werkgroep riolering West-Nederland werkplan

Transcriptie

1 werkgroep riolering West-Nederland werkplan

2 Inhoud 1 Inleiding Werkprogramma wrw Achtergrond en doelstelling wrw Organisatie wrw... 8 Bijlage 1:

3 1 Inleiding De werkgroep Riolering West-Nederland is een gezamenlijke werkgroep van beleidsmedewerkers riolering & waterketen van de 7 West-Nederlandse waterschappen. De werkgroep coördineert onderzoek, werkt aan beleidsanalyse en beleidsvoorbereiding en wisselt informatie uit. Kenmerk voor de bij de wrw aangesloten waterschappen is het ruimtegebruik en de grondslag: alle aangesloten waterschappen beheren voornamelijk dichtbebouwde, dichtbevolkte laaggelegen polders en veengebieden. Ruimte voor voorzieningen is meestal maar beperkt beschikbaar en in dit gebied bestaat een zeer directe relatie tussen de riolering en het watersysteem. Bij het afkoppelen van hemelwater moet bijvoorbeeld vrijwel altijd direct geloosd worden op oppervlaktewater. Het karakter van deze gebieden vraagt om specifieke oplossingen voor de wijze waarop riolering en watersysteem samenhangen en voor de voorzieningen die nodig zijn om de negatieve effecten van de riolering op het watersysteem te verminderen. In dit werkplan worden de activiteiten van de wrw voor de jaren beschreven. Het werkplan bestaat uit drie delen: In hoofdstuk 2 is het werkprogramma beschreven en de kostenbegroting In hoofdstuk 3 is de achtergrond en de doelstelling van de wrw beschreven In hoofdstuk 4 is de organisatie van de wrw beschreven. In bijlage 1 is een lijst opgenomen van alle tot nu toe afgeronde projecten van de wrw. In bijlage 2 is een lijst opgenomen van de huidige leden van de werkgroep. 3

4 2 Werkprogramma wrw Het werkprogramma van de wrw bestaat uit concrete onderzoeksprojecten, thema s waarop beleidsvorming plaatsvindt en communicatiewerkzaamheden. Voor de communicatie en de onderzoeksprojecten wordt vaak gebruik gemaakt van inhuur van externen. De kosten die daarvoor worden gemaakt, worden onderling verrekend. De eigen uren worden voor eigen rekening ingebracht. Onderzoeksprojecten Voor de periode worden de volgende onderzoeksprojecten voorzien: Verbetering werking lamellenfilters: vervolgonderzoek naar de werking van lamellenfilters voor de zuivering van afstromend hemelwater. Omdat deze voorzieningen vanwege hun beperkte ruimtebeslag goed inpasbaar zijn in dichtbebouwde gebieden is vervolgonderzoek naar de werking en mogelijke verbeteringspunten gewenst. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat de huidige systemen de vergelijking met andere technieken niet goed kunnen doorstaan, maar dat er aangrijpingspunten voor verbetering zijn. Kosten totaalonderzoek , waarvan door de wrw bijeen wordt gebracht. Het onderzoek wordt uitgevoerd aan een aantal bestaande voorzieningen in 5 gemeenten in het gebied van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Alternatieven voor lamellenfilters: hiervoor is nog geen concreet onderzoek voorzien, maar het is de wens om ook te komen tot onderzoek naar bijvoorbeeld doorlatende verharding. Lange termijn visie riolering: het opstellen van een toekomstvisie voor de riolering in West-Nederland over 60 jaar. Wat betekent het als binnen nu en 60 jaar het grootste deel van het regenwater niet meer met het riool wordt afgevoerd? Welk rioolsysteem zal ook dan nog goed functioneren in relatie tot de dan geldende eisen voor volksgezondheid en mileiu? Welke gevolgen heeft de klimaatverandering (hevigere regenval) voor de riolering? De visie moet voor alle leden van de wrw bruikbaar zijn om eigen beleidskeuzes op te baseren. Kosten voor externe begeleiding en advies: Foutieve aansluitingen gescheiden stelsels: West-Nederland kent relatief veel gescheiden stelsels. Notoir probleem bij dit type stelsel is het voorkomen van foutieve aansluitingen. Onderzoek om deze op te sporen was tot voor kort erg kostbaar en werd vrijwel niet uitgevoerd. Inmiddels lijkt de inzet van temperatuurmetingen een goed instrument om kosteneffectief deze opsporing in gang te zetten. De methode moet met vervolgonderzoek verder worden uitgewerkt. In eerste instantie zal voor financiering de STOWA worden aangesproken. De wrw wil actief bijdragen.door gemeenten aan te bieden waar het probleem speelt en begeleiding van het project door wrw-leden. Thema s Op een aantal voor riolering en waterketen relevante thema s wordt inhoudelijk gediscussieerd en informatie uitgewisseld. De gesprekken hierover zijn bedoeld als basis voor het opstellen van eigen beleid, en eventueel voor het publiceren van een gezamenlijke visie op een bepaald thema. De thema s waar in de periode aandacht aan zal worden besteed zijn de volgende: Meten aan de riolering: vrijwel elk wrw-lid heeft inmiddels beleid voor het meten aan de riolering, maar met name de wijze waarop in deze projecten met gemeenten wordt samengewerkt verschilt. Het onderwerp is relatief nieuw, en dus is uitwisseling van kennis en nieuwe inzichten relevant. Dit thema is in de periode vast agendapunt in de wrw-overleggen. Omgaan met hemelwater: door de komst van nieuwe wetgeving verandert de beoordeling van lozingen van hemelwater op oppervlaktewater en van het gemeentelijk 4

5 rioleringsplan. In 2008 zal vrijwel elk wrw-lid hiervoor nieuw beleid ontwikkelen. Het is daarom zinvol om hierover intensief met elkaar van gedachten te wisselen. Waternet, Delfland en Hollandse Delta zijn tot nu toe het verst gevorderd met de gedachten hierover en zullen daarom hierin het voortouw nemen. Ontwikkelingen wet & regelgeving: de wetgeving is volop in ontwikkeling, ook specifiek voor het werkveld waterketen. Daarom worden de ontwikkelingen op dit gebied gevolgd. Delfland (Jan Buijs) zal hierin een signalerende rol op zich nemen. Waterketen: Het Nationaal Bestuursakkoord Waterketen heeft de aandacht bij gemeenten voor de waterketen verder vergroot. Benchmarking van de rioleringszorg bij gemeenten en discussies over schaalvergroting in de rioleringszorg zijn belangrijke onderwerpen die raken aan het werkveld van de wrw. Daarom zullen ook op dit gebied de verschillende initiatieven en projecten worden gevolgd, en zal hier enkele malen een aparte discussie aan worden gewijd. HDSR zal hierin het voortouw nemen. Communicatie Om het werk van de wrw onder de aandacht te brengen zullen ook een aantal activiteiten worden ondernomen. De belangrijkste daarvan zijn: Maken en beheren website: Alle onderzoeksrapporten van de wrw zullen via een website beschikbaar worden gesteld. De website dient ook als platform voor de leden, die kunnen op een afgeschermd deel terecht voor vergaderdata, adressen en stukken. De kosten bedragen ineens en jaarlijks 400. Publicatie artikelen: Over afgerond onderzoek wordt door de wrw standaard in vakbladen gepubliceerd. Gestreefd wordt naar twee artikelen per jaar. Eventueel aan te vullen met bijdragen aan congressen. De wrw laat zich ondersteunen door een vast secretariaat dat de verslaglegging verzorgt. De kosten daarvan zijn per jaar. Totale kosten De totale kosten voor het jaar 2008 zijn in onderstaande tabel samengevat. Van 1 project in 2007 (afvalwaterprognoses) moeten de kosten nog worden afgerekend, dit project staat ook in de tabel vermeld. De totale kosten worden gedeeld met de 7 leden. De kosten per lid zijn onderaan in de tabel aangegeven. Project Trekker Kosten in Status Afvalwaterprognoses Roel Gereed Verbetering werking lamellenfilters Monique Opstart Lange termijn visie riolering Bert/Saskia Opstart Maken website Roel Loopt Beheren website Roel 300 Loopt Secretariaat Nvt Totale kosten Kosten per deelnemer

6 3 Achtergrond en doelstelling wrw Achtergrond In 1990 is de werkgroep Riolering west-nederland (wrw) opgericht door de waterkwaliteitsbeheerders in de drie westelijke provincies: Noord-Holland, Utrecht en Zuid- Holland. Aanleiding voor de oprichting van de werkgroep was de nieuwe planverplichting voor gemeenten om een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) op te stellen en de noodzaak voor waterkwaliteitsbeheerders om hiervoor beleid op te stellen. Daarvoor heeft de werkgroep ondermeer gezamenlijk onderzoek uitgevoerd naar de onderlinge beïnvloeding van de waterketen en het watersysteem. Veel aandacht is daarbij besteed aan de afstemming via uitwisseling van ervaringen en evaluatie van het individuele rioleringsbeleid dat per waterschap werd gevolgd. Omstreeks 1995 is er een tweede werkgroep opgericht, om invulling te geven aan de waterkwaliteits-aspecten van het destijds te ontwikkelen waterkwaliteitspoor; de werkgroep Waterkwaliteit west-nederland (www). Een evaluatie, uitgevoerd in 2001 van het effect van deze werkgroepen op de uitvoering van de taken van de zeven waterkwaliteitsbeheerders in West Nederland, maakte duidelijk dat er behoefte bestond aan een werkgroep die zich richt op stedelijk waterbeheer. Het stedelijk waterbeheer was toen sterk in opkomst. In dat jaar is de werkgroep Stedelijk waterbeheer west-nederland (wsw) opgericht. In 2004 en 2005 hebben de drie werkgroepen intern een herijking van hun werkzaamheden uitgevoerd. Daarbij is geconstateerd dat er behoefte was om een groter accent op het aspect kennisuitwisseling te leggen en de onderzoekscomponent te verlichten. Ook is toen het specifieke bestaansrecht van de www tegen het licht gehouden en is besloten om deze niet langer als aparte werkgroep te laten voortbestaan maar de thematiek toe te delen aan de twee andere werkgroepen. Doelstelling De werkgroepen richten zich binnen hun werkveld op: - kennisuitwisseling; - beleidsontwikkeling en afstemming beleid; - onderzoek; - inbreng in landelijke beleidsontwikkeling en onderzoeksprogramma s. Sinds de oprichting is de wrw een platform voor kennisuitwisseling. Riolering is geen kerntaak van het waterschap en het aantal medewerkers met specifieke rioleringskennis is vaak beperkt. Door de regelmatige wrw bijeenkomsten kan op een efficiënte manier kennis met elkaar gedeeld worden. De wrw vormt een netwerk waarvan de deelnemers zich ook buiten de bijeenkomsten om goed kunnen vinden. Daarnaast blijken er specifieke West- Nederlandse thema s te zijn die in andere (landelijke) platforms niet of minder aan bod komen. In eigen beheer uitgevoerd onderzoek moet altijd specifiek zijn voor riolering in de laaggelegen West-Nederlandse poldergebieden. Landelijk relevant onderzoek dient via STOWA en RIONED te lopen, waarbij wel inhoudelijk door de wrw wordt geparticipeerd in begeleidingsgroepen. Ten aanzien van beleidsontwikkeling speelt de wrw tot nu toe voor de deelnemende waterschappen een belangrijke rol. Die rol is wel aan het veranderen, omdat het water en emissiebeleid steeds integraler en gebiedsgerichter wordt. Sectoraal beleid voor alleen de 6

7 emissie uit de riolering is momenteel niet meer aan de orde. In de wrw zal steeds meer sprake zijn van beleidsvoorbereiding, maar elk waterschap zal zelf de afstemming met het eigen gebied en de eigen organisatie moeten verzorgen. De tijd dat in de wrw nog één beleidsstuk werd aangenomen dat direct in alle waterschapsbesturen werd vastgesteld is voorbij. 7

8 4 Organisatie wrw Deelnemers wrw De deelnemers aan de wrw zijn in hun dagelijks werk betrokken bij het opstellen en de uitvoering van het rioleringsbeleid. Riolering is geen kerntaak van de waterschappen. De rioleringsmedewerkers ( de medewerkers met rioleringskennis) zijn binnen de deelnemende waterschappen op verschillende plaatsen werkzaam. Bijvoorbeeld op een afdeling zuivering, vergunning&handhaving en plannen. Hierdoor heeft iedere deelnemer naast de algemene rioleringskennis vaak ook specialistische kennis, bijvoorbeeld op het gebied van vergunningverlening. Door de verschillende achtergronden wordt in principe het gehele werkveld van riolering en waterketen door de werkgroep gedekt. Elke deelnemer heeft een vaste vervanger, zodat elke vergadering in principe elk waterschap vertegenwoordigt is. Jaarlijks vinden 8 bijeenkomsten plaats. De totale tijdsbesteding van elke individuele deelnemer aan de wrw bedraagt ca uur, afhankelijk van de bijdrage aan specifieke projecten. Voorzitterschap Elk jaar wordt bepaald of het voorzitterschap overgaat naar een ander waterschap. Naast het voorzitten van de bijeenkomsten draagt de voorzitter zorg voor: - Afstemming met STOA, RIONED en de wsw (werkgroep Stedelijk water); - Jaarlijkse planning van werkzaamheden; - Jaarlijkse rapportage over de werkzaamheden en de financiën. De werkgroepen hebben sinds de oprichting de nodige bekendheid gekregen. De rapportages en de (technische) uitwerking van het beleid worden door andere waterschappen gebruikt. Onderdelen zijn ook terug te vinden in het landelijke beleid. Daarnaast blijken de werkgroepen een goed aanspreek-punt te zijn voor landelijke kennisinstituten en organisaties zoals de Unie van Waterschappen, STOWA, en RIONED. Bij onderzoeken wordt zoveel mogelijk samenwerking gezocht met deze landelijke organisaties. Communicatie Ten aanzien van de communicatie worden de volgende groepen onderscheiden: 1. de eigen organisatie, dat wil zeggen de ambtelijke organisatie van de zeven deelnemende waterschappen; 2. landelijke organisaties en kennisinstituten (STOWA, UNIE, RIONED); 3. andere waterschappen, adviesbureaus en gemeenten. Ad 1 De onderzoeken, thema s en kennisuitwisseling zijn gericht op het verbeteren van het beleid en de uitvoering van beleid. Dit betekent dat er een goede terugkoppeling moet zijn met de eigen ambtelijke organisatie. Dit valt onder de verantwoording van de werkgroepleden. 8

9 Ad 2 Het is belangrijk om de werkzaamheden van de werkgroepen onder de aandacht te brengen bij de landelijke organisaties en structureel overleg met deze instanties te voeren. Op die manier kunnen de werkzaamheden vroegtijdig onder de aandacht worden gebracht en kan op een goede manier worden samengewerkt. Ad 3 Het onderzoek en de (technische) beleidsstukken worden vaak door derden gebruikt. Zoals bijvoorbeeld adviesbureaus die rioleringsplannen opstellen of waterkwaliteitsspooronderzoeken uitvoeren. Om de onderzoeken en rapportages op een goede manier onder de aandacht te brengen zal in 2008 een website worden ontwikkeld waarop de definitieve rapportages van de werkgroepen zullen worden geplaatst. Hiermee kunnen de rapportages op een eenvoudige manier bij de doelgroepen onder de aandacht worden gebracht. Vanwege de specialistische onderwerpen van de rapportages en de begrensde doelgroep passen deze rapportages meestal niet goed op de eigen websites van de waterschappen die zich veelal op een breder publiek richten. 9

10 Bijlage 1: Lijst afgeronde projecten De volgende projecten/producten zijn afgerond. - Aanbevelingen voor de toetsing van het gemeentelijk rioleringsbeleid Regels voor het bepalen van de vuiluitworp uit gemengde rioolstelsels. - Vergelijkend onderzoek vuilemissiemodellen. - Leidraad aan- en afkoppelen. - Goed functionerend rioleringsstelsel. - Notitie aandachtspunten toetsing waterkwaliteitsspoor. - Notitie beleidsuitgangspunten waterkwaliteitsspoor. - Notitie veedrenking en riooloverstorten. - Meetproject overstorten Stolkwijk-Oost gemeente Vlist. - Verkennende studie helofytenfilters achter riooloverstorten. - Helofytenfilter Erasmusgracht Amsterdam, zuivering van hemelwater bij gescheiden rioolstelsel. - Waterkwaliteitsmodel TEWOR en TEWOR+ (samen met STOWA). - Gevoeligheidsanalyse TEWOR+ (samen met STOWA). - Overzicht invoer TEWIN bij waterschappen en adviesbureaus. - Waterkwaliteitsmodel TEWIN (samen met STOWA). - Eenduidige BZV-hantering bij gebruik modellen. - Model vergelijking DUFLOW (TEWIN) en SOBEK. - Onderzoek naar de kwaliteit van afstromend regenwater, toetsingscriteria bergbezinkvoor-zieningen, 2e rioleringsnota. - Maatregelenmatrix. - Riolering buitengebied. - Behandeling regenwater. - Helofytenfilter. - Eisen meetprojecten. - Toetslijst meetplannen riolering - Afvalwaterprognoses 10

11 11

12 Bijlage 2: Lijst deelnemers De volgende waterschappen / medewerkers nemen deel aan de wrw: Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht: Peter van der Kruk Hoogheemraadschap de Stichste Rijnlanden (voorzitter): Roel Bronda (vervanger Thuy Do) Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: Robin Bos Hoogheemraadschap van Delfland: Jan Buijs Hoogheemraadschap van Rijnland: Saskia Baars (vervanger Wouter Dijksma) Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard: Bert Janse (vervanger Monique Somers) Waterschap Hollandse Delta: Teije Dalstra (vervanger Diana Beltman) Daarnaast zijn Waterschap Vallei en Eem (Arjan Budding) en Waterschap Rivierenland (Erik de Pooter) agendalid. Stukken worden standaard ook verzonden aan wsw (Saskia Jouwersma) en de Unie van Waterschappen (Michael Bentvelsen). 12