Rapport van het vervolgbezoek aan zorgboerderij t Boerenerf in Emmeloord op 29 november 2018

Transcriptie

1 Rapport van het vervolgbezoek aan zorgboerderij t Boerenerf in Emmeloord op 29 november 2018 Utrecht, december 2018 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving t Boerenerf 4 2 Conclusie Overzicht van de resultaten Conclusie bezoek 6 3 Wat zijn de vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van Zorgboerderij t Boerenerf verwacht Vervolgacties van de inspectie 8 4 Resultaten Thema Persoonsgerichte zorg Thema Deskundige zorgverlener Resultaten Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Thema medicatieveiligheid Resultaten Thema Vrijheidsbeperking Resultaten 14 Bijlage 1 Methode 16 Bijlage 2 Beoordeelde documenten 17 Pagina 2 van 17

3 1 Inleiding De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (hierna de inspectie ) bracht op 29 november 2018 een onaangekondigd vervolgbezoek aan Zorg- en Woonboerderij t Boerenerf in Emmeloord (hierna: t Boerenerf). De inspectie toetst of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. De inspectie schrijft haar rapporten in de tegenwoordige tijd. Dit doet zij om de leesbaarheid te verhogen. De begrippen die gebruikt worden in dit rapport zijn vastgelegd in een verklarende woordenlijst. Bij het inzien van documenten en de gesprekken letten de inspecteurs op de volgende thema s: persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. Daarnaast onderzoeken de inspecteurs tijdens dit bezoek ook de aanvullende thema s vrijheidbeperkende maatregelen en medicatieveiligheid. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader. 1.1 Aanleiding bezoek Dit vervolgbezoek is naar aanleiding van het instellen van het verscherpt toezicht. Het verscherpt toezicht werd ingezet op 28 augustus 2018 voor de duur van drie maanden. Aanleiding voor het verscherpt toezicht waren eerdere bezoeken die de inspectie bracht aan deze locatie (op 30 mei 2016, 31 mei 2017 en 30 mei 2018) en er onvoldoende werd ingezet op verbeteringen. Inspectiebezoek 30 mei 2016 Bij het bezoek van 30 mei 2016 concludeert de inspectie dat t Boerenerf niet voldoet aan 25 van de 35 getoetste normen. Hierdoor is de zorg aan de cliënten op verschillende punten risicovol. De inspectie concludeert samengevat dat t Boerenerf onvoldoende stuurt op de kwaliteit en veiligheid van zorg. Vastgesteld beleid rondom veilige- en verantwoorde zorg ontbreekt, evenals relevante protocollen en werkinstructies. Daarnaast analyseert t Boerenerf MIC-meldingen niet en gebruikt deze niet voor het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Vervolgbezoek op 31 mei 2017 Tijdens het inspectiebezoek het jaar erna op 31 mei 2017 is duidelijk dat er inderdaad gewerkt is aan verbeteringen. Zorgverleners kennen nu de cliënt en diens wensen en behoeften. De cliënten voeren, binnen hun mogelijkheden, zelf regie over leven en welbevinden. Hoewel de inzet en motivatie van zorgverleners goed is, sluit de zorg die cliënten ontvangen niet voldoende aan bij de indicatie/zorgzwaarte. Dit komt mede door het ontbreken van een compleet en duidelijk zorg-/ondersteuningsplan. Het ontbreken daarvan houdt verband met de geringe deskundigheid en de competenties van de zorgzorgverleners op t Boerenerf. De thema s Deskundige zorgverlener, Sturen op kwaliteit en veiligheid, Medicatieveiligheid en Vrijheidsbeperking voldoen in het t Boerenerf aan verschillende normen niet. Hierdoor is de zorg aan de cliënten op verschillende punten risicovol. De zorgaanbieder stelt een verbeterplan op. Pagina 3 van 17

4 Op 1 april 2018 ontvangt de inspectie het resultaatverslag over de ingezette verbeteringen op het gebied van Deskundige zorgverlener en Sturen op kwaliteit en veiligheid. t Boerenerf geeft aan dat zij nu aan alle normen voldoen. Gezien de geconstateerde risico s in het eerdere inspectiebezoek brengt de inspectie een vervolgbezoek op 16 mei 2018 aan t Boerenerf om te kijken of de verbeteringen mede genoemd in het resultaatverslag voldoende zijn opgepakt. Vervolgbezoek 16 mei 2018 De inspectie constateert dat t Boerenerf onvoldoende verbeteringen heeft doorgevoerd. De inspectie heeft op 28 augustus 2018 t Boerenerf onder verscherpt toezicht gesteld voor een periode van drie maanden. Vervolgbezoek 29 november 2018 De inspectie heeft op 29 november 2018 een vervolgbezoek gebracht aan t Boerenerf. In dit rapport zijn de bevindingen van de inspectie opgenomen. Dit rapport is niet los te zien van het inspectierapport van 16 mei Het rapport staat op Beschrijving t Boerenerf t Boerenerf is een kleinschalige zorgaanbieder en heeft een locatie in Emmeloord en één in Tollebeek. t Boerenerf is een besloten vennootschap met twee directeuren/eigenaars. t Boerenerf is in 2007 gestart in Emmeloord met het aanbieden van dagopvang in een zorgboerderij en heeft dit begin 2013 uitgebreid met het aanbieden van kleinschalig wonen. Begin zomer 2018 is het t Paviljoen in Tollebeek van acht naar tien appartementen uitgebreid. t Boerenerf heeft geen WTZi-toelating. t Boerenerf heeft geen Bopz-aanmerking. t Boerenerf biedt zorg aan cliënten met een somatische, psychogeriatrische aandoening en lichamelijke- of verstandelijke beperking. Het inspectiebezoek is gebracht aan de locatie in Emmeloord. t Boerenerf biedt hier plaats aan tien cliënten. Ten tijde van het inspectiebezoek zijn er tien cliënten woonachtig op de locatie en komen ongeveer vijf cliënten voor de dagopvang. De huidige cliënten hebben een CIZ-indicatie met verblijf van zorgprofiel VV05. Alle cliënten verblijven op vrijwillige basis in t Boerenerf. De cliënten ontvangen geïndiceerde zorg vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) gefinancierd met een persoonsgebonden budget (PGB). Zij huren daarnaast een appartement, ook wel het scheiden van wonen en zorgprincipe. Elke cliënt heeft een appartement bestaande uit een ruime zit-/slaapkamer, kleedkamer en badkamer. Cliënten kunnen gebruik maken van de gezamenlijke huiskamer. De huiskamer is groot en huiselijk ingericht. De gangen waaraan de appartementen van de cliënten grenzen zijn beschilderd met de dieren die op de boerderij verblijven, wat een rustieke sfeer geeft. Rondom de boerderij is een tuin met verschillende dieren. De boerderij heeft paarden, ezels, kippen, schapen en hangbuikzwijnen. De dagelijkse leiding van de zorg ligt bij de directeuren/eigenaars. De ene directeur heeft een opleiding tot sociaalpedagogisch werker (SPW) op niveau 4 afgerond en de andere directeur is facilitair zorgverlener. Binnen de locatie werkt een team van zes verzorgenden (VIG, deskundigheidsniveau 3 totaal 4,5 fte) en vijf helpenden (deskundigheidsniveau 2 totaal 3,2 fte), één verpleegkundige (28 uur per week werkzaam en op beide locaties inzetbaar) en een huishoudelijk zorgverlener. Een Pagina 4 van 17

5 van de directeuren werkt mee als begeleider bij de dagopvang. De andere directeur is zorgverlener, begeleidt de dagopvang en werkt mee in de verzorging. Zorgverleners werken in twee diensten. Een dienst van uur tot uur en een dienst van uur tot uur. In de nacht is de zorgverlener als slaap/waakdienst aanwezig. De huisarts is eindverantwoordelijk voor de medische zorg aan de cliënten. Er is een samenwerkingsovereenkomst met een andere zorgorganisatie over de vervanging van zorgverleners bij vakantie en ziekte. Er is een overeenkomst met een apotheek over de levering van medicatie. Pagina 5 van 17

6 2 Conclusie Dit hoofdstuk start met een samenvatting van de resultaten weergegeven in taartdiagrammen. Daarin staat hoe de inspectie de geleverde zorg beoordeelt. Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie over Zorgboerderij t Boerenerf. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen zij de scores op de normen geeft. In hoofdstuk 4 ziet u ook het oordeel op normniveau terug van het bezoek van 16 mei Overzicht van de resultaten Onderstaand diagrammen laten per thema zien hoe de inspectie Zorgboerderij t Boerenerf beoordeelt. Een toelichting op de kleuren in de diagrammen staat in hoofdstuk 4. Thema 1: Persoonsgerichte zorg (5 normen) Thema 2: Deskundige zorgverlener (7 normen) Thema 3: Sturen op kwaliteit en veiligheid (3 normen) Instrument Medicatieveiligheid (8 normen) Module Vrijheidsbeperking (9 normen) 2.2 Conclusie bezoek Op basis van de inspectiebezoeken bij t Boerenerf concludeert de inspectie dat de tekortkomingen die ten grondslag lagen aan het verscherpt toezicht grotendeels zijn opgelost. Er is door t Boerenerf goed gestuurd op verbeteringen. Het uitvoeren van het scholingsplan en het methodisch werken met het zorgplan blijven een aandachtspunt. Door het recent invoeren (oktober 2018) van een nieuw elektronisch zorgdossier is het niet mogelijk uitspraken te doen over volledige implementatie en borging. Echter de motivatie en de daadkracht om zich, ook op deze aspecten, te blijven verbeteren en ontwikkelen is voldoende aannemelijk gemaakt door de organisatie. Uit het inspectiebezoek blijkt dat medewerkers en bestuurders van t Boerenerf hard gewerkt hebben aan verbeteringen. Zo constateerde de inspectie geen tekortkomingen meer ten aanzien van de getoetste normen op de thema s medicatieveiligheid, sturen op kwaliteit en veiligheid en vrijheidsbeperking. Pagina 6 van 17

7 Bij het laatste thema dient vermeld dat niet alles getoetst is, daar er ten tijde van bezoek geen vrijheidsbeperkende maatregelen waren ingezet. De inspectie ziet wel dat t Boerenerf het beleid verder ontwikkeld en nieuwe protocollen geïmplementeerd heeft. Pagina 7 van 17

8 3 Wat zijn de vervolgacties In dit hoofdstuk leest u wat de inspectie van Zorgboerderij t Boerenerf verwacht. Daarna geeft de inspectie weer wat zij zal doen naar aanleiding van dit bezoek. 3.1 De vervolgactie die de inspectie van Zorgboerderij t Boerenerf verwacht Een zorgaanbieder moet voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. Het uitvoeren van het scholingsplan en het methodisch werken ook met het zorgplan blijven een aandachtspunt. Door het recent invoeren (oktober 2018) van een nieuw elektronische zorgdossier is het niet mogelijk dit zorgdossier al volledig goed geïmplementeerd te hebben. Echter de motivatie en de daadkracht om zich, ook op deze aspecten, te blijven verbeteren en ontwikkelen, is voldoende aannemelijk gemaakt door de organisatie. De inspectie verwacht van u dat u ingezette verbeteringen, waaronder het invoeren van zorgdossier waarin ook het zorgplan, verder ontwikkelt en borgt. 3.2 Vervolgacties van de inspectie De inspectie heeft met dit vervolgbezoek opnieuw een beeld gekregen van de kwaliteit en veiligheid bij Zorgboerderij t Boerenerf. Zij gaat ervan uit dat de bevindingen uit hoofdstuk 4 en de voorgaande rapporten voldoende handvatten geven om aan de normen te (blijven) voldoen. Dit geldt ook voor de kwaliteit en veiligheid van de zorg op de andere locatie. De inspectie zal de vorderingen bij t Boerenerf blijven volgen en het t Boerenerf in het nieuwe jaar 2019 nogmaals bezoeken. Dit om te kijken of de ingezette verbeteringen verder vervolg hebben en deze verbeteringen ook worden geborgd in de organisatie. Pagina 8 van 17

9 4 Resultaten In dit hoofdstuk staat per thema hoe de inspectie de geleverde zorg per norm tijdens het bezoek van 28 november 2018 heeft beoordeeld. De normen waaraan t Boerenerf in een van de vorige inspectiebezoeken grotendeels of geheel voldeed, zijn nu niet getoetst. De inspectie heeft tijdens het inspectiebezoek van 28 november 2018 alleen de normen getoetst, waaraan t Boerenerf in een van de vorige inspectiebezoeken niet of grotendeels niet voldeed. Vervolgens ziet u hoe de inspectie de geleverde zorg per norm beoordeelt ten tijde van dit bezoek. De inspectie scoorde tijdens het bezoek of t Boerenerf voldoet, voldoet grotendeels of voldoet grotendeels of niet voldeed aan de normen om zo te komen tot een beoordeling per thema. Per thema zijn het oordeel, de normen en de bevindingen weergegeven. Achtereenvolgens komen alle beoordeelde thema s aan bod. De normen worden in een vierpuntsschaal aangegeven in kleuren. De kleuren hebben de volgende betekenis: Donker groen: De locatie/afdeling voldoet Licht groen: De locatie/afdeling voldoet grotendeels De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie/afdeling voldoet grotendeels niet De instelling heeft een start gemaakt maar is nog niet op het gewenste niveau; verbetering is noodzakelijk. Rood: De locatie/afdeling voldoet niet De instelling heeft nog helemaal niets gedaan of geregeld; verbetering is noodzakelijk. Blauw: De norm is niet getoetst. 4.1 Thema Persoonsgerichte zorg Het startpunt voor het geven van de zorg zijn de wensen en verlangens van de cliënt. Kent de zorgverlener de cliënt, kent hij zijn geschiedenis, weet hij wat de cliënt belangrijk vindt en wat de cliënt niet wil? Is er sprake van een evenwichtige en respectvolle relatie tussen een cliënt en de zorgverlener? Luistert de zorgverlener goed naar de cliënt en zijn naasten? En belangrijker, staan de wensen en verlangens van de cliënt centraal? Geeft de zorgverlener hier gehoor aan? De cliënt heeft de regie en wordt daarbij ondersteund door zijn naasten en de zorgzorgverleners. Dit thema is niet meer beoordeeld. 4.2 Thema Deskundige zorgverlener De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige zorgverleners in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. De samenstelling van het personeel past bij de cliënten voor wie wordt gezorgd. De zorgverleners zijn hiervoor voldoende deskundig. Zij weten ook wanneer hun deskundigheid niet voldoende is. Daarnaast zijn zorgverleners in staat om samen te werken. De zorgaanbieder zorgt voor een omgeving waarin zorgverleners methodisch kunnen werken. De zorgverlener is in staat methodisch te werken. Pagina 9 van 17

10 Methodisch werken garandeert dat het verbeteren van de kwaliteit van de zorg continu onder de aandacht is van alle zorgverleners. Methodisch werken houdt in dat er wordt gewerkt volgens de Plan-Do-Check-Act(PDCA)-cyclus: - Plan: kijken naar de werkzaamheden en plannen hoe deze kunnen worden verbeterd. - Do: de verbeteringen uitvoeren. - Check: beoordelen of het resultaat van de veranderingen het gewenste resultaat oplevert. - Act: de werkzaamheden bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten. Het methodisch werken is ook van toepassing op het thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg, ondersteuning en risico s op basis van de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf tijdens het vorige bezoek grotendeels niet Tijdens dit vervolgbezoek voldoet t Boerenerf grotendeels aan deze norm. Nog niet bij alle cliënten bij wie dat van toepassing is, zijn op alle aspecten zorgdoelen benoemd, zoals op de psychogeriatrische zorg. In de zorgdossiers ziet de inspectie dat bij alle cliënten nu een zorginhoudelijke risicosignalering is ingevuld voor het zorgplanoverleg. Geconstateerde risico s leiden ook naar acties op de zorgkaarten van de cliënt. Er is een levensgeschiedenis van de cliënt, deze is mede gebruikt om te kijken naar de wensen en behoeften van de cliënt. Op de zorgkaarten is nu bijvoorbeeld aangegeven hoe laat een cliënt naar bed wil of wil opstaan; wat de cliënt graag lust en wat juist niet; aan welke activiteiten de cliënt wil en kan deelnemen, wat cliënt prettig vindt. In het dossier staat nu ook benoemd wat de mogelijkheden of de beperkingen van een cliënt zijn. Zoals Cliënt begrijpt niet altijd wat je vraagt of kan geen passend antwoord geven en Gesloten vragen kan cliënt wel goed beantwoorden. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch, passend bij hun functieniveau. Dit hele proces wordt inzichtelijk vastgelegd in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf tijdens het vorige bezoek grotendeels niet Tijdens dit vervolgbezoek voldoet t Boerenerf grotendeels aan deze norm. t Boerenerf is overgestapt in oktober 2018 op een nieuw elektronisch cliëntdossier (ECD). Daardoor zijn ten tijde van het inspectiebezoek nog niet de zorgdoelen voor alle cliënten (individueel) opgesteld. Er wordt gewerkt met een zorgkaart. Hierop staan in de vier domeinen alle aandachtspunten en ADL-handelingen voor de cliënt. Deze zorgkaarten zijn voor alle cliënten actueel. Hierin staat bijvoorbeeld de voorkeur hoe laat iemand wil opstaan of naar bed gaan en geholpen moet worden met wassen en aankleden; wat de cliënt wil eten, graag lust of niet; welke (ook zintuigelijke) hulpmiddelen de cliënt gebruikt; waarop bij de cliënt goed gelet moet Pagina 10 van 17

11 worden; hoe de omgangsvorm is enzovoort. Hierop staan ook de geconstateerde zorginhoudelijke risicosignalering en daarbij behorende acties. Naast de zorgkaart is er een zorgplan. Het zorgplan is summier. Er zijn algemene (voorgeprogrammeerde) zorgdoelen, deze worden nog veranderd zodat er wel individuele specifieke doelen ingevuld kunnen worden. De inspectie heeft één zorgdossier gezien waar een begin is gemaakt met individuele doelen. Daarnaast is er voor een aantal cliënten een actiepunt/zorgdoel (zorgleefplan acties) waarop in ieder geval gerapporteerd moet worden. Bijvoorbeeld observatie en registratie van vocht/urine, in verband met veranderde medicatie. Vooral op deze acties/doelen is gerapporteerd. Rapportage is vooral op de afwijkende doelen gedaan. Wanneer een doel blijvend is, gaat die op de zorgkaart en wordt er in principe niet meer op gerapporteerd. Inspectie ziet weinig andere rapportages. Tijdens de gesprekken geven zorgverleners aan dat zij nog volop bezig zijn om met dit nieuwe systeem ECD te kunnen werken. Het ECD is overzichtelijk en alle VIG-ers kunnen rapporteren in het systeem. Het is nog wel wat zoeken voor de VIG-ers, waar bijvoorbeeld de rapportage moet staan, waar ze wat moeten noteren. In het vorige bezoek constateerde de inspectie dat zorgverleners onvoldoende methodisch met het cliëntdossier werkten. Relevante informatie was versnipperd opgenomen in het dossier. t Boerenerf werkte niet op basis van zorg- en/of ondersteuningsdoelen. Zorgverleners rapporteerden daardoor nauwelijks of niet op doelen. Tijdens het vervolgbezoek constateert de inspectie dat deze situatie deels is gewijzigd. De inspectie constateert dat de informatie niet meer versnipperd in het dossier staat. De informatie staat onder de vier domeinen op de zorgkaart. Er zijn wel acties, maar de zorgdoelen zijn veelal nog niet beschreven. In alle dossiers is de levensgeschiedenis van cliënten aanwezig. In de (dag)rapportages rapporteren de zorgverleners vooral op acties. Dat gaat meest over somatische zorg en nog niet over gedrag en welbevinden. De cliëntvertegenwoordigers ondertekenen het zorgplan en zijn op de hoogte van de inhoud hiervan. Dit is nog een papieren versie en niet gescand in het ECD. Norm 2.7 Zorgverleners werken multidisciplinair en schakelen tijdig disciplines en specifieke expertise in van binnen of buiten de organisatie. In deze samenwerking worden duidelijke afspraken gemaakt wie waarvoor verantwoordelijk is. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf tijdens het vorige bezoek grotendeels niet Tijdens dit vervolgbezoek voldoet t Boerenerf grotendeels aan deze norm. De huisarts is eindverantwoordelijk. De huisarts neemt wanneer nodig contact op met de specialist ouderen geneeskunde (SO). De huisarts betrekt de SO wanneer hij/zij dat nodig acht. Ten tijde van het inspectiebezoek heeft de arts geen SO bij een van de cliënten betrokken. In het ECD ziet de inspectie de rapportagebladen voor externe betrokkenen, zoals de huisarts of de fysiotherapeut. De originele rapportages en behandelplannen van Pagina 11 van 17

12 de fysio zijn ingescand wel onder deze rapportagebladen terug te vinden. Echter de afspraken van de huisarts worden nu nog genoteerd door de zorgverleners. De inspectie ziet in de verschillende rapportages dat t Boerenerf de input van deze deskundigen gebruikt voor het opstellen van zorgdoelen op de zorgkaart. Voor iedere cliënt vindt maandelijks een MDO plaats. Dit MDO is zonder de cliënt of cliëntvertegenwoordiger. Bij het MDO zijn meestal de (meewerkend) directeur en de huisarts aanwezig en indien mogelijk een EVV-er. Er zijn ook twee zorgverleners (VIG-ers) aangenomen zodat dit ook meer invulling kan krijgen. Dit wordt nu vaker ingepland. De inspectie ziet in bekeken dossiers summier ingevulde rapportages van MDO s terug. Familie wordt niet voor het MDO uitgenodigd, maar wel voor een evaluatiegesprek een keer per jaar. Dit is dan vooraf aan het MDO. 4.3 Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Goede zorg en deze goed houden begint bij een goed management. Managers sturen op de kwaliteit van zorg en coördineren en controleren wat er gebeurt op de werkvloer. Onvoldoende sturing door het management betekent risico s op de werkvloer die zorgverleners niet altijd kunnen voorkomen Resultaten Norm 3.2 De zorgaanbieder gebruikt (bijna)incidenten, (bijna)fouten en klachten voor de verbetering van de zorg. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf tijdens het vorige bezoek grotendeels niet Tijdens dit vervolgbezoek voldoet t Boerenerf aan deze norm. De inspectie constateerde tijdens het vorige bezoek dat t Boerenerf een (bijna)incidenten meldingssysteem heeft. t Boerenerf heeft een MIC-commissie die zich bezighoudt met de analyse van meldingen. In de periode van april tot en met oktober 2018 zijn er zeven meldingen-incidenten. Dit betreft drie valincidenten en vier medicatie-incidenten. De incidenten zijn onderzocht en geanalyseerd en besproken met de arts. Meldingen worden nu bekeken en er worden waar mogelijk verbeteringen ingezet. Het management geeft aan dat de MIC-commissie blijvend moet oefenen om analyses te maken. 4.4 Thema medicatieveiligheid Het uitgangspunt is dat een cliënt die medicatie gebruikt, zelf zijn medicatie beheert. Wanneer dat niet of niet meer helemaal lukt, neemt de zorgaanbieder het medicatiebeheer deels of helemaal van de cliënt over. De cliënt heeft hierbij naar vermogen een eigen rol en verantwoordelijkheid. Het thema medicatieveiligheid richt zich op de (gedeeltelijke) overdracht van het medicatiebeheer door de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger aan de zorgaanbieder. Er is een keten van cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger, arts, apotheker, zorgaanbieder en zorgverlener. Voor een veilig medicatieproces is het van belang dat de activiteiten en verantwoordelijkheden van al deze schakels in de keten naadloos op elkaar aansluiten. Een zorgaanbieder die goede zorg biedt, heeft een adequaat medicatieveiligheidsbeleid dat ieders rol, verantwoordelijkheid en de samenwerking tussen de genoemde schakels beschrijft. De zorgaanbieder borgt dat die samenwerking plaatsvindt op een manier die de medicatieveiligheid ten goede komt. Pagina 12 van 17

13 4.4.1 Resultaten Norm 4.1 De zorgaanbieder heeft een procedure rondom veilige en verantwoorde zorg beschreven. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf grotendeels niet tijdens het vorige bezoek Tijdens dit vervolgbezoek voldoet t Boerenerf aan deze norm. Het protocol toedienen van medicijnen is aangepast naar aanleiding van eerdere bevindingen van de inspectie. De Veilige principes in de medicatieketen worden nu toegepast in t Boerenerf. De werkwijze is nu beschreven in de procedure risico s in de medicatieketen en in de procedure uitreiken medicatie. Deze protocollen zijn besproken in het team onder diegenen die de medicatie uitdelen - VIG-ers). Norm 4.7 Een tweede persoon controleert de niet GDS-medicatie, of er is een afspraak met apotheek dat het geen risicovolle medicatie betreft voor de cliënten. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf tijdens het vorige bezoek niet aan de norm. Tijdens dit vervolgbezoek voldoet t Boerenerf grotendeels aan deze norm. Er is geen afspraak met de apotheek over wat risicovolle medicatie is welke dubbel afgetekend moet worden. De inspectie ziet tijdens de controle van de medicatieveiligheid wel dat alle GDS-medicatie dubbel is afgetekend. De afgesloten medicatiekasten zien er overzichtelijk en netjes uit. Bij verandering in medicatie krijgt t Boerenerf een nieuwe medicatie-aftekenlijst. De medicatie-aftekenlijsten zijn duidelijk en door de zorgverleners is er niet handmatig op geschreven. Bij mutatie heeft de apotheek naast de nieuwe medicatie aftekenlijst - een (apart) schrijven welke medicatie voortaan in of uit de baxter is. Dit wordt bij de aftekenlijst in de medicatiemap gedaan. 4.5 Thema Vrijheidsbeperking Onder het begrip vrijheidsbeperking verstaat de inspectie alle maatregelen die de vrijheid van cliënten beperken. Dit begrip heeft voor de inspectie al jaren een grotere reikwijdte dan de vrijheidbeperkende maatregelen die de Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) beschrijft. Kwetsbare mensen zijn in hun dagelijkse leven afhankelijk van zorgverlening door professionals. Vrijheidsbeperking heeft een grote impact op hun kwaliteit van bestaan. Door langdurige en/of door onjuiste toepassing van vrijheidsbeperking kan bij hen grote fysieke en psychische schade ontstaan. Binnen het thema vrijheidsbeperking beoordeelt de inspectie zowel maatregelen die leiden tot preventie en terugdringing van vrijheidsbeperking als de zorgvuldigheid waarmee besluitvorming en toepassing van vrijheidsbeperking plaatsvinden. Uit wetenschappelijk onderzoek en uit praktijksituaties blijkt dat terugdringing van het aantal vrijheidsbeperkingen in de ouderenzorg en in de zorg voor mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking mogelijk is. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is een structureel bewustzijn bij zorgaanbieders en zorgverleners over de verschillende vormen van vrijheidsbeperking en de impact die het toepassen van vrijheidsbeperking op cliënten heeft. Ook is het van belang dat zorgaanbieders en zorgverleners te allen tijde op de hoogte zijn van de actuele kennis over vrijheidsbeperking. Pagina 13 van 17

14 4.5.1 Resultaten Norm 5.1 De zorgaanbieder beschrijft zijn visie op een beleid over preventie, terugdringing, besluitvorming en uitvoering van vrijheidbeperkende maatregelen. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf grotendeels niet tijdens het vorige bezoek Tijdens dit vervolgbezoek voldoet t Boerenerf aan deze norm. t Boerenerf beschrijft haar visie en beleid over de toepassing van vrijheidbeperkende maatregelen. De visie is in principe geen vrijheidbeperkende maatregelen. Als het echt noodzakelijk is, neemt de arts het besluit. In gesprekken komt naar voren dat het voor zorgverleners nu duidelijk is wat een vrijheidbeperkende maatregel is. Niet een veiligheid beschermende maatregel waar voorheen over gesproken en geschreven werd. Norm 5.2 Voor het inzetten van vrijheidbeperkende maatregelen wordt het (probleem)gedrag van de cliënt geanalyseerd. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf grotendeels niet tijdens het vorige bezoek Tijdens dit vervolgbezoek kan deze norm in t Boerenerf niet getoetst worden. In t Boerenerf werd gesproken van een veiligheidsbevorderende maatregel, wat inhoudt dat de huisarts bij de inzet van een maatregel niet altijd betrokken was. In het vernieuwde protocol vrijheidbeperkende maatregelen is de visie van t Boerenerf beschreven dat vrijheidbeperkende maatregelen niet mogen. Alleen in uiterste nood en dan alleen als het (onbegrepen/probleem-) gedrag van de cliënt geanalyseerd is. En als de arts de beslissing neemt en toestemming geeft. Norm 5.3 Voorafgaand aan de inzet van psychofarmaca vindt een psychosociale of gedragsinterventie plaats. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf grotendeels niet tijdens het vorige bezoek Tijdens dit vervolgbezoek kan deze norm in t Boerenerf niet getoetst worden. Ten tijde van het inspectiebezoek is bij geen van de cliënten psychofarmaca ingezet. (Bij het bezoek van mei 2018 was bij een cliënt net de psychofarmaca afgebouwd). In het vernieuwde protocol is aangegeven dat voor de inzet van psychofarmaca er eerst een psychosociale of gedragsinterventie plaats. Dit is besproken met de huisarts. Zorgverleners geven aan dat ze begrijpen waarom dit zo belangrijk is. Norm 5.4 In dialoog met de cliënt vindt multidisciplinaire besluitvorming plaats over de inzet van vrijheidbeperkende maatregelen en vastgelegd in cliëntdossier. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf grotendeels niet tijdens het vorige bezoek Tijdens dit vervolgbezoek kan deze norm in t Boerenerf niet getoetst worden. Pagina 14 van 17

15 De inspectie constateerde tijdens het vorige bezoek dat voorafgaand aan de inzet van een vrijheidbeperkende maatregel (zoals een sensor) afstemming met de huisarts plaatsvindt. De cliëntvertegenwoordiger gaf aan hiervoor toestemming te hebben gegeven. De reden van inzet werd niet duidelijk beschreven. Nu staat in het protocol beschreven dat als er een vrijheidbeperkende maatregel moet worden ingezet, de reden duidelijk moet zijn en dat er evaluaties plaats moeten vinden. Norm 5.6 Alle toegepaste vrijheidbeperkende maatregelen zijn terug te vinden in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf grotendeels niet tijdens het vorige bezoek Tijdens dit vervolgbezoek kan deze norm in t Boerenerf niet getoetst worden. Ten tijde van het bezoek zijn er geen vrijheidbeperkende maatregelen ingezet. Norm 5.7 Zorgzorgverleners passen vrijheidbeperkende maatregelen zorgvuldig toe. Volgens de inspectie voldeed t Boerenerf grotendeels niet tijdens het vorige bezoek Tijdens dit vervolgbezoek kan deze norm in t Boerenerf niet getoetst worden. De inspectie constateerde tijdens het vorige bezoek dat protocollen en werkinstructies voor toepassing van vrijheidbeperkende middelen niet aanwezig waren. Deze protocollen en werkinstructies heeft het t Boerenerf nu wel. t Boerenerf heeft nu een duidelijke visie over vrijheidbeperkende maatregelen. Zorgverleners hebben het niet meer over veiligheidbevorderende maatregelen, maar benoemen het ook als vrijheidbeperkende maatregelen. Pagina 15 van 17

16 Bijlage 1 Methode De inspecteur toetst of de zorg wordt gegeven zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Om tot een goed onderbouwd oordeel te komen, gebruikt de inspectie tijdens het bezoek verschillende informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen, beoordeelt de inspectie of de door t Boerenerf geboden zorg voldoet aan relevante wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. In de bevindingen beschrijft de inspectie per norm welke informatiebronnen zijn gebruikt om tot dit oordeel te komen en welke methode zij daarvoor gebruikt heeft. Inspecteurs beoordelen op de werkvloer of de zorgaanbieder goede zorg verleent. Om een beeld te krijgen van deze locatie starten de inspecteurs met een kort gesprek met de eindverantwoordelijke van die dag of de leidinggevende. Daarnaast vindt een rondleiding door de locatie plaats waardoor de inspecteurs zich een beeld kunnen vormen van de leefsituatie van de cliënten en de werksituatie van de zorgzorgverleners. Verder kijken de inspecteurs of en zo ja waarom vrijheidbeperkende maatregelen worden ingezet. Wat valt op en waar hebben de inspecteurs vragen over? De inspecteurs voeren door de dag heen gesprekken met zorgzorgverleners, directie en cliënten. Ook worden cliëntdossiers en documenten ingezien. Tijdens het bezoek heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: - Voortgangsrapportage/resultaatsverslagen; - Gesprekken met een uitvoerende zorgverleners van afdeling; - Meldingen van de periode april tot oktober 2018; - Afspraken met de apotheek; - Gesprekken met het management(team) en de kwaliteitszorgverlener; - Meerdere cliëntdossiers; - Documenten, genoemd in bijlage 2; - Rondleiding. Pagina 16 van 17

17 Bijlage 2 Beoordeelde documenten - Twee voortgangsrapportages (resultaatsverslagen); - Overzicht van zorgprofielen van cliënten van de locatie; - Overzicht van fte s van zorgzorgverleners op de bezochte locatie; - Overzicht van scholing van dit jaar aan de zorgverleners van deze locatie; - Overzicht van MIC-meldingen en daarvoor ingezette verbeteracties van deze locatie(s); - Vastgelegde afspraken met de apotheek; - Procedure multidisciplinair overleg (25 september 2018); - Procedure meldingen incidenten cliënten (MIC-melding) (10 oktober 2018); - Vrijheidbeperkende maatregelen (10 november 2018); - Uitreiken van medicatie (13 november 2018); - Procedure risico-inventarisatie (10 oktober 2018); - Inventarisatie gezondheidsrisico s (november Pagina 17 van 17