Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
|
|
- Ivo Verbeek
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door J woorden 26 juni keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3. De industriële revolutie. Paragraaf 1. De eerste fabrieken. Verandering in de economie. In Europa was er heel lang een landbouw-stedelijke samenleving geweest. In de 2e helft van de 18e eeuw veranderde de economie. Vanaf 1760 verschenen in Engeland de eerste fabrieken. De eerste fabrieken stonden aan het water, zodat met behulp van de waterkracht de machines werden aangedreven. Met machines kon je veel meer tegelijk produceren, massaproductie. Hoe kon het fabriekssysteem in Engeland ontstaan? 1. Engeland had veel ondernemers, die vooral in wollen en katoenen stoffen handelden. Deze stoffen lieten zij op het platteland weven door boeren, die zo aan huis wat extra inkomen konden verdienen. We noemen dat huisnijverheid. Door nieuwe uitvindingen kwamen er steeds betere, maar ook duurdere spin- en weefmachines. Ze werden zo groot dat ze niet meer in een huiskamer pasten. 2. Er waren voldoende werkkrachten voor de fabrieken. Door verbeteringen in de landbouw waren de opbrengsten namelijk hoger en dus was er meer voedsel. En doordat er meer voedsel was, kon de bevolking sneller groeien. Pagina 1 van 7
2 3. Engeland profiteerde van zijn koloniën in Azië en Amerika. Daardoor hadden Engelse ondernemers voldoende geld om met nieuwe machines te experimenteren. Bovendien leverden de koloniën goedkope grondstoffen als katoen en vormden de bewoners van de koloniën een mooie afzetmarkt voor industrieproducten. De stoommachine. Er waren snel geen plaatsen meer voor fabrieken bij de rivieren. Er was dus een nieuwe aandrijfkracht nodig, die de waterkracht overbodig maakte. Dat werd de stoommachine, een uitvinding van James Watt. Engeland had grote voorraden steenkool en ijzererts. Steenkool was de brandstof voor de stoommachines. Van ijzer werden machines, spoorwegen en bruggen gemaakt. Ingrijpende gevolgen. De industrialisatie had grote gevolgen. Landbouw was niet meer het voornaamste middel van bestaan. De industriële productie steeg enorm. Om grondstoffen en producten te vervoeren, waren er betere verbindingen nodig. In 1825 reed een stoomtrein over de eerste spoorweg. Engeland was een industriële samenleving geworden. De veranderingen tussen 1760 en 1850 waren zo groot dat we deze periode de industriële revolutie noemen. Paragraaf 2. Werken in de fabriek. Vooruitgang? Pagina 2 van 7
3 de Industriële revolutie zorgde voor modernisering. In plaats van wind en water deden machines nu het grote werk. Het fabriekssysteem zorgde voor een grote hoeveelheid producten met dezelfde kwaliteit. steden en landen die eerst moeilijk waren te bereiken waren door spoorwegen en kanalen verbonden. Stoomschepen zorgde voor regelmatige verbinding tussen continenten. In dit economische systeem draait alles om het bezit van geld (kapitaal). In een landbouwsamenleving licht de macht bij mensen met grond. In een industriële, kapitalistische samenleving gaat het allemaal om kapitaal. Dat is nodig om dure machines aan te schaffen. Het kapitaal is in handen van particuliere ondernemers. Prijzen en lonen komen in stand door vraag en aanbod. Veel vraag betekend hoge prijzen en andersom. Arbeidsomstandigheden in de fabriek. Het kapitalisme was gunstig voor de eigenaren van de fabrieken. De arbeidsomstandigheden in de eerste fabrieken waren beroerd. 1. De werkdagen waren lang: 14 tot 16 uur een werkweek duurde 6 dagen en de vakanties bestonden niet. 2. Het werk was saai en eentonig. Voor de komst van machines maakten handwerkers een compleet product, nu deden de machines het meeste werk en deden de arbeiders alleen maar saaie handelingen. 3. Er gebeurden veel ongelukken en het werk was ongezond. Fabriekseigenaren besteedden nauwelijks aandacht aan veiligheidsmaatregelen; die kosten geld. Regelmatig zaten mensen met armen of benen vast in de machines. De lucht was vochtig en smerig en er was veel herrie. De gemiddelde levensverwachting van een arbeider in de 19e eeuw was 35 jaar. 4. De lonen waren laag. De bevolking groeide en de hoeveelheid werk in de landbouw werd minder. Werkgevers profiteerde hiervan door weinig te betalen. Protesteren had geen zin dan werd je gelijk ontslagen. Er waren genoeg andere die wilden werken. 5. Kinderarbeid kwam veel voor. Kinderen gehoorzaamden beter dan volwassenen en ze kregen lagere lonen. Omdat machines het zwaarste deel van het werk deden, kon het resterende werk prima door kinderen en vaak ook door vrouwen gedaan worden. Het geld wat ze verdiende was hard nodig om het gezin draaiende te houden. Klassen en vervangen standen. De modernisering van de economie had gevolgen voor de bevolkingssamenstelling. Sinds de middeleeuwen had afkomst je plaats in de samenleving bepaald. Er kwam een klassensamenleving. Bezit en inkomen bepaalden tot welke sociale laag iemand hoorde. De hoogste laag bestond uit rijke fabrikanten en bankiers. Daarna de hogere en de lagere middenklasse Pagina 3 van 7
4 en onderaan de arbeiders. De arbeiders hadden geen of weinig bezit en kregen lage lonen. Pas aan het eind van de 19e eeuw profiteerde ook de arbeiders van de welvaartstijging. Paragraaf 3. Leven in de industriesteden. De steden groeien. De komst van industrie zorgde ervoor dat e mensen naar de stad verhuisden. De hoeveelheid werk in landbouw liep terug en de fabrieken zochten werknemers. Dorpen en kleine steden groeiden uit tot enorme industrie steden. Dat steeds meer mensen in een stad gaan wonen heet urbanisatie. Nieuwkomers gingen in arbeiderswijken werken die vlak bij de fabrieken waren. dat was noodzakelijk want er was bijna geen openbaar vervoer. De huizen waren klein en van slechte kwaliteit. Arbeiders die in het centrum geen woning vonden moesten die delen met andere gezinnen. Vaak hadden ze maar 2 kamers en geen eigen toilet. De huizen werden ook op zo weinig mogelijk grond gebouwd want de arbeiders konden niet veel huur betalen. Armoe en ziekte. De leefomstandigheden in de binnensteden en arbeidswijken waren beroerd. Er was bijna geen schoon drink water. Uitwerpselen moesten in beerputten die meestal overvol waren. ander afval werd op straat gegooid. De fabrieksschoorstenen bliezen altijd vuile rook uit en die smerige lucht ademde de mensen in. Door die slechte hygiëne braken er veel besmettelijke ziektes uit. Zulke uitbraken noemen we epidemieën. De gemiddelde leeftijd in steden lag erg laag. Mensen in steden letten minder op elkaar daarom gingen ze minder naar de kerk. Drankmisbruik kwam veel voor en kinderen kregen geen onderwijs. Verbeteringen. De hogere klassen hadden het veel beter. Zij woonden in buitenwijken de echte elite ging in landhuizen ver buiten de stad wonen. Sommige rijken hielpen de armoedige mensen door gratis voedsel uit te delen en weduwen te helpen. Ook de kerk probeerde zoveel mogelijk te helpen. Aan het eind van de 19e eeuw begon de overheid maatregelen te nemen om de leefomstandigheden te verbeteren. Er kwam een waterleiding en een riolering, er werden scholen gebouwd en er kwam meer geld vrij voor politie agenten. Er kwam beter openbaar vervoer, een Pagina 4 van 7
5 arbeider kon nu dus ook verder van zijn werk wonen. Paragraaf 4. De industrialisatie van Nederland. Nederland loopt achter. Groot-Brittannië en België had al vroeg industrie. In de rest van Europa kwam het langzamer op gang. Door de afscheiding van België in 1939 verloor Nederland zijn industrie en liep het achter. Na 1860 werden de nieuwe technologieën pas in gebruik genomen. Dat had oom te maken met de twijfels die veel Nederlanders hadden bij de industriële revolutie. Zij waren niet bereid om de investeringen te doen die nodig waren om machines aan te schaffen en fabrieken te bouwen. De molens voldeden toch prima? En Nederland had nou eenmaal weinig steenkool. Stoomkracht werd voor het eerst ingezet op een grote schaal bij de drooglegging van de Haarlemmermeer. Het was het begin van de eerste industrialisatiegolf. Er kwamen nieuwe textielfabrieken scheepsfabrieken en ook bij het verwerken van landbouwproducten in Groningen werd stoomkracht gebruikt. Een betere infrastructuur. de industrialisatie van Nederland had onder meer te maken met de verbeteringen van de infrastructuur. In 1839 was de eerste spoorlijn tussen Haarlem en Amsterdam klaar. Hij was aangelegd met particulier geld. Zes jaar later was er een verbinding tussen Amsterdam Rotterdam en de Duitse grens. Ook het stelsel van waterwegen werd uitgebreid. De haven van Amsterdam werd met een nieuw kanaal direct met de Noordzee verbonden. Rotterdam kreeg de nieuwe waterweg, die de overslaghandel met het Duitse Ruhrgebied mogelijk maakte. Grondstoffen en eindproducten werden goedkoper vervoerd. Er komt vaart in de industrialisatie. Tegen het eind van de 19e eeuw werden in Limburg steenkoolmijnen geopend. Dat was erg nodig want steenkool was een belangrijke voorwaarde voor industrialisatie. Toch kwam er niet veel zware industrie. Als zulke bedrijven werden opgericht gebeurde dat in het westen van het land. Er ontstonden wel bedrijven die die agrarische producten verwerkten tot nieuwe producten. De export van boter, kaas, en varkensvlees naar Groot-Brittannië en Duitsland nam sterk toe. Door de fabricage van gespecialiseerde producten ontstonden hele grote bedrijven. Pagina 5 van 7
6 Paragraaf 5. Arbeiders organiseren zich. Geen bescherming en weinig hulp. Tijdens het beging van de industrialisatie leefden grote groepen arbeiders en hun gezinnen in diepe armoede. De overheid deed eerst weinig voor deze mensen want dat vonden ze geen taak voor de regering. Er waren ook geen regels of wetten om werklozen of andere hulpbehoevende te helpen. Toch kon de overheid het niet negeren. Er kwamen overal protesten zelfs sommige werknemers ging dit te ver. In 1819 probeerde het Engelse parlement weeskinderen te beschermen door een werkdag langer dan twaalf uur te verbieden. Het werkte nauwelijks omdat de weinige inspecteurs machteloos waren. de situatie verbeterde pas nadat in 1842 een rapport van een onderzoekscommissie van het parlement was verschenen. Daarin stonden voorbeelden van de arbeidsomstandigheden. De arbeiders wouden ook iets doen: er ontstond een arbeidersbeweging. Hun doel: het organiseren van de arbeiders om de werk- en leefomstandigheden te verbeteren. Eendracht maakt macht. Arbeiders begrepen dat ze alleen samen iets tegen de werkgevers konden bereiken. Ze richtten verenigingen op voor onderlinge hulp en later ook vakbonden. Dit waren verenigingen die opkwamen voor de rechten van werknemers in een bepaalde sector. Ze eisten korte werkdagen, hogere lonen en betere werkomstandigheden. Eerst verbood de regering vakbonden en weigerden werkgevers te onderhandelen met vakbonden. In 1824 hief de Engelse regering het verbod op maar dat hielp weinig. Zolang er voldoende werklozen waren, ontsloegen werknemers mensen die in de vakbond zaten. Maar langzamerhand werden vakbonden toch geaccepteerd. Vooral de bonden van geschoolde en gespecialiseerde arbeiders hadden succes. Dat soort arbeiders konden werknemers niet zomaar vervangen. De vakbonden gebruikten verschillende methode om hun doelen te bereiken. Sommige deinsde niet terug voor stakingen andere bonden zagen meer in overleg met werkgevers. Pagina 6 van 7
7 Verder vechten in het parlement. Vakbonden streden alleen voor betere arbeidsvoorwaarden. Maar veel arbeiders wilden ook invloed op andere terreinen. Dat kon door het oprichten van een politieke partij. Zo konden zij in het parlement meebeslissen over nieuwe wetten die het bestaan van arbeiders moesten verbeteren. In Groot-Brittannië kwam in 1874 de eerste arbeidsafgevaardigde in het parlement. In Nederland werd in 1894 een arbeidspartij opgericht: de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP) behalve voor betere leef- en werkomstandigheden streed de SDAP vooral voor uitbreiding van het kiesrecht. In de 19e eeuw mochten namelijk alleen mannen die belasting betalen stemmen. In het begin had SDAP weinig macht, omdat ze weinig zetels hadden. Toen steeds meer arbeiders stemrecht kregen, kreeg de SDAP ook meer invloed. Pagina 7 van 7
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie Samenvatting door Sander 1530 woorden 18 april 2013 7,1 458 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3: De Industriële Revolutie
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting door Sven 1427 woorden 12 april 2018 7,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 3.1 In de wereld van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, par. 2 t/m 9
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, par. 2 t/m 9 Samenvatting door een scholier 2091 woorden 24 april 2006 6,9 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 2. Kenmerken van de industriële
Nadere informatieheel veel was er nodig.
Samenvatting door Leonie 2033 woorden 26 maart 2015 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1: Kenmerken van de industriële samenleving Machines spelen in ons leven een grote rol.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 de industri?le samenleving
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 de industri?le samenleving Samenvatting door Amy 673 woorden 19 maart 2017 6,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1 de industriële samenleving
Nadere informatieProef Geschiedenis Hoofdstuk 5
Proef Geschiedenis Hoofdstuk 5 Proef door een scholier 1758 woorden 13 juni 2018 5,5 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks SAMENVATTING HOOFDSTUK 5: Samenvatting De Industriële Revolutie Vanaf
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.1 De Industriële Revolutie
Onderzoeksvraag: Hoe droegen veranderingen in de productiemethoden bij aan het ontstaan van een industriële en verstedelijkte samenleving? Kenmerkend aspect: De Industriële Revolutie die in de westerse
Nadere informatieWat zijn de oorzaken en gevolgen van het afschaffen van de kinderarbeid in Nederland?
Werkstuk door een scholier 2392 woorden 16 februari 2010 6,5 63 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Werkstuk Wij hebben voor het onderwerp kinderarbeid en de parlementaire samenleving gekozen omdat dit onderwerp
Nadere informatieDe industriële samenleving in Nederland. Hoofdstuk 3. Van stoommachine tot robot. indus_samenleving_2007_2009_vragen.doc
De industriële samenleving in Nederland Hoofdstuk 3 Van stoommachine tot robot De industriële samenleving in Nederland kerndeel vragen 1 1. Wat is de Industriële Revolutie? 2. Wat zijn drie belangrijke
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,
Nadere informatieBurgers en Stoommachines. Tot 1:20
Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.
Nadere informatieDe Industriële Revolutie. Veranderingen in de landbouw
De Industriële Revolutie Veranderingen in de landbouw Hoe het eerst ging In de middeleeuwen was 90 procent van de bevolking boer Dit was geen keuze, maar noodzaak De opbrengt van de grond lag laag! Ondanks
Nadere informatieTaakkaart 3 De ontdekking van de stoommachine: de industriële revolutie
Taakkaart 3 De ontdekking van de stoommachine: de industriële revolutie Rond het jaar 1750 begon het.. de industriële resolutie. Laten we eerst eens deze twee woorden uitleggen: Industrie = spullen die
Nadere informatie4 De industrialisatie van Nederland
4 De industrialisatie van Nederland 50 000 lampen Philipsfabriek in Eindhoven bezocht, was hij diep onder de indruk van de mooie kaarsvormige gloeilampen. Hij bestelde er meteen maar 50 000 voor het Winterpaleis
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting door Larissa 665 woorden 18 januari 2016 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 8: Tijd van
Nadere informatieToetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen
Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw
Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met
Nadere informatieGESCHIEDENIS VOOR VMBO BOVENBOUW 3 VMBO KGT-EDITIE WERKBOEK
GESCHIEDENIS VOOR VMBO BOVENBOUW 3 VMBO KGT-EDITIE WERKBOEK Inhoudsopgave 8 Nederland 1900-191 Module 1 Nederland en Indonesië HET CULTUURSTELSEL NEDERLAND BREIDT ZIJN INVLOED UIT HET NATIONALISME 6 50
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H3
Samenvatting Geschiedenis H3 Samenvatting door een scholier 2621 woorden 10 mei 2017 1 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1. Industrialisatie. -Uitvindingen sinds het einde van
Nadere informatieTegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?
Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.
Nadere informatie-5 $ -5 $ +5 $ -5 $ Loonsverhoging: De werknemers in jouw fabriek zijn blij omdat ze loonsverhoging krijgen.
Kinderwet van Van Houten: Alle werkgevers maken winst omdat ze geen kinderen meer in dienst kunnen nemen Socialisme Ouderdomswet: Alle werkgevers moeten bijdragen aan pensioen. Socialisme Loonsverhoging:
Nadere informatieAndere boeken in deze serie:
Andere boeken in deze serie: 978-94-6175-156-0 (HB) 978-94-6175-965-8 (e-book) 978-94-6175-218-5 (HB) 978-94-6175-960-3 (e-book) 978-94-6175-216-1 (HB) 978-94-6175-158-4 (HB) 978-94-6175-958-0 (e-book)
Nadere informatieTegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?
Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen
Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie 1848-53 gelijkheid voor iedereen Samenvatting door een scholier 2412 woorden 8 mei 2010 6,4 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8
Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting door V. 1226 woorden 30 oktober 2016 7,1 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Par. 1.2 Er zijn 2 manieren om
Nadere informatieLes 5: De leefomstandigheden van de Maastrichtse arbeiders
Les 5: De leefomstandigheden van de Maastrichtse arbeiders Les 5: Leefomstandigheden De kloof tussen arm en rijk De afstand tussen arm en rijk was in de negentiende eeuw veel groter dan nu. Door de toenemende
Nadere informatieNaam:.. Fotokopie begrippen
Tl3_begrippen.doc Naam:.. Fotokopie begrippen 1. Het communisme + vragen 2. Rusland rond 1917 + vragen 3. Stalin 4. West-Europa in de tijd van de Industriële Revolutie + vragen 5. De sociale kwestie en
Nadere informatieTijdvak van burgers en stoommachines (1800 1900) / 19 e eeuw
Tijdvakken Tijdvak van burgers en stoommachines (1800 1900) / 19 e eeuw K.A. * De Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving * De moderne vorm van imperialisme
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door Edo 2719 woorden 30 juni 2014 4,1 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Par. 1 Pas de laatste 200 jaar maken we gebruik van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, paragraaf 1, 2, 3, 4, 8 en 9
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, paragraaf 1, 2, 3, 4, 8 en 9 Samenvatting door een scholier 1670 woorden 21 januari 2006 5,8 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Samenvatting geschiedenis
Nadere informatieParagraaf 1: Het ontstaan van een industriële samenleving. Ontstaan industriële samenleving goederen in fabrieken gemaakt en mensen wonen in steden.
Samenvatting door C. 1104 woorden 30 oktober 2014 5 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 1: Het ontstaan van een industriële samenleving. Verandering van landbouw tot
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 1 t/m 9
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 1 t/m 9 Samenvatting door een scholier 3000 woorden 6 oktober 2009 6 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Voor industrie was nodig: energiebronnen. grondstoffen.
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.
Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke
Nadere informatie3. De economisch-industriële transitie De kenmerken van de industriële samenleving
3. De economisch-industriële transitie 3.3. De kenmerken van de industriële samenleving Instap/ actualiteit Chinese documentaire China Blue over de arbeidsomstandigheden in Chinese textielfabrieken in
Nadere informatieIndustriële Revolutie
SE Tijdvak 1 AVONDMAVO MIDDAGMAVO GESCHIEDENIS 017-018 Industriële Revolutie Deze toets bestaat uit 40 vragen Voor deze SE zijn maximaal 73 punten te behalen Deze SE bestaat uit 6 aantal bladzijden Bekijk
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland
Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.
Nadere informatie6, een industriële revolutie. Samenvatting door een scholier 1421 woorden 21 maart keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 1421 woorden 21 maart 2004 6,1 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting Met de loep op Lancashire, Havo Katoen en samenleving 1750 1850 H1 Het ontstaan van de industriële
Nadere informatieUIT arbeidsdeling
Arbeidsdeling Het streven van de mens is om zijn welvaart te laten toenemen. Meer welvaart is te bereiken door een hogere productie. Een hogere productie kun je op verschillende manieren bereiken. Een
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Paragraaf 1 t/m 6
Samenvatting Maatschappijleer Paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1683 woorden 21 juni 2005 7 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Paragraaf 1: Industriele revoltutie à de grote verandering
Nadere informatie1 De economische ontwikkeling van Nederland in de 19-de eeuw
De Economische ontwikkeling van Nederland in de 19-de eeuw Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. De bedoeling is,
Nadere informatieGESCHIEDENIS: KATOEN EN SAMENLEVING MET DE LOEP OP LANCASHIRE.
Samenvatting door een scholier 1950 woorden 12 april 2005 2,2 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis GESCHIEDENIS: KATOEN EN SAMENLEVING 1750-1850. MET DE LOEP OP LANCASHIRE. Hoofdvraag: Welke invloed had
Nadere informatieMemo 4 vmbo-kgt Historisch overzicht Hoofdstuk 1 Nederland en Indonesië Oriëntatie
Memo 4 vmbo-kgt Historisch overzicht Hoofdstuk 1 Nederland en Indonesië Oriëntatie 1 a B, C. b De minister van Oorlog kreeg een telegram. Hij bracht koningin Wilhelmina op de hoogte. 2 1 Je kunt meer pakketten
Nadere informatiegeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 23 juni 9.00 12.00 uur 20 04 Voor dit examen
Nadere informatieWerkblad Mijn huis staat in...
Werkblad Mijn huis staat in... Mijn huis staat in: Ga naar kaart.cc. Je ziet twee kaarten. In de menubalk bovenin vul je rechts je woonplaats in. Kies in het linkervak de Bonnebladen 1901-1925. Kies in
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Een trage revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Een trage revolutie Samenvatting door een scholier 935 woorden 23 november 2003 6,8 32 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx HOOFDSTUK 2 EEN TRAGE REVOLUTIE
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8
Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf
Nadere informatieGESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT
GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Industriele revolutie
Samenvatting Geschiedenis Industriele revolutie Samenvatting door een scholier 2131 woorden 17 januari 2005 6 264 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting Industriële revolutie paragraaf 1tm 6 1750
Nadere informatieB R O N N E N B O E K. Arm en Rijk
B R O N N E N B O E K Arm en Rijk Hoeden en Petten Den Haag wordt ook wel de stad van de HOEDEN EN PETTEN genoemd. Vergeleken met andere steden wonen hier veel rijke mensen en veel arme mensen. Dat was
Nadere informatieGROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1
GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin
Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin Praktische-opdracht door een scholier 2111 woorden 7 februari 2003 7,7 39 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Dit hoofdstuk gaat over
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?
Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 1: Industriele revolutie
Samenvatting Geschiedenis Module 1: Industriele revolutie Samenvatting door een scholier 1585 woorden 24 mei 2007 6,4 29 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. In de 18e en 19e eeuw vond in W-Europa de IR
Nadere informatieIn begin negentiende eeuw kwam de zware industrie in Nederland. Er ontwikkelde zich drie takken van zware industrie:
Boekverslag door Femke 1605 woorden 3 februari 2016 9.4 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting hoofdstuk 3 & 4 Femke Baas 3D 3 Nederland verandert: Zware industrie: In begin negentiende eeuw kwam
Nadere informatieAantekening Geschiedenis Industrialisering
Aantekening Geschiedenis Industrialisering Aantekening door een scholier 898 woorden 16 maart 2016 5,7 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks James watt: Deed in 1784 een belangrijke uitvinding.
Nadere informatie5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.
Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke
Nadere informatie3,2. Verslag door Lotte 1992 woorden 19 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Tijdvak: Tijd van burgers en stoommachines. Periode:
Verslag door Lotte 1992 woorden 19 juni 2017 3,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van burgers en stoommachines Periode: 1800-1900 https://www.scholieren.com/verslag/108551
Nadere informatieWerkstuk Maatschappijleer Kinderarbeid
Werkstuk Maatschappijleer Kinderarbeid Werkstuk door een scholier 2638 woorden 23 juni 2004 6,5 272 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding. Dit werkstuk gaat over kinderarbeid. Ik heb dit onderwerp
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500
Nadere informatie4,3. Werkstuk door een scholier 2417 woorden 3 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Wat zijn de kenmerken van onderontwikkeling?
Werkstuk door een scholier 2417 woorden 3 november 2004 4,3 19 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1. Wat zijn de kenmerken van onderontwikkeling? Vaak hebben mensen in een onderontwikkeld land ( of ontwikkelingslanden/de
Nadere informatieDE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?
DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In
Nadere informatie2 VMBO-BK(G) DEEL A. geschiedenis voor de onderbouw
2 VMBO-BK(G) DEEL A geschiedenis voor de onderbouw Inhoudsopgave Introductie 3 1 De tijd van pruiken en revoluties Opstand tegen onrecht 1 Oriëntatie 6 Basis 2 De Franse Revolutie 8 3 Nederland 14 4 Slaven
Nadere informatieContent onderzoek verslag Nederlands kinderarbeid in de 19e eeuw
Content onderzoek verslag Nederlands kinderarbeid in de 19e eeuw Inleiding Dit is een verslag over gepleegde research op het gebied van Nederlands kinderarbeid in de 19e eeuw. Dit onderwerp komt voort
Nadere informatie7, De agrarisch stedelijke samenleving. Samenvatting door een scholier 3747 woorden 4 maart keer beoordeeld.
Samenvatting door een scholier 3747 woorden 4 maart 2005 7,5 53 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2: Een trage revolutie 1 De samenleving onder spanning
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 2: Staatsinrichting van Nederland
Samenvatting Geschiedenis Module 2: Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door een scholier 1834 woorden 5 jaar geleden 7,8 12 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Paragraaf 1 1848, Het
Nadere informatieHet Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich
(les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Voor het Congres van Wenen a. Rond 1750: het Ancien Regime komt ten einde => Enkele kenmerken van het Ancien
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 4
Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting door D. 1323 woorden 7 februari 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting Hoofdstuk 4; Aan 't werk Boek: 200% Economie 4 mavo/tl Paragraaf 1; productie
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Arm en rijk
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Arm en rijk Samenvatting door M. 990 woorden 4 jaar geleden 6,8 42 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand 1.2: Arm en rijk in de wereld Elk land
Nadere informatie.22. Hoe ziet een centrum eruit?
Hoe ziet een centrum eruit? Hoofdstuk 2 les 1 Wat ga je leren? In deze les leer je hoe een centrum eruitziet. Je leert ook hoe het komt dat sommige steden of plekken een centrum zijn geworden. Begrippen
Nadere informatieTROELSTRA IS TERUG LES 1 BENODIGHEDEN LESDOELEN BENODIGDE VOORKENNIS
LES 1 Duur 40 à 50 minuten TROELSTRA IS TERUG LESDOELEN 1. Kennismaking met Troelstra. 2. Zin krijgen in toneelstuk, nieuwsgierig worden. 3. Te weten komen wat Troelstra bewoog, armoede, kiesrecht, kinderarbeid.
Nadere informatieJagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten
Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat
Nadere informatieWAT LEER JIJ VAN LEER?
ONDERZOEKSVRAAG 1. WAT VERANDERDE ER DOOR DE KOMST VAN HET STATION IN RIJEN? Denk daarbij aan de fabrieken en aan de bewoners van Rijen en omgeving. - hoe reisden mensen in de 19e eeuw, voor de komst van
Nadere informatieDoel: Na deze opdracht weet je weer waarom je blij bent dat je naar school mag gaan.
Thema: kom er maar eens achter Geschiedenis De tijd van burgers en stoommachines Industriële revolutie Moeilijkheid : *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je weer waarom je blij bent dat je naar
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Samenvatting door Lorenzo 1447 woorden 3 jaar geleden,3 30 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting AK Proefwerk Hoofdstuk 1 Begrippen:
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2004-II
Vraag 12 in dit examen is een stelopdracht. Reserveer voldoende tijd om deze opdracht te maken. Nederlanders en hun gezagsdragers 1950-1990: verzuiling, polarisatie en herwonnen consensus In de jaren zestig
Nadere informatieILvA en AFVAL. Iedere Leerling Voorkomt Afval - PAKKET VOOR DE LEERLING - Lessen- en activiteitenpakket voor het 4de leerjaar
ILvA en AFVAL - PAKKET VOOR DE LEERLING - Lessen- en activiteitenpakket voor het 4de leerjaar Uitwerking van het project Iedere Leerling Voorkomt Afval volgens de principes van de Leerplannen en de Eindtermen
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatieLes 1: Kinderarbeid. Bedelende jongen
Les 1: Kinderarbeid Les 1: Kinderarbeid Het fenomeen kinderarbeid Kinderarbeid bestaat al net zolang als de mensheid bestaat. In de prehistorie gingen kinderen vaak mee op jacht of hielpen ze bij het verzamelen
Nadere informatieKenmerkend aspect 31: de Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor de industriële samenleving
Samenvatting door C. 1695 woorden 28 mei 2016 7 12 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Tijdvak VIII: tijd van burgers en stoommachines (19 de eeuw, moderne tijd) Kenmerkend aspect 31: de Industriële
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H5
Samenvatting Geschiedenis H5 Samenvatting door een scholier 1826 woorden 26 juni 2017 8,8 38 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting Geschiedenis H5 5.1 Elektrisch licht De ondernemer
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Staatsinrichting Begrippen
Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting Be Samenvatting door een scholier 1664 woorden 17 september 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Staatsinrichting is het bestuur van een staat of land. Thorbecke
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Franse Revolutie
Werkstuk Geschiedenis Franse Revolutie Werkstuk door een scholier 2119 woorden 15 april 2004 4,1 38 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding In nu volgend werkstuk ga ik proberen de vraag: Ging het slecht
Nadere informatie2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw
2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 1830 1870: Javaanse boer werkt voor Nederlandse staat: - cultuurstelsel - Herendiensten van verliespost naar wingewest Vanaf 1870: modern imperialisme particuliere bedrijven
Nadere informatie6,4. Praktische-opdracht door een scholier 2064 woorden 24 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer
Praktische-opdracht door een scholier 2064 woorden 24 juni 2004 6,4 68 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Om het vak maatschappijleer af te sluiten, moest ik nog een PO maken. Deze moest gaan
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De stoommachine
Werkstuk Geschiedenis De stoommachine Werkstuk door een scholier 1617 woorden 7 januari 2002 5,9 1225 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Ik heb dit onderwerp gekozen omdat het me interessant leek.
Nadere informatie7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie
Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april 2017 7,5 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Russische Revolutie Meeste mensen zijn boeren/boerinnen in Rusland Ze waren straatarm, ze wisten niks en ze gingen
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp
Nadere informatieArm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten
Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II
DE INDUSTRIËLE SAMENLEVING IN NEDERLAND DE VERHOUDING MENS EN MILIEU + 1p 21 Geef één voorbeeld van aantasting van het milieu door menselijk ingrijpen in Nederland uit de periode vóór de Industriële Revolutie.
Nadere informatieGeschiedenis en Staatsinrichting TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin 2014-2015-2016
Schoolexamen derde leerjaar mavo (2014 2015) 1 SE1 De industriële samenleving in Nederland Het proces van industrialisatie heeft de Nederlandse samenleving ingrijpend veranderd vanaf het midden van de
Nadere informatieGESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB
Examen VMBO-KB 2005 tijdvak 1 woensdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 35 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 50 punten
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl I
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. SOCIALE ZEKERHEID EN VERZORGINGSSTAAT IN NEDERLAND + ONTWIKKELING VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN NEDERLAND 1p 1 Een verzorgingsstaat
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatie2. Wat is de hoofdvraag? Hoe zijn de arbeidsomstandigheden in de kleding- en schoenenindustrie in landen die aan Nederland leveren?
Werkstuk door een scholier 1455 woorden 24 januari 2005 5,9 376 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1. Wat is je onderzoeksterrein? schone kleren 2. Wat is de hoofdvraag? Hoe zijn de arbeidsomstandigheden
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren
Nadere informatieWerkblad 1 Vroeger en nu
Werken en school. Lees en vul in: Werkblad 1 Vroeger en nu Vroeger werkten de kinderen mee op het land of thuis (helpen met thuisweven of thuisspinnen bijvoorbeeld), de meisjes hielpen ook nog in het huishouden.
Nadere informatie7,3. Samenvatting door een scholier 4078 woorden 22 februari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden
Samenvatting door een scholier 4078 woorden 22 februari 2009 7,3 328 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1: Kenmerken van de industriële samenleving Machines spelen in ons leven
Nadere informatie