Model voor werken en leren met behoud van uitkering

Transcriptie

1 Model voor werken en leren met behoud van uitkering ie Perspectief en baan Perspectief op op start f startkwalificatie op en baan en baan

2 In deze brochure beschrijft de stichting ElektroWerk een modelaanpak voor het creëren van extra werkgelegenheid voor jongeren via werken en leren met behoud van uitkering. Met de uitgave, die is gebaseerd op een werkconferentie die aan het model is gewijd, wil ElektroWerk gemeenten, UWV en CWI informeren over de aanpak en samenwerking met hen aangaan. De brochure is mogelijk gemaakt door JongActief, een samenwerkingsverband van VNO-NCW, MKB- Nederland, LTO Nederland en CWI. Titia Siertsema (directeur Uneto-VNI): We moeten de instroom van gekwalificeerde mensen op peil houden. Als de economie weer aantrekt, hebben wij ze hard nodig. Bij Uneto-VNI spreken we over mogelijkheden voor anticyclisch opleiden. Wim Metsemakers (lid Taskforce Jeugdwerkloosheid): Het terugdringen van de jeugdwerkloosheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, werkgevers, intermediairs en onderwijsinstellingen. We kunnen er niet vroeg genoeg mee beginnen. Voor je het weet ontstaat een verloren generatie. Investeren in personeelsvoorziening én extra werkgelegenheid creëren De hoge werkloosheid onder jongeren vormt op termijn niet alleen voor jongeren, maar ook voor werkgevers een probleem. Jongeren die de aansluiting op de arbeidsmarkt missen, lopen de kans afhankelijk te blijven van een bijstands- of werkloosheidsuitkering. Met het oog op de ontgroening en vergrijzing van de (beroeps)bevolking zijn ook deze jongeren echter hard nodig. Door nu werk te maken van de toeleiding en scholing van jongeren, investeren branches in hun toekomstige personeelsvoorziening. Hierdoor kunnen zij, als de economie aantrekt, adequaat reageren op de toenemende vraag naar gekwalificeerd personeel. Tegelijkertijd creëren zij extra werkgelegenheid voor jongeren die nu langs de kant staan. Stichting ElektroWerk De stichting ElektroWerk is een samenwerkingsverband van werkgevers in de elektrotechnische installatiebranche. De stichting neemt jongeren in dienst, leidt hen via de beroepsbegeleidende leerweg op tot op startkwalificatieniveau en detacheert ze tijdens die opleiding bij aangesloten werkgevers. Met het oog op de toekomstige vraag naar vakbekwaam personeel, maar óók om werkloze jongeren perspectief te bieden, wil ElektroWerk in deze tijd van laagconjunctuur jongeren blijven opleiden. Onder de noemer anticyclische opleidingsurgentie streeft de stichting naar een constante instroom van gekwalificeerde jongeren in de branche. Tijdens vorige perioden van jeugdwerkloosheid is gebleken dat jongeren met startkwalificatie bijna zonder uitzondering werk vonden, terwijl van de jongeren zonder ruim de helft werkloos bleef. Initiatief ElektroWerk Het is in deze periode van laagconjunctuur voor ElektroWerk lastig voldoende betaalde plekken te vinden om de jongeren te detacheren. Werkgevers nemen bovendien op dit moment niet snel ongekwalificeerde jongeren aan. De stichting heeft een model

3 ontwikkeld, waarin jongeren met behoud van uitkering kunnen leren en werken, zodat zij daarna in staat zijn een startkwalificatie te halen. Ook voor jongeren zelf is deze vorm interessant. In veel trajecten op weg naar werk heeft men geen recht op een uitkering, terwijl de vergoeding voor het lopen van een stage beduidend lager is. Deze achteruitgang in inkomen is vaak de oorzaak van voortijdige uitval uit toeleidende trajecten. Doelgroep Het model is initieel ontwikkeld voor jongeren tot 23 jaar met een WWB-uitkering. Als zodanig is het ook in Den Haag uitgetest. Deelname staat echter ook open voor jongeren met een WWuitkering. UWV kan jongeren die langer dan 3 maanden werkloos zijn in de gelegenheid stellen om met behoud van uitkering voor maximaal 3 maanden werkervaring op te doen. In principe is deze proefplaatsing bedoeld voor jongeren met startkwalificatie, maar onder voorwaarden kunnen ook jongeren zonder startkwalificatie in aanmerking komen. Het model ElektroWerk Het model voorziet in een intensief begeleid voorschakeltraject met behoud van uitkering van maximaal 6 maanden voor jongeren tot 23 jaar zonder startkwalificatie. Na voltooiing van het traject kunnen jongeren instromen in de tweejarige BBL-opleiding tot Monteur Elektrotechniek (niveau 2). Verderop in deze brochure is een stroomdiagram van het model opgenomen, zoals dat is uitgevoerd tijdens de pilot in Den Haag. Toeleiding De toeleiding van jongeren vindt plaats vanuit CWI of het jongerenloket van de gemeente, afhankelijk van de fase waarin CWI de jongere heeft ingedeeld en van de afspraken die CWI met de gemeente heeft gemaakt. De kandidaten worden getoetst op hun affiniteit met en geschiktheid voor de branche. 1 Het belangrijkst hierbij is een afgeronde VMBO-opleiding, bij voorkeur richting elektrotechniek. Andere selectiecriteria zijn de motivatie en presentatie van de jongeren. Rakesh Doekhi (deelnemer model ElektroWerk): Van een stage zonder salaris kun je niet leven. Dat is school. Ik doe mee omdat ik tijdens het leren en werken zeker ben van inkomen. Frans Meijers (lector pedagogiek Haagsche Hogeschool): Jongeren willen laten zien wat ze in hun mars hebben. Ze hebben echter wel begeleiding nodig. Het model ElektroWerk biedt hen de mogelijkheid om zich te bewijzen en tegelijkertijd te werken aan hun ontwikkeling. Volledig praktijkvervangende opleiding (VPVO) Het voorschakeltraject zelf bestaat uit een volledig praktijkvervangende opleiding van 6 maanden op een Regionaal Bedrijfstakopleidingscentrum (RBOC). 2 Tijdens deze opleiding behouden de jongeren hun uitkering. Zij werken en leren 4 dagen per week op het RBOC en gaan 1 dag in de week naar een Regionaal Opleidingen Centrum (ROC) voor theorieonderwijs. 3 ElektroWerk vergoedt de kosten voor boeken en lesgeld. Gedurende de praktijkvervangende opleiding lopen de leerlingen één of meerdere stages in een bedrijf. De jongeren worden tijdens de opleiding begeleid door een regiomanager van ElektroWerk. Die onderhoudt intensief contact met de casemanager die de jongere vanuit de gemeente begeleidt en met de praktijkopleider op het RBOC. De casemanager van de uitkerende instantie (gemeente of eventueel UWV) is eindverantwoordelijk voor de jongere zolang die een uitkering ontvangt. Vervolg Na afloop van de volledig praktijkvervangende opleiding (of eerder als zich een plek aandient en de jongere beschikt over voldoende niveau) kunnen de leerlingen via de beroepsbegeleidende leerweg een startkwalificatie behalen. Zij komen dan in dienst bij ElektroWerk en worden gedetacheerd bij een leerbedrijf. Na het behalen van een startkwalificatie treden de deelnemers in dienst bij het bedrijf zelf. 4 Randvoorwaarden Om het model ElektroWerk succesvol uit te voeren, is een drietal randvoorwaarden onontbeerlijk. Adequate toeleiding Het is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van CWI, de gemeente en ElektroWerk om voldoende en geschikte kandidaten toe te leiden. Afhankelijk van het beschikbare aanbod en de plaatsen die ElektroWerk heeft, bepalen de partijen in overleg het aantal in te stromen kandidaten. Ook het kwalitatieve aspect is van belang. Dit

4 geldt niet alleen voor ElektroWerk; ook de deelnemende jongeren moeten een reëel perspectief hebben op het succesvol doorlopen van het traject en daarmee een vaste baan en startkwalificatie. Goede voorlichting door de CWI-adviseurs over het werk in de sector en de benodigde competenties is daarom noodzakelijk. ElektroWerk investeert hierin op verschillende manieren. 5 Medewerking gemeente Cruciaal is de toestemming van de gemeente aan jongeren om te werken en leren met behoud van uitkering. Als een jongere via deze weg een startkwalificatie behaalt en daardoor duurzaam uit de uitkeringsituatie raakt, beperkt de gemeente op langere termijn de uitkeringslast. Deze besparing is vaak hoger dan de besparing op korte termijn door het abrupt beëindigen van de uitkering. Het tijdelijk doorbetalen van de uitkering kan op die manier gezien worden als investering. Ron Spaans (vestigingsmanager CWI): Wij werken intensief samen met de gemeente. Zo laten we jongeren van wie meteen duidelijk is dat ze zonder hulp geen baan kunnen vinden niet zelf aanmodderen, maar sturen hen direct door daar het jongerenloket van de gemeente. Begeleiding Voor jongeren die het onderwijs voortijdig hebben verlaten is intensieve begeleiding onmisbaar, bijvoorbeeld op het terrein van motivatie, werkritme, omgangsvormen, presentatie en sociale zaken. Deze begeleiding is een gedeelde verantwoordelijkheid van de gemeente (casemanager), ElektroWerk (regiomanager), RBOC (praktijkopleider) en het ROC (theoriedocent). Elk van deze partijen heeft een eigen rol. De gemeente heeft de eindverantwoordelijkheid, omdat de jongere tijdens het traject een uitkering blijft ontvangen. De praktijkopleider op het RBOC heeft dagelijks contact met de jongere en is daarmee in staat om de ontwikkeling van zaken als werkritme en sociale vaardigheden te monitoren. Vanuit ElektroWerk voert een regiomanager regelmatig evaluatiegesprekken met de jongeren. De regiomanager is coach, maar ook ambassadeur van de jongeren. De begeleiding is niet alleen noodzakelijk voor de kandidaten. Uit eerdere ervaringen blijkt dat ook bedrijven de extra begeleiding Jan Pinxter (directeur ElektroWerk): De Wet Werk en Bijstand maakt het gemeenten mogelijk zelf een rekensom te maken. Door jongeren tijdelijk hun uitkering te laten behouden, kunnen wij ze aan een startkwalificatie helpen. Hiermee raken de jongeren duurzaam uit een uitkeringssituatie. Gemeenten reduceren hiermee de uitkeringslast op langere termijn. van de jongeren op prijs stellen. Werkgevers zijn niet alleen gevoelig voor financiële prikkels, maar ook voor de wetenschap dat in het geval van trammelant de problemen niet (direct) op hun bord komen te liggen. Samenwerking tussen instanties Traditioneel zijn bij het reïntegreren van jongeren veel instanties betrokken. Deze organisaties hebben elk hun eigen aanpak en werken niet altijd even goed samen. Voor een effectieve route naar werk en startkwalificatie is het echter essentieel dat de betrokken organisaties hun dienst- of hulpverlening goed op elkaar afstemmen. ElektroWerk gebruikt hiervoor een metafoor uit de eigen branche: niet serieschakelen (opeenvolgend; los van elkaar), maar parallelschakelen (tegelijkertijd; samen). In het stimuleren van deze samenwerking heeft de begeleider van ElektroWerk, die ook tot taak heeft de jongere te ondersteunen op het gebied van sociale zaken, een duidelijke verantwoordelijkheid. Pilot in Den Haag ElektroWerk heeft samen met de gemeente Den Haag een pilot opgezet. De stichting heeft de gemeente bereid gevonden via het jongerenloket kandidaten aan te leveren voor het project en hun uitkering door te betalen. De eerste kandidaten zijn reeds ingestroomd en geplaatst bij het RBOC Den Haag. De praktijkopleider van het RBOC zorgt voor de dagelijkse begeleiding van de jongeren. Eens in de twee weken voert de regiomanager van ElektroWerk een gesprek met hen. De casemanager van het jongerenloket van de gemeente Den Haag wordt van de vorderingen op de hoogte gesteld. Deze samenwerking tussen diverse begeleiders vormt één van de succesfactoren. Een aandachtspunt is de beperkte mogelijkheid voor leerlingen om na afronding van de volledig praktijkvervangende opleiding in te stromen in de BBL-opleiding bij het ROC. Hiervoor zijn per schooljaar slechts twee momenten beschikbaar. ElektroWerk is met het ROC in gesprek om instroom op flexibele momenten mogelijk te maken.

5 Stroomdiagram model ElektroWerk, pilot Den Haag Werkloze jongeren zonder startkwalificatie Antoon Blokland (voorzitter CNV Jongerenorganisatie): Wij juichen het toe dat gemeenten jongeren gedurende een beperkte periode de uitkering laten behouden. Dat geeft hen inkomensgarantie en daarmee de rust de opleiding af te maken. Verbreding naar andere regio s In het kader van JongActief wil ElektroWerk het model ook in andere steden en regio s gaan uitvoeren. De regionale vertakking van zowel ElektroWerk als de Regionale Bedrijfstakopleidingscentra (RBOC) biedt daarvoor goede kansen. De stichting levert op die manier een bijdrage aan het creëren van extra werkgelegenheid voor jongeren en waarborgt de constante instroom van jongeren in de sector. JongActief zal ElektroWerk ondersteunen bij deze verbreding. In de eerste plaats door deze brochure uit te geven, als vertrekpunt voor gesprekken met gemeenten en CWI-vestigingen. Andere taken van JongActief zijn bijvoorbeeld het initiëren en coördineren van contacten met deze partners, het ontwikkelen van materiaal waarmee CWI-adviseurs jongeren kunnen voorlichten en het ontwikkelen van de branchegeschiktheidstoets. ElektroWerk maakt tevens gebruik van de relatie van JongActief met de Taskforce Jeugdwerkloosheid. Deze heeft veelvuldig contact met gemeenten en heeft toegezegd het model ElektroWerk onder de aandacht van wethouders te zullen brengen. Daarmee kan de Taskforce openingen creëren om het model in meerdere regio s uit te voeren. 1) JongActief ontwikkelt hiervoor in samenwerking met diverse branches een branchegeschiktheidstoets. 2) Een RBOC is doorgaans gevestigd in een bedrijf, dat een speciale opleidingsruimte heeft vrijgemaakt. De leerlingen leren er via echte praktijksituaties. 3) Overigens werken de leerlingen op het RBOC naast de reguliere BBL-leerlingen van ElektroWerk, die daar gedurende 2 dagen per week les krijgen. 4) In de praktijk blijkt dat jongeren tussen 21 en 23 jaar die bezig zijn hun startkwalificatie te halen voor werkgevers relatief hoge loonkosten met zich meebrengen. Er zijn dan immers ook jongeren van 20 die al wel een startkwalificatie hebben. De gemeente Den Haag heeft hiervoor de opstapbaan gecreëerd, waarbij in het eerste en soms ook in het tweede jaar sprake is van een loonkostensubsidie. 5) Dit gebeurt, naast lokaal contact met CWI s, onder andere via deelname aan de workshops op CWI s die JongActief organiseert. CWI Fase-indeling: fase 1: direct bemiddelbaar fase 2: niet direct bemiddelbaar fase 3: intensieve training en begeleiding Duur: fase 4: geen kans op werk 1-12 weken Werkkompas Gemeente Den Haag Trajectadvies o.b.v. test, assessment Duur: 6 maanden stage (VPVO) met behoud van uitkering RBOC / ROC Den Haag Stichting ElektroWerk Duur: 24 maanden BBL opleiding Jongere met startkwalificatie (MBO-niveau 2) UNETO-VNI Bedrijven Pierre Heijnen (wethouder Den Haag): Ik kan me voorstellen dat werkgevers onder de huidige omstandigheden huiverig zijn om personeel aan te nemen. Door tijdelijk in het inkomen van de jongere te voorzien, neemt de gemeente daarom een stukje van het risico over. of arbeidskundig onderzoek en psychodiagnostiek Leerwerk centrum Basisperiode: orientatie op sectoren techniek, dienstverlening en agrarische sector Zusterorganisaties: ROI Haaglanden Stichting Haagbouw SPOS Den Haag etc.

6 Perspectief op startkwalificat kwalificatie en baan Perspectie Deze brochure is mogelijk gemaakt door JongActief, een samenwerkingsverband tussen VNO-NCW, MKB-Nederland, LTO Nederland en CWI.