Kinderverhalen schrijven

Transcriptie

1 Kinderverhalen schrijven Inhoudsopgave Les 1 Schrijven voor en lezen door 1.1 Inleiding 1.2 Waarom schrijft u graag? Een passie of roeping Plezier in schrijven Kinderen iets leren, bijbrengen Kinderen helpen en ondersteunen Eigen wereld scheppen Kinderen klein oppas U opnieuw jong voelen Omdat u zelf zo veel van lezen houdt Om ermee te verdienen Om beroemd te worden Om iets na te laten 1.3 Waarom lezen? Leren lezen Even uit de eigen wereld stappen en een andere wereld in gaan De wereld leren kennen via boeken Herkenning van situaties en problemen om zo oplossingen te vinden 1.4 Inspiratie: uw hoofd als schatkist 1.5 Het aanleggen van een Geheim dossier 1.6 Geheim dossier vullen: eerste tips 1.7 Leestips 1.8 Samenvatting 1.9 Begrippenlijst 1.10 Oefenopgaven 1.11 Huiswerkopgaven 1.12 Antwoorden oefenopgaven Les 2 Wat heeft u nodig voor een goed lopend verhaal? 2.1 Inleiding 2.2 Wat heeft u nodig als schrijver? 2.3 Welke zijn de ingrediënten voor een goed lopend verhaal? De juiste dosis humor De juiste hoeveelheid vaart Drama Een te snappen plot Pakkend Aansluiting bij de leefwereld voldoende identificatiemogelijkheden Geloofwaardigheid Soepel lopend - lekker lezen 2.4 Verder werken aan Geheim dossier Wonen 2.5 Leestips 2.6 Samenvatting 2.7 Oefenopgaven 2.8 Huiswerkopgaven 2.9 Antwoorden oefenopgaven Les 3 Schrijven voor verschillende leeftijden 3.1 Inleiding 3.2 Verschillende leeftijdsgroepen en hun belevingswerelden Baby s en peuters Beginnende lezers: 6 en 7 jaar Middenbouw basisschool: 7-9 jaar Bovenbouw basisschool: jaar Tieners/pubers/adolescenten: 12-plus 13-plus 3.3 Geheim dossier 3.4 Leestips Copyright Laudius

2 3.5 Samenvatting 3.6 Begrippenlijst 3.7 Oefenopgaven 3.8 Huiswerkopdrachten 3.9 Antwoorden oefenopgaven Les 4 Aan de slag! 4.1 Inleiding 4.2 Methoden om te schrijven Losse Flodders Chronologisch schrijven Doorschrijven Woorden wikken en wegen 4.3 Opdracht Geheim dossier 4.4 Leestips 4.5 Samenvatting 4.6 Begrippenlijst 4.7 Oefenopgaven 4.8 Huiswerkopdracht 4.9 Antwoorden oefenopgaven Les 5 Personages 5.1 Inleiding 5.2 Verschillende personages 5.3 Spelen met het scheppen van personages 5.4 Spelling en Grammatica - Weet u het nog? 5.5 Geheim Dossier: Personages 5.6 Leestips Pippi Langkous Ellie en Nellie 5.7 Samenvatting 5.8 Begrippenlijst 5.9 Oefenopgaven 5.10 Huiswerkopgaven 5.11 Antwoorden oefenopgaven Les 6 Personages en belevingswerelden jonger 6.1 Inleiding 6.2 Identificeren en belevingswereld 6.3 Peuters en kleuters één hoofdpersonage 6.4 Beginnende lezers - twee hoofdpersonages Vos en Haas Bil en Wil Het AVI-niveau 6.5 Middenbouw fictieve personages 7 10 jaar Personage GVR Personage Matilda 6.6 Taal: spelling en grammatica 6.7 Geheim dossier 6.8 Leestips Peuters en kleuters Beginnende lezers Middenbouw 6.9 Samenvatting 6.10 Oefenopgaven 6.11 Huiswerkopgaven 6.12 Antwoorden oefenopgaven Les 7 Personages en belevingswerelden jaar 7.1 Inleiding 7.2 Identificeren en belevingswereld 7.3 Verschillende personages Het leven van één hoofdpersonage Een personage in een serie - Hoe overleef ik Klassieke en eigentijdse avontuurlijke verhalen Geheimen 7.4 Geheim dossier Personages 7.5 Leestips jaar 7.6 Samenvatting 7.7 OefenopgavenFout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 7.8 Huiswerkopgaven 7.9 Antwoorden oefenopgaven 2

3 Les 8 Personages en belevingswerelden plussers 8.1 Inleiding 8.2 Identificatie en belevingswereld Pubers/tieners/adolescenten Middelbare scholieren bovenbouw 8.3 Geheim Dossier Personages 8.4 Leestips Doelgroep van plus Middelbare scholieren bovenbouw 8.5 Samenvatting 8.6 Oefenopgaven 8.7 Huiswerkopgaven 8.8 Antwoorden oefenopgaven Les 9 Vertelperspectief 9.1 Inleiding 9.2 Verschillende vertelperspectieven Hij/zij-perspectief Ik-perspectief Auctoriale verteller Wisselend perspectief De directe aanspreekvorm 9.3 Geheim dossier 9.4 Leestips 9.5 Samenvatting 9.6 Oefenopgaven 9.7 Huiswerkopgaven 9.8 Antwoorden oefenopgaven Les 10 Verteltijd en compositie 10.1 Inleiding 10.2 Verteltijd en vertelde tijd 10.3 De tijd in een verhaal Tijd versnellen via tijdsprongen Tijd vertragen door uitvoerige beschrijvingen Terugblikken flashbacks vooruitblikken Wisseling van locatie voor andere tijd 10.4 Hoe componeert u uw verhalen? Beginnen bij het begin ab ovo Zomaar ergens beginnen in media res Het eindpunt vormt de start post rem 10.5 Openingszinnen en het einde van een verhaal Openingszinnen De afloop van een verhaal 10.6 Geheim dossier 10.7 Leestips 10.8 Samenvatting 10.9 Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Les 11 Taal: beeldende en poëtische taal 11.1 Inleiding 11.2 Beeldende, poëtische taal 11.3 Rijmen en versjes Annie M.G. Schmidt 11.4 Rijmschema 11.5 Een elfje en andere gedichten 11.6 Poëzie voor pubers 11.7 Geheim Dossier: twee verschillende opgaven dit keer 11.8 Leestips 11.9 Samenvatting Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Les 12 Taal: aantrekkelijk schrijven 12.1 Inleiding 12.2 Aanraders, oftewel: wat u wél moet doen Soepel geschreven en vaart in uw tekst Afwisselende zinsbouw Wees concreet, helder en specifiek Beeldspraak 12.3 Let op! Oftewel: wat kunt u beter laten Beperk de lijdende vorm Vermijd te veel zelfstandig naamwoorden in één zin Vermijd tangconstructies Beperk het aantal ontkennende woorden Liever geen afkortingen Vermijd clichés en andere onnodige woorden 12.4 Geheim Dossier huiswerkopdracht 12.5 Leestips voor schrijvers volwassenen 3

4 12.6 Samenvatting 12.7 Begrippenlijst 12.8 Oefenopgaven 12.9 Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Les 13 Korte terugblik en prijzen voor kinderboeken 13.1 Inleiding 13.2 Een korte terugblik 13.3 Kinderboekenweek en Kinderjury De Kinderboekenweek: Griffels en Penselen Kinderjury stemmen op hun favoriete boek De Jonge Jury 13.4 Geheim Dossier 13.5 Leestips 13.6 Samenvatting 13.7 Oefenopgaven 13.8 Huiswerkopgaven 13.9 Antwoorden oefenopgaven Les 14 Schrijven voor jongens en meisjes/meiden 14.1 Inleiding 14.2 Schrijven voor meisjes/meiden - Waarover praten zij? 14.3 Jongens schrijven over en voor jongens 14.4 Jongens en meiden 14.5 Leestips 14.6 Samenvatting 14.7 Oefenopgaven 14.8 Huiswerkopgaven 14.9 Geheim Dossier Antwoorden oefenopgaven Les 15 Jongens en meiden, verhalen voor beiden 15.1 Inleiding 15.2 Jongens en meiden, vroeger en nu Het traditionele jongensboek Het traditionele meisjesboek 15.3 Jip en Janneke 15.4 De personages Suus en Steef 15.5 Juffen en meesters 15.6 Geronimo Stilton De Wakkere Muis 15.7 Cliffhangers - Klifhangers 15.8 Geheim dossier 15.9 Leestips Samenvatting Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoord oefenopgaven Les 16 Genres: Sprookjes 16.1 Inleiding 16.2 Ken uw klassieken: mythen, sagen, legenden en sprookjes 16.3 Sprookjes van toen en nu De gebroeders Grimm Andersen Van klassiek naar modern Moderne sprookjes voor wat oudere 16.4 Plotsignalen 16.5 Oefenopgaven Plotsignalen 16.6 Geheim Dossier 16.7 Leestips 16.8 Samenvatting 16.9 Begrippenlijst Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Les 17 Genres en meer 17.1 Inleiding 17.2 Aan de slag 17.3 Genre: realistische boeken 17.4 Geheim Dossier 17.5 Leestips 17.6 Samenvatting 17.7 Oefenopgaven 17.8 Huiswerkopgaven 17.9 Antwoorden oefenopgaven 4

5 Les 18 Inspiratie voor personages en dierenverhalen 18.1 Inleiding 18.2 Voortborduren op de vorming van personages 18.3 Dierenverhalen Dierenverhalen als fantasieverhalen: Alice in Wonderland Kleuters en dieren Fabels Max Velthuys De eigen stijl van Toon Tellegen Diverse verhaaltjes over dieren 18.4 Geheim dossier 18.5 Leestips 18.6 Samenvatting 18.7 Oefenopgaven 18.8 Huiswerkopgaven 18.9 Antwoorden oefenopgaven Les 19 Op het spoor van verhaalideeën 19.1 Inleiding 19.2 Opvallende gebeurtenis of persoon Een klein berichtje in de krant Hier volgt het nieuws 19.3 Geheim dossier 19.4 Leestips 19.5 Samenvatting 19.6 Oefenopgaven 19.7 Huiswerkopgaven 19.8 Antwoorden oefenopgaven Les 20 Historische verhalen I 20.1 Inleiding 20.2 Historische verhalen Oorlog Kijkje in de schrijfkeuken historische verhalen Dialogen uit vroeger tijden 20.3 Geschiedenis voor jonge? 20.4 De cultuur-historische canon (kort) 20.5 Omgaan met proeflezers 20.6 Geheim dossier 20.7 Leestips 20.8 Samenvatting 20.9 Begrippenlijst Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Les 21 Historische verhalen II 21.1 Inleiding 21.2 De veertien hoofdlijnen van de canon 21.3 De rol van bibliotheken Floris V: het boek Floris Slavernij: het boek Slaaf kindje slaaf 21.4 Alles moet kloppen: onderzoek en bronnen 21.5 Geheim dossier 21.6 Leestips 21.7 Samenvatting 21.8 Oefenopgaven 21.9 Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Facultatief: bijlage Les 22 Het schrijfproces 22.1 Inleiding 22.2 Schrijven Herschrijven Proeflezers en herschrijven 22.3 De geloofwaardigheid 22.4 Geheim dossier 22.5 Leestips 22.6 Samenvatting 22.7 Oefenopgaven 22.8 Huiswerkopgaven 22.9 Antwoorden oefenopgaven Les 23 Opbouw van een verhaal 23.1 Inleiding 23.2 Opbouw 23.3 Plotsignalen, plot en subplot 23.4 Starten van een schrijfgroep 23.5 Geheim dossier 23.6 Leestips 5

6 23.7 Samenvatting 23.8 Begrippenlijst 23.9 Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Les 24 Schrijfkilometers maken 24.1 Inleiding 24.2 Kilometers maken: lezen en schrijven Lezen Schrijven 24.3 Schrijfoefeningen met voorwerpen, muziek en meer 24.4 Andere oefeningen Oefeningen met perspectief Auctoriale verteller 24.5 Oefeningen met de zintuigen 24.6 Openingspassages: hoe beginnen? 24.7 Geheim Dossier - Afrondende opdracht 24.8 Leestips 24.9 Samenvatting Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Les 25 Korte terugblik (lessen 13 t/m 24) 25.1 Inleiding 25.2 Korte terugblik 25.3 Wat mag u verder verwachten? 25.4 Geheim dossier - Freewriting 25.5 Leestips 25.6 Samenvatting 25.7 Oefenopgaven 25.8 Huiswerkopgaven 25.9 Antwoorden oefenopgaven Les 26 Humor in verhalen voor jongere 26.1 Inleiding 26.2 Humoristische verhalen en leeftijd Peuters en kleuters Middenbouw basisschool 26.3 Geheim dossier 26.4 Leestips 26.5 Samenvatting 26.6 Oefenopgaven 26.7 Huiswerkopgaven 26.8 Antwoorden oefenopgaven Les 27 Humor in verhalen voor oudere 27.1 Inleiding 27.2 Humor via keuze van personages Humor in de bovenbouw van de basisschool Humor voor 12/13 plus 27.3 Geheim dossier - Leraar middelbare school 27.4 Leestips 27.5 Samenvatting 27.6 Oefenopgaven 27.7 Huiswerkopgaven 27.8 Antwoorden oefenopgaven Les 28 Schrijfhindernissen, scèneketting en griezelen 28.1 Inleiding 28.2 Uw ontwikkeling als schrijver Wat heeft u daarvoor nodig? Herkenbare hindernissen 28.3 Stappenplan en scèneketting 28.4 Griezelen 28.5 Geheim Dossier materiaal - opgaven 28.6 Leestips griezelboeken 28.7 Samenvatting 28.8 Begrippenlijst 28.9 Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven 6

7 Les 29 Creatiever kijken, uw tekst verbeteren en daarna? 29.1 Inleiding 29.2 Creatiever kijken Kijken als een schrijver Kijken als een kind 29.3 Verbeteren van tekst 29.4 En nu? Diverse wegen Uitgevers 29.5 Geheim Dossier met huiswerkopgaven 29.6 Leestips 29.7 Samenvatting 29.8 Oefenopgaven 29.9 Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven Les 30 Spanning en nog wat tips op de valreep 30.1 Inleiding 30.2 Spanning scheppen Via personages Informatie achterhouden Informatievoorsprong Manipuleren met de tijd Locaties Perspectief Nieuwsgierigheid prikkelen De spanningsboog 30.3 Schrijven voor jongeren/jeugdboeken Young Adults Dystopische boeken 30.4 Baby s, dreumesen en peuters 30.5 Leestips 30.6 Geheim Dossier: wat nu? 30.7 Samenvatting 30.8 Begrippenlijst 30.9 Oefenopgaven Huiswerkopgaven Antwoorden oefenopgaven 7