Advies aan de gemeenteraad

Transcriptie

1 Advies aan de gemeenteraad Postregistratienummer * * Raadsvergadering: Voorstel:.. Agendapunt:.. Onderwerp Toekomstvisie Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang Behandeld door/in Commissie Samenlevingszaken Datum 19 oktober 2017 Sector Samenlevingszaken Beslispunten De regionale toekomstvisie maatschappelijke opvang en beschermd wonen vast te stellen. Inleiding Een van de taken van gemeenten is het ondersteunen van kwetsbare inwoners bij het herstellen en versterken van de eigen regie en het meedoen aan de samenleving. In de toekomstvisie geven de Westfriese gemeenten aan hoe kwetsbare inwoners worden bijgestaan in het herstellen en versterken van de eigen regie en bij participatie aan de samenleving. Onder kwetsbare inwoners verstaan we mensen die op enig moment in hun leven voor kortere of langere tijd in een (zeer) kwetsbare situatie terecht komen en hierdoor op straat belanden of in opvangvoorzieningen terecht komen 1. Met dit document willen we u voorstellen de toekomstvisie vast te stellen. 1 De kwetsbare situatie ontwikkeld zich bijvoorbeeld door een combinatie van factoren die elkaar beïnvloeden, zoals (psychische) ziekte, verslaving, beperkte intelligentie, huiselijk geweld, verlies van werk, schulden. Niet iedereen komt daar op eigen kracht weer uit. Soms belanden zij op straat, vinden ze tijdelijke huisvesting of komen ze in opvangvoorzieningen terecht. Soms mijden zij ook zorg. Klaproos VS Opmeer Postbus ZK Spanbroek telefoon: fax: gemeente@opmeer.nl KvK nummer IBAN-nummer NL94 BNGH

2 Aanleiding In Westfriesland is Hoorn centrumgemeente met betrekking tot de uitvoering van de regeling Maatschappelijke Opvang, verslavingsbeleid en de openbare geestelijke gezondheidszorg (MO/Vb/OGGz) en (vanaf 2015) Beschermd Wonen (BW). Voor deze uitvoering is de gemeente Hoorn gemandateerd door de overige Westfriese gemeenten. Deze centrumgemeente-constructie wordt per 1 januari 2020 losgelaten. In de meicirculaire 2018 wordt duidelijk hoe het geïntegreerd objectief verdeelmodel en ingroeipad voor MO/OGGz/Vb, BW en Wmo begeleiding eruitziet. Landelijk is afgesproken dat alle regio s in Nederland komen met nieuwe plannen voor deze taken. De toekomstvisie wordt daarmee een brede en integrale uitwerking voor (de doelgroepen die gebruik maken van) MO en BW. De kern is dat er een verschuiving optreedt van beschermd wonen (en opvang) naar een beschermd thuis. Daarbij wordt ook voorgesorteerd naar 2020 als de financiële middelen naar alle waarschijnlijkheid worden verdeeld over alle gemeenten en Hoorn dus geen centrumgemeente meer is. De toekomstvisie bouwt voort op het rapport Van Beschermd Wonen naar een beschermd thuis van de Commissie Toekomst Beschermd Wonen (beter bekend als de commissie Dannenberg) 2. Looptijd De toekomstvisie richt zich met name op de periode tot 2020, maar werpt ook een blik vooruit op de periode na Als per 2020 de middelen MO en BW herverdeeld worden over de afzonderlijke gemeenten is een zekere mate van samenwerking vereist om de ambities te realiseren. Niet alleen tussen gemeenten onderling maar ook met de maatschappelijke partners. Het is gewenst daar nu op te anticiperen en duidelijkheid te geven naar alle betrokkenen. Wettelijk en beleidskader - Wet maatschappelijke ondersteuning; - Adviesrapport commissie Dannenberg: Van Beschermd Wonen naar een beschermd thuis. VNG, 2015; - Ook past de toekomstvisie naadloos bij de speerpunten zoals deze zijn opgenomen in de Nota sociaal domein gemeente Opmeer Vraagstelling / inhoud De toekomstvisie sluit aan op de visie van de commissie Dannenberg Van Beschermd wonen naar beschermd thuis. In deze visie staat een inclusieve samenleving centraal, waarin een volwaardige plek is voor kwetsbare inwoners. De uitgangspunten van de toekomstvisie zijn: - duurzaam samenwerken tussen gemeenten en zorgverzekeraars en maatschappelijke partners; - acceptatie: inclusie van de kwetsbare inwoner; - versterken van zelfmanagement, ervaringsdeskundigheid en informele zorg; 2 Dit rapport is in opdracht van de VNG eind 2015 opgesteld. Beschermde woonvormen en de daar verblijvende mensen worden in het rapport benaderd vanuit het perspectief van burgerschap waarbij wonen een grondrecht is en een voorwaarde voor maatschappelijk herstel en participatie. Het uitgangspunt is een inclusieve samenleving, waarbij voldoende aandacht is voor herstel, ontwikkeling, participatie en eigen regie van de doelgroepen binnen de MO en BW.

3 - garanderen van langdurige begeleiding met flexibele intensiteit en ondersteuningscontinuüm voor herstel en participatie; - laagdrempelige toegang tot zorgfuncties; - borgen van kwaliteit, toegankelijkheid, capaciteit en vraaggerichtheid van ondersteuning. Tot 2020 en na 2020 Tot de definitieve ingangsdatum van het nieuwe objectief verdeelmodel blijft de huidige constructie met Hoorn als centrumgemeente in stand. Ook na 2020 blijft het om als één van de kleinste Wmoregio s doelmatig en doelgericht beschermd wonen en maatschappelijke opvang te organiseren regionale samenwerking nodig waar de schaalgrootte en benodigde expertise voor een individuele gemeentelijke aanpak niet passend zijn. In de toekomstvisie is daarom gekozen om ook na 2020 intensief te blijven samenwerken, maar nemen ook lokale gemeenten op onderdelen meer taken op zich in de uitvoering. Regionale samenwerking wordt geïntensiveerd op het gebied van gezamenlijke inkoop, gelijklopende werkprocessen en één gezamenlijk beleid. De indicaties worden uitgevoerd op basis van een regionaal toetsingskader en voor de verdeling van de opvangplekken vindt er regionaal coördinatie en afstemming plaats. Taken als signalering, preventie, keukentafelgesprekken, het maken van een perspectief plan en de inzet van ambulante begeleiding blijven een lokale aangelegenheid. Regionale samenwerking Het realiseren van de ambities op het gebied van MO en BW vereist afstemming en samenwerking tussen de domeinen wonen, welzijn, inkomen, werk en zorg. Ook vraagt het om samenwerking tussen alle ketenpartners: gemeenten, zorgaanbieders, lokale wijk- en gebiedsteams, verzekeraars, wooncorporaties en GGD. Behalve om inhoudelijke redenen zijn er ook doelmatigheidsoverwegingen om samen te werken. Zo zijn fysieke voorzieningen voor MO en BW niet doelmatig te realiseren per gemeente afzonderlijk. Ook inkoop, contractbeheer, kwaliteitsbeleid e.d. kunnen efficiënter georganiseerd worden door de zeven Westfriese gemeenten samen. Draagvlak Het proces van de vertaling van de landelijke visie: Van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis van de commissie Dannenberg naar Westfriesland is begeleid door twee externen met veel kennis van en ervaring met de beleidsvelden. Alle Westfriese gemeenten en partijen als Leger des Heils, dnodoen, RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland, GGZ Noord-Holland Noord, GGD Hollands Noorden, Brijder, ActiefTalent, Parlan, Werksaam, Westfriese woningcorporaties en cliënten(vertegenwoordigers) zijn in werksessies én in individuele gesprekken actief betrokken. Dit heeft een breed gedragen visie opgeleverd. Binnen de gemeente is afgestemd met de diverse beleidsmedewerkers, waaronder de beleidsmedewerker wonen. Verder is de Adviesraad Sociaal Domein tijdens het proces meegenomen en is input verwerkt. Beoogd effect Een inclusieve samenleving waar alle inwoners samen leven en naar vermogen meedoen. Voor iedereen is er een veilige, passende en zelfstandige woonplek met voldoende ondersteuning in de thuisomgeving om hier te kunnen blijven wonen. Als het echt niet anders gaat, kan iemand een tijdje verblijven bij een zorginstelling (zo veel mogelijk in de buurt van de eigen woonomgeving).

4 Argumenten Het is van belang voor onze inwoners en de kwetsbare groep waar de toekomstvisie voor geschreven is, om tijdig een helder omschreven regionale toekomstvisie maatschappelijke opvang en beschermd wonen te hebben vastgesteld. Deze toekomstvisie vormt de basis voor de mate van regionale samenwerking op dit gebied voor de komende jaren en zal resulteren in het herstel en het versterken van de eigen regie en de participatie aan de samenleving van kwetsbare inwoners. Kanttekeningen De toekomstvisie is ambitieus. Om de ambities te kunnen realiseren is voldoende budget nodig. Vernieuwing kan plaatsvinden door herbezinning van de colleges van B&W in de regio op bestaande uitgaven en door budget beschikbaar te stellen voor vernieuwende projecten. Het actieplan (bijlage 4 van de toekomstvisie) wordt ieder jaar inhoudelijk en financieel verder uitgewerkt. Mocht dit wenselijk zijn zal u gevraagd worden extra budget beschikbaar te stellen voor het uitvoeren van het actieplan. U kunt daar op dat moment een besluit over nemen. Het Rijk is voornemens per 2020 de middelen te verdelen over de afzonderlijke gemeenten. De wijze waarop en hoe het ingroeipad vorm krijgt is nog niet duidelijk. Een alternatief is om de toekomstvisie minder ambitieus te maken, voor een minder intensieve samenwerking te kiezen en/of andere inhoudelijke keuzes te maken. Nadeel hiervan is een aanzienlijke vertraging in het proces van besluitvorming en uitvoering. Burgerparticipatie N.v.t. De Adviesraad Sociaal Domein heeft tijdens het proces van de totstandkoming van deze toekomstvisie haar input geleverd aan de projectleider, zodat deze input in een vroeg stadium meegenomen kon worden. Met de definitieve versie van de toekomstvisie heeft de Adviesraad Sociaal Domein haar uiteindelijke advies gegeven. De Adviesraad deelt het vertrekpunt van de nota, maar hebben wat punten meegegeven met betrekking tot de verdere uitwerking. We ambiëren de inhoudelijke punten van de Adviesraad zoveel mogelijk mee te nemen in de verdere uitwerking en uitvoering van diverse punten in het actieplan. Verder heeft de Adviesraad enkele vragen gesteld in haar advies, hier zal ambtelijk op gereageerd worden. Financiën Aan het vaststellen van de toekomstvisie zijn geen directe kosten verbonden. De huidige situatie van de bekostiging van beschermd wonen en maatschappelijke opvang is in onderstaand schema geschetst. Het Rijk is voornemens per 2020 de middelen te verdelen over de afzonderlijke gemeenten. De wijze waarop en hoe het ingroeipad vorm krijgt is nog niet duidelijk. Tot 2020 verandert er nog niets en blijft centrumgemeente Hoorn budgethouder. Voor de situatie na 2020 is nadere besluitvorming vereist, nadat het Rijk een besluit heeft genomen over de herverdeling van middelen.

5 Decentralisatieuitkering (meicirculaire 2017) MO/Vb/OGGz BW Om de ambities in het actieplan te kunnen realiseren is voldoende budget nodig voor de transformatieopgaven. Vernieuwing kan plaatsvinden door herbezinning op bestaande uitgaven en door budget beschikbaar te stellen voor vernieuwende projecten. De Westfriese gemeenten kunnen de overschotten van het boekjaar 2016 en het verwachte overschot van 2017 inzetten voor de realisatie van bepaalde actiepunten uit het actieplan. Hiertoe wordt ieder jaar het actieplan (bijlage 4) inhoudelijk en financieel verder uitgewerkt. Wanneer nodig wordt voor eventuele investeringen van extra middelen wordt dit eerst voorgelegd aan de raad. Communicatie Wanneer alle raden in Westfriesland de toekomstvisie vastgesteld hebben zal daarover vanuit de regio een persbericht verspreid worden. Uitvoering Wanneer alle raden in Westfriesland de toekomstvisie vastgesteld hebben zullen betrokken partijen uitgenodigd worden voor een regionale bijeenkomst als aftrap van de uitvoering van deze toekomstvisie. Daarnaast zal gewerkt worden aan een plan voor de uitvoering van doelstellingen die binnen de visie passen. Bijlagen digitaal en in raadsleeskamer Herstel en participatie: toekomstvisie kwetsbare inwoners regio West-Friesland Burgemeester en wethouders gemeente Opmeer Datum: 1 november 2017 Naam: W. Waanderswwaande 3 Per 2020 zal er een nieuw objectief integraal verdeelmodel gaan gelden voor MO/Vb/OGGz, BW en Wmo begeleiding. De voor 2020 genoemde bedragen zullen daar onderdeel van uitmaken en worden verdeeld over alle gemeenten.

6 Raadsbesluit De raad van de gemeente Opmeer, Besluit, gelezen het voorstel van de burgemeester en wethouders van 7 november 2017, en gelet op het advies van de Commissie Samenlevingszaken het volgende; Raadsbesluit: De regionale toekomstvisie maatschappelijke opvang en beschermd wonen vast te stellen. Dit is besloten in de openbare vergadering van de gemeenteraad van Opmeer op: Mevrouw M.C.G.M. de Vree-Bekker Raadsgriffier de heer G.J.A.M. Nijpels Raadsvoorzitter