Wiki-werkcollege: Tibetaans Boeddhisme

Transcriptie

1 Wiki-werkcollege: Tibetaans Boeddhisme Henk Blezer 1 Wiki-werkcollege: Tibetaans Boeddhisme I ve been to Nepal, but I d like to go to Tibet. It must be a wonderful place to go. I don t think there s anything there, but it would be a nice place to visit. Sir David Attenborough (1926 ; broadcaster and naturalist) Beyond these are the Tebet, a people in the habit of eating their dead parents, so that for piety s sake they should not give their parents any other sepulcher than their bowels. They have given this practice up, however, as they were held an abomination among all nations. They still, however, make handsome cups out of the heads of their parents, so that when drinking out of them they may have them in mind in the midst of their merry-making. This was told to me by one who had seen it. Friar William of Rubruck (c c. 1293; Flemish Franciscan missionary and explorer) Quote from The Journey of William of Rubruck to the Eastern Parts of the World , edited by W.W. Rockhill (1900:151f) Volgens de laatste statistieken zijn Tibetaanse vormen van boeddhisme favoriet in boeddhistisch Nederland (TNS NIPO, 2009). Het meest genoemde boek over boeddhisme is De Kunst van Geluk door de Dalai Lama. Inderdaad, wie heeft er nog nooit van Zijne Heiligheid de Dalai Lama gehoord en ziet hem niet regelmatig op TV zo innemend goedlachs? Er zijn zelfs genoeg mensen die zijn verjaardag onthouden (6 juni dus). Het zogenaamde Tibetaanse Dodenboek is hier al jaren een bestseller en ten onzent misschien zelfs nog bekender dan in de Tibetaanse gemeenschap zelf (hetgeen uiteraard wel te denken geeft...). Velen hebben voor het eerst met de een of andere vorm van meditatie kennisgemaakt (soms zelfs zeer esoterische) via uit het Tibetaans vertaalde literatuur en door leringen van Tibetaanse lama s. Maar hoe zien die Tibetaanse tradities er eigenlijk uit in hun regio's van oorsprong, dat wil zeggen in Tibet en de Himalaya s (maar ook in China, en Mongolië)? Wat is hun wordingsgeschiedenis? Hoe kunnen we de introductie en het ontstaan van boeddhisme in Tibet begrijpen? Dit college richt zich vooral op de concrete religieuze inhoud van Tibetaans boeddhisme, maar geeft ook achtergronden. Er is een korte inleiding in de geschiedenis en de belangrijkste leersystemen van boeddhisme in Tibet, maar ook van Bön. In de werkstukken zal er speciale aandacht zijn voor het ontstaan van de belangrijkste Tibetaans boeddhistische sektes en voor hun onderlinge verhoudingen. We zullen ook stil staan bij de beeldvorming rond Tibet en bij de receptie van Tibetaans boeddhisme alhier. Hoe kon het gebeuren dat de cultuur en diaspora van relatief weinig mensen tot de verbeelding van zo velen ging spreken? Nieuwe opzet: Wiki-werkcollege Dit jaar zullen we voor het werkcollege Tibetaans boeddhisme veel gebruik maken van Wikipedia en aanverwante sites. Waar mogelijk zal de leerstof en discussie bestaan uit kritische vergelijking van informatie die beschikbaar is via Wikipedia (en andere online informatiebronnen) met wat er in handboeken en in nader aan te wijzen academische publicaties verschijnt. De essays zullen bestaan uit nieuw aan de Nederlandse Wikipedia toe te voegen entries over Tibetaans boeddhisme; incidenteel herschrijft u ontoereikende Wikipedia entries, eventueel ook uit andere talen (maar dus nooit enkel het vertalen van al bestaande Wiki's). Het toeval wil dat Tibetaanse religies thans een vrijwel nog maagdelijk terrein vormen op de Nederlandstalige Wikipedia. De artikelen gaan uiteraard pas on-line nadat de papers beoordeeld zijn, mede na discussie ervan in de werkgroep.

2 Wiki-werkcollege: Tibetaans Boeddhisme Henk Blezer 2 Tijdens onze werkbijeenkomsten vormt aandachtige lezing van Tibetaanse teksten (uiteraard in vertaling) de basis voor onze besprekingen en het daaruit voortvloeiende lees-, schrijf- en redactiewerk. Aan de hand van vragen die deze teksten en hun inbedding oproepen, bouwen we geleidelijk meer kennis op over de personen, groepen, regio s en de verschillende doctrinaire systemen en benaderingen in Tibetaanse tradities, en krijgen we zicht op hun eigen aard, onderlinge verhoudingen en ontwikkeling. In het werkcollege zullen we ook enige aandacht besteden aan procedurele aspecten van het aanmaken van Wiki s (waarschijnlijk via een gastoptreden). Dit werkcollege is vooral gericht op het verwerven van vakinhoudelijke kennis op het gebied van Tibetaans boeddhisme en op het ontwikkelen van algemene academische vaardigheden, zoals het kritisch bevragen, vergaren en presenteren van informatie, zowel mondeling als schriftelijk. Maar het werkcollege is nadrukkelijk mede gericht op het leren omgaan met online informatie, die door haar gemakkelijke toegankelijkheid in toenemende mate in het centrum van de informatievoorziening is komen te staan for better or for worse en is dus vooral ook gericht op het leren evalueren en verifiëren van informatie, middels literatuurstudie, kritisch onderzoek en reflectie, ook in teamverband. Daarnaast doet men uiteraard ook ervaring op met kennisdisseminatie en kennisvalorisatie: zoals het vertalen van academische kennis en inzichten naar populariserende forums en het anderszins ten nutte maken daarvan in niet-academische contexten. Men krijgt ook enig inzicht in sociologische aspecten van de groei, verspreiding, en selectie van kennis, en de economie daarvan. BA werkcollege, bij voorkeur 2 e jaar, tweede semester; 5 of 10 ECTS, niveau 200 of 300, voertaal Nederlands; Referaat en schriftelijk tentamen/paper (5 ECTS, niveau 200) of essay (10 ECTS, 300). Verplicht: Introduction to Buddhism (Silk, 5 ECTS, 100), of anders een pensum. Aanbevolen: Cultuurkunde van Tibet (Verhagen, 5 ECTS, 100). Werkcolleges (literatuuropgave onder voorbehoud) Algemene Inleiding 1.1 Henk Blezer et al. 25 Eeuwen Oosterse Filosofie (25 EOF), Inleiding Tibet 1.2 George Dreyfus The Sound of Two Hands Clapping Tibetan Buddhism, A Brief Historical Overview, pp Per Kværne in Bechert & Gombrich: The World of Buddhism Tibetan Buddhism: The Rise and Fall of a Monastic Tradition, pp.232, Wikipedia Tibetan Buddhism Scholen of Sektes 3.1 John Powers Introduction to Tibetan Buddhism (ITB) Chpt.11, The Four Orders 3.1 Guiseppe Tucci The Religions of Tibet Chpt.4, The Doctrines of the Most Important Schools, pp bka' (b)rgyud pa Kagyüpa 4.1 Henk Blezer 25 EOF Kagyu 4.2 John Powers ITB Chpt.13, Kagyu 4.3a Wikipedia Kagyu 4.3b Wikipedia MahÌmudrÌ (Phyag rgya chen po)

3 Wiki-werkcollege: Tibetaans Boeddhisme Henk Blezer 3 Sa skya pa Sakyapa 5.1 Henk Blezer 25 EOF Sakya 5.2 John Powers ITB Chpt.14, Sakya 5.3a Wikipedia Sakya 5.3b Wikipedia Lamdre (Lam 'bras) Jo nang pa Jonangpa 6.1 Henk Blezer 25 EOF Jonang 6.2a Wikipedia Jonang 6.2b Wikipedia TathÌgatagarbha (bder gshegs snying po) rnying ma pa Nyingmapa 7.1 Henk Blezer 25 EOF Nyingma 7.2 John Powers ITB Chpt.12, Nyingma 7.3a Wikipedia Nyingma 7.3b Wikipedia Dzogchen (rdzogs pa chen po) Bon po Bönpo 8.1 Henk Blezer 25 EOF Bön 8.2 John Powers ITB Chpt.11, Bön 8.3 Per Kværne in Encycopedia of Religion Bön, pp Wikipedia Bön dge lugs pa Gelugpa 9.1 Henk Blezer 25 EOF Gelug 9.2 John Powers ITB Chpt.15, Gelug 9.3a Wikipedia Gelug 9.3b Wikipedia Dalai Lama 9.3c Wikipedia Lamrim (Lam rim) Bar do thos grol The Tibetan Book of the Dead 10.1 Karma Lingpa (trsl. Gyurme Dorje) The Tibetan Book of the Dead, pp a Wikipedia Bardo Thodol (Bar do thos grol) 10.2b Wikipedia Bardo (Bar do) 11 Donald Lopez Prisoners of Shangri-La Chpt.2, The Book, pp Mythe Tibet 12.1 Donald Lopez in Thiery Dodin & Heinz Räther: Imaging Tibet The Image of Tibet of the Great Mystifiers, pp Lobsang Rampa (aka Cyril Hoskin, ) The Third Eye, pp Jean Marquès-Rivière ( ) In de Schaduw der Tibetaanse Kloosters, pp

4 Wiki-werkcollege: Tibetaans Boeddhisme Henk Blezer 4 Leerdoelen Verwerven vakinhoudelijke kennis op het gebied van het Tibetaanse boeddhisme. Leren omgaan met online beschikbare informatie en het leren evalueren en verifiëren daarvan door middel van literatuurstudie, kritisch onderzoek en reflectie, ook in teamverband. Ervaring opdoen met kennisdisseminatie en kennisvalorisatie. Inzicht verwerven in sociologische aspecten van groei, verspreiding, en selectie van kennis als cultureel-maatschappelijk kapitaal, en in de economie daarvan. Selectief leren lezen in omvangrijk en divers primair & secundair materiaal; bijv. het extraheren van relevante delen uit artikelen & hoofdstukken die vanuit diverse perspectieven zijn geschreven en het hanteren van de onderscheiden tussen doctrinaire & narratieve primaire bronnen en secundaire analyse & beschouwing daarop. Ontwikkelen van algemene academische vaardigheden, zoals het leren stellen van goede, wetenschappelijke vragen; het kritisch vergaren van informatie; en het effectief presenteren daarvan, zowel mondeling als schriftelijk. Vorm: werkcollege. Voorbereiden van de verplichte literatuur; aan het begin van ieder werkcollege door iedereen een samenvatting van de leesstof met kritische vragen (1 A4); en referaten door aan te wijzen deelnemers. Afsluitend een tentamen of een kort essay (5 ECTS) of een werkstuk van woorden, op basis van het cursusmateriaal en eventueel nader te bepalen extra leesmateriaal (10 ECTS). Beoordeling Actieve deelname 20%, referaat 20%, test/paper 60% 5 ECTS; of essay 80% 10 ECTS. Verplichte literatuur Studenten worden aangemoedigd de boeken Vijfentwintig Eeuwen Oosterse Filosofie en Introduction to Tibetan Buddhism van Powers als naslag aan te schaffen. Blezer, H.W.A. (2003), Tibet Hoofdstuk, in Vijfentwintig Eeuwen Oosterse Filosofie, geredigeerd door Jan Bor en Karel van der Leeuw, pp , Amsterdam Dorje, Gyurme (2006), trsl., The Tibetan Book of the Dead: First Complete Translation, New York Dreyfus, George B.J. (2003), The Sound of Two Hands Clapping, The Education of a Tibetan Buddhist Monk, Berkely Kværne, P. (1984), Tibetan Buddhism: The Rise and Fall of a Monastic Tradition, in The World of Buddhism, edited by Heinz Bechert and Richard Gombrich, pp , London 2002 (1984). (2004), entry: Bon, in the Encycopedia of Religion, edited by L. Jones, 15 volumes, pp , second edition, Detroit Lopez, D.S. Jr. (1996), The Image of Tibet of the Great Mystifiers, in Imagining Tibet, Perceptions, Projections, and Fantasies, edited by Thierry Dodin and Heinz Räther, pp , Boston (1998), Prisoners of Shangri-La, Tibetan Buddhism and the West, Chicago Marquès-Rivière, J. (1930), In de Schaduw der Tibetaanse Kloosters, Deventer no date (Franse editie: Paris 1930). Powers, J. (2007), Introduction to Tibetan Buddhism, Ithaca New York 1995 (revised edition 2007). Rampa, Lobsang/Cyril Hoskin (1956), The Third Eye, The Autobiography of a Tibetan Lama, 1956 (1974). Smith, E. Gene (2001), Among Tibetan Texts, History and Literature of the Himalayan Plateau, in Studies in Indian and Tibetan Buddhism, edited by Kurtis Schaefer, Boston Tucci, G. (1970), The Religions of Tibet, first published as: Die Religionen Tibets, in: Die Religionen Tibets und der Mongolei by Guiseppe Tucci and Walther Heissig, Stuttgart-Berlin-Köln-Mainz 1970, translated from the German and Italian by Geoffrey Samuel, London Wikipedia articles were all copied from the English-language portal, on December 24 th, 2010.

5 Wiki-werkcollege: Tibetaans Boeddhisme Henk Blezer 5 Rooster en zaal College Datum Tijd en zaal 01. Blezer 25 EOF, Inleiding Tibet Dreyfus Tibetan Buddhism, Overview 02. Kværne Tibetan Buddhism Cf. Wikipedia Tibetan Buddhism 03. Powers ITB Schools Tucci The Religions of Tibet Schools 04. Blezer 25 EOF Kagyu Powers ITB Kagyu Wikipedia Kagyu Wikipedia MahÌmudrÌ 05. Blezer 25 EOF Sakya Powers ITB Sakya Wikipedia Sakya Wikipedia Lamdre collegevrij Vrijdag 25 maart Blezer 25 EOF Jonang Wikipedia Jonang Wikipedia TathÌgatagarbha 07. Blezer 25 EOF Nyingma Powers ITB Nyingma Wikipedia Nyingma Wikipedia Dzogchen 08. Blezer 25 EOF Bön Powers ITB Bön Kværne ER Bön Wikipedia Bön collegevrij Vrijdag 22 april 2011 Vrijdag 04 februari u; ***/*** Vrijdag 11 februari u; ***/*** Vrijdag 18 februari u; ***/*** Vrijdag 25 februari 2011 Vrijdag 04 maart 2011 Vrijdag 11 maart u; ***/*** Vrijdag 18 maart u; ***/*** Vrijdag 01 maart u; ***/*** Vrijdag 08 april u; ***/*** Vrijdag 15 april u; ***/*** 09. Blezer 25 EOF Gelug Vrijdag 29 april u; ***/*** Powers ITB Gelug Wikipedia Gelug Wikipedia Dalai Lama Wikipedia Lamrim 10. Karma Lingpa/Gyurme Dorje, Vrijdag 06 mei u; ***/*** The Tibetan Book of the Dead Wikipedia Bardo Thodol Wikipedia Bardo 11. Lopez Prisoners of Shangri-La The Book Vrijdag 13 mei u; ***/*** 12. Lopez Dodin, Imaging Tibet, The Image of Tibet of the Great Mystifiers, Lobsang Rampa (Cyril Hoskin, ) The Third eye Jean Marquès-Rivière ( ), In de Schaduw der Tibetaanse Kloosters Vrijdag 20 mei u; ***/***