honderd jaar geleden De zomer van 1911 was een rampjaar voor Haaren. Uit Tilburgsche Courant, 8 Augustus 1911 Jos Schuurmans

Transcriptie

1 honderd jaar geleden. De zomer van 1911 was een rampjaar voor Haaren. Van woensdag 9 tot zondag 13 augustus 1911 was er een hete golf. Sint-Lambertus de parochiepatroon en heilige van kerk in Haaren werd getart. In 1856 werd een Neoclassistische Waterstaatskerk gebouwd die in de nacht van vrijdag 28 op zaterdag 29 juli 1911 door brand werd verwoest. De kerk stond met het voorfront naar het raadhuis gericht (huidige gemeentehuis) en met de achterzijde tegen de huidige kapel van bejaardenhuis Haarensteyn. Waterstaatskerk is de benaming voor Nederlandse kerkgebouwen die tussen 1824 en 1875 met financiële steun van de landelijke overheid werden gebouwd. Het ontwerp en de bouw van dergelijke kerken was onderhevig aan de goedkeuring en controle door ingenieurs van het ministerie van Waterstaat. Architect was Hendrikus Jacobus van Tulder (Henri Jacques). In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is het begrip Waterstaatskerk niet verbonden aan een bepaalde bouwstijl. In de droge zomer van 1911 brandde de nieuwe kerk af staat in de tot tien van meest droge zomers uit de vorige eeuw. Top temperatuur van bijna 37 graden werd in de Bilt gemeten. De koster die op de vooravond een brandlucht waarnam, ging met een kapelaan op inspectie, er werd geen onraad ontdekt. Midden in de nacht kwam het brandalarm. Weer stond Haaren voor een kerkprobleem en opnieuw laaide tussen Haaren en Belveren de strijd op, over de plaats waar de nieuwe kerk moest verrijzen. Intussen was er een noodkerkje in gebruik genomen. De toenmalige pastoor P.M. van Tetering kon het niet meer aan en hij vroeg in 1912 emeritaat aan. De discussie over de bouw duurde twee jaar totdat pastoor Van de Broek, die Van Tetering was opgevolgd, besliste, dat de nieuwe kerk naast de pastorie zou worden gebouwd. Pastoor Van de Broek liet het kasteeltje "Haerensteyn" slopen en bouwde in 1914 een nieuwe pastorie. Vervolgens werd een neogotische kerk gebouwd die in 1914 werd ingewijd. Architect was W. Th. van Aalst. Het is een driebeukige kruisbasiliek met een toren en een dakruiter. De gewelven bevatten kleurige schilderingen door Jos ten Horn uit , die gebaseerd zijn op de Openbaring van Johannes. Het neogotische interieur omvat een hoogaltaar en een Maria-altaar uit 1917, een triomfkruis uit 1918, acht beelden uit 1930 en glas-in-loodramen door I. Menken uit Uit Tilburgsche Courant, 8 Augustus Naar men met zekerheid kan mededeelen, zal de nieuwe kerk niet meer worden opgetrokken op de plek waar de oude heeft gestaan, doch aan de overzijde van den weg, in de nabijheid van de pastorie, waar nu tuinen zijn. Een noodkerk zal worden getimmerd voor den tijd, die noodig is om het nieuwe gebouw te zetten. Nu de puinhoopen onzer, weleer zoo prachtige kerk, worden weggeruimd, nu ziet men welke verwoesting het vernielend element heeft aangericht. Weg zijn ze, die prachtig gebrandschilderde ramen, weg dat kunstvolle altaar, de Communiebank is in brokken, niets dat zelfs gerestaureerd kan worden. Alleen het beeld der moeder van Smarten staande in eene kapel is bewaard gebleven. Dat beeld zal in de nieuw te bouwen kerk, door den architect Th. v. Aalst te 's-bosch eene herinnering blijven aan de ramp, die Haaren in Juli trof. Naar wij vernemen wordt volgende week de noodkerk aanbesteed.

2

3 ❹ ❷ ❸ Kijkrichting vanuit het midden van het huidige Monseigneur Bekkersplein Haaren. De historie van het plein. Gemeentehuis ALBERT HEIN - RABObank ❶ Bejaardenhuis Haarensteyn ❺ ❶ 1856 de St Lambertuskerk -Neoclassistische Waterstaatskerk gebouwd door brand verwoest. ❷ Huidige St. Lambertuskerk in gebruik genomen. ❸ Oude Raadhuis. ❹ Parochiehuis. ❺ 1874 het St. Franciscanessen-Xaverius-gesticht gebouwd, klooster - bejaardenhuis. Pastorie. Kasteeltje Haarensteyn.

4

5 voorkant voorkant binnen na de brand 1856 Neoclassistische Waterstaatskerk Haaren. In de nacht van vrijdag 28 op zaterdag 29 juli 1911 door brand verwoest (blikseminslag). achterkant linkerzijkant rechterzijkant Voorkant tegenover raadhuis

6

7

8 Pastorie St H. Lambertuskerk St. Franciscanessen Xaverius-gesticht

9 In 1856 werd een Neoclassistische Waterstaats kerk gebouwd die in 1911 door brand werd verwoest. Architect was Hendrikus Jacobus van Tulder (Henri Jacques). In de droge zomer van 1911 brandde de kerk af staat in de tot tien van meest droge zomers uit de vorige eeuw. Top temperatuur van bijna 37 graden werden in de Bilt gemeten. De koster die op zekere avond een brandlucht waarnam, ging met een kapelaan op inspectie doch er werd geen onraad ontdekt. Midden in de nacht kwam evenwel toch het brandalarm. Haaren stond voor een kerkprobleem. Tussen Haaren en Belveren strijd over de plaats, waar deze kerk moest verrijzen. Intussen was er een noodkerkje in gebruik genomen.

10 Raadhuis en Parochiehuis Haaren. In het parochiehuis werd vaak een rikconcours gehouden. Albert was altijd van de partij en won ook menigmaal. Het ging om punten en met kleine prijzen. Meestal levensmiddelen.

11

12

13 Den Domp Intocht nieuwe kapelaan midden jaren 30 vorige eeuw.

14 Zicht op oude kerkhof, kapel van het klooster. In zegening van het Heilighart beeld voor het kerkhof. H. Hartbeeld kapel Haarensteijn met onderschrift 'Rex Pacis" H. Hartbeeld met onderschrift 'Rex Pacis"

15 Burgemeester Schijvens liet in 1889 bij de toenmalige nieuwe kerk op "De drie Hoeven" een nieuw gemeentehuis (raadhuis) bouwen, dit deel van de gemeente Haaren ontwikkelde zich tot nieuw dorpscentrum.

16 Hoek Driehoeven

17 Hoek Driehoeven

18

19 Op de hoek van de huidige kerkstraat en de Haerensteynstraat, werd in 1874 het St. Franciscanessen- Xaverius-gesticht gebouwd, een klooster en bejaardenhuis, geleid door zusters Franciscanessen. Het oude gesticht werd in 1971 gesloopt na de opening van een nieuw bejaarenhuis Haarensteijn. De kapel overleefde de slopershamer en doet nog steeds dienst als kapel en ontspanningsruimte voor het huidige bejaardenhuis Haarensteijn.

20 St. Franciscanessen-Xaverius-gesticht

21 Op de hoek van de huidige kerkstraat en de Haerensteynstraat, werd in 1874 het St. Franciscanessen-Xaverius-gesticht gebouwd, een klooster en bejaardenhuis, geleid door zusters Franciscanessen. Het oude gesticht werd in 1971 gesloopt na de opening van een nieuw bejaarenhuis Haarensteijn. De kapel overleefde de slopershamer en doet nog steeds dienst als kapel en ontspanningsruimte voor het huidige bejaardenhuis Haarensteijn.

22

23 Oorlogsschade kerktoren