd bij de processtappen, voorbereiden en terugkoppelen naar de bestuurlijke overleggen. Alle subregio s zijn ambtelijk vertegenwoordigd in het Aanjaagteam. Deze trekkers van de subregio informeren en stimuleren de gemeenten in hun regio. Indien daar ondersteuning bij gewenst is geven zij dit door aan het aanjaagteam. De ambtelijke medewerkers van iedere individuele gemeente zorgen zelf voor het voorleggen van de voorstellen aan hun college van burgemeester en wethouders. De gemeenten Den Bosch en Oss nemen deel aan de overlegstructuur zoals de provincie heeft opgesteld voor de Transitie Agenda. Via dit overleg en via deelname van een provinciale

8 8 medewerker zal terugkoppeling richting provincie plaatsvinden. Het aanjaagteam maakt al gebruik van de deskundigheid van het jeugdzorgveld. Niet in een formeel bestuurlijk overleg maar om beeld en grip te krijgen op de materie. Bestuurlijke organisatie De kartrekkende gemeenten Den Bosch en Oss overleggen regelmatig. De bestuurders bewaken de voortgang van het aanjaagteam en lossen bestuurlijk eventuele knelpunten op die het aanjaagteam tegen komt. De RBO s (opdrachtgevers) worden via de reguliere vergaderingen geformeerd door de kartrekkende gemeenten (via het aanjaagteam). De gemeente Den Bosch overlegt met de provincie via het B5 overleg, voor de Transitie Agenda is de B5 uitgebreid met de gemeenten Oss en Roosendaal (zogenaamde Regiegroep). Dit overleg is verantwoordelijk voor de voortgang van de Transitie Agenda voor Brabant. Wat betekent de Transitie voor gemeenten? Het is de bedoeling gemeenten in staat te stellen om kinderen, jongeren en gezinnen in een vroegtijdig stadium, snel en zo licht mogelijk te ondersteunen en te helpen bij het opgroeien en opvoeden tot volwassen en zelfstandige burgers in de context van hun leefomgeving. Door samenvoeging van financieringsstromen kunnen gemeenten komen tot een robuust volume van ambulante, toegankelijke, laagdrempelige hulp en kunnen zij de inschakeling van meer gespecialiseerde jeugdzorg zo efficiënt mogelijk organiseren. Opgebouwde kennis en deskundigheid mogen niet verloren gaan. Dat vergt visie, (financiële) kennis en bestuurskracht van gemeenten op lokaal en regionaal niveau. Het betekent ook dat gemeenten hun preventieve jeugdbeleid op orde moeten hebben en dat CJG s gestart moeten zijn om te kunnen fungeren als frontoffice. Dit hoeft niet te betekenen dat alle gemeenten op dezelfde manier moeten gaan werken. De kunst zal wel zijn dat wat regionaal moet, te verbinden met de verschillende lokale invullingen hiervan. Inzet bestuurlijk Ook bij de verantwoordelijke wethouders jeugd (en soms colleges) moet de Transitie Jeugdzorg voldoende aandacht en betrokkenheid krijgen in de vaak overvolle portefeuilles. Dit blijft voor de kleinere gemeenten lastig. Van de voorzitters van de subregio s is een extra inspanningsverplichting nodig om hun collega s hierbij te ondersteunen. Inzet ambtelijk De gemeenten Den Bosch en Oss stellen vanuit hun eigen middelen ambtelijke formatie beschikbaar. Dit betekent niet dat de kleinere gemeenten de Transitie op afstand kunnen zetten. Het is noodzakelijk dat er in iedere gemeente ambtelijke capaciteit wordt vrij gemaakt om actief bij dit proces betrokken te zijn. De richtlijn (1 uur per jaar per 100 inwoners) van de provincie kan worden opgevolgd of niet. Het betekent wel dat er concrete afspraken gemaakt moet worden over wat iedere gemeente hiervoor gaat inzetten (formatie of middelen). Ook voor de ambtelijke

9 9 kartrekkers van de subregio s moet voldoende capaciteit beschikbaar worden gesteld om dit proces te ondersteunen en uit te voeren. De bestuurders zijn hierbij aan zet.

10 10 6. Uitgangspunten voor de Transitie jeugdzorg Via het onderschrijven van onderstaande uitgangspunten wordt duidelijk of de inhoudelijke richting en randvoorwaarden aanwezig zijn om het transitieproces te starten. Centraal bij de uitvoering van de Transitie agenda voor Brabant Noordoost staat het belang om kinderen, jongeren en gezinnen in een vroegtijdig stadium, snel en zo dicht mogelijk te ondersteunen en te helpen bij het opgroeien en opvoeden tot volwassen en zelfstandige burgers in de context van hun leefomgeving. Bestuurlijke, organisatorische of instellingsbelangen zijn hieraan ondergeschikt. Iedere gemeente in Brabant Noordoost onderschrijft het belang om in het kader van de Transitie Jeugdzorg te komen tot regionale en provinciale afstemming. Onderzocht moet worden wat lokaal kan en wat (sub)regionaal moet, bezien vanuit de inhoud. De regio Brabant Noordoost trekt samen op met de provincie via de provinciale Transitie Agenda. De Regionale actieplannen Noordoost Brabant en het convenant Oost West, Thuis Best wordt gebruikt als onderlegger voor de Transitie. De bevindingen van de pilots worden inhoudelijk verwerkt in de (regionale) visievorming. Onderzocht wordt of er naast de Rap-plannen ruimte is voor een pilot op grond van het experimenteerartikel om ervaring op te doen (zowel met zorgverzekeraars, GGZ als jeugdzorg). Iedere individuele gemeente is bereid zowel bestuurlijk als ambtelijk,capaciteit en/of middelen beschikbaar te stellen om de Transitie Jeugdzorg in Noordoost mede vorm te geven Iedere gemeente in de regio Noordoost is verantwoordelijk voor een goed georganiseerd en ingevuld lokaal preventief jeugdbeleid. De toeleidingsfunctie naar de gespecialiseerde ( jeugd) zorg is goed geregeld. In Noordoost doen we recht aan de couleur locale van iedere gemeente. Het is wel nodig om inzicht te krijgen in de inhoud van het aanbod van iedere gemeente en hoe het preventieve jeugdbeleid is georganiseerd om de aansluiting met (gespecialiseerde) jeugdzorg te kunnen organiseren. De RMC- regio/rbl-regio en passend onderwijsregio moeten bij voorkeur overeenkomen met de regionale indeling die gekozen wordt voor de (gespecialiseerde) jeugdzorg, dit om de aansluiting tussen het onderwijs en jeugdzorg optimaal vorm te geven.

11 11 Advies aan bestuurlijk RBO Noordoost: In te stemmen met de startnotitie Transitie Jeugdzorg Brabant Noordoost en hiermee de uitgangspunten zoals geformuleerd te onderschrijven, in te stemmen met de procesaanpak en de organisatie hiervan, zoals geformuleerd.