Programma Horizontaal Toezicht MKB

Transcriptie

1 Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag 2011

2 Inhoud Voorwoord 3 Horizontaal toezicht 4 Samenwerking met fiscaal dienstverleners 5 Metatoezicht: eerste ervaringen met de steekproef 6 Samenwerking met softwareontwikkelaars 7 Samenwerking met brancheorganisaties 8 Communicatie, organisatie en professionalisering 9

3 Voorwoord In het Programma Horizontaal Toezicht MKB ontwikkelt de Belastingdienst het horizontaal toezicht langs drie lijnen: samenwerking met fiscaal dienstverleners gericht op de kwaliteit van de aangiften, samenwerking met brancheorganisaties om branchespecifieke problematiek zoveel mogelijk vooraf op te lossen en samenwerking met de softwarebranche gericht op het creëren van een betrouwbare keten van transactie tot aangifte. Voor de Belastingdienst past horizontaal toezicht in het streven zoveel mogelijk te werken in de actualiteit, samenwerking centraal te stellen en daarbij uit te gaan van vertrouwen als basis. Met het uiteindelijke doel het verhogen van de compliance. In 2011 is er veel gebeurd en heeft horizontaal toezicht binnen en buiten de Belastingdienst echt vorm gekregen. In dit jaarverslag geven we daarvan een overzicht. De ontwikkeling is veelbelovend, maar er is ook nog veel te doen - in het borgen en verder verbeteren van de kwaliteit, in het meenemen van onze medewerkers en het afstemmen van onze processen op de nieuwe werkwijze en zeker ook in het leren samenwerken. We geven daar steeds meer samen met onze partners invulling aan, bijvoorbeeld in het Platform Fiscaal Dienstverleners. Met horizontaal toezicht willen we de ondernemer een betere service en meer zekerheid bieden. Zo werken we aan een structurele verbetering van de kwaliteit van de aangiften en creëren we meer ruimte voor bijvoorbeeld de aanpak van fraude. Daarmee ligt er ook voor 2012 nog een forse uitdaging. Landelijke Toezichtorganisatie/Programma Horizontaal Toezicht MKB Kors Kool Jean Trippert Voor mij betekent horizontaal toezicht dat we met de Belastingdienst samenwerken, ondanks het feit dat we misschien niet steeds dezelfde belangen hebben. Alfred Busink, belastingadviseur Flynth Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag

4 Horizontaal toezicht In de huidige samenleving is samenwerking de sleutel om te komen tot kwaliteit. In productieprocessen is het belangrijk dat onderdelen van de keten optimaal op elkaar zijn afgestemd. Zo worden snelle doorlooptijden, lage kosten en een goede kwaliteit gewaarborgd. Dit geldt ook voor het fiscale proces. In de hele administratieve keten van transactie tot aangifte en aanslag spelen de ondernemer, de fiscale dienstverlener én de Belastingdienst een rol. Met horizontaal toezicht zet de Belastingdienst samenwerking centraal. Dit betekent afstemming vooraf waar nodig, in plaats van controles achteraf. Het betekent ook gebruikmaken van de kwaliteit in de keten, afspraken maken over die kwaliteit en dubbel werk voorkomen. Samenwerken doen we vanuit onze eigen rol, en gericht op een goede uitvoering van de belastingwetten. Op een efficiënte manier en zó dat de belastingplichtige weet waar hij aan toe is. Het doel van horizontaal toezicht is het verbeteren of behouden van de kwaliteit van de aangiften. Dit doet de Belastingdienst door samen te werken met fiscaal dienstverleners, koepelorganisaties van fiscaal dienstverleners, brancheorganisaties en softwareontwikkelaars. Door gebruik te maken van het werk dat deze partijen al voor de ondernemer verrichten, neemt de efficiency toe en kan de Belastingdienst meer in de actualiteit werken. Zo bieden we de MKB-ondernemer sneller zekerheid over zijn aangifte. En is er achteraf minder toezicht nodig. De doelgroep van horizontaal toezicht bestaat uit zo n ondernemers: zzp ers voor wie ondernemen de belangrijkste bron van inkomsten genereert en ondernemingen met personeel. De Belastingdienst wil in % van deze ondernemers betrekken in horizontaal toezicht. Het Programma Horizontaal Toezicht ondersteunt de regionale Belastingkantoren hierbij. Het Programma Horizontaal Toezicht formuleert beleid, maakt producten en begeleidt management en medewerkers bij de invoering van horizontaal toezicht. De Programboard Horizontaal Toezicht stuurt het Programma aan. Deelnemers aan horizontaal toezicht MKB Op 31 december 2011 waren er: 6 convenanten met koepelorganisaties van fiscaal dienstverleners 161 fiscaal dienstverleners die deelnemen aan horizontaal toezicht MKB ondernemers die deelnemen aan horizontaal toezicht afspraken in de vorm van brancheconvenanten met 15 brancheorganisaties Wij zien deze stap als een uiting van vertrouwen door de fiscus dat wij ons werk goed doen. Het voordeel van dat vertrouwen kunnen we nu doorgeven aan onze cliënten in de vorm van snelheid en zekerheid bij hun aangiftes en zo gering mogelijke kosten. Marius Meijer van Meijer Finance over Convenant Horizontaal toezicht (Accountancynieuws.nl) Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag

5 Samenwerking met fiscaal dienstverleners Eind 2011 zijn er zes convenanten tussen koepelorganisaties van fiscaal dienstverleners en de Belastingdienst. Met de leden van de koepelorganisaties die meedoen aan horizontaal toezicht zijn aansluitafspraken gemaakt. Begin 2012 is door de Belastingdienst een zevende convenant gesloten met een grote koepel. Via deze koepelconvenanten is horizontaal toezicht met fiscaal dienstverleners bereikbaar voor ongeveer 75% van de ondernemers. Door gebruik te maken van het kwaliteitssysteem van de koepel is deelname aan horizontaal toezicht veelal mogelijk. Het aantal deelnemende fiscaal dienstverleners is in 2011 dan ook fors toegenomen. In 2011 was het een speerpunt van de Belastingdienst om het aantal MKB-ondernemers dat via hun fiscaal dienstverlener deelneemt aan horizontaal toezicht te vergroten. De doelstelling van ondernemingen is ruimschoots gerealiseerd. In 2012 verwachten we een forse groei in aanmeldingen van deelnemende ondernemers. Hiermee is horizontaal toezicht vanaf 2012 echt een onderwerp van belang. Vertegenwoordigers van de Belastingdienst en de koepelorganisaties ontmoeten elkaar in het Platform Fiscaal Dienstverleners. Samen geven zij vorm aan beleid en uitvoering. Op de agenda van het Platform staan onder andere metatoezicht, vooroverleg, review en communicatie. Koepelorganisaties van fiscaal dienstverleners SRA: Samenwerkende Registeraccountants, Accountant-administratieconsultenten, convenant gesloten op 31 augustus 2009 NOAB: Nederlandse Orde van Administratie- en Belastingdeskundigen, convenant gesloten op 16 maart 2011 Nexia: convenant gesloten op 17 december 2008 RB: Register Belastingadviseurs, convenant gesloten op 17 juni 2011 KAN: Kwaliteitscentrum Accountancy Nederland, convenant gesloten op 14 juli 2011 Extendum: convenant gesloten op 14 juli 2011 Ik dacht: eindelijk is het zover. Ze gaan mij vertrouwen. Dat is volkomen terecht, want ik ben een heel vrome ondernemer. Toen ik dertig jaar geleden voor mijzelf begon, besloot ik dat ik nooit s nachts uit mijn bed gebeld wilde worden door de Fiod of wat voor controlerende instantie dan ook. Ondernemer Tony Vermeulen over Horizontaal toezicht. Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag

6 Metatoezicht: eerste ervaringen met de steekproef Metatoezicht geeft de Belastingdienst informatie over de kwaliteit van de processen van de fiscaal dienstverleners en over de kwaliteit van de ingediende convenantaangiften. Kortom: metatoezicht geeft antwoord op de vraag hoe horizontaal toezicht werkt. Deze informatie krijgt de Belastingdienst in diverse operationele contacten met de fiscaal dienstverlener en door het uitvoeren van interne en externe reviews. Sluitstuk van het metatoezicht is een steekproef, waarbij een beperkt aantal aangiften wordt onderzocht. In 2011 is voor het eerst ervaring opgedaan met de steekproef als onderdeel van het metatoezicht. De ervaringen zijn divers. De reacties van fiscaal dienstverleners en ondernemers varieerden van gematigd positief tot behoorlijk negatief. Zo willen de fiscaal dienstverleners dat ook hier meer in de actualiteit gewerkt wordt en dat de steekproefonderzoeken eerder en sneller uitgevoerd worden. Ook de communicatie rondom de steekproef moet worden verbeterd. De Belastingdienst wil tegemoet komen aan deze kritiek op de steekproefonderzoeken. In het eerste kwartaal van 2012 wordt daarom een nieuwe invulling van metatoezicht ontworpen. Deze wordt afgestemd met alle betrokken partijen, vastgesteld en geïmplementeerd. Accountteam Intermediairs In 2010 is in elke Belastingdienstregio een Accountteam Intermediairs ingesteld voor fiscaal dienstverleners die geen convenant horizontaal toezicht hebben. De Accountteams streven ernaar om samen met deze fiscaal dienstverleners de kwaliteit van de aangiften te verbeteren. Accountmanagers nemen contact op met de fiscaal dienstverlener als ze problemen of risico s signaleren met betrekking tot de aangiften van de klanten van deze fiscaal dienstverlener. Daarnaast kan de fiscaal dienstverlener bij het Accountteam terecht als hij problemen ervaart in de samenwerking met de Belastingdienst. Deze aanpak is zeer effectief: de accountmanager bespreekt met één fiscaal dienstverlener problemen en risico s die meteen op een groot aantal aangiften van toepassing zijn. Op deze manier worden aanvullingen op aangiften, bezwaren, ambtshalve aanslagen of controles voorkomen. De Accountteams zijn geen fiscale vraagbaak; voor vaktechnische vragen, verzoeken tot vooroverleg en dergelijke kan de fiscaal dienstverlener terecht bij de Helpdesk Intermediairs. Thema Tijdige Aangifte In 2011 deed het Accountteam Intermediairs veel ervaring op met het bespreken van signalen met fiscaal dienstverleners. Beproefd en zeer succesvol is het Thema Tijdige Aangifte. In het kader van dit thema waren er contacten met fiscaal dienstverleners. Het ambitieniveau voor 2012 is naar aanleiding van dit succes fors verhoogd. Dienstverlening aan fiscaal dienstverleners Regionale intermediairpanels: Bij individuele fiscaal dienstverleners (met en zonder convenant) is steeds meer behoefte aan overleg over uitvoeringsproblemen. De regionale Belastingdienstkantoren organiseerden in 2011 Intermediairpanels, waarin fiscaal dienstverleners met de Belastingdienst actuele zaken bespraken. Expertsessies: De regionale Belastingdienstkantoren organiseerden in 2011 bijeenkomsten waarbij informatie over wet- en regelgeving en specifieke fiscale onderwerpen wordt gedeeld met fiscaal dienstverleners uit de regio. Intermediairdagen: Jaarlijks organiseert de Belastingdienst informatiedagen voor fiscaal dienstverleners en andere intermediairs. In 2011 waren er verspreid over het land 10 Intermediairdagen, die in totaal door ruim fiscaal dienstverleners bezocht werden. Intermediairpanel Utrecht-Gooi Het Intermediairpanel van Utrecht-Gooi heeft 21 leden en komt drie keer per jaar bij elkaar. De verschillende disciplines, volumes en interesses van de hele doelgroep zo n fiscaal dienstverleners zijn vertegenwoordigd. Het merendeel van de leden van het Intermediairpanel is zzp er. Een aantal leden werkt op middelgrote kantoren. De focus bij het overleg is steeds het verhogen van de kwaliteit van de aangiften. Voorbeelden van wat tot nu toe bereikt is: bijdrage aan de totstandkoming van het programma en de onderwerpen voor de landelijke Intermediairdagen het beoordelen van brieven aan zzp ers in Utrecht- Gooi, waarin zij onder meer geattendeerd worden op ondernemersfaciliteiten (regio) het beoordelen van de toelichtingen bij de VIA (landelijk) advies over implementatie en communicatie met betrekking tot fiscale surveillance (regio) input voor verbetering van de telefonische bereikbaarheid van de Belastingdienst. Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag

7 Samenwerking met softwareontwikkelaars In de eerste helft van 2011 kwam het visiedocument Horizontaal Toezicht + Software = Automatisch Goed tot stand. Software die non-compliant gedrag zichtbaar of onmogelijk maakt, kan een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van de kwaliteit van de aangiften. Het visiedocument van het Programma Horizontaal Toezicht MKB gaat in op de mogelijkheden om fiscale compliance te integreren in de administratieve keten. Normen en eisen voor software Het formuleren van normen en eisen waaraan software moet voldoen om de bedrijfsprocessen optimaal te ondersteunen speelt een grote rol. De Belastingdienst werkt hiervoor samen met diverse partijen, zoals softwarehuizen, fiscaal dienstverleners en ondernemersorganisaties. De samenwerking met betrekking tot normen en eisen kreeg in 2011 vorm in verschillende projecten. De Belastingdienst stimuleert het gebruik van keurmerken in de markt. Zo is de Belastingdienst betrokken bij de normenset waarop het keurmerk Zeker-online wordt gebaseerd. De producten die het keurmerk gaan dragen zullen minstens eenmaal per jaar door een gekwalificeerde auditor worden getoetst op opzet en werking. Afstemming zal plaatsvinden via een vaktechnisch overleg van auditors. Delen van regels en data In het kader van horizontaal toezicht wil de Belastingdienst een kennisinfrastructuur opzetten voor het delen van regels en data. Door regels en data beschikbaar te stellen wil de Belastingdienst fouten in de aangiften verminderen en de kwaliteit van gegevens in de administratieve ketens verhogen. Informatie-uitwisseling over aangiftebehandeling Het delen van informatie met softwareontwikkelaars over de kwaliteitsreeks die de Belastingdienst hanteert bij de behandeling van aangiften, leidt tot een verhoging van de kwaliteit van data en aangifte en voorkomt uitval en uitworp bij de Belastingdienst. Dit betekent minder onnodige administratieve lasten. In 2012 zullen concrete afspraken gemaakt worden tussen softwareontwikkelaars van fiscaal aangiftesoftware en de Belastingdienst over samenwerking en uitwisseling van gegevens. Softwareontwikkelaars van fiscale aangiftesoftware hebben positief gereageerd op het voorstel voor structurele uitwisseling van informatie en het beter inrichten van de leercirkel. Keurmerk Betrouwbare Afrekensystemen In 2011 kreeg de samenwerking tussen de Belastingdienst en marktpartijen van afrekensystemen vorm. Op 18 april 2011 tekenden zo n zestig leveranciers en producenten van afrekensystemen en de Belastingdienst een intentie-verklaring om te komen tot de ontwikkeling van kassasystemen waarbij manipulatie van omzetgegevens niet mogelijk is. Nog eens 20 partijen volgden later. Dergelijke systemen zijn straks herkenbaar aan het KEURMERK BETROUWBARE AFREKENSYSTEMEN. Dit keurmerk zal een belangrijk middel zijn om volledigheid en juistheid van contante transacties te garanderen. In 2011 hebben marktpartijen, auditfirms en de Belastingdienst een normenset geformuleerd, die van toepassing is op afrekensystemen die het keurmerk mogen voeren. Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag

8 Met de introductie van Keurmerk betrouwbare afrekensystemen zorgen wij voor een systeem dat voor kleine ondernemers veel voordelen oplevert. Dit nieuwe systeem biedt ondernemers de zekerheid dat kassagegevens direct verwerkt worden in een online administratie. Hiermee verhoogt de ondernemer de kwaliteit van zijn administratie en vermindert hij de kans op bijvoorbeeld fraude door werknemers die producten en diensten zwart afrekenen. Onze afrekensystemen leveren hogere kwaliteit van administreren waardoor de Belastingdienst minder of beperkte controles hoeft uit te voeren. Wilko Stronks van Reeleezee (Accountancynieuws) Samenwerking met brancheorganisaties De samenwerking met brancheorganisaties was de eerste vorm van samenwerking in het horizontaal toezicht MKB. Naar aanleiding van problemen met aangiften en controles of in de uitvoering van wet- en regelgeving zoeken Belastingdienst en brancheorganisaties samen naar praktische oplossingen. Soms krijgt deze oplossing de vorm van een (horizontaal toezicht) convenant. Eind 2011 waren er 15 convenanten met brancheorganisaties. Diverse resultaten Met de BOVAG zijn met verschillende onderdelen afspraken gemaakt en convenanten afgesloten. Dit betreft uiteenlopende fiscale onderwerpen, die geclusterd en behandeld zijn in een overlegplatform vanuit Belastingdienst/Oost. Bij evaluatie van het convenant in de supermarktbranche bleek dat bijna 200 ondernemers gebruik hadden gemaakt van de verduidelijking van de regels rond verliesverrekening en betalingsproblemen in de OB en IB/VPB van de Belastingdienst-Amsterdam. De Belastingdienst overlegt met de zorgsector over een convenant voor alfahulpen. Het onderscheid tussen dienstbetrekking en zelfstandig ondernemerschap speelt hierbij een grote rol. In deze sector blijkt samenwerking tussen de verschillende ministeries soms lastig te realiseren. Eind 2011 kwam een platform tot stand met Belastingdienst, UWV, de ministeries van Financiën en SZW en twee grote brancheorganisaties. Het convenant tussen het Vakcentrum en de Belastingdienst werd in 2011 voor onbepaalde tijd verlengd. Dit convenant bevat afspraken over toepassing van verrekenbare verliezen en de afwikkeling van btw over onbetaalde goederen. De afgelopen twee jaar maakten veel ondernemers, fiscaal dienstverleners en commerciële organisaties op basis hiervan afspraken over schuldafwikkeling. Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag

9 Communicatie, organisatie en professionalisering Communicatie Belastingdienstmedewerkers in het MKB-segment krijgen steeds meer te maken met horizontaal toezicht. Daarom wordt er veel aandacht besteed aan communicatie over horizontaal toezicht. De HorizonTour is hier een voorbeeld van. Ongeveer medewerkers en managers volgen een interactief programma, waarbij zij op een praktische manier nauw betrokken worden bij de actuele ontwikkelingen op het gebied van horizontaal toezicht. HorizonTour: communicatie en professionalisering De HorizonTour is een interactieve workshop over horizontaal toezicht als onderdeel van de handhavingsregie van de Belastingdienst. Het doel van de HorizonTour is kennis-overdracht en het delen van ervaringen. Hierdoor ontstaat meer inzicht in horizontaal toezicht. Tevens wordt duidelijk dat horizontaal toezicht niet altijd toepasbaar is en dat een responsieve en effectieve handhaving ook om andere vormen van toezicht vraagt. De HorizonTour ging in september 2011 van start. Eind 2011 hebben ruim medewerkers aan de HorizonTour meegedaan. Eind april 2012 zullen alle medewerkers in het MKB-segment hebben deelgenomen aan de HorizonTour. Ook werden in 2011 HorizonTour-sessies georganiseerd voor fiscaal dienstverleners. Zij doorliepen hetzelfde programma als de Belastingdienstmedewerkers. De fiscaal dienstverleners reageerden zeer positief op de HorizonTour. De communicatie in de richting van de ondernemers verloopt zo veel mogelijk via fiscaal dienstverleners. Daarnaast is in 2011 gebruik gemaakt van free publicity. De Belastingdienst bood interviews en artikelen aan redacties van websites en vakbladen. Verschillende media publiceerden deze interviews en artikelen. In 2012 start in samenwerking met enkele fiscaal dienstverleners een traject om de communicatie richting ondernemers verder vorm te geven. Het is goed dat de HorizonTour nogal inhoudelijk is. Ik weet nu dat ondernemers die onder een convenant vallen eerst marginaal getoetst worden en dat het convenant ook opgezegd kan worden. Dat heeft mij aangenaam verrast. Belastingdienstmedewerker Susan Comanne over de HorizonTour Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag

10 Organisatie In 2011 is de herinrichting van het MKB-segment in de Belastingregio s gerealiseerd. Dit heeft ertoe geleid dat elke regio een organisatiestructuur heeft waarmee horizontaal toezicht in het MKB-segment gerealiseerd kan worden. De herinrichting van het MKB-segment leidt er bovendien toe dat er beter gestuurd kan worden op eenduidige uitvoering van de processen. De Belastingdienst biedt de convenantpartners met horizontaal toezicht een service level. Dit doen we onder meer door convenantaangiften sneller te verwerken en minder toezicht te laten plaatsvinden. Voor de Inkomstenbelasting en Vennootschapsbelasting is dit service level gerealiseerd. De realisatie van het service level bij Omzetbelasting en Loonheffingen vergt meer inspanningen. Snellere verwerking van aangiften is door het karakter van aangiftebelastingen nagenoeg niet te realiseren. Voor het verminderen van toezicht wordt in 2012 nader onderzoek gedaan. Binnen de Belastingdienst wordt zowel regionaal als landelijk op allerlei manieren informatie gedeeld over beleid en uitvoering van horizontaal toezicht. Dit draagt bij aan eenduidigheid en zorgt voor een steeds hoger kennisniveau. De Belastingdienst heeft in 2011 een verbeterde versie van de convenantenadministratie in gebruik genomen. In deze administratie worden convenanten en aanmeldingen van ondernemers voor horizontaal toezicht geregistreerd. Daarmee worden andere operationele systemen gevoed zoals IKB. Professionalisering Uit onderzoek in de eerste helft van 2011 is gebleken dat zowel fiscaal dienstverleners als brancheorganisaties over het algemeen zeer tevreden zijn over hun relatiebeheerder. Het project Professionalisering zorgt ervoor dat medewerkers in het MKB-segment die direct betrokken zijn bij horizontaal toezicht hun werk goed kunnen doen. Uit ervaringen blijkt dat het werken met horizontaal toezicht andere kennis en vaardigheden van medewerkers vraagt dan het reguliere, meer repressieve toezicht. Om de kwaliteit van het werken met horizontaal toezicht te waarborgen is in 2011 het aanbod van opleidingen verbreed met een training commerciële en communicatieve vaardigheden en met colleges gedragsbeïnvloeding. Ook is er veel aandacht besteed aan vaktechniek horizontaal toezicht. Leidraden zorgen voor eenduidigheid Om de eenduidigheid in de uitvoering van horizontaal toezichtprocessen te waarborgen, heeft de Belastingdienst het beleid, de werkwijze en de processen uitgewerkt in leidraden. Zo is er bijvoorbeeld een Leidraad horizontaal toezicht MKB fiscaal dienstverleners en een Leidraad samenwerken met branche-organisaties. Hoewel deze documenten primair bedoeld zijn voor intern gebruik, zijn ze in het kader van transparantie gepubliceerd op de website van de Belastingdienst. Programma Horizontaal Toezicht MKB Jaarverslag

11 Dit is een uitgave van: Belastingdienst tz 054-1z*1ed Februari 2012