AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Harmonisatie Peuteropvang

Transcriptie

1 AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Kenmerk: Sector: Inwonerszaken Team : Openbare Orde, Welzijn & Onderwijs Onderwerp: Harmonisatie Peuteropvang Besluit: 1. In te stemmen met de notitie Harmonisatie Peuteropvang en de daarin verwoorde methodiek van toekomstige peuteropvang. 2. De financiële consequenties structureel te verwerken in de begroting (Jaarlijks 1.669,-) 3. De peutermiddelen 2017 met de jaarrekening 2017 over te hevelen naar In te stemmen met bijgevoegde raadsbrief. Portefeuillehouder: P.Y.J. Blok-van Werkhoven Vertrouwelijk: Datum College Raadscommissie OR/GO Raad Ja Nee Nee 1

2 1. Aanleiding In maart 2016 is de Verkenning toekomst peuterspeelzaalwerk aangenomen door B&W en raad. Dit is het startsein geweest voor een intensief traject waarin de gemeente en de twee aanbieders van peuterspeelzaalwerk in Westvoorne onder leiding van adviesbureau Oberon toegewerkt hebben naar harmonisatie van het peuterspeelzaalwerk per , de wettelijke verplichte datum. Met de Harmonisatie Peuteropvang wordt gesubsidieerd peuterspeelzaalwerk per omgevormd naar kostendekkende peuteropvang, met gelijkgestelde kwaliteitseisen aan kinderopvang. Gemeenten krijgen van het rijk een decentralisatie uitkering voorschoolse voorziening voor peuters (peutergelden), waarmee zij de toegang van peuteropvang dienen te stimuleren. Ook krijgen gemeenten OAB-middelen bedoeld om onderwijsachterstanden te bestrijden. Gemeenten dienen bij de keuze van de methodiek van harmonisatie aan beide verplichtingen, toegankelijke peuteropvang en bestrijding van onderwijsachterstanden, te voldoen. 2. Argumenten Uitgangspunt in de Verkenning toekomst Peuterspeelzaalwerk was samen met de twee aanbieders de vormgeving van toekomstige peuteropvang gezamenlijk, positief en met een open vizier te doorlopen. Dit is gedurende het hele proces het geval geweest. Het proces van harmonisatievoorbereiding is als volgt doorlopen: Maart 2016 Instemming Verkenning toekomst peuterspeelzaalwerk Gemeente Westvoorne door de gemeenteraad. Aug Opdrachtverlening aan adviesbureau Oberon Introductiebijeenkomst o.l.v. Oberon met beide aanbieders. Nov Levering kwantitatieve en financiële informatie vanuit beide aanbieders (en gemeente) t.b.v. doorrekening scenario s. Dec Enquête onder de huidige afnemers van peuterspeelzaalwerk naar hun eventuele recht op KOT en wensen rondom ouderbijdrage. Jan Doorrekening scenario s o.b.v. kwantitatieve en financiële informatie en uitkomsten ouderenquête. Febr Controle scenario s door gemeente en aanbieders. Mrt Stellingname gemeente m.b.t. gepresenteerde scenario s Brede bijeenkomst aanbieders peuterspeelzaalwerk. Keuze scenario. In bijgevoegde notitie Harmonisatie Peuteropvang is de vorm van toekomstige peuteropvang beschreven. Hierbij zijn de achtergrond, begripsbepaling en uitgangspunten beschreven, waarna de uitgangspunten in de harmonisatie, de financiële gevolgen voor de afnemers, aanbieders en gemeente beschreven zijn. Ook zijn enkele overige aandachtspunten bij de harmonisatie opgenomen. 3. Aanpak/uitvoering Uitgangspunt in de Verkenning toekomst Peuterspeelzaalwerk was het omvormen van peuterspeelzaalwerk tot peuteropvang op een dusdanige manier dat de voorziening voor de gemeente behouden blijft, voldoet aan de verplichting dat peuteropvang toegankelijk dient te zijn en de gemeente via de peuteropvang voldoet aan haar verplichting voor- en vroegschoolse educatie (VVE) aan te bieden. Bij de uitwerking van de harmonisatie van gesubsidieerd peuterspeelzaalwerk naar kostendekkende peuteropvang per dient een balans gevonden te worden tussen de (financiële) belangen van de afnemers (ouders), de aanbieders (de twee huidige aanbieders van peuterspeelzaalwerk) en de gemeente. De gemeente zoekt daarin naar een oplossing die zowel uitgaat van de eigen (draag-)kracht van de afnemers en bijdraagt aan toegankelijke peuteropvang. In nauwe samenwerking met de aanbieders, t Pierepotje en Stichting Kinderopvang Humanitas (De Peuterhof), is onder leiding van adviesbureau Oberon het harmonisatiemodel uitgewerkt. Dit is opgenomen in bijgevoegd Overzicht kerngegevens Harmonisatie Peuterspeelzaalwerk in 2

3 Westvoorne. Deze bijlage dient vertrouwelijk behandeld te worden, gezien de gepresenteerde financiële gegevens van de aanbieders. 3.1 Uitwerking harmonisatiesmodel Gekozen is voor een model waarbij ouders met een gelijk inkomen, onafhankelijk of één of beide ouders voor dit inkomen zorgen, een gelijk bedrag aan peuteropvang betalen. Daarnaast is er voor gekozen om met name in te zetten op het financieel bereikbaar houden van VVE, omdat dit de grootste toegevoegde waarde heeft voor de toegankelijkheid van peuteropvang in zijn algemeen en de bestrijding van onderwijsachterstanden in het bijzonder. In de uitwerking wordt reguliere peuteropvang (zonder VVE) voor ouders van de locatie Peuterhof met een inkomen vanaf ,- duurder en voor ouders van t Pierepotje met een inkomen vanaf ,- duurder. Dit verschil is te verklaren omdat ouders van t Pierepotje in de huidige situatie 1,43 per uur minder betalen en de tarieven met de harmonisatie gelijk geschakeld worden. De kostprijs voor VVE is hoger dan de kostprijs voor reguliere peuteropvang. Bij kostendekkende peuteropvang is met name peuteropvang met VVE voor ouders duurder. Door de inzet van OABmiddelen in de vorm van VVE-subsidie is de prijsverhoging voor ouders uit de lagere inkomensklassen voorkomen. In de uitwerking wordt peuteropvang met VVE voor ouders met een inkomen vanaf (Peuterhof) of ,- ( t Pierepotje) duurder dan de huidige tarieven. 1. Voor reguliere peuteropvang (twee dagdelen per week) is een uurtarief besproken van 8,50, waar beide aanbieders mee ingestemd hebben. Het staat de aanbieders vrij hun eigen uurtarief vast te stellen. Aanbieders hebben wel aangegeven dat het uurtarief kostendekkend dient te zijn, waardoor e.e.a. nog wel afhankelijk is van de daadwerkelijke kostenstijging als gevolg van harmonisatie en herhuisvesting. 2. Afnemers die recht hebben op kinderopvangtoeslag (KOT) betalen voor reguliere peuteropvang 8,50 en krijgen afhankelijk van hun inkomen KOT terug, met een fiscaal maximum van naar verwachting 7, Afhankelijk van het inkomen van afnemers zonder recht op KOT, berekent de peuteropvangaanbieder het inkomensafhankelijke uurtarief aan de hand van de kinderopvangtoeslagtabellen. Afnemers betalen het inkomensafhankelijke uurtarief, de gemeente subsidieert de aanbieder vanuit peutermiddelen het verschil tussen 8,50 en het inkomensafhankelijke tarief. Dit om het bereik van peuteropvang te stimuleren. 4. Voor peuteropvang met voor- en vroegschoolse educatie (VVE) voor peuters met mogelijke onderwijsachterstanden (vier dagdelen per week), is een uurtarief vastgesteld van 10,-. 5. Afnemers van peuteropvang met VVE-indicatie met recht op KOT betalen voor de eerste twee dagdelen het volledig fiscale maximumtarief en vragen hiervoor KOT terug. Voor het derde en vierde dagdeel betalen zij het laagste tarief uit de KOT-tabel, momenteel 0,43 per uur. De gemeente subsidieert vanuit OAB-middelen het verschil tussen de kostprijs van VVE, 10,- en het inkomensafhankelijke tarief (voor de eerste 2 dagdelen) en 0,43 (voor het 3 e en 4 e dagdeel) met het doel onderwijsachterstanden te bestrijden. 6. Afnemers van peuteropvang met VVE-indicatie zonder recht op KOT betalen voor de eerste twee dagdelen het inkomensafhankelijke uurtarief aan de hand van de kinderopvangtoeslagtabellen. Voor het derde en vierde dagdeel bestalen zij het laagste tarief uit de KOT-tabel, momenteel 0,43 per uur. De gemeente subsidieert vanuit OAB-middelen het verschil tussen de kostprijs van VVE, 10,- en het inkomensafhankelijke tarief (voor de eerste 2 dagdelen) en 0,43 (voor het 3 e en 4 e dagdeel) met het doel onderwijsachterstanden te bestrijden. In de volgende tabel is dit schematisch weergegeven: 3

4 Wel recht op KOT Geen VVE-indicatie Inkomensafhankelijk tarief voor ouders Ouders betalen 8,50 per uur en krijgen KOT terug van de belastingdienst Peuter Wel VVE-indicatie Eerste 2 dagdelen Inkomensafhankelijk tarief voor ouders Ouders betalen 7,20 per uur en krijgen KOT terug van de belastingdienst 3 de en 4 e dagdeel (VVE-dagdelen) Minimumtarief voor ouders Ouders betalen 0,43 per uur (fiscaal maximum 7,20. Dus ouders betalen i.i.g. het verschil tussen 8,50 en 7,20) niets bij VVE-subsidie bij Gemeente vult aan tot 10,- per uur VVEsubsidie uit OABmiddelen VVE-subsidie bij Gemeente vult aan tot 10,- per uur VVEsubsidie uit OABmiddelen Geen recht op KOT Inkomensafhankelijk tarief voor ouders Ouders betalen inkomensafhankelijke tarief (als ware ze KOT zouden krijgen) Eerste 2 dagdelen Minimumtarief voor ouders Ouders betalen een inkomensafhankelijk tarief gebaseerd op de KOT-tabellen 3 de en 4 e dagdeel (VVE-dagdelen) Minimumtarief voor ouders Ouders betalen 0,43 per uur Ouders peuteropvangsubsidie bij Gemeente betaalt bij tot 8,50 peuteropvangsubsidie uit peutermiddelen VVE-subsidie bij Gemeente vult aan tot 10,- per uur VVEsubsidie uit OABmiddelen VVE-subsidie bij Gemeente vult aan tot 10,- per uur VVEsubsidie uit OABmiddelen 3.2 Toekenning VVE-indicatie In andere regio s is bekend dat een financieel aantrekkelijk VVE-aanbod er toe kan leiden dat ouders bij de peuterspeelzaal of het CJG aandringen op een VVE-indicatie. De partners, gemeente, CJG en peuteropvang, erkennen dit risico. Tijdens het periodieke overleg in het kader van de resultaatafspraken VVE wordt dit risico tussen de partners besproken. Het aantal VVEplaatsen blijft gemaximeerd 1. Indien noodzakelijk wordt dit op termijn in overleg met de partners herzien. Ook het mogelijk afgeven van tijdelijke VVE-indicaties zal besproken worden VVE-plaatsen per locatie peuteropvang. 4

5 3.3 Minimabeleid Het huidige minimabeleid biedt de mogelijkheid om voor de eigen bijdrage voor de peuterspeelzaal voor twee dagdelen in de week bijzondere bijstand aan te vragen. Bij een inkomen hoger dan 110% van de bijstandsnorm wordt een eigen bijdrage berekend. Na harmonisatie kan bijzondere bijstand aangevraagd worden voor de genoten dagdelen peuteropvang in de week. Er is een motie aangenomen met betrekking tot de bestrijding van kinderarmoede. Hier volgt een separaat voorstel over. Eén van de opties die in dit voorstel benoemd zal worden is het verhogen van de mogelijkheid tot bijzondere bijstand van 110% naar 120% van de bijstandsnorm voor gezinnen. 3.4 Afstemming harmonisatie Voorne Gezien de complexe materie is er nauw samengewerkt met de collega s van Brielle en Hellevoetsluis. De situatie in de drie gemeenten op Voorne is verschillend. Westvoorne heeft te maken met twee aanbieders. Hellevoetsluis heeft één aanbieder. Hier is de harmonisatie van peuterspeelzaalwerk naar peuteropvang al doorgevoerd. Brielle heeft tot op heden één aanbieder, dezelfde als Hellevoetsluis. Het voorgestelde model voor Westvoorne legt de nadruk op de bereikbaarheid van VVE. In Hellevoetsluis wordt naar verwachting gekozen voor algemene bereikbaarheid via het minimabeleid. Brielle heeft hierin nog geen keuze gemaakt. 3.5 Toegankelijkheid peuters Tinte Na harmonisatie staat het ouders vrij ook buiten gemeentegrenzen opvang af te nemen. Indien er een gemeentelijke subsidie gegeven dient te worden, in het geval van VVE of bij ouders die geen KOT-recht hebben en vanuit peutermiddelen een bijdrage zou gedaan moeten worden, is gemeentegrensoverschrijdende peuteropvang minder makkelijk. Met de gemeente Brielle is overleg gaande over een mogelijke oplossing. Hierbij is wel een overweging dat het aantal mogelijke afnemers zonder KOT-recht en/of met een VVE-indicatie zeer klein zal zijn. 4. Communicatie/Burgerparticipatie/Servicepunt Informatie zorgt voor vertrouwen en wekt zekerheid. Het is daarom van belang om de juiste informatie te verstrekken aan de verschillende doelgroepen. Daarbij is gedetailleerde informatie per doelgroep essentieel. Gedetailleerde informatie zorgt voor een positievere houding dan globale informatie. Daarnaast is vroegtijdige informatie van belang gezien het feit dat de contracten van afnemers voor peuterspeelzaalwerk een opzegtermijn van twee maanden hebben. Dit betekent dat we vroegtijdig inzetten op zoveel mogelijk 1 op 1 communicatie via brieven van aanbieders aan huidige afnemers. Meer globale informatie over de verandering van peuteropvang in Westvoorne wordt gecommuniceerd via de gebruikelijke gemeentelijke media zoals de gemeentepagina, website en social media. In samenwerking met de twee aanbieders wordt een communicatieplan opgesteld. De afspraken met de twee aanbieders van peuteropvang dienen in een nieuw op te stellen subsidieverordening peuteropvang verankerd te worden. Deze verordening dient voor vastgesteld te worden door de raad. 5. Duurzaamheid Er zijn geen aspecten op het gebied van duurzaamheid aan verbonden. 6. Kosten, baten en dekking De harmonisatie tot peuteropvang heeft voor de gemeente gevolgen voor de inzet van OABmiddelen voor VVE en voor de inzet van peutermiddelen. 6.1 OAB-middelen 2 In 2017 ontvangt de gemeente aan OAB-middelen ter dekking van o.a. VVE ,-. Per zal de verdeling van OAB-middelen over gemeenten aangepast worden. Vooruitlopend daarop worden de OAB-middelen voor 2018 per gemeente gekort met een percentage tussen de 2 In de financiële boekhouding onder kostenplaats/-soort /

6 11% en 7%. Hoe groot de korting voor de gemeente Westvoorne zal zijn, is tot op heden niet bekend gemaakt. Voor de zekerheid is in de berekeningen rekening gehouden met een korting van 11% wat resulteert in (60.630,- -/- 11% =) ,- OAB-middelen in Na harmonisatie wordt de VVE-subsidie naar verwachting per jaar: De Peuterhof t Pierepotje Totaal Deze subsidie wordt per kwartaal op basis van het werkelijke aantal peuters met een VVEindicatie afgerekend. De totale VVE-subsidie van ,- is ,- meer dan de verwachte ontvangsten van OAB-middelen in 2018 van ,-. NB. Alle ontvangen OAB-middelen worden ingezet ter dekking van het VVE-aanbod. Voor eventuele aanvullende wensen in het kader van onderwijsachterstandenbeleid zal aanvullende financiering gezocht moeten worden. 6.2 Peutermiddelen 3 Ten behoeve van de bevordering van de bereikbaarheid van peuteropvang krijgt de gemeente Westvoorne sinds 2016 een jaarlijks toenemend bedrag aan peutergelden. Uitgaande van de genoemde uitgangspunten zal naar schatting ,- per jaar subsidie op peuteropvang aan de aanbieders gegeven moeten worden. Dit bedrag is afhankelijk van het werkelijke saldo tussen de inkomensafhankelijke bijdrage van afnemers van reguliere peuteropvang die niet KOT-gerechtigd zijn en het afgesproken uurtarief van 8,50. Dit wordt per kwartaal met de aanbieders afgerekend. Inkomsten en uitgaven geven het volgende beeld: en verder Ontvangst peutergelden Schatting uit te keren subsidie peuteropvang aan aanbieders Weggevallen in jaarrekening Reservering t.b.v. dekking tekort 2018 Saldo (Ontvangst (2017) (2018) = schatting uitgaven =) De peutergeldenontvangsten lopen tot 2021 op. Het beleid van harmonisatie wordt ingezet per Het ontvangen bedrag in 2017 wordt gereserveerd ter dekking van de verwachte kosten in Al met al is er een incidenteel tekort in 2019 wat met het oplopen van de peutergeldenontvangsten resulteert in een overschot in 2020 en verder. De harmonisatie vindt plaats op De peutermiddelen 2017 worden derhalve nog niet besteed en dienen met de jaarrekening 2017 overgeheveld te worden. 3 In de financiële boekhouding onder kostenplaats/-soort /

7 6.3 Totaal kosten, baten en dekking In de kadernota 2018 is reeds budget opgenomen voor de harmonisatie van peuteropvang. In onderstaande tabel zijn de bedragen uit de kadernota opgenomen, die gebaseerd waren op toenmalige aannames. Ook zijn de benodigde middelen opgenomen, gebaseerd op de huidige aannames. In totaal zijn voor de harmonisatie de volgende financiële middelen nodig en dienen de volgende financiële consequenties structureel verwerkt te worden in de begroting 2018: e.v. Saldo VVE-subsidie Saldo Peuteropvangsubsidie Totaal benodigd budget Opgenomen budget in kadernota Nog extra te verwerken in begroting (Ten opzichte van de aannames in de kadernota is het tekort op VVE-subsidie met 4.769,- toegenomen en het tekort op peuteropvangsubsidie afgenomen met 3.100,- 4, een verschil van 1.669,-.) 7. Risicomanagement en weerstandvermogen Bovengenoemde financiële gegevens zijn inschattingen. Het rijk heeft nog geen uitsluitsel gegeven over de baten m.b.t. de hoogte van de OAB-middelen, niet voor 2018 en ook niet voor 2019 en verder. Ook de lasten, de te verstrekken VVE-subsidie en peuteropvangsubsidie, zijn onzeker omdat deze afhankelijk zijn van de individuele situatie van de afnemers en het aantal afnemers. Afwijkingen op de bovengenoemde inschattingen zullen in de bestuursrapportages worden verwerkt. 8. Toelichting Dit advies wordt door middel van een raadsinformatiebrief aan de Raad aangeboden. Bijlage 2 Overzicht kerngegevens Harmonisatie Peuterspeelzaalwerk Westvoorne dient vertrouwelijk behandeld te worden, gezien de gepresenteerde financiële gegevens van de aanbieders. 9. Samenvatting Dit advies is een samenvatting van de notitie Harmonisatie Peuteropvang met een uitwerking van de kosten, baten en dekking van het geadviseerde model. Met de aanbieders van peuteropvang en het CJG is afgesproken de indicering van VVE regelmatig te bespreken. Na harmonisatie kan bijzondere bijstand aangevraagd worden voor de genoten dagdelen peuteropvang in de week. Er volgt een separaat voorstel over de bestrijding van kinderarmoede. Mogelijk heeft dit ook zijn uitwerking met betrekking tot peuteropvang. Overleg is gaande met de gemeente Brielle over de mogelijkheid en wenselijkheid eventuele VVEsubsidie en peuteropvangsubsidie te verlenen aan afnemers uit de gemeente Westvoorne (specifiek uit Tinte) die peuteropvang afnemen binnen de gemeente Brielle. 4 dit resulteert gezien het oplopende bedrag van peuteropvangmiddelen slechts in 2019 in een tekort, de overige jaren laten een geprognosticeerd overschot zien. (2018 resulteert in een overschot gezien de reservering uit 2017.) 7

8 Er wordt samen met de aanbieders een communicatieplan opgesteld voor communicatie naar afnemers en voor communicatie naar de gehele gemeente. Voor wordt een nieuwe subsidieverordening peuteropvang ter vaststelling voorgelegd aan de raad. 8