De Johanni(e)ter Orde in Nederland (12)
|
|
- Peter van der Linden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Johanni(e)ter Orde in Nederland (12) Tom Versélewel de Witt Hamer De commanderij Wemeldinge is waarschijnlijk kort voor het jaar 1400 in het bezit van de Johannieter Orde gekomen. Een eerste vermelding dateert van 15 oktober 1400, toen de graaf van Holland het privilege van blijvende schotvrijdom [vrijstelling van belasting] aan het Catharijneconvent in Utrecht verleende voor hoer uuthof te Wemeldinge. In 1407 wordt dit privilege hernieuwd, echter niet meer aan het Catharijneconvent, maar aan de commanderij van Wemeldinge zelf. Ontstaan De commanderij Wemeldinge, gelegen in de omgeving van Goes, was één van de drie membra [onderhorige huizen] die het Catharijneconvent in Zeeland bezat. De andere twee waren de commanderijen Middelburg en Kerkwerve nabij Domburg. Waarschijnlijk is het eerst als uithof aangeduide Johannieter bezit er- 14 Zeeuws Archief: Zelandia Illustrata II: t Klooster der Edele Jonkvrouwen te Wemeldinge. Vermoedelijk getekend op basis van fantasie. gens tussen 1400 en 1407 een zelfstandige commanderij geworden. Een uithof was een kloosterboerderij met een agrarische functie, mogelijk tegen het eind van de 14 e eeuw door een weldoener aan de Orde geschonken, tezamen met enkele percelen grond ter grootte van tweehonderd vijfentwintig gemeten [een kleine 100 hectare]. Een dergelijke boerderij werd
2 Commanderij Wemeldinge doorgaans door een lekenbroeder of rentmeester beheerd. Het feit dat er in 1407 over een commanderij werd gesproken, duidt erop dat het beheer van de hoeve toen in handen was van een priesterbroeder. De visitaties van 1495 en 1540 Over de periode tussen 1407 en 1495, het jaar waarin de commanderij door de Orde gevisiteerd werd, is weinig bekend. Uit een oorkonde uit 1478 weten we dat in dat jaar het beheer gevoerd werd door Sander van Raey, geen onbekende, omdat hij in 1483 gekozen werd tot balijer van het Catharijneconvent, ook wel aangeduid als de balije Utrecht. Uit het visitatieverslag van 1495 blijkt dat de commanderij bestond uit een weliswaar oud, maar nog niet vervallen huis met een aan de zijkant gebouwde kleine gerenoveerde kapel met slechts één altaar, gewijd aan de heilige Gallus. Er brandde dag en nacht een kaars voor het Heilig Sacrament. De kerkschat was niet bijzonder groot; genoemd werden slechts een vergulde zilveren kelk met een pateen [afdekschaaltje], een missaal, twee kazuifels en twee tinnen kandelaars. Mogelijk dat de kapel tussen 1400 en 1407 gebouwd is, wat de aanwezigheid van een priesterbroeder verklaart, alsook de transformatie van uithof naar zelfstandige commanderij. Het huis zelf bezat twee bronzen kandelaars, tien bedden met toebehoren, serviesgoed bestaande uit ten minste zes zilveren bekers, vier zilveren lepels, zes grote en kleine kannen en eenenzestig grote en kleine borden. Verder wordt nog vermeld dat het huis van alle andere benodigdheden goed was voorzien en dat de veestapel bestond uit vier paarden en zes koeien. Als bewoners worden in 1495 drie ordebroeders genoemd: de met name genoemde commandeur, Lucas Huet, en twee andere broeders. Verder waren er nog twee bedienden: een kok en een huisknecht. Alleen de commandeur vervulde geestelijke taken, die niet veelomvattend waren, omdat hij alleen op heiligendagen uit eigen devotie de mis las. Hieruit blijkt wel dat de commanderij Wemeldinge geen kloosterfunctie had, zoals in oudere literatuur geregeld foutief vermeld wordt. Uit een oorkonde uit 1508 (de enige die in het archief van het Catharijneconvent over de commanderij Wemeldinge bewaard gebleven is) blijkt zelfs dat er in dat jaar nog slechts sprake is van één priesterbroeder, als het beheer over de commanderij voor een periode van tien jaar wordt opgedragen aan Goesen van Leeuwen als nieuwe commandeur. De balijer in Utrecht beloofde nog wel een priesterbroeder te sturen, met wie hij dan een geestelijk leven diende te leiden. In de historischtopografische atlas van het Zeeuws Genootschap te Middelburg bevindt zich een gewassen tekening in Oost-Indische inkt uit de 18 e eeuw van t Klooster der Edele Jonkvrouwen te Wemeldingen. Deze tekening berust waarschijnlijk geheel op fantasie, omdat de commanderij Wemeldinge nimmer een klooster voor jonkvrouwen geweest is en er sprake was van een kleine kapel, terwijl er op de tekening een kerk van enig formaat te zien is. Uit het visitatieverslag van 1540 blijkt dat er ook in dat jaar maar één priesterbroeder aanwezig was, de commandeur Simon van Koblenz. Volgens het visitatieverslag lazen de visitatoren, de Italiaan Johan de Cambianis en de Duitser Anastasius Smalez, direct bij aankomst op 18 juni 1540 de visitatiebul voor, waarna Simon van Koblenz hun op verzoek inzage gaf in zijn boekhouding. Broeder Simon heeft de visitatoren direct duidelijk gemaakt dat hij met zware lasten te kampen had, in verband met dijkherstel en andere waterstaatswerken. Over de ligging van de commanderij merkten zij op dat de zee dagelijks om het eiland waarop Wemeldinge lag, aanzwol en daarbij zo hoog oprees dat, wanneer men niet met grote inspanningen en kosten de dijken zou onderhouden, het eiland zou overstromen. Hier voegden zij nog aan toe, dat in 1532 drie van de vijftien Zeeuwse eilanden verloren waren gegaan, waarbij alle inwoners, voor zover zij zich niet met schepen hadden kunnen redden, door verdrinking om het leven waren gekomen. De gevolgen van de Reformatie De provinciale overheid van Zeeland stelde in 1578 ten gevolge van de Reformatie alle kloostergoederen onder beheer van een rentmeester. De bezittingen van de commanderij Wemeldinge werden echter niet door de Staten van Zeeland overgenomen. Conform de afspraak die door de Staten van de diverse provincies gemaakt was, vielen de kloosterbezittingen toe aan die provincie waar het hoofdhuis stond, waartoe de kloosterbezittingen behoorden. Aangezien de commanderij Wemeldinge een membrum was van het Catharijneconvent, kwamen de bezittingen van de commanderij in handen van de Staten van Utrecht. In 1581 namen de Staten van Utrecht het 15
3 Gemeentekaart van Wemeldinge uit 1866 met daarop in groen aangegeven de reconstructie van het bezit van de commanderij. De rode stip markeert de plaats waar de commanderij gestaan heeft. beheer van het Catharijneconvent over. In de eerste jaren daarna werd het beheer van de commanderijen nog aan een broeder van de orde overgelaten. Uit het visitatieverslag van 1594 weten we dat de commanderij Wemeldinge nog zelfstandig bestuurd werd door de commandeur Heinrich Vochss. Naar zijn zeggen was de kapel van de commanderij door oorlogstroebelen volledig verwoest: het dak was ingestort en de klok was meegenomen. Hijzelf noch zijn voorganger hadden er ooit de eredienst verzorgd. De pastoor van Wemeldinge had er op Sint Jan en in de kruisweken de mis opgedragen. De boerderij werd wegen böser Luft al dertig jaar niet meer door Johannieters bewoond, beducht als zij waren voor de Zeeuwse koortsen [vorm van malaria]. Omdat er geen geschikt Residenzhaus was, had Hendrik Vos eerst in Goes gewoond en de laatste zeven jaar in Leiden. Hij betoogde nadrukkelijk dat er geen goederen van de commanderij waren vervreemd. Hendrik Vos was de laatste Johannieter commandeur van Wemeldinge. Op een zeker moment stonden de Staten van Utrecht het Catharijneconvent niet meer toe om nog nieuwe ordebroeders op te nemen, waardoor er een soort sterfhuisconstructie ontstond. Na het overlijden van de commandeur van een membrum wezen de Staten zelf een opvolger aan. Dit waren in de regel lieden die zich op de een of andere wijze militair of bestuurlijk verdienstelijk hadden gemaakt, waaronder mensen als Aard Ploos 16
4 (1619) en Willem Ploos van Amstel ( ). Tot 1635 bestuurden zulke wereldlijke commandeurs de hun toevertrouwde bezittingen nog zelf en mochten zij er zien uit te halen wat er in zat. In dat jaar besloten de met geldnood kampende Staten van Utrecht een deel van het conventsgoed te verkopen en de beneficianten rentebrieven op de provincie te verstrekken. In de jaren daarna werden successievelijk alle Wemeldingse bezittingen verkocht, waarna de commanderij alleen nog maar in naam bestond. De titel commandeur sloeg nu alleen nog maar op de bezitter van de rentebrieven, die jaarlijks het hem toekomende geld van een rentmeester kreeg uitbetaald. In 1813 maakte de Staat der Nederlanden hier een eind aan, door hetgeen er nog restte van de oorspronkelijke Johannieter balije Utrecht, op te heffen en wat er nog restte aan inkomsten naar zich toe te trekken. Diegenen die in naam van de balije nog renten van de provincie Utrecht trokken, werden middels een eenmalige uitkering schadeloos gesteld. Omdat dat minder opleverde dan de oorspronkelijke rente, voerde de laatste commandeur (vruchtgebruiker) van Wemeldinge, een zekere Paulus Theodorus van Uchelen, drie jaar lang tevergeefs correspondentie met de Staat om zijn vergoeding verhoogd te krijgen. En hiermee eindigde dan het bestaan van de commanderij Wemeldinge, die eigenlijk met het overlijden van Hendrik Vos, vermoedelijk begin 17 e eeuw (volgens het visitatieverslag van 1603 was hij toen nog commandeur van Wemeldinge) al had opgehouden te bestaan. Een relatie met de op Malta residerende Orde was er ook al niet meer, omdat de Staten van Utrecht de administratie van de ordebezittingen reeds in oktober 1602 overgenomen had. Bezit Even ten zuidoosten van de kruising van de Wemeldingse Zandweg met de Blauwhuisweg aan de zuidkant van het dorp Wemeldinge ligt een perceel, dat nog bekend staat als St. Jansherenhof. Hier was de commanderij gevestigd. Zoals uit de visitatieverslagen blijkt, was het totale grondoppervlak circa 100 hectare groot. Nauwkeurige aanwijzingen over de ligging van het land zijn in de visitatieverslagen niet te vinden. Professor Hans Mol heeft echter begin tachtiger jaren van de vorige eeuw een nauwkeurige inventarisatie gemaakt van het Johannieter bezit. Hij heeft hiervoor gebruik gemaakt van de zogenaamde overlopers van het Waterschap de Brede Watering bewesten Yerseke. Dit zijn zevenjarige leggers [registers] van landerijen, die voor de omslag van waterschapslasten werden opgemaakt. Op basis van deze leggers was een reconstructie goed mogelijk. Het bezit was verdeeld in twee stukken. Circa 10 hectare lag in de buurt van Tekenburg, terwijl de rest een aaneengesloten geheel vormde rondom het commanderij -complex. Op de afgebeelde kaart van de gemeente Wemeldinge uit 1866 is het perceel in groen aangegeven. Tevens is hierop te zien dat de bezittingen niet binnen de gemeentegrens van Wemeldinge lagen, maar grotendeels binnen die van Kapelle. Uit het visitatieverslag van 1495 is op te maken dat het merendeel van de landerijen, zo n 60 hectare groot, in pacht was uitgegeven aan een vijftiental pachters. De overige 30 hectare liet de commandeur voor eigen rekening bewerken. Uit het visitatieverslag van 1540 blijkt dat op een niet nader omschreven stuk weiland koeien werden gehouden, waarvan de melk werd verwerkt tot boter en kaas voor eigen consumptie. Jaarlijks werd een perceel grond ingezaaid met haver en gerst. De opbrengst van de gerst werd aangewend voor de bereiding van bier. De Zeeuwse dichter/schrijver Jan Kuipers schreef in 2001 een gedicht over de verdwenen commanderij (ontleend aan de Provinciaalse Zeeuwse Courant van 26 september 2001): Verdwenen huis van Sint-Jan Onder de bouwvoor nog de fundamenten van hun daling toen de fonkel van hun zwaard al van de ploegschaar was (en zij vier paarden hielden, zes koeien en tien bedden voor de zieke en vreemdeling), de akker openrijtend tot baring van een toekomst in zwart-wit: het schichtig inzicht van een kraai op glansgekeerde klei, de glimp van andermans herinnering. 17
5 Die van de haver was bestemd voor het wintervoer van slachtossen. Op de overige percelen liet de commandeur tarwe en rogge voor de markt telen. De inkomsten en uitgaven van de commanderij liepen redelijk gelijk op: in 1495 was er aan inkomsten 165 goudgulden en in 1540 was dat 252 carolusgulden [de goudgulden had een waarde van 28 stuiver en de carolusgulden een waarde van 20 stuiver]. Jaarlijks droeg de commandeur een bedrag aan responsoria af, een vergoeding voor het centrale apparaat van de Orde, waaruit deels de strijd van de Orde tegen de Turken betaald werd (vandaar ook de benaming Turkengeld ). In 1495 was dit 42 goudgulden en in goudgulden. Al de tijd dat de commanderij Wemeldinge Johannieter bezit geweest is, zijn er geen noemenswaardige veranderingen opgetreden in het grondbezit, dat altijd rond de 100 hectare bedragen heeft; pas vanaf 1635 komt daar verandering in, als de Staten van Utrecht percelen grond gaan verkopen. Huidige situatie Van de oorspronkelijke commanderij Wemeldinge is niets meer terug te vinden. Aangenomen wordt dat hetgeen er van het complex nog over was, eind 16 e, begin 17 e eeuw gesloopt is. Het verhoogde terrein met omringende grachten is in de jaren 1937/38 geëgaliseerd. De aangetroffen funderingen zijn toen tot onder de bouwvoor weggebroken, waarbij de restanten zijn blijven zitten. De toen gedane aardewerkvondsten dateren uit de 14 e en 15 e eeuw. De locatie tekent zich nog af als een lichte oneffenheid in een boomgaard (coördinaten: 51 o N, 3 o O). In het register van cultuurhistorische monumenten van de provincie Zeeland wordt het terrein aangeduid als een terrein met hoge archeologische waarde. Belangrijkste bronnen: Mol, J.A.: De Johannieter Commanderij van Wemeldinge; in Historia, Jaarboek van Zuid- en Noord Beveland 10 (1984). Winter, Johanna Maria van: Visitatieverslagen; in Sources Concerning the Hospitallers of St John in the Netherlands, 14th-18th Centuries,1998. In 1541 is er sprake geweest van verkoop van de commanderij toen de balijer van Utrecht een verzoek richtte aan keizer Karel V om alle goederen van het Catharijneconvent in Wemeldinge met de bijbehorende gebouwen vrij van belastingen te mogen verkopen. Dit gebeurde vanwege geldgebrek voor betaling van de gedwongen verhuizing van het convent. Het convent moest namelijk plaats maken voor de bouw van de Vredenburg, een nieuwe dwangburcht ter bescherming van de stad Utrecht (zie Johannieternieuws van september 2008). De commanderij Wemeldinge werd in die tijd binnen de Orde beschouwd als een minder goed renderend bezit. Uit de visitatieverslagen blijkt inderdaad dat tussen 1495 en 1540 de financiële positie van het huis verslechterd was. Om onduidelijke redenen heeft de voorgenomen verkoop echter nooit plaats gevonden. Afb. links: boomgaard waarbij in het midden (pijl) een lichte oneffenheid te zien valt. Afb. boven: gedeelte van het vroegere commanderij complex; op de achtergrond de boomgaard. 18
6 Commanderij Kattendijke Uit de archieven van de orde op Malta, uitgebreid onderzocht en beschreven door ons ordelid Prof. jkvr. dr. J.M. van Winter in haar bronbewerking Sources Concerning the Hospitallers of St John in the Netherlands, blijkt dat er in de naaste omgeving van Wemeldinge nog een commanderij van de orde geweest is en wel in Kattendijke. Over het bestaan van deze commanderij wordt slechts gerept in de jaren 1449/1450 als de Grootmeester van de orde, Johannes de Lastico, Hendrik Oesterzel, kapelaan van de orde binnen het prioraat Duitsland, op 29 december 1449 benoemt tot commandeur van de commanderij Kattendijke. Deze commanderij werd vacant verklaard nadat de (ambachts)heer van Kattendijke, ondanks protesten vanuit de orde, het aldaar gelegen ordebezit aan zich getrokken had. Om een en ander kracht bij te zetten werd aan enkele commandeurs van buiten de balije Utrecht opgedragen, zich in te zetten voor een vreedzame overdracht van de commanderij Kattendijke aan Hendrik Oesterzel. Omdat de benoeming rechtstreeks door de Grootmeester vanaf het toentertijd op Rhodos gevestigde hoofdkwartier plaatsvond, en niet door de balijer van Utrecht zoals bij de andere Zeeuwse commanderijen, verkeerde het hoofdkwartier kennelijk in de veronderstelling dat de bezittingen in Kattendijke zeer omvangrijk waren en dat het dientengevolge om een rijke commanderij ging. Dit wordt bevestigd door de verplichting die de nieuw benoemde commandeur werd opgelegd om jaarlijks het exorbitante bedrag van gulden aan het hoofdkwartier af te dragen. Ter vergelijking: de twaalf commanderijen die onder de balije Utrecht vielen waren in 1501 verplicht een totaal bedrag van 228 gulden per jaar te betalen! In mei 1450 krijgt Hendrik Oesterzel van het hoofdkwartier toestemming om Rhodos te verlaten om zich op zijn nieuwe commanderij te vestigen. Kennelijk werd hij niet met open armen in Kattendijke ontvangen, omdat een maand later de Grootmeester vanuit Rhodos, hem toestemming verleende zijn intrek te nemen in de commanderij Middelburg tot dat hij bezit zou kunnen nemen van zijn eigen commanderij in Kattendijke. Tevens riep hij alle ordebroeders op Hendrik Oesterzel met raad en daad te helpen zijn afgenomen commanderij terug te vorderen. Het waren de heren van Heenvliet die het ambacht Kattendijke in bezit hadden. In de jaren 1449/1450 waren dat de broers Willem en Jacob van Heenvliet die de ambachtsheerlijkheid in 1419 kochten van hertog Jan van Beijeren nadat de heerlijkheid in diens bezit was gekomen vanwege het overlijden van Aelbrecht van Heenvliet, de broer van Willem en Jacob. Kennelijk hadden zij het leen voor opvolgende perioden van tien jaar in bezit, omdat in de archieven is terug te vinden dat in 1449 beide broers voor hun ambacht betaalden. Is het toeval dat zij ook juist in dat jaar, zich het ordebezit toe-eigenden? Wellicht was het Willem die het de orde moeilijk maakte, omdat van hem bekend is dat in 1447 hertog Philips van Bourgondië een bevel uitvaardigde om Willem te vangen en in hechtenis te houden totdat hij zijn misdaden jegens een weduwe, haar kinderen en haar goederen, gebeterd had. Kennelijk schrok hij er niet van terug zich andermans eigendommen toe te eigenen. Ooit moet er een goede relatie geweest zijn tussen de hospitaal orde van Sint Jan en de heren van Heenvliet omdat de orde in het jaar 1259 de tienden van 9 gemet minus 1 lijn land, gelegen in Heenvliet, ten geschenke kreeg van heer Hugo van Heenvliet ter nagedachtenis aan diens vrouw Justine. Het is niet ondenkbaar dat deze schenking gedaan werd aan het Johannieter klooster Kerkwerve op Walcheren ter betaling voor het lezen van heilige missen voor het zieleheil van zijn overleden vrouw. Wat de verdere lotgevallen zijn van de commanderij Kattendijke is onbekend. In de ons overgeleverde archivalia komt hij niet meer voor. Ook wordt er geen melding van gemaakt in het visitatieverslag van 1495 waaruit we de conclusie mogen trekken dat de orde geen zelfstandige commanderij in Kattendijke (meer) bezat. Wel bezat de orde gronden in het toenmalige Kattendijke ambacht, die echter tot het bezit van de commanderij Wemeldinge behoorden. 19
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (1)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (1) Tom Versélewel de Witt Hamer Op tal van plaatsen in Nederland zijn uit een rijk verleden - nog restanten te vinden van de Johanniter Orde. De Johannieters (met ie
Nadere informatieEnkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein.
Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein. Uit: C. Baardman, Leo J. Leeuwis, M.A. Timmermans, Langs Merwede en Giessen (Den Haag 1961) Op de zuidelijke oever van de
Nadere informatieDe Johanni(e)ter Orde in Nederland (2)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (2) Tom Versélewel de Witt Hamer In het maartnummer van Johanniternieuws ben ik met zevenmijlslaarzen door de historie van de Johanniter Orde gelopen als inleiding op
Nadere informatieNaam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel
Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij
Nadere informatieHet Nieuwe Blokhuis van Harderwijk H.A.R. Hovenkamp, 2018
Het Nieuwe Blokhuis van Harderwijk H.A.R. Hovenkamp, 2018 Harderwijk kende oorspronkelijk zeven stadspoorten. De meest onbekende hiervan is de Peelenpoort aan het einde van de Grote Oosterwijk. Deze poort
Nadere informatieB1 Hoofddorp pagina 1
B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.
Nadere informatieDe Johanni(e)ter Orde in Nederland (19)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (19) Tom Versélewel de Witt Hamer In de huidige gemeente Buren in Gelderland liggen ten zuiden van de Neder-Rijn op een afstand van hemelsbreed slechts tien kilometer
Nadere informatieGerechtsbestuur Honswijk H.J.J. Scholtens Houten, Versie november 2016
102 Gerechtsbestuur Honswijk 1688-1810 H.J.J. Scholtens Houten, 1930. Versie november 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Aanwijzingen voor de gebruiker...3 Concordans...5 oud nr.-: nieuw nr...5 Inventaris...4
Nadere informatieDe Johanni(e)ter Orde in Nederland (15)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (15) Tom Versélewel de Witt Hamer Wanneer precies de Johannieter Orde in de buurtschap Horst nabij Ermelo een commanderij gesticht heeft, is niet bekend, maar het zal
Nadere informatieKastelen in Nederland
Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,
Nadere informatieDe Johanni(e)ter Orde in Nederland (18)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (18) Tom Versélewel de Witt Hamer Wanneer de commanderij Harmelen gesticht is, is niet duidelijk. De oudste vermeldingen over de Johannieter orde in de omgeving van Harmelen
Nadere informatieLieve Vrouwe Broederschap te Houten D. Ruiter Februari 2014
123 Lieve Vrouwe Broederschap te Houten 1732-2010 D. Ruiter Februari 2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Aanwijzingen voorde gebruiker...3 2. Bijzonderheden... 3 Inventaris...5 Pag. 2 van 7 Inleiding
Nadere informatieDe Johanni(e)ter Orde in Nederland (13)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (13) Tom Versélewel de Witt Hamer Op het voormalige Zeeuwse eiland Walcheren waren twee commanderijen van de Hospitaal Orde van Sint Jan gevestigd: één in de omgeving
Nadere informatieARION een Griekse mythologische figuur als fameuze springbron in de tuinen van het Huys Ootmarsum
ARION een Griekse mythologische figuur als fameuze springbron in de tuinen van het Huys Ootmarsum ARION. ets van Albrecht Dürer Tekening Koepeltuin Huys Ootmarsum door Schoenmaker. 1723.Rijksarchief Zwolle
Nadere informatieDe Kapelle van Haskerdijken
De Kapelle van Haskerdijken van kapel tot De Kapelle Volgens de schaarse middeleeuwse bronnen zou op de plek van het huidige kerkje van Haskerdijken rond 1200 al een kleine kapel hebben gestaan met daarin
Nadere informatieD74, thans Kruisstraat 12
D74, thans Kruisstraat 12 Geplaatst in de Heise Krant van september 2011, gewijzigd 15-05-2015 De boerderij van Has van den Tillaar. Zo kennen de meesten onder ons de oude boerderij achter de kerk met
Nadere informatieOud-archief van de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst gelegen in de gemeenten Voorschoten en Wassenaar
Nummer Toegang: D04a Oud-archief van de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst gelegen in de gemeenten Voorschoten en Wassenaar Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 This finding aid is
Nadere informatieHet territorium Urk; van Almere naar Zuiderzee. Een reconstructie van het gebied tussen 800 en 1300. (Anne Post versie 01-02-2016)
Het territorium Urk; van Almere naar Zuiderzee. Een reconstructie van het gebied tussen 800 en 1300. (Anne Post versie 01-02-2016) Voor deze reconstructie is gebruik gemaakt van de kaarten uit de publicaties
Nadere informatieBOERDERIJ MOERBEEK 48 LUTJEWINKEL juni 2012. 2012-1 boerderij Moerbeek 48. Inleiding. eerste steen. Luchtfoto vanuit het noorden.
BOERDERIJ MOERBEEK 48 LUTJEWINKEL juni 2012 1 Inleiding Bewoning en veranderingen De boerderij is vrij zeker gebouwd begin 1800. In 1872 heeft er een grondige verbouwing plaats gevonden met o.a. een nieuwe
Nadere informatieGebeurtenis Regeerperiode 1403-1442
Johanna van Polanen is pas 11 jaar als ze trouwt. Dit komt doordat haar familie een verstandshuwelijk sluit. Ontvang 100 florijnen. 1403 Engelbrecht de Eerste van Nassau trouwt met Johanna van Polanen.
Nadere informatieUrk 1749. Urk op de kaart. Urk 1722
Urk op de kaart. Het gebied waarin het eiland Urk ligt blijkt al in de prehistorie bewoond te zijn geweest. Tussen ongeveer de jaren 300 tot 800 na Christus was bewoning hier niet mogelijk vanwege te drassige
Nadere informatieRidder Hendrik van Norch en familie.
Ridder Hendrik van Norch en familie. Uit bewaard gebleven historische gegevens weten wij dat in Drenthe voorname families hebben gewoond die tot de Ridderschap behoorden. In de middeleeuwen maakten vertegenwoordigers
Nadere informatieRAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN. tegen: hierna te noemen de tussenpersoon'.
RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN U I T S P R A A K Nr. i n d e k l a c h t nr. 2006.4211 (126.06) ingediend door: hierna te noemen 'klaagster 1', hierna te noemen klager en klaagster 2, allen tezamen hierna
Nadere informatieBOERMARKEN IN DRENTHE
BOERMARKEN IN DRENTHE Historie Geschiedenis gaat ver terug. Het begrip Boermarke, ook wel Marke genoemd, gaat in feite terug tot de tijd van de Germanen die zich op vaste plaatsen gingen vestigen. MARKE,
Nadere informatieArchief van het Algemeen Armbestuur van Poortvliet
Archief van het Algemeen Armbestuur van Poortvliet 1607-1965 2 Inleiding Het ontstaan van het armbestuur van Poortvliet zal vermoedelijk in de Middeleeuwen gezocht moeten worden. Er zal toen sprake zijn
Nadere informatieGent 14a. St Lievenspoortstr
St Lievenspoortstr Gent 14a In 1708 kon Lodewijk de XIV het maar niet laten. Eerst de stad goed bombarderen en dan zich een gewelddadige toegang verschaffen om de stad in te nemen langs de St Lievenspoort.
Nadere informatieRapport. Datum: 10 oktober 2006 Rapportnummer: 2006/347
Rapport Datum: 10 oktober 2006 Rapportnummer: 2006/347 2 Klacht Verzoekster klaagt over de wijze waarop notaris X te Q bij gelegenheid van de afwikkeling van haar echtscheiding heeft gehandeld met een
Nadere informatieDe Burg te Wassenaar.
De Burg te Wassenaar. hierboven reeds door Dr. Holwerda in herinnering werd gebracht, deelde de heer W. J. J. C. Bijleveld in jaargang van ons Jaarboekje het een en ander aangaande den zoogenaamden burg
Nadere informatieDe fabriek van Carp aan de Kanaaldijk N.W. Hier heeft vanaf ca tot ca het Oude Huys gestaan. RHCe, fotocollectie nr
1. t Oude Huys De fabriek van Carp aan de Kanaaldijk N.W. Hier heeft vanaf ca. 1175 tot ca. 1350 het Oude Huys gestaan. RHCe, fotocollectie nr. 103079. Met de naam Oude Huys werd, al vanaf 1490, een stukje
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieVraag 1b. Wat was de oorzaak van deze ramp? Vraag 1a. In welke provincie was de Watersnoodramp van 1953? ...
Naam: DE WATERSNOOD- RAMP Het is 31 januari 1953. Het stormde vreselijk In Zeeland. Toch waren de meeste mensen gewoon rustig naar bed gegaan. Zij werden in hun slaap overvallen door een zware stormvloed.
Nadere informatieHet Huis. en de Heerlijkheid
Het Huis en de Heerlijkheid Bij ondergeteekende berusten een aantal documenten, die op het huis en de heerlijkheid Lisse betrekking hebben. De oudste berichten uit de tweede helft der 14de eeuw. Toen leefde
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21974 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hermans, Dagobert Bernardus Maria Title: Middeleeuwse woontorens in Nederland :
Nadere informatieBoven in het pand bevinden zich twee platte gevelstenen. In een van de gevelstenen (boven de voordeur) is de tekst 'HUIZE LOUISE' gebeiteld.
Huize Louise. Inleiding. Vanuit het zuiden, even voorbij de Markt en de Protestante kerk in de Grotestraat, staat op de nummers 92 tot 94 een pand dat de naam draagt 'Huize Louise'. In dit pand waren eerder
Nadere informatieNEDERLAND IN DE 16e EEUW
NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten
Nadere informatieWerkgroep Bouwhistorie Zutphen. Informatiekaart St. Janskerk. St. Janskerk
Informatiekaart St. Janskerk St. Janskerk De spits van deze lange slanke toren staat al eeuwen scheef. Hoe dat komt weten we niet, maar het zal tot in lengte van dagen wel zo blijven. De toren heeft niet
Nadere informatieDag van het Kasteel 2012
Dag van het Kasteel 2012 wandelen rond Zeeuwse kastelen en buitenplaatsen Schouwen-Duiveland Slot Moermond, Renesse Zuid-Beveland De Hellenburg, Baarland Walcheren Westhove, Oostkapelle Zeeuws-Vlaanderen
Nadere informatieLANDAANWINNING EN BEDIJKING
LANDAANWINNING EN BEDIJKING Noord-Hollandse kust Versie 27-6-2011 Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (www.waddenacademie.knaw.nl).
Nadere informatieNaam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn
Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen
Nadere informatieRESTAURATIE VAN DE SCHAAPSKOOI OP REMMERDEN
RESTAURATIE VAN DE SCHAAPSKOOI OP REMMERDEN Op het industrieterrein Remmerden, aan de Addenshoeve, wordt sinds eind 1989 de laatste originele schaapskooi van Rhenen gerestaureerd. De oude schuur verkeerde
Nadere informatieDe Johanni(e)ter Orde in Nederland (14)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (14) Tom Versélewel de Witt Hamer Het is niet duidelijk wanneer de ridders van Sint Jan zich in Arnhem gevestigd hebben. In het jaar 1214 komen we de Orde voor het eerst
Nadere informatieHet karakteristieke pand op de hoek Molenstraat-Denekamperstraat 1
Het karakteristieke pand op de hoek Molenstraat-Denekamperstraat 1 Henk Eweg Een Bijzondere Stadshoek Velen van ons zullen zich wel eens afgevraagd hebben wat voor een huis is dat, daar op de hoek van
Nadere informatieKASTEEL "DE HORST" - DE STICHTING, WAT ER AAN VOORAF GING EN DE GEVOLGEN
KASTEEL "DE HORST" - DE STICHTING, WAT ER AAN VOORAF GING EN DE GEVOLGEN De plaats waar het kasteel "de Horst" gelegen heeft, is bekend. In wat we tegenwoordig Achterberg noemen, ligt nog het weiland,
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen
Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige
Nadere informatieHistorie kerkhof Boekel 1832-2014 Stand van zaken kennis 11 november 2014, Archeologische werkgroep (HKK)
Historie kerkhof Boekel 1832-2014 Stand van zaken kennis 11 november 2014, Archeologische werkgroep (HKK) In het archeologisch beleidsplan van de gemeente Boekel wordt de begraafplaats beschreven als een
Nadere informatieNaam: FLORIS DE VIJFDE
Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen
Nadere informatieHet voormalige Liefdegesticht Sint-Adrianus aan de Torenstraat in Sint-Michielsgestel
Het voormalige Liefdegesticht Sint-Adrianus aan de Torenstraat in Sint-Michielsgestel In 1875 geeft pastoor Lambertus Godschalk te kennen dat het wenselijk is om te komen tot een Liefdegesticht tot opvoeding
Nadere informatieSamenvatting 1 Klacht 2 Beoordeling 2 Conclusie 4 Aanbeveling 5 Onderzoek 5 Bevindingen 5
RAPPORT 2007/0087, NATIONALE OMBUDSMAN, 8 MEI 2007 Samenvatting 1 Klacht 2 Beoordeling 2 Conclusie 4 Aanbeveling 5 Onderzoek 5 Bevindingen 5 SAMENVATTING Verzoeker was in 1988 door de kantonrechter veroordeeld
Nadere informatieRampzalig dijkbestuur
Watersnood 1717 Rampzalig dijkbestuur koste duizenden levens De Kerstvloed van 1717 was een van de grootste natuurrampen uit de geschiedenis van het land. Vooral Groningen werd zwaar getroffen. Maar hoe
Nadere informatieInventaris archief van de parochie H. Hart van Jezus Grashoek
Inventaris archief van de parochie H. Hart van Jezus Grashoek 1918-1991 Historisch overzicht Het dorp Grashoek heeft geen lange geschiedenis en is pas ontstaan bij het stichten van de parochie in 1918.
Nadere informatiede straat van toen Koningstraat Naaldwijk
de straat van toen Koningstraat Naaldwijk 1 Nummer 1 en 3: bakker Joris Boon. Rond 1885 kwam bakker Leendert Boon vanuit s-gravenzande naar Naaldwijk. Zoon Joris, vooraan op deze foto, nam de zaak over
Nadere informatieTussen Rijn en Lek 1986 3. - Dl.20 3-20- Het waren deze elementen die, in balans, het karakter van dit land-schap bepaalden. Als straks de mens, door de ontginning van dit gebieddie balans verbreekt, zal
Nadere informatieBIJLAGE 1 BEELD BEZOEK DE KERK in Ede
BIJLAGE 1 BEELD BEZOEK DE KERK in Ede voor groep 5 t/m 8 1.1 DE OUDE KERK IN EDE IN 1910 Toelichting bij de praatplaten bij het thema ARCHEOLOGISCHE VONDSTEN 1.1 DE OUDE KERK IN EDE IN 1910 1.2 EEN KERK
Nadere informatieBeoordeling Bevindingen
Rapport 2 h2>klacht Verzoeker klaagt erover dat het regionale politiekorps Brabant-Noord hem niet financieel tegemoet heeft willen komen toen hij kort na een huiszoeking een geldbedrag van 1.020 miste.
Nadere informatieDe Johanni(e)ter Orde in Nederland (8)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (8) Tom Versélewel de Witt Hamer De Johannieter Commanderij in Sneek zou omstreeks het jaar 1206 gesticht zijn, aldus een zeventiende eeuwse kroniek van Winsemius. In
Nadere informatieOVER WAPENBORDEN EN WAPENS OP HET VROEGERE ORGEL IN DE CUNERAKERK
OVER WAPENBORDEN EN WAPENS OP HET VROEGERE ORGEL IN DE CUNERAKERK Dr. A.J. de Jong f Op de lezingavond van onze historische vereniging in september gaf de heer J.P.C. Hoogendijk een interessante lezing
Nadere informatieCULTUURHISTORISCHE LANDSCHAPSINVENTARISATIE GEMEENTE BREDA IV RELICTEN VAN HET HISTORISCHE LANDSCHAP
CULTUURHISTORISCHE LANDSCHAPSINVENTARISATIE GEMEENTE BREDA IV RELICTEN VAN HET HISTORISCHE LANDSCHAP dr K.A.H.W. Leenders 15 oktober 2004 1. INLEIDING 203 2. RELICTSTATUS BESCHOUWD PER THEMA 204 3. ALGEMEEN
Nadere informatieN.B. Inleiding van het waterschap De Dongestroom zie archiefnummer 1141.
Toegangnr: 1165 Gelegen onder: s-gravenmoer, Raamsdonk en Waspik Historie: Opgericht op 17 december 1914. Het waterschap werd opgeheven op 1 juli 1940 en ging op in het waterschap De Oostpolder onder Raamsdonk,
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieL ang geleden zag de Achterhoek er. De geschiedenis van Doetinchem, Wehl en Gaanderen
Vuurstenen werktuigen steentijd [Stadsmuseum] L ang geleden zag de Achterhoek er heel anders uit dan tegenwoordig. Er waren uitgestrekte heidevelden, moerassen en veel bossen. Kortom, een ruig en onherbergzaam
Nadere informatie1911 2011 honderd jaar geleden De zomer van 1911 was een rampjaar voor Haaren. Uit Tilburgsche Courant, 8 Augustus 1911 Jos Schuurmans
1911 2011 honderd jaar geleden. De zomer van 1911 was een rampjaar voor Haaren. Van woensdag 9 tot zondag 13 augustus 1911 was er een hete golf. Sint-Lambertus de parochiepatroon en heilige van kerk in
Nadere informatieWillem II van Holland:?, februari Hoogwoud, 28 januari 1256
Willem II van Holland:?, februari 1227 - Hoogwoud, 28 januari 1256 Willem II was graaf van Holland en Zeeland (1234-1256) en koning van het Heilige Roomse Rijk (1248-1256). Rooms-Duits (tegen-)koning Regeerperiode:
Nadere informatieBegraven in het oude Borkel.
Begraven in het oude Borkel. Op de noordelijke hoek van de Kapelweg en het Kapellerpad ligt een terrein met een bijzondere historie. Hier hebben immers de middeleeuwse kapel, de pastorie en de schuurkerk
Nadere informatieDe toeristische plaats "Molen Nooit Gedacht" is gelegen in Middelburg.
Middelburg-Bonn 300.43 1 2 0 468 m 0 Lientje Het museum "Lientje" is gelegen in Middelburg. Copyright: Tele Atlas 947 m 1 VOC gebouw De toeristische plaats "VOC gebouw" is gelegen in Middelburg. Copyright:
Nadere informatieRondrit naar Groede 94.99 km
Rondrit naar Groede 94.99 0 2.04 0 Lissewege Het zeer landelijke Lissewege hoort sinds de gemeentefusies bij Brugge. De naam van het dorp duikt op in de 11de eeuw en zou afkomstig kunnen zijn van 'liswega',
Nadere informatieInhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5
De Kerk Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5 2 1. Geschiedenis De grote bevolkingsgroei in de tweede helft van de 14de eeuw maakte het noodzakelijk nieuwe kerken
Nadere informatieVerwijzingen naar andere bronnen over de historie van Nieuw-Amsterdam, Veenoord en Zandpol.
Verwijzingen naar andere bronnen over de historie van Nieuw-Amsterdam, Veenoord en Zandpol. Literatuur: Gedenkboek 100 jaar Nieuw Amsterdam-Veenoord P. van der Woude 1960 Gedenkboek 125 jaar Tweelingdorp
Nadere informatieStichting en schenkingen
HET JANSKLOOSTER: Stichting en schenkingen Inleiding...1 De stichting...1 Een bisschop en balijer...3 Een aanvankelijk onbedoelde schenking...5 Ontwikkeling tot een rijk klooster...5 Tot slot...7 Katernen
Nadere informatieRapport. Datum: 15 november 2007 Rapportnummer: 2007/259
Rapport Datum: 15 november 2007 Rapportnummer: 2007/259 2 Klacht Verzoekers klagen erover dat een aantal van hun eigendommen, die na hun verplaatsing vanuit het asielzoekerscentrum (AZC) Utrecht naar het
Nadere informatieARTIKEL I Het Kiesreglement voor het waterschap Vallei en Eem in te trekken met ingang van 31 maart 2008.
CVDR Officiële uitgave van Utrecht. Nr. CVDR73950_1 2 augustus 2016 Besluit van provinciale staten van Gelderland van 13 februari 2008 en van provinciale staten van Utrecht van 18 februari 2008, nr. 2008RGW01,
Nadere informatieBeknopte geschiedenis van Reeuwijk en Driebruggen
Beknopte geschiedenis van Reeuwijk en Driebruggen De huidige gemeente Reeuwijk bestaat uit verschillende oude ambachtsheerlijkheden en gemeenten. In 1855 werd de oorspronkelijke kleine agrarische gemeente
Nadere informatieGerechtsbestuur Schalkwijk, 1685-1810 (105)
NT00105_16 Nadere Toegang op inv. nr 16 uit het archief van het Gerechtsbestuur Schalkwijk, 1685-1810 (105) H.J. Postema November 2014 Inleiding Dit document bevat regesten van de processen die voor het
Nadere informatieMiddenbeemster, Korenmolen De Nachtegaal
Inleiding In opdracht van Cultureel Erfgoed Noord-Holland heeft op 1 december 2010 een kort onderzoek plaatsgevonden naar de opbouw en datering van de lage voetmuur van de korenmolen De Nachtegaal, gelegen
Nadere informatieHoe Maartensdijks is de heilige St. Maarten?
Hoe Maartensdijks is de heilige St. Maarten? Een kort beeldverhaal Door Anne Doedens Op 11 november gaan de kinderen in Maartensdijk langs de deuren, bij de vering van Sint Maarten. Zij zingen fbeelding
Nadere informatieMemorieboek of calendarium-necrologium van het Sint Plechelmuskapittel te Oldenzaal Inleiding bij de internet-editie
Memorieboek of calendarium-necrologium van het Sint Plechelmuskapittel te Oldenzaal Inleiding bij de internet-editie In een vitrine in de oude sacristie van de St. Plechelmusbasiliek te Oldenzaal is een
Nadere informatieBesluit van Provinciale Staten van Noord-Holland van 6 november 2017 tot vaststelling van de Erfgoedverordening Noord-Holland 2017
Besluit van Provinciale Staten van Noord-Holland van 6 november 2017 tot vaststelling van de Erfgoedverordening Noord-Holland 2017 Provinciale Staten van Noord-Holland; Overwegende dat het in verband met
Nadere informatieINVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN HET GERECHT EN DE GEMEENTE ACHTHOVEN,
INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN HET GERECHT EN DE GEMEENTE ACHTHOVEN, 1655-1812 De hierna volgende bladzijden zijn een onderdeel van de "Inventarissen van de archieven van de gerechten onder Linschoten,
Nadere informatieRaadsels rondom de Wouwse Poort
Raadsels rondom de Wouwse Poort Oorspronkelijk: Werkgroep Stadsarcheologie Steenbergen C. van Terheyden en C. Mol, Steenbergen Heruitgave met oorspronkelijke tekst en afbeeldingen Raadsels rond de Wouwse
Nadere informatieLodewijk van Berlaymont: 1542, Berlaimont , Bergen
Lodewijk van Berlaymont: 1542, Berlaimont - 1596, Bergen Kamerijkse munt uit 1572 met wapenschild Lodewijk van Berlaymont en Habsburgse adelaar Lodewijk van Berlaymont was een telg uit het belangrijke
Nadere informatieStichting Administratiekantoor Convectron Natural Fusion
Stichting Administratiekantoor Convectron Natural Fusion Administratievoorwaarden van de Stichting Administratiekantoor Convectron Natural Fusion, gevestigd te Rotterdam, volgens de notariële akte van
Nadere informatieIn den naam Gods amen.
In den naam Gods amen. Albrecht, bij de gratie Gods, paltsgraaf op den Ryn, graaf van Henegouwen, Holland, Zeeland en heer van Friesland, allen die deze brief nu of in de toekomst zullen lezen saluut en
Nadere informatie5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.
Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke
Nadere informatieBoerderij Groot Koestapel, Gerven (Putten)
Boerderij Groot Koestapel, Gerven (Putten) Ontstaan van de boerderij De naam Koestapel komt voor het eerst voor in een tijnsboek, een belastingboek van een Duits zogenaamd jufferen stift in Elten in ca.
Nadere informatieTraptorens. meestal veel hoger gemaakt dan noodzakelijk. Men
Informatiekaart Traptorens Traptorens Ooit bouwden de rijkste Zutphenaren torens tegen hun huizen aan met een wenteltrap erin. Zo n traptoren gaf status. Nu zijn ze vaak vergeten en verborgen. Iedereen
Nadere informatieHoofdstuk 1 Begripsomschrijvingen. Provinciale Staten van Groningen; Besluiten: Artikel 1 Begripsomschrijvingen. Dit reglement verstaat onder:
Besluit van Provinciale Staten van de provincie Groningen houdende regels voor het waterschap Hunze en Aa's: Reglement voor het waterschap Hunze en Aa s 2008 Provinciale Staten van Groningen; Besluiten:
Nadere informatieRapport. Datum: 20 december 2005 Rapportnummer: 2005/389
Rapport Datum: 20 december 2005 Rapportnummer: 2005/389 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat de Sociale verzekeringsbank (SVB) Breda de kinderbijslag voor zijn zoon, die hem bij beschikking van 1 april
Nadere informatieLimburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon
Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon les 1: Wie waren de graven van Loon Na deze les kan je de geschiedenis van het graafschap Loon aanduiden op je tijdbalk; kan je informatie opzoeken
Nadere informatieweetje weetje weetje weetje weetje weetje weetje
Een processie is een godsdienstige plechtigheid in de vorm van een optocht van geestelijken en gelovigen. Een processie zorgt voor een gevoel van samen horen omdat ze mensen verenigt. 1 4 Rond Sint-Macharius
Nadere informatieOP 23 september 1987 bestond de Stichting 'Economisch
OPRICHTING VAN HET ECONOMISCH TECHNOLOGISCH INSTITUUT VOOR ZUID-HOLLAND TE ROTTERDAM EN DE VOORGESCHIEDENIS DOOR DRS. M. VAN DER VELDEN OP 23 september 1987 bestond de Stichting 'Economisch Technologisch
Nadere informatieHeuvelrug, Col-lectie J.A.F. Thieme) 65
Het Kromme-Rijngebied 1999. - Dl.33 De verpachting Tijdens de openbare verpachting werd het veermet het veerhuis door Cornelis van Bemmeiingezet op 1200 gulden en vervolgens ver-hoogd met 125 gulden. Met
Nadere informatieVOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE
VOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE Zaaknr. : 2015EAR0009 Zaakomschrijving : CPO Lindevoort Rekken Specialisme : Cultuurhistorie (excl. Archeologie) Behandeld door : Roy Oostendorp Datum : 7 oktober 2015
Nadere informatieWaarom kwamen de stammen naar Sichem?
Verbondsvernieuwing in Sichem. Waarom kwamen de stammen naar Sichem? Jozua 24:1 1 Daarna verzamelde Jozua alle stammen van Israël in Sichem, en hij riep de oudsten van Israël, zijn stamhoofden, zijn rechters
Nadere informatieDe eerste generatie, Isbrant Cornelis (pm 1588 tot pm 1653) en Clasijntien Richarts
Genealogie Van de(r) Tonnekreek De eerste generatie, Isbrant Cornelis (pm 1588 tot pm 1653) en Clasijntien Richarts Een genealoog probeert de familielijn zo ver mogelijk terug in de geschiedenis te traceren.
Nadere informatieJohanna van Constantinopel: tussen 1194 en 1200 Marquette, 5 december 1244
Johanna van Constantinopel: tussen 1194 en 1200 Marquette, 5 december 1244 Johanna van Constantinopel, gravin van Vlaanderen en Henegouwen van 1205 tot 1244, was de oudste dochter van graaf Boudewijn IX
Nadere informatieII-d. GOYART GHRAERT SCHAMPERS was eigenaar van een huis in de Regtestraat te Stratum, dat stond naast het huis 'de Schampert', groot ^lopenzaad
van de kinderen van wijlen Gerart Scamperts, ook als aanpalend eigendom.77 Er is geen enkele indicatie voor de leeftijd van Claes en Geraert, daar hun eigendom lang onverdeeld gebleven kan zijn. In het
Nadere informatieDe Johanni(e)ter Orde in Nederland (7)
De Johanni(e)ter Orde in Nederland (7) Tom Versélewel de Witt Hamer Op de hoek van de Korte Waarder en de Molendijk bij Nieuwerbrug in de provincie Utrecht stond tot 1672 de Hof van Waarder, een Johannieter
Nadere informatiete koop koopsom k.k. Kanaalstraat Hansweert
te koop Kanaalstraat 10-12 Hansweert koopsom 285.000 k.k. - B E D R I J F S M A K E L A A R S - Van links naar rechts Stephany Bor Diana Sinke Carolien van Groningen Floris Swinkels Koos Schreuder Vestiging
Nadere informatieGerechtsbestuur Everdingen z.n. z.j.; versie oktober 2018
416 Gerechtsbestuur Everdingen 1628-1811 z.n. z.j.; versie oktober 2018 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Aanwijzingen voor de gebruiker...3 Inventaris...4 1. Bestuur...4 2. Correspondentie...5 3. Archief...
Nadere informatieKoker. Shute. Stortkanalen in muren Shutes in walls
Shute I UDC 69.027.4 RVblad 01-1 Stortkanalen in muren Shutes in walls G. Berends Deze bijdrage is bedoeld als een aanzet tot het onderwerp en om meer bekendheid te geven aan het fenomeen, de documentatie
Nadere informatieNummer Toegang: 242 Plaatsingslijst van het archief van het gilde van lakenwerkers en -bereiders en droogscheerders,
Nummer Toegang: 242 Plaatsingslijst van het archief van het gilde van lakenwerkers en -bereiders en, 1638-1793 Archief Delft 242 Gilde van lakenwerkers, bereiders en 3 I N H O U D S O P G A V E Inhoudsopgave
Nadere informatie