Kosteneffectiviteit en Doelmatigheid Topklinische GGz. Eindrapportage

Transcriptie

1 Kosteneffectiviteit en Doelmatigheid Topklinische GGz Eindrapportage Augustus 2015

2 Projectleiders Leona Hakkaart van Roijen (imta) Annemieke Schoemaker-Beugeling (TOPGGz) Begeleidingscommissie Werner Brouwer (ibmg) Ellen Mogendorff (TOPGGz) Werkgroep Eetstoornissen Annemarie van Elburg (Rintveld) Unna Danner (Rintveld) Eric van Furth (Ursula) Alexandra Dingemans (Ursula) Freek Lötters (imta), vervangen door Maartje Goorden in 2015 (imta) Maartje Goorden (imta) Werkgroep Persoonlijkheidsstoornissen Jan van Busschbach (de Viersprong) Marc Noom (de Viersprong), vervangen door Odette Brand in 2015 (de Viersprong) Odette Brand (de Viersprong) Ellen Willemsen (PsyQ) Maartje Goorden (imta) Ondersteuning & communicatie Marina Laureau (TOPGGz)

3 Inhoudsopgave 1 Doel project Kosteneffectiviteit en Doelmatigheid Inleiding Ontwikkeling decision tools (fase 1) Kosteneffectiviteit topklinische behandelingen (fase 2) Validatie (fase 3) 3 2 Conclusie 5 3 Discussie en vervolg Communicatie naar het veld Vervolgonderzoek Toelichting onderzoeksvragen Implementatie en validatie decision tools Toepassing decision tools binnen andere echelons Kosteneffectiviteit van topklinische zorg 8 Appendix 1: Decision tool persoonlijkheidsstoornissen 10 Appendix 2: Decision tool eetstoornissen 12 Appendix 3: Presentaties/congressen en communicatie 14 Appendix 4: Verwachte publicaties persoonlijkheidsstoornissen en eetstoornissen 15

4 1 1 Doel project Kosteneffectiviteit en Doelmatigheid Het doel van het project was het ontwikkelen van een evidence based decision tool voor het identificeren van patiënten met een topklinische zorgvraag in de ggz op het gebied van eetstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. De decision tool is een hulpmiddel om patiënten te identificeren zodat zij sneller op de juiste plek in de zorg komen (juiste echelon) en draagt hiermee bij aan de effectiviteit en doelmatigheid van ggz-behandeling voor de patiënt. Tevens zijn twee innovatieve topklinische behandelingen onderzocht op doelmatigheid/kosteneffectiviteit. 1.1 Inleiding Het project is uitgevoerd door een samenwerkingsverband van de Stichting Topklinische GGz (waarin de topklinische ggz-afdelingen vertegenwoordigd zijn) en GE-iMTA, als onderdeel van ibmg van de Erasmus universiteit, die toonaangevend is op het gebied van Health Technology Assessment in de zorg, zodat kennis van dit type onderzoek en de topklinische praktijk optimaal werden gecombineerd. Daarnaast zijn ook relevante samenwerkingspartners bij het project betrokken. Er hebben vier instellingen met hun betreffende afdelingen geparticipeerd in de werkgroepen van dit project, namelijk PsyQ en de Viersprong voor persoonlijkheidsstoornissen en Altrecht, Rintveld en Rivierduinen, Ursula voor eetstoornissen. Het project bestond uit 3 fasen, namelijk de ontwikkeling van het decision tool (fase 1), een kosteneffectiviteitsstudie van twee innovatieve interventies (fase 2) en validatie van de decision tools (fase 3). Het project is gestart op 1 Juni De looptijd van het project was 37 maanden. Uiteindelijk hebben fase 1, fase 2 en fase 3 respectievelijk 6, 20 maanden en 11 maanden in beslag genomen. De projectstructuur omvatte een stuurgroep (Ellen Mogendorff en Kim Putters, in 2013 opgevolgd door Werner Brouwer). Bij de start van het project is ook een begeleidingscommissie ingesteld bestaande uit Jos Egger (GGZ Vincent van Gogh), Ronald Luijk (Zorgverzekeraars Nederland), Marc Blom (Parnassia Bavo Groep), de leden van de werkgroepen eetstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen en de stuurgroep. De begeleidingscommissie is in 2013 opgeheven, in plaats daarvan zijn persoonlijke gesprekken gevoerd met betrokkenen en met ZN (in de persoon van Jaap van der Rijst). 1.2 Ontwikkeling decision tools (fase 1) Topklinische diagnostiek en - behandeling is bestemd voor patiënten die een dermate ernstige en complexe en/of zeldzame aandoening hebben dat verwacht wordt dat zij onvoldoende resultaat hebben van behandeling in de specialistische ggz en meer gebaat zullen zijn bij een topklinisch zorgaanbod. Eén van de kenmerken van topklinische patiënten is dat zij langdurig in de reguliere ggz zorg hebben ontvangen die niet effectief is gebleken. Inbedding van de decision tool in de specialistische ggz kan een bijdrage leveren aan eerdere identificatie van patiënten met een topklinische zorgvraag en leiden tot een snellere doorverwijzing naar de topklinische ggz (zoals bijvoorbeeld afdelingen met het

5 2 TOPGGz-keurmerk). Daar kan het instrument gebruikt worden om te toetsen of het om een adequate verwijzing gaat. Ook kan de decision tool helpen om vanuit deze topklinische afdelingen patiënten terug te verwijzen (en de decision tool te gebruiken bij een adequate uitstroom). Samengevat dient de decision tool verschillende doelen: 1. De decision tool maakt transparant welke kenmerken topklinische patiënten typeren, maar ook welke kenmerken per doelgroep ondergeschikt of niet relevant zijn. 2. De decision tool kan een bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg. De patiënt komt zo immers eerder op de juiste plaats. 3. Het instrument kan bijdragen aan een verdere professionalisering van de ggz. Samenvatting resultaten fase 1 Bij de ontwikkeling van de decision tools wordt literatuur en praktijkkennis gecombineerd zodat een herkenbaar en wetenschappelijk onderbouwd instrument ontstaat. In figuur 1 wordt de methodiek bij de ontwikkeling van deze decision tools schematisch weergegeven. Om tot de ontwikkeling van de decision tools te komen hebben wij naast de literatuursearch en overleg met experts gebruik gemaakt van methoden om tot consensus te komen (de concept mapping methode voor persoonlijkheidsstoornissen en de Delphi methode voor eetstoornissen). De concept mapping methode bestaat uit drie opeenvolgende stappen, namelijk: de brainstormsessie, het sorteren van de data (kenmerken) en de beoordeling van de relevantie van kenmerken door experts. In de brainstormsessie wordt aan de experts gevraagd om aanvullend op de literatuursearch criteria te formuleren. In de sorteerfase worden de resultaten ondergebracht in categorieën. Vervolgens worden de categorieën door experts voorzien van een prioritering naar de mate van relevantie. De Delphi-methode is een consensusmethode gebaseerd op subjectieve iteratieve groepsprocessen. Dat wil zeggen dat consensus wordt verkregen bij een groep experts via een stapsgewijze terugkoppeling (iteratie en feedback) in verschillende rondes van informatie aan de deelnemers. Hierna is een vergadering belegd om de eerste concept decision tools vast te stellen. Deze concept versies zijn gebruikt als input voor de pilotstudie in fase Kosteneffectiviteit topklinische behandelingen (fase 2) Vervolgens is het van belang dat patiënten binnen de topklinische zorg ook doelmatige behandeling ontvangen. Daarom is binnen dit project (fase 2) onderzoek gedaan of de mogelijk extra kosten voor deze behandeling opwegen tegen de winst in kosteneffectiviteit. Dit is onderzocht door een innovatieve topklinische behandeling bij beide doelgroepen te vergelijken met de gebruikelijke topklinische zorg. Samenvatting resultaten fase 2 Kortdurende Klinische Psychotherapie voor persoonlijkheidsstoornissen en Cognitieve Remediatie Therapie voor eetstoornissen werden vergeleken met gebruikelijke zorg. Uitgangspunt bij het selecteren van de te onderzoeken interventies was dat ze een duidelijk herkenbaar en een definieerbaar zorgproduct waren. Innovatieve behandelingen worden vanzelfsprekend getoetst op effectiviteit. Echter, het is tevens van belang om de

6 3 kosteneffectiviteit van deze innovatieve behandelingen te testen. Hiermee kan worden geborgd dat wanneer patiënten met ernstige en/of complexe aandoeningen in de topklinische ggz worden behandeld deze zorg naast effectief ook kosteneffectief is. Dat betekent dat de (mogelijke) meeropbrengsten in een gunstige verhouding staan tot de (mogelijke) meerkosten. Om dit vast te stellen werden kosteneffectiviteitsanalysen uitgevoerd waarbij de kosten en effecten van de innovatieve behandeling werden vergeleken met die van gebruikelijke zorg voor deze patiënten. Voor de doelgroep persoonlijkheidsstoornissen laat de studie zien dat Kortdurende Klinische Psychotherapie bij patiënten met ernstige persoonlijkheidsstoornissen in vergelijking tot de gebruikelijk zorg zowel winst in kwaliteit van leven als lagere kosten oplevert. Kortdurende klinische therapie heeft daarom de voorkeur boven de gebruikelijke therapie bij deze patiëntengroep. Cognitieve Remediatie Therapie bij patiënten met ernstige eetstoornissen laat een vergelijkbare kwaliteit van leven winst zien, tegenover vergelijkbare kosten wat resulteert in een ongunstige kostenutiliteitsratio. Binnen de huidige studieopzet is Cognitieve Remediatie Therapie niet doelmatig gebleken. 1.4 Validatie (fase 3) Om de decision tools verder te ontwikkelen was het nodig deze te valideren door middel van pilotstudies en validatiestudies. Samenvatting resultaten fase 3 Eerst is een pilot studie uitgevoerd zodat de decision tools op bruikbaarheid in de praktijk getest konden worden. De werkgroepen zorgden voor verspreiding van de concept decision tools binnen de eigen afdeling en eventueel in het netwerk. De pilot studie voor persoonlijkheidsstoornissen is uitgevoerd bij twee afdelingen (namelijk van de Viersprong en PsyQ). Bij eetstoornissen werd deze uitgevoerd bij 3 afdelingen (namelijk Rintveld, Altrecht Ursula, Rivierduinen en Eetstoornissen, PsyQ). In totaal zijn op deze manier bij persoonlijkheidsstoornissen en eetstoornissen respectievelijk 44 en 45 patiënten geïncludeerd. Nadat de decision tool was afgenomen zijn in een vergadering van de werkgroepen de opmerkingen bij de criteria geanalyseerd. Hierna zijn er eventueel aanpassingen gedaan aan de decision tools. Voor de validatiestudie van persoonlijkheidsstoornissen zijn de tools op zeven afdelingen verspreid over Nederland uitgezet (368 patiënten). Bij eetstoornissen zijn de decision tools afgenomen bij zes afdelingen (576 patiënten). Deze afdelingen werden eerst door de werkgroepleden uitgenodigd voor deelname. Vervolgens werd vanuit het imta een telefonische vergadering ingepland en uitnodigingen via de mail verstuurd (zie appendix 1). In de telefonische vergadering werden eventuele vragen nog beantwoord. De intakers/behandelaren van de deelnemende afdelingen moesten op het betreffende formulier niet alleen de criteria aanvinken, maar ook demografische gegevens over zichzelf en hun patiënten verschaffen en een klinisch oordeel geven (komt patiënt wel/niet voor topklinische zorg in aanmerking).

7 4 Door middel van een multilevel model is bekeken welke criteria significant zijn voor het voorspellen van het klinisch oordeel. Met behulp van ROC curves is gekeken of de tools sensitief en specifiek zijn en is een optimaal afkappunt gekozen. De methodiek zal uitgebreid beschreven worden in artikel 4 (appendix 5). Kortom: Fase 3 heeft twee decision tools opgeleverd die sensitief en specifiek zijn voor het identificeren van patiënten met complexe problematiek (zie appendix 1 en appendix 2). Uitgebreidere informatie over de toegepaste methode en analyse bij fase 3 zijn op te vragen bij drs. M. Goorden (goorden@bmg.eur.nl). Figuur 1: Beschrijving systematische methodiek voor de ontwikkeling van de decision tools Literatuursearch Concensus methode Concept mapping Brainstorm Delphi methode Ronde 1 Sorting Onvoldoende overeenstemming Ronde 2 Nieuwe items toegevoegd Rating Voldoende overeenstemming Meeting Pilot Validatie

8 5 2 Conclusie Het project heeft geleid tot twee handzame gevalideerde decision tools voor het identificeren van patiënten met een topklinische zorgvraag. Bovendien is er een protocol ontwikkeld om dergelijke decision tools te ontwikkelen voor andere doelgroepen dan persoonlijkheidsstoornissen en eetstoornissen. Uit dit project is gebleken dat bij zowel patiënten met eetstoornissen als persoonlijkheidsstoornissen het gedeelte patiënten, waarbij het klinisch oordeel afwijkt van de afdeling waar zij zitten de (topklinische/specialistische zorg ) hoog is. Dit bevestigt onze vooronderstelling, dat het gebruik van de decision tools kan leiden tot meer effectieve behandelingen en doelmatige zorg. Uit de validatiestudies bleek dat beide decision tools onderscheidend zijn voor patiënten met ernstige en complexe problematiek. De reacties naar aanleiding van het gebruik van de tools in het veld waren positief. Het enthousiasme waarmee ze zijn ontvangen en worden ingezet, geven aan dat de decision tools voorzien in een behoefte die leeft in het veld. De kosteneffectiviteitsstudies laten de meerwaarde zien van dit soort onderzoek, doordat zij een bijdrage leveren aan beslissingen ten behoeve van de verlaging van kosten en verbetering van kwaliteit van leven van patiënten van ernstige, complexe psychische problematiek.

9 6 3 Discussie en vervolg De decision tool versie 1.0 van persoonlijkheidsstoornissen is gepresenteerd en ter beschikking gesteld tijdens het Voorjaarscongres - Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) 2015, in Maastricht. De decision tool is hierna door verschillende afdelingen in gebruik genomen. Het enthousiasme voor de ontwikkeling van decision tools in de onderhavige studie heeft geleid tot vergelijkbare initiatieven voor andere patiëntengroepen. Op dit moment wordt gewerkt aan decision tools voor depressie - en één voor angststoornissen. Deze laatste wordt eveneens ontwikkeld met financiële ondersteuning van het Innovatiefonds Zorgverzekeraars. Bij de ontwikkeling van beide tools wordt gebruik gemaakt van het in dit project ontwikkelde protocol. Vanuit toepassingen in de dagelijkse praktijk van de decision tool persoonlijkheidsstoornissen komen inmiddels de eerste ervaringen binnen. Er zijn aanvullingen voorgesteld voor de instructie van de decision tool en het taalgebruik. Tevens is er discussie over het optimale afkappunt in de praktijk. Deze ervaringen met de decision tool geven aanleiding tot vervolgonderzoek met betrekking tot een optimale implementatie. De decision tool versie 1.0 van eetstoornissen zal bij indiening van deze eindrapportage ter beschikking worden gesteld aan het veld. De tools zijn zowel digitaal als op schrift beschikbaar. De decision tools zijn te downloaden via de website van TOPGGz ( 3.1 Communicatie naar het veld De resultaten van het project zijn op verschillende manieren gecommuniceerd naar het veld. Een overzicht hiervan is opgenomen in appendix 4. Daarnaast zijn de (verwachte) publicaties weergegeven in appendix Vervolgonderzoek Concrete, tot nu toe opgeleverde producten zijn: - een protocol om een decision tool te ontwikkelen om patiënten met een hoogspecialistische* zorgvraag te detecteren, zodat zij zo snel mogelijk bij het juiste echelon terecht komen voor een effectieve behandeling (onderscheid tussen specialistisch en hoogspecialistische ggz) - een decision tool 1.0 voor persoonlijkheidsstoornissen - een decision tool 0.9 voor eetstoornissen - resultaten van effectonderzoek naar een tweetal topklinische interventies m.b.t. beide doelgroepen. *met de term hoogspecialistisch en topklinisch wordt hetzelfde bedoeld

10 7 Deze veelbelovende resultaten geven aanleiding tot zeer relevant vervolgonderzoek: Onderzoeksvragen Hoe kan de implementatie van de decision tools verbeterd/geoptimaliseerd worden? Kunnen de decision tools ook in andere echelons worden toegepast? Dragen de decision tools bij aan meer doelmatige en kosteneffectieve behandeling? 3.3 Toelichting onderzoeksvragen Implementatie en validatie decision tools 1. De huidige studie behelst een eerste validatie van de twee decision tools om het afkappunt te bepalen en om meer inzicht te krijgen in het gebruik en de toepassing ervan. De resultaten van deze validatiestudie zijn positief en er is een afkappunt vastgesteld. Het is nu echter van belang te onderzoeken of het afkappunt optimaal is en in de praktijk tot de juiste selectie komt of bijgesteld zou moeten worden. Dat kan door het afkappunt aan te passen (1 omhoog en 1 omlaag) en de verschillen te bestuderen. Verder onderzoek zou zich tevens moeten richten op de vraag of het instrument in de praktijk daadwerkelijk leidt tot betere verwijzingen. Dit kan door met controle groepen te werken: groepen waarbij het instrument wèl en groepen waarbij het instrument niet wordt gebruikt. Op basis van ROMgegevens kunnen patiënten worden gevolgd en kunnen uitkomsten worden vergeleken, zowel in de specialistische als in de hoogspecialistische ggz. 2. Bovendien bestaat er behoefte aan een advies: door wie (welke type professional/met welke kwalificaties ) en op welk moment in de zorgketen dit instrument het beste kan worden afgenomen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen worden vorm gegeven met behulp van een expertmeeting met leidinggevende professionals die zelf een periode (b.v. 3 maanden) met de decision tool hebben gewerkt en de uitkomsten steeds in een multidisciplinair overleg (MDO) op de eigen afdeling hebben besproken Toepassing decision tools binnen andere echelons Een vervolgvraag die zowel door patiënten vertegenwoordigers als door zorgaanbieders en zorgverzekeraars wordt gesteld, is of deze decision tools ook bruikbaar zijn in andere echelons (de huisarts en/of de basis ggz). Ook daar is een enorme winst in doelmatigheid te behalen, als men patiënten die een topklinische zorgvraag hebben eerder doorverwijst naar het echelon waar zij het meest effectief behandeld kunnen worden. Eén van de vervolgonderzoeken zou dan ook betrekking moeten hebben op de vraag in hoeverre de ontwikkelde decision tools bruikbaar zijn voor de huisarts en/ of de basisggz c.q. welke aanpassingen hiervoor nodig zijn. In verband met mogelijk lage prevalentie/incidentie van bijvoorbeeld eetstoornissen, kan er bij eetstoornissen (eventueel digitaal) door de lidinstellingen/afdelingen van de NAE een korte vragenlijst worden afgenomen bij de eigen verwijzers van deze instellingen/afdelingen. De ontwikkelde decision tool wordt ter beoordeling op bruikbaarheid meegestuurd. Ook hier kan het instrument door en voor de verwijzers worden gevalideerd met behulp van het klinisch oordeel.

11 Kosteneffectiviteit van topklinische zorg Een belangrijke vraag voor vervolgonderzoek is of behandeling (na een verwijzing op basis van de decision tool) binnen de hoogspecialistische ggz kosteneffectief is voor deze ernstige en complexe groep patiënten. Binnen een dergelijk onderzoek kan de decision tool worden gebruikt als hulpmiddel om deze patiënten te identificeren. Een deel van deze patiënten zullen vervolgens naar de specialistische ggz en een ander deel naar de hoogspecialistische ggz gaan. Na deze patiënten te matchen en door gebruik te maken van een longitudinaal design kan gekeken worden of deze patiënten in de topklinische zorg werkelijk kosteneffectiever behandeld worden dan patiënten in de specialistische zorg. Ook hier is follow-up met behulp van ROM-data noodzakelijk.

12 9 Wat hebt u er zelf aan? Het doel van het onderzoek is om te komen tot een, voor u goed bruikbare, evidence based en in de praktijk gevalideerde, decision tool voor het onderbouwd inzetten van een tweede - of derdelijns-behandelingstraject bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis Hoe kunt u zich aanmelden voor het onderzoek? U kunt zich voor 1 november aanmelden voor het onderzoek bij drs. Maartje Goorden, onderzoeker bij GE-iMTA, goorden@bmg.eur.nl of Voor meer informatie over het onderzoek kunt u ook bij haar terecht.

13 Appendix 1: Decision tool persoonlijkheidsstoornissen 10

14 11

15 12 Appendix 2: Decision tool eetstoornissen

16 13

17 14 Appendix 3: Presentaties/congressen en communicatie Presentaties/congressen Commissie Kwaliteit en Doelmatigheid TOPGGz Datum : 12 juli 2013, Amersfoort Presentatie over de ontwikkeling van de decision tools voor leden van de CIE Kwaliteit en Doelmatigheid van de TOPGGz Directeurenoverleg van het Bestuurlijk Akkoord GGZ Datum: 7 maart 2014, Den Haag Presentatie voor de vertegenwoordigers ondertekening Bestuurlijk Akkoord GGZ bij het Thema Topzorg op uitnodiging van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Directie Curatieve Zorg International Center of Mental Health Policy and Economics (ICMPE) Datum: September 2014, Washington Deadline: 30 maart 2014 Status: Artikel 1: accepted als poster (zie bijlage 1) Artikel 5 accepted als oral presentation (zie bijlage 1) NVvP voorjaarscongres 2015 Datum:31 Maart- 2 April 2015, Maastricht Deadline: 5 Oktober 2014 Workshops over de ontwikkelingen van de decision tools en kosteneffectiviteitsonderzoek binnen de TOPGGz. Tevens lancering decision tool Persoonlijkheidsstoornissen versie 1.0 Nieuwsbrieven Nieuwsbrieven TOPGGz/iMTA met informatie over de stand van zaken zijn verschenen gedurende het beloop van het project. Geplande publicaties en activiteiten zijn o.a. publicaties in nieuwsbrieven en op websites van GGZ Nederland, de NVvP en de NAE. Tevens worden gesprekken gevoerd met kenniscentra en presentaties gehouden in werkgroepen die zich met ontwikkeling van zorgstandaarden bezig houden.

18 15 Appendix 4: Verwachte publicaties persoonlijkheidsstoornissen en eetstoornissen Algemeen: Beschrijving methodiek voor het ontwikkelen van een decision tool voor de selectie van patiënten met een topklinische zorgvraag 1. Goorden, M.; Willemsen, E.M.C.,, Lötters, F; Noom, M.J., van Elburg, A. Danner, U., Dingemans, A., Bouwmans, C, van de Feltz-Cornelis, C.M., Van Furth, E., van Busschbach,.J., Hakkaart-van Roijen, L. Methodology for identifying criteria to support clinicians with allocation of patients to specialized intensive treatment. (indienen 3e kwartaal 2015) Eetstoornissen 2. Dingemans A, Lötters FJB, Bouwmans C. Goorden M, Elburg A, Danner U, Furth E. van, Hakkaart-van Roijen L. Determinants for disease complexity in patiënts with eating disorders. (indienen 3e kwartaal 2015) 3. Goorden M, Dingemans A, Danner U, Elburg A, Furth E. van, Hakkaart-van Roijen, Cost-effectiveness of cognitive remediation therapy in patients with a severe or enduring eating disorder. (indienen 2e kwartaal 2016) 4. Goorden M, Dingemans A, Danner U, Elburg A, Furth E. van, Hakkaart-van Roijen. Feasibility, reliability and validity of a decision tool for identification of patients with a severe and complex eating disorder. (indienen 2e kwartaal 2016) Persoonlijkheidsstoornissen 5. Goorden, M.; Willemsen, E.M.C.;Busschbach, J., Noom, M.J.; van der Feltz- Cornelis,C.M.; Uyl-de Groot, C.;Hakkaart, L; Identifying criteria to support clinicians with allocation of patients to specialized intensive treatment: A systematic literature review. (indienen 3e kwartaal 2015) 6. Goorden, M.; Willemsen, E.M.C.; Bouwmans, C.M.;Lötters, F.; van Busschbach, J., Noom, M.J.; van der Feltz-Cornelis,C.M.; Uyl-de Groot, C.; Hakkaart, L.;Identifying criteria to support clinicians with allocation of patients to specialized intensive treatment: Concept mapping. (indienen 3e kwartaal 2015) 7. Horn, E.K.; Verheul, R.; Thunissen, M.; Delimon, J.; Goorden, M.; Hakkaart-van Roijen, L.; Soons, M.; Meerman, A.M.M.A.; Ziegler, U.M.; Rossum, B.V.; Stijnen, T.; Emmelkamp, P.M.G., Busschbach, J.J.V. Cost-Effectiveness of Short-term in patient Psychotherapy based on Transactional Analysis in Patients with Personality Disorders; Journal of Personality Disorders, in press. (indienen 3e kwartaal 2015) 8. Goorden, M.; Willemsen, E.M.C.; van Busschbach, J., Brand,O.; Uyl-de Groot, C.; Hakkaart, L. Feasibility, reliability and validity of a decision tool for identification of patients with a severe and personality disorder. (indienen 2e kwartaal 2016)

19