Kenmerkend aspect 31: de Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor de industriële samenleving
|
|
- Siebe Aalderink
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting door C woorden 28 mei keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Tijdvak VIII: tijd van burgers en stoommachines (19 de eeuw, moderne tijd) Kenmerkend aspect 31: de Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor de industriële samenleving de Industriële Revolutie (IR) is de grote verandering in de samenleving waarbij industrie en verkeer steeds meer worden gemechaniseerd. Oorzaak IR in de tweede helft 18 de eeuw (begint in Engeland): groei in de Engelse economie Oorzaken groei: Opbrengsten landbouw stegen door toepassen wetenschappelijke kennis Daardoor en door betere ziektebestrijding groeide de bevolking -> vraag naar goedkoop voedsel en kleding groeit. De koloniën produceerden goedkope grondstoffen -> impuls aan de textielnijverheid Gevolgen groei: Winst werd gebruikt voor de textielproductie, er werden fabrieken gebouwd en de huisnijverheid verdween. Stoomkracht werd uitgevonden en ook in andere industrie (mijnbouw, ijzerdelving) werd gebruikt. Dorpjes groeien uit tot fabriekssteden Hierdoor ontstond een industriële samenleving, een samenleving waar industrie het voornaamste bestaansmiddel is Ontstaansvoorwaarden IR: Uitvindingen (waterkracht en stoomkracht) Arbeiders (door uitvindingen landbouw waren minder mensen om genoeg voedsel te maken nodig, dus waren er mensen die in de fabrieken konden werken) Kapitaal (door kolonie en handel) Grondstoffen (kolonies) Energiebronnen (water, kolen waren er genoeg) Afzetmarkt (bevolkingsgroei) Bevolkingsgroei is een voorwaarde voor IR en de aanleiding Ondernemersgeest (mensen die bereid zijn risico te lopen) Gevolgen IR: Ontstaan fabriekssteden (urbanisatie) met een maatschappelijke indeling in klassen (=klassensamenleving) : Pagina 1 van 5
2 Het aantal industriëlen (rijke fabriekseigenaren die erg machtig waren) nam toe. Door het wegvallen van de huisnijverheid trokken de mensen naar de stad en vormden daar de arbeidersklasse, de mensen die zelf geen productiemiddelen bezitten en alleen geld verdienen door te werken in de fabrieken. Versterking van de middenklasse, de winkeliers en geschoolde werknemers ( ingenieurs, ambtenaren, dokters) In de steden was verpaupering, de woon- en leefomstandigheden waren erg slecht. De staat bemoeide zich intensiever met de samenleving: zelf scholen stichtten, leefbaarheid steden aanpassen, watervoorziening, etc. Modern Kapitalisme = het systeem waarin particulieren m.b.v. vrije arbeid goederen en diensten produceren met als doel winst maken door ze op te vrije markt te verkopen. Belangrijk voor de ontwikkeling van het kapitalisme is de ontwikkeling van het Economisch Liberalisme: de staat moet zich niet bemoeien met de economie maar de onzichtbare hand stuurt de economie. Adam Smith was een van de grondleggers. Hij pleitte voor afschaffing van het mercantilisme en de gilden. Kenmerkend aspect 32: discussies over de sociale kwestie De sociale kwestie is het vraagstuk over de slechte omstandigheden voor arbeiders. Oorzaak hiervan is de IR, het kapitalisme en het (economisch) liberalisme. Hierdoor waren de fabrieksdirecteuren erg rijk geworden en waren er in de 19 de eeuw grote verschillen tussen arm en rijk ontstaan. Arbeiders bleven wel naar de steden trekken. Oplossingen: Rijke vrouwen gaven steun, hielp niet veel Ontstaan van vakbonden: organisaties van arbeiders die samen strijden voor betere arbeidsomstandigheden en hoger loon. de vakbonden groeiden en ze organiseerden stakingen. Ontstaan van socialisme, uiteenvallend in de sociaaldemocraten en het communisme. De sociaaldemocraten probeerden via het parlement en wetten en regels de omstandigheden te verbeteren, de communisten wilden dit via een revolutie van het proletariaat = de uitgebuite onderklasse. De progressieve liberalen in Nederland zagen de schrijnende situatie van de arbeiders en eerste stappen werden gezet richting sociale wetgeving in 1874: het kinderwetje van Samuel van Houten waarmee bepaald werd dat kinderen tot 12 jaar naar school moesten. Kenmerkend aspect 33: de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie In de tweede helft van de 19 de eeuw veranderde het imperialisme in het modern imperialisme: het verschijnsel dat Europese landen naar een groot koloniaal rijk streven en de koloniën gebruiken als productie en afzetgebieden om er zelf rijk van te worden. De Europese landen wilden nu ook hun kolonies helemaal veroveren en besturen in plaats van alleen handel drijven. Pagina 2 van 5
3 Oorzaken modern imperialisme : Door de industrialisatie hadden de moederlanden grondstoffen nodig. Deze wonnen ze op eigen plantages. Ook moesten de kolonies een deel van de oogst afstaan. Dan is een kolonie een wingewest. Bovendien diende de kolonie als afzetmarkt. Door het nationalisme verdiende een volk een groot rijk dat politiek en militair aanzien gaf. Oprechte bedoelingen voortkomend uit superioriteitsgevoel. De blanken voelen zich verplicht de minder ontwikkelden te helpen. Fasen: 1. Strijd om Azië. (Nederland (Nederlands-Indië), Groot-Brittannië, Frankrijk (Indochina), VS (Filipijnen) 2. Strijd om Afrika, omdat voor de nieuwe landen als Duitsland Azië al vol zat. De spanningen liepen om deze strijd flink op. Om te voorkomen dat het tot oorlog in Europa zou uitbreken, kwamen in de belangrijkste Europese landen bij elkaar bij de Conferentie van Berlijn om de verdeling van Afrika af te spreken. Gevolgen van het Modern Imperialisme: Koloniën krijgen te maken met Europese machthebbers. Indirect bestuur: inlandse vorsten bleven op hun plaats maar kregen orders van het moederland. Zo bleef de sociale hiërarchie intact en was er minder kans op conflicten. Direct bestuur: rechtstreeks bestuur. Betere grip op het land, maar meer kans op conflicten. Koloniën worden ingeschakeld bij economische activiteiten van het moederland. In Nederland werd het cultuurstelsel ingevoerd: de bevolking van Java moest 1/5 deel van de grond bebouwen voor de Europese markt. Grensproblematiek in Afrika: verschillende volkeren verdeelt over verschillende landen. Hierdoor zijn er nu nog steeds conflicten. Aanraking met de Europese cultuur d.m.v. moderne infrastructuur, communicatiemiddelen, ziekenhuizen, onderwijs, enz. Kenmerkend aspect 34: de opkomst van emancipatiebewegingen In de 19 e eeuw waren er veel ongelijkheden tussen arm-rijk, man-vrouw en slaaf-vrije burger. Er ontstond structureel verzet: de minderheden streefden naar emancipatie: de gelijkberechtiging voor achtergestelde groepen. Vormen: Slavernij. In de 18 de eeuw was de slavenhandel al afgeschaft, in de 19 e eeuw wilden de abolitionisten slavernij zelf ook afschaffen, met succes. Vrouw-man. Vrouwen waren achtergesteld op de mannen en mochten niet veel. Deze vorm van emancipatie is feminisme. Vrouwen streden voor kiesrecht Arm-rijk. De verschillen tussen de verschillende bevolkingslagen waren groot. Rijke burgers hadden een hoge sociaalmaatschappelijke en politiek status en de arme arbeiders niet. Zij protesteerden, deden dit bijvoorbeeld door vakbonden op te richten. Religieuze minderheden Kenmerkend aspect 35: voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces Proces naar parlementaire democratie in Nederland: 1795: Bataafse republiek met 1 e grondwet. 1815: Koninkrijk der Nederlanden onder leiding van Willem I en een nieuwe grondwet. Nederland was een constitutionele monarchie: een koning als staatshoofd gebonden aan de grondwet. Het koninkrijk was een eenheidsstaat: overal gelden dezelfde wetten en er is centraal bestuur. Er was alleen censuskiesrecht: of je mocht stemmen hing af van hoeveel belasting je betaalde en alleen mannen mochten stemmen afscheiding België met nieuwe grondwet als gevolg Vanaf die tijd liberale initiatieven voor grondwetswijzigingen voor meer democratie maar de koning weigert tot: 1848: Willem II was bang voor revolutie en vroeg de liberaal Thorbecke om een nieuwe grondwet. Er kwam ministeriële verantwoordelijkheid (=alleen de ministers zijn verantwoordelijk voor het beleid)en ook kwam er koninklijke Pagina 3 van 5
4 onschendbaarheid (de regering is verantwoordelijk voor wat de koning zegt en doet). Bovendien was er vrijheid van onderwijs (recht om scholen op te richten) en vrijheid van verenging en vergadering (recht om zichzelf te organiseren). De emancipatie kwam op gang en in 1917 werd kiesrecht voor alle mannen ingevoerd. Bovendien invoering evenredige vertegenwoordiging. In 1919 volgden de vrouwen. Kenmerkend aspect 36: de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen nationalisme, liberalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme In de 19 de eeuw kwamen deze stromingen op. Nationalisme= sterke voorliefde voor de cultuur van het volk waartoe men zich rekent en het streven naar de eenheid van dat volk binnen een nationale staat. Soorten: Cultureel nationalisme = mensen voelen zich verbonden door gemeenschappelijke cultuur en willen daarom bij elkaar horen. Dit leid vaak tot politiek nationalisme: een volk streeft naar een eigen stat. A: middelpuntzoekend nationalisme: Italië, Duitsland. Losse deeltjes willen één land zijn. B: middelpuntvliedend nationalisme: Oostenrijk-Hongarije, Ottomaanse rijk. Veel verschillende volkeren in één land willen zich afscheiden tot aparte staatjes. Oorzaak nationalisme: A: verlichting en idealen Franse Revolutie. Het volk was daardoor steeds belangrijker geworden en waren geen onderdanen maar burgers die een eigen land wilden, ze vormden immers samen één volk door dezelfde cultuur. B: romantiek= de stroming die tegen de verlichting in gaat en juist accent legt op gevoelens en traditie. Er was aandacht voor het volk en gaf input aan de verbondenheid van het volk. Gevolgen nationalisme voor de politiek: Duitse eenwording: Duitsland bestond uit vele verschillende rijkjes en die wilden graag één Duitsland worden. In 1871 slaagde de minister-president Otto von Bismmarck erin om één Duitsland te stichtten. De koning was er wel nog steeds erg machtig. Hetzelfde gebeurde met Italië in 1870, dat bestond uit 5 staten. Afbrokkeling Ottomaanse rijk in o.a. Griekenland (1829) Geboorte België: België werd in 1815 bij Nederland gevoegd, maar scheidde zich in 1830 weer af. Nederland erkende België pas in 1839 Zo ontstond een Europa van nationalistische staten. De restauratie is de periode tussen 1814 en 1830 waarin het herstel van maatschappelijke en politieke verhoudingen van vóór de Franse Revolutie centraal stond. Dit lukte niet doordat er twee stromingen ontstonden: Conservatisme: behoudende politieke stroming die zich keerde tegen de maatschappelijke vernieuwingen van de Pagina 4 van 5
5 Franse Revolutie, het liberalisme en het socialisme. Conservatieven vonden dat een traditioneel bestuur met vorst en adel het beste was. Zij waren dus voorstanders van de restauratie. Liberalisme: politieke stroming die het opneemt voor de vrijheid van het individu tegenover de macht van de staat. De liberalen bleven geloven in de idealen van de Franse Revolutie, dat iedereen gelijk was en er vrijheid was. Zij wilden dat de burgers de macht hadden. Het lukte de liberalen om mensen voor zich te winnen en de macht van de adel af te laten brokkelen. Feminisme: politieke beweging die de achtergestelde positie van vrouwen te verbeteren In Amerika begonnen vrouwen zich te organiseren, Europa volgde met de eerste feministische golf: , de feministes streden voor kiesrecht voor vrouwen. Dan konden ze via de politiek hervormen. Socialisme: politieke stroming die opkomt voor de arbeidersklasse, hetzij door een revolutie, hetzij door te streven naar kiesrechtuitbreiding en hervormingen langs parlementaire weg. In die tijd waren de leef en werkomstandigheden voor de arbeiders zeer slecht. Socialisten zetten zich voor de arbeiders. Sociaaldemocraten: via het parlement door middel van kiesrecht voor iedereen. Communisme: de leer van Karl Marx. Hij zei dat de bourgeoisie, de heersende klasse, te maken zou krijgen met een opstand van het proletariaat, de uitgebuite klasse. Er zou een klasseloze samenleving ontstaan. Socialisme in Nederland: 1874: kinderwet was de eerste stap naar sociale wetgeving. 1888: Ferdinand Domela Nieuwenhuis richt Sociaal Democratische Bond op (soort communisme) hij wilde revolutie Dat ging voor veel mensen te ver: 1894: Sociaal Democratische Arbeiders Partij Confessionalisme: politieke stroming waarin het geloof (rooms-katholiek of protestants) het uitgangspunt is voor het politiek handelen. Door de grondwetswijzigingen gebeurde het volgende: Katholieken kropen uit hun schulp en in de politiek groeide het katholieke zelfbewustzijn. Ontstaan van gereformeerde kerken: de strenge leer van het calvinisme Geloof drong door tot de politiek : confessionalisme. Pagina 5 van 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting door Larissa 665 woorden 18 januari 2016 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 8: Tijd van
Nadere informatieBurgers en Stoommachines. Tot 1:20
Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.
Nadere informatie2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw
2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 1830 1870: Javaanse boer werkt voor Nederlandse staat: - cultuurstelsel - Herendiensten van verliespost naar wingewest Vanaf 1870: modern imperialisme particuliere bedrijven
Nadere informatieTijdvak van burgers en stoommachines (1800 1900) / 19 e eeuw
Tijdvakken Tijdvak van burgers en stoommachines (1800 1900) / 19 e eeuw K.A. * De Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving * De moderne vorm van imperialisme
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.
Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen
Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie 1848-53 gelijkheid voor iedereen Samenvatting door een scholier 2412 woorden 8 mei 2010 6,4 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis
Nadere informatieToetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen
Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,
Nadere informatie3,2. Verslag door Lotte 1992 woorden 19 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Tijdvak: Tijd van burgers en stoommachines. Periode:
Verslag door Lotte 1992 woorden 19 juni 2017 3,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van burgers en stoommachines Periode: 1800-1900 https://www.scholieren.com/verslag/108551
Nadere informatieGROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1
GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,
Nadere informatie31. De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legt voor een industriële samenleving.
Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 8 Samenvatting door M. 1868 woorden 20 februari 2016 7,1 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis tijdvak 8. stoommachines 1800-1900 Moderne tijd
Nadere informatieProef Geschiedenis Hoofdstuk 5
Proef Geschiedenis Hoofdstuk 5 Proef door een scholier 1758 woorden 13 juni 2018 5,5 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks SAMENVATTING HOOFDSTUK 5: Samenvatting De Industriële Revolutie Vanaf
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw
Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland
Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door M. 1255 woorden 6 mei 2015 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Grondwet
Nadere informatieSO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.
SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8 havo 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8 havo 4 Samenvatting door Ellen 1653 woorden 8 juni 2018 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 8.1 De industriële revolutie Het kenmerkend aspect: de industriële Revolutie
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H3
Samenvatting Geschiedenis H3 Samenvatting door een scholier 2621 woorden 10 mei 2017 1 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1. Industrialisatie. -Uitvindingen sinds het einde van
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?
Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1521 woorden 14 december 2017 6,6 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk
Nadere informatiebepaalde groep. In de negentiende eeuw waren dat arbeiders, vrouwen en confessionelen.
Samenvatting door Lotte 3067 woorden 19 juni 2017 1 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijd van burgers en stoommachines: 1800-1900 Begrippen o Confessionalisme: stroming waarvan de aanhangers
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 1 t/m 9
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 1 t/m 9 Samenvatting door een scholier 3000 woorden 6 oktober 2009 6 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Voor industrie was nodig: energiebronnen. grondstoffen.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H5
Samenvatting Geschiedenis H5 Samenvatting door een scholier 1826 woorden 26 juni 2017 8,8 38 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting Geschiedenis H5 5.1 Elektrisch licht De ondernemer
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?
Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie Samenvatting door Sander 1530 woorden 18 april 2013 7,1 458 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3: De Industriële Revolutie
Nadere informatieTijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen
Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie 1. De levenswijze van jager-verzamelaars. 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. 3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
Nadere informatieEureka 2M volledig herziene 5 e druk,
Eureka 2M volledig herziene 5 e druk, 2015-2016 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. De bedoeling is, dat je eerst
Nadere informatieTheorie hoofdstuk 1 geschiedenis
Theorie hoofdstuk 1 geschiedenis Koning en parlement 1813-> Willem 1 kwam aan op het strand in Scheveningen, hij werd begroet door een enthousiaste menigte. Deze mensen hoopten dat Willem 1 rust en vrede
Nadere informatieDemocratie en ismen; begrippen blijven, hun inhoud verandert
Democratie en ismen; begrippen blijven, hun inhoud verandert Wat is democratie? In de 20e eeuw ontstonden er in een paar landen democratieën, burgers waren echter niet tevreden. Te weinig invloed op de
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting door Sven 1427 woorden 12 april 2018 7,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 3.1 In de wereld van
Nadere informatieWerk in de eerste fabrieken In de nieuwe fabrieken moesten de arbeiders onder moeilijke omstandigheden werken:
Samenvatting door een scholier 2862 woorden 6 maart 2018 6,2 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Paragraaf 4.2: van handwerk naar machine ZIE BIJLAGE 4.3 De industriële samenleving Werk in
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500
Nadere informatieOnderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen?
Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met
Nadere informatieTijdvakken en kenmerkende aspecten.
Tijdvakken en kenmerkende aspecten. Tijdvak 1: Tijd van Jagers en Boeren. Periode: Prehistorie 1 De levenswijze van jagers-verzamelaars (Hoe zag deze samenleving eruit?) 2 Het ontstaan van landbouw en
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 de industri?le samenleving
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 de industri?le samenleving Samenvatting door Amy 673 woorden 19 maart 2017 6,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1 de industriële samenleving
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme
Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met
Nadere informatieGeschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor
Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners
Nadere informatiePolitieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61325
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 oktober 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/61325 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieDe Tien Tijdvakken. Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c.
De Tien Tijdvakken Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c. KA1: De levenswijze van jagersverzamelaars KA2: Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen KA3: Het ontstaan van de eerste stedelijke
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8,9,10
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8,9,10 Samenvatting door Marthe 6789 woorden 13 januari 2018 6,5 6 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Hoofdstuk 8 Verlichting en revoluties 1.
Nadere informatie7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie
Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april 2017 7,5 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Russische Revolutie Meeste mensen zijn boeren/boerinnen in Rusland Ze waren straatarm, ze wisten niks en ze gingen
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hfd. 8
Samenvatting Geschiedenis Hfd. 8 Samenvatting door een scholier 1686 woorden 3 oktober 2012 6,1 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 8: De tijd van burgers en stoommachines
Nadere informatie7,3. Samenvatting door een scholier 4078 woorden 22 februari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden
Samenvatting door een scholier 4078 woorden 22 februari 2009 7,3 328 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1: Kenmerken van de industriële samenleving Machines spelen in ons leven
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen
Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A
Nadere informatiePolitieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61325 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieGESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT
GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning
Nadere informatieGeschiedenis Samenvatting H8
Geschiedenis Samenvatting H8 De industriële revolutie Rond 1812 kwamen arbeiders in opstand tegen hun fabriekseigenaren. Ze staken fabrieken in de fik en stuurde dreigbrieven naar de eigenaren. Dit omdat
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door Edo 2719 woorden 30 juni 2014 4,1 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Par. 1 Pas de laatste 200 jaar maken we gebruik van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H7,8,9
Samenvatting Geschiedenis H7,8,9 Samenvatting door een scholier 2942 woorden 19 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis Begrippen van alle hoofdstukken blz.278 t/m 282 Belangrijke namen:
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door J. 1788 woorden 26 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3. De industriële revolutie. Paragraaf 1. De
Nadere informatieS.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015
S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 Dit S.O. bestaat uit 41 vragen. Je schrijft met een blauwe of zwarte pen. Schrijf netjes en duidelijk. Indien bij een vraag een verklaring wordt gevraagd en de verklaring
Nadere informatieWat zijn de oorzaken en gevolgen van het afschaffen van de kinderarbeid in Nederland?
Werkstuk door een scholier 2392 woorden 16 februari 2010 6,5 63 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Werkstuk Wij hebben voor het onderwerp kinderarbeid en de parlementaire samenleving gekozen omdat dit onderwerp
Nadere informatieDeelcontext. Hoofdvraag Welke invloed had de Verlichting op de politieke cultuur, ?
Deelcontext 3 Europa (1815-1848) Hoofdvraag Welke invloed had de Verlichting op de politieke cultuur, 1815-1848? Kenmerkende aspecten 28 Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk
Nadere informatieGilde: Samenwerking van Meester Gezellen (ambachtsman met opleiding) Tien leerlingen Evt. vrouw en kinderen.
Samenvatting door een scholier 1774 woorden 27 juni 2017 4,9 19 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak 8 Tijd van Burgers en Stoommachines 1: De Industriële revolutie Gilde: Samenwerking
Nadere informatieSchoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015
Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 33 vragen. In totaal kun je hiervoor 54 punten halen. Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd
Nadere informatieA. LEER EN TOETSPLAN. Vak: Geschiedenis Leerjaar: 2 Onderwerp: De Nieuwe Tijd (extra uitgereikt materiaal) Kerndoel(en):
A. LEER EN TOETSPLAN Vak: Geschiedenis Onderwerp: De Nieuwe Tijd (extra uitgereikt materiaal) tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600); tijd van regenten en vorsten (1600 1848). 40. De leerling leert
Nadere informatieHistorische context. Verlich/ngsideeën en de democra/sche revolu/es
Historische context Verlich/ngsideeën en de democra/sche revolu/es 1650 1848 Kenmerkende aspecten 23. Het streven van vorsten naar absolute macht 26. Wetenschappelijke revolu/e 27. Ra/oneel op/misme en
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.3 Nationalisme en Duitse eenwording.
Onderzoeksvraag: Hoe zorgden nationalistische gevoelens ervoor dat de Duitstalige gebieden één staat werden? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke stromingen nationalisme, liberalisme,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie
Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie Samenvatting door A. 1325 woorden 18 mei 2011 6,9 35 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting Geschiedeniswerkplaats Rechtstaat
Nadere informatieDE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?
DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-KB 2003
Examenopgaven VMBO-KB 2003 tijdvak 1 woensdag 21 mei 09.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 1: Industriele revolutie
Samenvatting Geschiedenis Module 1: Industriele revolutie Samenvatting door een scholier 1585 woorden 24 mei 2007 6,4 29 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. In de 18e en 19e eeuw vond in W-Europa de IR
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren
Nadere informatie2 keer beoordeeld 20 februari 2016
5,4 Samenvatting door een scholier 1315 woorden 2 keer beoordeeld 20 februari 2016 Vak Maatschappijleer Methode Thema's maatschappijleer Maatschappijleer hoofdstuk 3 Parlementaire democratie Par. 1 wat
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland
Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.
Nadere informatieTIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën
TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Tijd van Pruiken en Revoluties 1700-1800 Vroegmoderne Tijd Kenmerkende aspecten Uitbouw van de Europese overheersing,
Nadere informatieSlaaf krijgt vrijheid (vanaf nu: ex-slaaf) en wordt loonarbeider bij zijn baas (vanaf nu: ex-slavenhouder)
Samenvatting door M. 1033 woorden 15 juni 2015 6,7 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 7.1 De verlichting Verlichting is het gevolg van de wetenschappelijke revolutie uit hoofdstuk/tijdvak
Nadere informatie8.3 Nationalisme en Duitse eenwording. Onderzoeksvraag: Hoe zorgden nationalistische gevoelens ervoor dat de Duitstalige gebieden één staat werden?
17-9-2017 Onderzoeksvraag: Hoe zorgden nationalistische gevoelens ervoor dat de Duitstalige gebieden één staat werden? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen nationalisme,
Nadere informatieheel veel was er nodig.
Samenvatting door Leonie 2033 woorden 26 maart 2015 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1: Kenmerken van de industriële samenleving Machines spelen in ons leven een grote rol.
Nadere informatieDe industriële samenleving in Nederland. Hoofdstuk 3. Van stoommachine tot robot. indus_samenleving_2007_2009_vragen.doc
De industriële samenleving in Nederland Hoofdstuk 3 Van stoommachine tot robot De industriële samenleving in Nederland kerndeel vragen 1 1. Wat is de Industriële Revolutie? 2. Wat zijn drie belangrijke
Nadere informatieDe vijftig vensters en de kenmerkende aspecten van de tien tijdvakken van de commissie De Rooy
De vijftig vensters en de kenmerkende aspecten van de tien tijdvakken van de commissie De Rooy In blauw: de tijdvakken en de kenmerkende aspecten (alleen uitgewerkt voor het en ). In oranje: de canonvensters,
Nadere informatieNaam:.. Fotokopie begrippen
Tl3_begrippen.doc Naam:.. Fotokopie begrippen 1. Het communisme + vragen 2. Rusland rond 1917 + vragen 3. Stalin 4. West-Europa in de tijd van de Industriële Revolutie + vragen 5. De sociale kwestie en
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland Gebruik bron 1 en 2. 1p 1 De twee bronnen hebben te maken met de constitutionele monarchie. Welke
Nadere informatieDeelvraag: Hoe had de parlementaire democratie zich in Nederland ontwikkeld?
Samenvatting door een scholier 1446 woorden 7 juni 2005 6,2 36 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 7 Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa 1 Op weg naar een moderne parlementaire
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting door J. 1043 woorden 22 april 2015 6,7 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1 Europa verovert de wereld 1815 : leiders van de
Nadere informatieTIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES
TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Kenmerkende aspecten (1 t/m 7 zijn uitgewerkt)
Samenvatting Geschiedenis Kenmerkende aspecten (1 t/m 7 zijn uitgewerkt) Samenvatting door S. 850 woorden 25 maart 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 01 De levenswijze van jagers-verzamelaars Het
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 5
Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie
Nadere informatie5,4. Politiek. Wat is democratie? Aanvullende kenmerken van een parlementaire democratie. Samenvatting door een scholier 2462 woorden 1 april 2006
Samenvatting door een scholier 2462 woorden 1 april 2006 5,4 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Sprekend verleden hfst 5 Hoofdstuk 5 Democratie en de ismen: begrippen blijven,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO
Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Staatsinrichting hoofdstuk 1 VMBO Samenvatting door Marieke 1467 woorden 30 april 2015 7,4 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1: Het
Nadere informatiePuzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel
Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Korte omschrijving Tijdens deze werkvorm spelen leerlingen kwartet, waarbij de kaarten over historische ontwikkelingen en veranderingen van ons parlementaire
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Staatsinrichting H3+4
Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting H3+ Samenvatting door een scholier 1611 woorden 26 november 2001 5,5 29 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis stof voor eerste rep (maatschappijleerboek
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3
Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1155 woorden 5 februari 2006 6,4 37 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Een trage revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2, Een trage revolutie Samenvatting door een scholier 935 woorden 23 november 2003 6,8 32 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx HOOFDSTUK 2 EEN TRAGE REVOLUTIE
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, Op Stoom!
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, Op Sto! Samenvatting door een scholier 2098 woorden 22 oktober 2009 7 66 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Samenvatting geschiedenis SE-1: H8: Op Sto
Nadere informatiegeschiedenis en staatsinrichting CSE KB
Examen VMBO-KB 2008 1 tijdvak 1 donderdag 22 mei 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 39 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 55 punten
Nadere informatieAntwoorden Geschiedenis Historische quiz
Antwoorden Geschiedenis Historische quiz Antwoorden door A. 3066 woorden 10 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Ronde 1 Vraag 1 Leg uit waarom Aletta Jacobs (1854-1929) past bij het kenmerkend
Nadere informatieIn 1813 werden de Fransen verjaagd en de zoon van de laatste stadhouder werd koning
Samenvatting door O. 1153 woorden 25 september 2013 4,4 19 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1 paragraaf 1 In 17 eeuw 18 eeuw (1600-1700)was Nederland een republiek. In een
Nadere informatieHet Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich
(les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Voor het Congres van Wenen a. Rond 1750: het Ancien Regime komt ten einde => Enkele kenmerken van het Ancien
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1563 woorden 18 februari 2004 4,9 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Hoofdstuk 5 Primair: bron door iemand geschreven
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 2342 woorden 16 maart 2003 7,4 33 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis, 5 Democratie en de ismen:
Nadere informatieTijd van pruiken en revoluties 1700 1800
Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politiek
Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:
Nadere informatieMaatschappijleer par. 1!
Maatschappijleer par. 1 Iets is een maatschappelijk probleem als: 1. Het groepen mensen aangaat 2. Het samenhangt met of het is gevolg is van maatschappelijke verandering 3. Er verschillende meningen zijn
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 en 8
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 en 8 Samenvatting door S. 1449 woorden 11 juli 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Tijdvak 7 De tijd van pruiken en revoluties 7.1 De verlichting Bevrijding van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H6 -ismen en democratie
Samenvatting Geschiedenis H6 -ismen en democ Samenvatting door een scholier 4158 woorden 20 januari 2013 6,7 25 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 democ Democ als begrip bestaat
Nadere informatieAantekening Geschiedenis Hoofdstuk 6: Staatsinrichting
Aantekening Geschiedenis Hoofdstuk 6: Staatsin Aantekening door C. 1154 woorden 16 januari 2014 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Constitutionele (parlementaire) monarchie Constitutie:
Nadere informatieHet nieuwe eindexamen geschiedenis
Het nieuwe eindexamen geschiedenis Stephan Klein Rotterdam, 4 oktober 2013 Gesprek in de klas (2013) Docent: Wie kan uitleggen wat standplaatsgebondenheid inhoudt? (stilte van enkele seconden) Leerling
Nadere informatie7. Het imperialisme De dominantie van het westen p
7. Het imperialisme 7.1. De dominantie van het westen p. 167-179 Deel 1 Restauratie en transformatie, Europa in de 19de eeuw congres van Wenen ondermijning van het congres van Wenen: liberalisme, nationalisme,
Nadere informatieGESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB
Examen VMBO-KB 2006 tijdvak 2 dinsdag 20 juni 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 36 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 52 punten
Nadere informatie