Multiplus? Situering. Situering. Afbakening doelgroep. Symposium EMG Multiplus. To go to school or not to go to school

Transcriptie

1 Symposium EMG Situering To go to school or not to go to school is that the question? Recht op onderwijs voor kinderen met ernstige meervoudige beperkingen: een Vlaams perspectief...?... onderwijs en welzijn in Vlaanderen de cijfers: inventarisatie-onderzoek de visie: voorstelling document Delta-werkgroep Vlaamse Onderwijsraad Anneleen Penne Centrum voor Gezins- en Orthopedagogiek, KULeuven Situering - opgericht vanuit KULeuven, Centrum voor Gezins- en Orthopedagogiek? - financiering door Steunfonds Marguerite Marie Delacroix, voor periode van 3 jaar - expertisecentrum rond personen met ernstige meervoudige beperkingen Afbakening doelgroep ernstige meervoudige beperkingen diep verstandelijke en meervoudige beperkingen meervoudig complexe handicap profound (intellectual) (and) multiple disabilities ernstige cognitieve én ernstige sensomotorische functiestoornissen (Nakken & Vlaskamp, 22) Algemene doelstelling: verbeteren kwaliteit van leven en ondersteuning voor doelgroep door verspreiden en bevorderen van kennis en expertise bij hulpverleners, ouders, derden

2 Symposium EMG Vier pijlers: 1. informatieverspreiding en -uitwisseling 2. praktijkgericht onderzoek 3. vorming & advies 4. sensibilisatie - medewerkers: Prof. Dr. Bea Maes (supervisie) Prof. Dr. Katja Petry (supervisie) Anneleen Penne (coördinatie) Jakob De Maeyer (specialisatiestudent) - contact: info@multiplus.be Vesaliusstraat 2 3 Leuven Welzijn Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH): Onderwijs en welzijn in Vlaanderen - thuisbegeleiding - semi-internaten voor en en en - internaten voor en en en - kortverblijf - PAB Onderwijs Ministerie, Departement Onderwijs en Vorming: buitengewoon onderwijs: type 1: kinderen met een licht mentale handicap; type 2: kinderen met een matige of ernstige mentale handicap; type 3: kinderen met ernstige emotionele of gedragsproblemen; type 4: kinderen met een fysieke handicap; type 5: kinderen die opgenomen zijn in een ziekenhuis of op medische gronden verblijven in een preventorium; type 6: kinderen met een visuele handicap; type 7: kinderen met een auditieve handicap; type 8: kinderen met ernstige leerstoornissen NIEUW: leerzorgkader Centra voor Leerlingenbegeleiding: verwijzing, dossiers VAPH, ondersteuning Vrijstelling van leerplicht: - kan aangevraagd worden door de ouders bij een Commissie van Advies voor het Buitengewoon Onderwijs - dossier met bepalende elementen: gemotiveerd schrijven van de ouders informatie gerapporteerd door deskundigen over: cognitieve mogelijkheden mogelijkheden van sociaal aanpassingsgedrag (= redzaamheid, communicatie, socialisatie en motoriek) mogelijkheden op vlak van sensomotorisch functioneren eventueel aangevuld met een medisch verslag

3 Symposium EMG Aantal kinderen/jongeren met EMB (zonder dubbeltellingen) de cijfers totaal % SI VAPH INT VAPH (niet semi-intern) (ext) 183 / inventarisatie-onderzoek (ext niet) / / / / totaal % Kenmerken kinderen/jongeren emb ONTWIKKELINGSLEEFTIJD 16 beschreven kinderen en jongeren met emb: - ontwikkelingsleeftijd - motorische beperkingen - zindelijkheid - voedingsproblemen - visuele beperkingen - auditieve beperkingen - medische verzorging/behandeling - probleemgedrag + vergelijking en (BLO+BuSO) en en (SI-ns en INT-ns) ,43 7,88 34,3 27,45 13,27 1,67-12 md md 24-3 md ontwikkelingsleeftijd (N = 728) significant verschil: Mann-Whitney U = 581.5, p <.1 trend: en lagere ontwikkelingsleeftijd dan en MOTORISCHE BEPERKINGEN ,64 niet stappen 55,85 15,46 11,69 fys hulp 5,5 3,58 hulpmiddelen motorische beperkingen (N = 736) significant verschil: Mann-Whitney U = , p <.1 trend: en meer motorische beperkingen dan en 37,85 zelfst 28,88 ZINDELIJKHEID ,73 87,37 niet 6,48 3,86 2,39 3,75,96 1,45 mits strikte regeling toiletbezoek significant verschil: Mann-Whitney U = , p =.3 trend: en meer problemen op vlak van zindelijkheid overdag zindelijkheid (N = 78) overdag + 's nachts

4 Symposium EMG VOEDINGSPROBLEMEN VISUELE BEPERKINGEN ,75 2,14 5,35 58,91 29,51 16,34 sonde fys hulp zelfst, evt hulpmiddelen voedingsproblemen (N = 692) aantal () (7,7%) 197 (2,18%) 612 (62,7%) 98 (1,4%) blind slechtziend ziend onbekend visuele beperkingen (N = 976) significant verschil: Mann-Whitney U = 5162., p =.1 trend: en meer voedingsproblemen (categorie onbekend buiten beschouwing) geen significant verschil: Mann-Whitney U = 5414., p =.78 (N = 664) AUDITIEVE BEPERKINGEN ,31 1,44 2,65 2,53 96,3 92,4 doof slechthorend horend auditieve beperkingen (N = 654) (categorie onbekend buiten beschouwing) significant verschil: Mann-Whitney U = 5138., p =.4 (N = 654) trend: en meer auditieve beperkingen MEDISCHE VERZORGING/BEHANDELING aantal () (18,46%) 267 (27,38%) 35 (31,28%) 223 (22,87%) dagelijks vaak weinig geen med probl medische verzorging/behandeling (N = 975) geen significant verschil: Mann-Whitney U = , p =.85 (N = 731) PROBLEEMGEDRAG Vergelijking kenmerken: overzicht aantal () (2,47%) 65 (7,69%) 81 (9,59%) 96 (11,36%) dagelijks wekelijks < 1 x per week probleemgedrag (N = 845) < 1 x per maand 43 (5,89%) geen vs. : geen significant verschil: visuele beperkingen medische verzorging/behandeling probleemgedrag significant verschil: ontwikkelingsleeftijd motorische beperkingen zindelijkheid voedingsproblemen auditieve beperkingen geen significant verschil: Mann-Whitney U = , p =.87 (N = 593)

5 Symposium EMG Activiteiten Activiteiten gemiddeld % tijd kennis 3,52 redzaamh 7,8 6,87 soc 11,55 9,88 lich beweg muziek 5,28 7,15 3,7 kine activiteit logo 2,14 zorg 14,4 1,49 rust vrijetijd gemiddeld % tijd ,4 2,5 1,89 kennis redzaamh 3,31 9,78 5,45 soc lich beweg 12,85 12,47 12,63 7,74 7,62 4,29 6,81 muziek kine 9,32 activiteit 4,76 3,94 16,68 24,38 15,52 3,43 1,33 8,61 logo zorg rust vrijetijd scholen significant verschil: Pillai s Trace =.64, F(11, 38) = 6.22, p <.1 SI/INT Activiteiten in de scholen gaat bij een typisch of doorsnee kind/jongere met emb significant meer tijd naar activiteiten gericht op het verwerven van redzaamheidsvaardigheden (p <.1) naar activiteiten gericht op sociale interactie (p =.5) naar bewegingsactiviteiten (p =.2) naar muziekactiviteiten, muziektherapie (p =.1) DUS. - een deel van de kinderen met emb gaat naar school, maar een groot deel niet - verschil tussen e en e kinderen met emb, zij het niet op alle vlakken minder tijd naar verzorgende activiteiten (p =.2) naar rust, slapen (p <.1) - verschil in aanbod scholen vs. (semi-)internaten nieten, zij het beperkt dan in de SI/INT en Delta-werkgroep de visie Doelstellingen: aanbevelingen formuleren over waar en hoe jongeren met EMB best worden opgevangen aanbevelingen formuleren over samenwerking tussen Onderwijs en Welzijn voor deze doelgroep Delta-werkgroep Vlaamse Onderwijsraad bepalen van de plaats van de doelgroep in het nieuwe leerzorgkader

6 Symposium EMG Opvang doelgroep Opvang doelgroep > alle kinderen en jongeren hebben recht op onderwijs, ook kinderen met EMB noden van kind: basale leerprocessen, verwerven van sociale aanpassingsvaardigheden, participatie aan activiteiten, opbouw van communicatie en sociale interacties, ervaren van invloed op omgeving wensen van ouders: beleving, financiële consequenties pleit voor afschaffing van vrijstelling van leerplicht > alle kinderen en jongeren met EMB hebben recht op een geïntegreerd en complementair onderwijsen zorgaanbod. gezamenlijke verantwoordelijkheid onderwijs en welzijn onderlinge verhouding onderwijsen zorgaanbod kan doorheen de tijd variëren en interindividueel sterk verschillen mogelijk omstandigheden van opvang voor een lange of minder lange periode in een verzorgingscontext of thuis Randvoorwaarden > Inhoudelijk aanbod - geïndividualiseerd programma, waarin de componenten onderwijs, therapie en zorg op elkaar afgestemd zijn, op basis van grondige en systematische beeldvorming en individuele handelingsplanning - projectmatige en thematische aanpak vanuit ontwikkelingsdoelen type 2 - intensieve samenwerking met ouders > Samenstelling, omvang en inzet van personeel - multi-disciplinair team vast team van leerkrachten, begeleiders/ kinderverzorgers therapeuten, orthopedagoog/psycholoog, verpleegkundige, maatschappelijk werker, technische kracht - voldoende personeelsomkadering - flexibele inzet van personeel - aandacht voor onderwijs en opvang van jongeren met EMB in basisopleidingen, vorming en interne bijscholing > Aangepaste infrastructuur - voldoende grote en specifieke ruimten - specifieke hulpmiddelen - aandacht voor toegankelijkheid, veiligheid, comfort en onderhoudsvriendelijkheid van ruimten - mogelijkheden voor aangepast en individueel vervoer > Onderwijsorganisatie - kleine groepen van 5 à 6 personen - afstappen van klassieke lestijdenverloop - flexibele overschakeling van deeltijds naar voltijds gebruik van onderwijs - flexibele overgang van basis- naar secundair onderwijs - opvang buiten de schooltijden en tijdens vakantieperioden

7 Symposium EMG Samenwerking onderwijs welzijn gezamenlijke verantwoordelijkheid in realiseren van hoger beschreven aanbod flexibele en intensieve samenwerkingsverbanden tussen onderwijsen welzijnsvoorzieningen globaal regelgevend kader voor deze gezamenlijke opdracht samenwerkingsprotocollen tussen onderwijsen welzijnsvoorzieningen plaats van het aanbod geïntegreerd op één locatie of complementair op meerdere plaatsen (school voorziening) personeel van welzijnsorganisaties moet flexibel inzetbaar zijn in de schoolcontext en vice versa Regionale beschikbaarheid Middelen - (=extra) financiële middelen (voor personeel en infrastructuur) - adequate regionale spreiding van onderwijsen welzijnsorganisaties die deze doelgroep opvangen - blinde vlekken dienen ingevuld te worden, zowel vanuit welzijn als vanuit onderwijs - engagement van zowel basisscholen als scholen secundair onderwijs in een regio om jongeren met EMB op te vangen - financiële middelen vanuit onderwijs en welzijn moeten voor deze doelgroep gecombineerd en flexibel ingezet kunnen worden - middelen op niveau van basis- en secundair onderwijs moeten gelijkgeschakeld worden Ondersteunende rol van CLB - basisopdracht, met voor deze doelgroep bijzondere aandacht voor: samenstellen en opvolgen multidisciplinair dossier opvolgen sociaal-administratieve regelingen diagnostisch onderzoek op basis van hulpvraag of bij scharniermomenten regelmatig medisch onderzoek opnemen brug- en draaischijffunctie t.a.v. andere instanties - geïntegreerde indicatiestelling en toewijzing Dus recht op onderwijs nu reeds inspanningen vanuit welzijn en onderwijs nog maatregelen nodig om geïntegreerd onderwijsen zorgaanbod waar te kunnen maken waarbij bestaande structuren en regelgeving in vraag dienen gesteld te worden

8 Symposium EMG WORDT VERVOLGD!