Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en Koude oorlog in Vietnam

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en Koude oorlog in Vietnam Samenvatting door een scholier 3308 woorden 6 mei ,7 3 keer beoordeeld Vak Geschiedenis H1 1 Koude oorlog: Oorsprong in Rusland 1917, Communisten aan de macht Wilden Communistische wereldrevolutie Daarop reageerde Amerikaanse president Wilson met Free for democracy plan, maar eerst moesten de Duitsers verslagen worden. Opvolger Wilson, Roosevelt wilde sterke volksorganisatie voor vrede Oprichting VN 5 Belangrijkste leden(met vetorecht) : VS, Sovjet Unie(SU), Groot-Brittannië, Frankrijk, China Maar samenwerking slecht door spanningen VS en SU, deze spanningen kwamen door grote verschillen VS en SU: VS : Kapitalisme, vrij ondernemerschap, Democratische besluitvorming SU : Communisme, economische almacht v/d staat, dictatuur. Beiden dachten ze dat de ander wereldoverheersing wilde. H1 2 SU wilde grenzen verleggen naar Oost- en midden Europa( ), voor veiligheidsgordel van bevriende naties. Deze kwamen in SU s Invloedssfeer communistisch, West Europa werd VS s Invloedssfeer containment politiek IJzeren gordijn tussen Oost en West Europa VS was bang dat West-Europa door armoede na WO 2 zou overlopen naar de communisten Marshallhulp Duitsland in 4 stukken, Rusland wilden vergoeding voor oorlog, en haalden daarom alles van waarde weg uit hun deel v. Duitsland. Andere 3 delen voegden zich samen met als doel: economisch herstel. Stalin wilde Berlijn bezetten faalde door Amerikaanse bevoorrading via vliegtuig. 23 Mei 1949 Oprichting Bondsrepubliek Duitsland in West Duitsland, BRD, even later, DDR in Oost- Duitsland VS: Oprichting militair bondgenootschap NAVO 1955 SU: Oprichting militair bondgenootschap Warschaupact, maar maakte weinig indruk. Pagina 1 van 8

2 H1 3 Sept 1949 SU krijgt atoombom Okt 1949 China valt in communistische handen Huidige VS president Truman, wilde niet nog een keer van communisten verliezen Juni 1950 (Communistisch) Noord-Korea valt Zuid-Korea binnen VS reageert direct en hevig, en stuurt via de VN een leger naar Zuid-Korea. Rusland kon hier niet tegen stemmen door Taiwan-Kwestie. VS bang dat aanval Korea begin was van internationale aanval v/d SU containment politiek wereldwijd toegepast President kreeg groene licht voor toename in uitgaven voor Ministerie van Defensie budget werd verdrievoudigt. H1 4 VS en SU wapenwedloop constante wederzijdse afschrikking door massa vernietigingswapens. Chroestsjov, opvolger Stalin wilde Vreedzame co-existentie, wilde economische concurrentie ipv wapenconcurrentie Eind jaren 60 en 70 Ontspanningspolitiek China verlaat invloedssfeer SU, maar blijft communistisch. SU ging zich richten op arbeiders, China ging zich richtten op Landbouw Concurrentie VS probeerde VS en China tegen elkaar uit te spelen. Na 1950, ook dekolonisatie Bloederige conflicten in de Derde wereld, want de SU en VS wilden allebei de macht hebben over deze nieuwe staten H2 1 Frankrijk had al sinds de tweede helft v/d 19e eeuw Frans Indochina in handen, om de natuurlijke rijkdommen te exploiteren Fransen brachten op kleine schaal verbeteringen in onderwijs, infrastructuur en gezondheidszorg kleine economische ontwikkeling Indochina. Vietnam 90% boer, agrarische ontwikkeling in zuiden. Franse regeerders gehaat in Vietnam verzet tegen bezetting, machteloos, tot opkomst communisme Communistisch verzet onder leiding van Ho Chi Minh Richtte Vietminh op H2 2 In 1930 zocht Ho Chi Minh aanhangers voor het verzet tegen de Franse overheersing in Hong Kong Indochinese Communistische Party ( ICP ) opgericht In Feb 1941 vormde de Vietminh onder leiding van Vo Nguyen Giap Oprichting Vietminh viel samen met inval van Japan, zo geregeld, zodat, wanneer Japan zou verliezen ( dit had Ho Chi Minh al voorspeld), de Vietminh Vietnam zou kunnen overnemen in een zwak moment, en dit gebeurde ook, in Augustus 1945, wanneer Japan zich overgaf. Fransen keren terug naar Zuidvietnam. Ho Chi Minh vraagt VS om hulp, maar VS kan niet helpen omdat ze Frankrijk niet als bondgenoot wilden verliezen. Eind 1946 gaat Ho chi Minh met Frankrijk praten Openlijke oorlog Frankrijk en Vietnam. Fransen hadden militair overwicht, maar dit kon niet op tegen de Guerillatactiek van de Vietminh. Ho chi Minh kreeg pas in 1950, na de breuk van SU en China, hulp in de oorlog. China wilde Vietminh wel Pagina 2 van 8

3 helpen Daardoor wilde SU ook helpen ( Kon niet achterblijven bij China) In Mei 1950 besloot ook President Truman te helpen stuurde geld en oorlogsmateriaal. H2 3 Oorlogsmoeheid Conferentie van Geneve met alle grootmachten. Vlak voor conferentie probeerde beide partijen nog snel een doorbraak op slagveld te forceren, om er beter uit te komen op de conferentie(overwicht= kan je meer eisen). Strijd toppunt bij Dien Bien Phu Groot leger, en zwaar materiaal ingezet door Fransen, maar Vietnam had nog steeds de overmacht Fransen vroegen VS om luchtsteun, maar stemden niet toe. Dien Bien Phu viel in 1954 in Vietnamese handen, een dag voor de conferentie Frankrijk wilden niet meer vechten, maar VS weigerden Vietnam in communistische handen te laten vallen, want VS was bang dat andere landen dan ook zouden vallen voor het communisme( Dominotheorie van President Eisenhower) + verdedigingslinie in Azië liep dan gevaar. Geneefse akkoorden Vietnam verdeeld in Noord en Zuid bij 17e Breedtegraad. Vietminh moest noord blijven, en Frankrijk zuid, en Frankrijk moest binnen 2 jaar daar weg zijn. Na deze twee jaar, moest Vietnam neutraal blijven, en er kwamen verkiezingen in 1956, waarna het land zou worden verenigd. Maar VS was niet van plan zich te houden aan Geneefse akkoorden, en deze verkiezingen zouden er nooit komen oprichting ZOAVO H2 4 VS wilden niet dat de verkiezingen er kwamen, communistische overwinning stond al vast. Ho Chi Minh ging naar SU en China voor hulp, maar deze weigerden uit angst voor groot conflict met VS. Economie Noord Vietnam stond er slecht voor communisten wilden dit verbeteren met een campagne voor de landbouw liep uit de hand, en duizenden boeren werden vermoord, maar campagne uiteindelijk wel een succes productie nam met 40% toe in 1958 werd Privé-bezit afgeschaft, en landbouw en industrie vielen in handen van de staat 1961 opzet vijfjarenplan dat zware industrie moest opbouwen, maar werd stilgelegd door VS bombardementen halverwege 60 In Zuid Vietnam werd Ngo Dinh Diem aangewezen als president, omdat hij een fel anticommunist was. VS hoopten op democratische staat in Zuid-Vietnam, en pompten miljarden dollars aan economische en militaire steun in Zuid-Vietnam, maar Ngo Dinh Diem gebruikte dit om een politiestaat op te bouwen. Veel vriendjes politiek en corruptie. VS zag het door de vingers, zolang het maar anticommunistisch was H3 1 Noord Vietnam wilden Zuid Vietnam overnemen door Diem ten val te brengen, en de Amerikanen te laten vertrekken. Noord Vietnam probeerde verzet tegen Diem uit te lokken, waardoor er gewapend verzet zou komen tegen Diem, maar niemand mocht erachter komen dat Noord hierachter zat. De Ho Chi Minhroute werd aangelegd zodat er infiltranten van Noord naar Zuid Vietnam konden gaan, ook werden er zo wapens en munitie aangevoerd Communisten in Hanoi wilde nieuwe politieke organisatie zoals de Vietminh, maar nu in het zuiden, Pagina 3 van 8

4 en ze richtten het Nationaal Bevrijdingsfront op ( NLF) met Vietcong als leger. De haat en verzet tegen Diem nam toe, en de Vietcong maakte hier gebruik van door steden en platteland in te nemen. Onder druk van VS richtte Diem versterkte dorpen waar boeren een beter leven zouden moeten krijgen, maar ze waren niet populair, en boeren moesten er met geweld naar toe worden gestuurd, en de boeren moesten daar zelf voor hun huizen betalen Veel onvrede Vietcong kon makkelijk infiltreren. In 1963 opstand Boeddhisten Diems troepen schoten de boeddhisten neer Grote rellen in alle steden Veiligheids troepen sloegen deze rellen neer met harde hand Verzet steeds groter Hoogtepunt wanneer een monnik zichzelf in brand stak. H John F Kennedy als president VS Wilde ook niet van communisme verliezen. Chroestsjov, die eerst vredige Co-existentie wilde, steunde nu de oorlog in Vietnam, stuurde ook hulp naar Noord Vietnam John F Kennedy stuurde militaire adviseurs naar Vietnam om te kijken of ook troepen er naar toe konden sturen, de adviseurs raadden het af, maar John F Kennedy deed het toch, en maakte hierbij dezelfde fout als Frankrijk. Eerst stuurde hij alleen nog meer militaire adviseurs naar Zuid Vietnam (3000), en stond hij het gebruik van Napalm toe, en maakte gebruik van ontbladeringsmiddelen op de bossen en zo de guerrilla strijders neer te slaan. Kennedy wilde sociale en democratische hervormingen in Zuid-vietnam, maar Diem trok zich hier niets van aan. VS stemde in met een staatsgreep, en Diem vluchtte, maar werd vermoord. 3 weken later werd ook Kennedy vermoord Johnson als opvolger, ondertussen al meer dan militaire adviseurs in Vietnam, en een redelijk leger. H3 3 In 1964 druk van Amerikaanse bevolking om diplomatieke oplossing te vinden, Johnson wil neutraal Vietnam, zodat VS Vietnam zonder gezichtsverlies kon verlaten. Zuid-Vietnam leek niet meer te redden, de vietcong had groot deel van het platteland, en er was geen stabiele regering, en er was de ene staatsgreep na de ander. VS wil niet opgeven uit angst voor communistisch Vietnam ( dominotheorie), maar wil ook niet teveel aan de oorlog meedoen, tot 1965, toen hij de oorlog niet langer uit kon stellen. Maar Johnson wilde een beperkte oorlog, zo min mogelijk VS slachtoffers, geen conventionele middelen, en het oorlogsgebied moest beperkt blijven tot Vietnam, uit angst voor oorlog met China. H3 4 Johnson had meer oorlogsbevoegdheden nodig van het Congres, maar werd hem niet gegeven, omdat er geen duidelijke agressie was tegen VS Tonkin-Incident, in 1964 werd een Amerikaanse torpedobootjager in de golf van Tonkin aangevallen, en Johnson stuurde direct een tweede, en ook deze werd aangevallen, de tweede aanval heeft waarschijnlijk nooit plaatsgevonden, maar zo had Johnson wel een excuus om meer oorlogsbevoegdheden te krijgen, en deze kreeg hij. Pagina 4 van 8

5 Johnson vertelde het volk, dat hij geen oorlog van plan was, om zo herkozen te worden, maar een paar maanden nadat hij gekozen werd gaf hij de opdracht tot Operatie Rolling thunder, het systematisch bombarderen van Noord-Vietnam, en stuurde hij een leger van man, maar Rolling Thunder had niet het succes waarop ze gehoopt hadden meer troepen naar Zuid-Vietnam. In 1968 vochten er man in Vietnam. H4 1 Om de oorlog in Vietnam te winnen, wilden de VS ervoor zorgen dat Noord Vietnam de Vietcong niet meer zou steunen, vandaar de bombardementen op Noord-Vietnam en de Ho Chi Minhroute, maar dit werkte niet, omdat wapens en bevoorrading makkelijk door andere plekken konden worden getransporteerd, en Johnson liet de bombardementen daar niet toe ( Beperkte oorlog). Ondertussen vocht er al een Amerikaans leger van tegen de guerillatactiek van het Noorden, nog steeds onder leiding van Vo Nguyen Niap. VS wilden succes meten door Bodycount van dode Vietcong strijders VS zetten een agressief ontbladerings middel in: Agent Orange, ze maakten hier een hoop slachtoffers mee, maar het hielp voor de rest weinig in de oorlog. 30 Jan Het Tet-offensief van de Vietcong. De vietcong viel tegelijkertijd meer dan 100 steden binnen, en namen meer dan duizend dorpen in, de Amerikanen waren compleet verrast. De Amerikanen wonnen de steden en dorpen al na een aantal dagen weer terug, maar het was toch een zware morele tegenslag, en Johnson wilde nog eens man sturen, maar kreeg hier geen toestemming voor, omdat de VS, de Vietnam oorlog een bodemloze put vond worden. Johnson stelde zich niet opnieuw verkiesbaar bij de verkiezingen later dat jaar bombardementen Noord- Vietnam beëindigt, en Noord-Vietnam wilde onmiddellijk onderhandelen. H4 2 De oorlog in Vietnam was de eerste televisie oorlog, en na het zien van de verschrikkelijke beelden van de oorlog in Vietnam, vooral bombardementen op woonwijken/scholen/begraafplaatsen enz, begon er in Amerika protest tegen de oorlog te komen. Jongeren begonnen vanaf eind 1964 te protesteren bij universiteiten, de Protestgeneratie Ze vonden dat Amerika niks te zoeken had in Vietnam, en tienduizenden dienstplichtigen weigerden naar Vietnam te gaan. Het protest bleef niet beperkt tot de jongeren, en ook volwassenen begonnen te protesteren. Johnson hield de uitgaven aan de oorlog, en het sturen van de troepen grotendeels geheim voor het volk en het congres, zodat de opstanden niet uit de hand zouden lopen, en het congres de geldkraan niet dicht zou draaien, en dit werkte goed in het begin, maar de twijfel groeide H4 3 Het vertrouwen in Amerika in Vietnam brokkelde af, belangrijke parlementsleden en deskundigen wilden de VS uit Vietnam weghebben, en de onrust in Amerika bereikte een hoogtepunt in 1968, na het Tetoffensief, die volledig op de televisie te volgen was, daarbij kwam dat Martin Luther King, en Bobby Kennedy, de broer van John werden vermoord. Pagina 5 van 8

6 Nixon volgde Johnson op als President, en wilde een einde maken aan de oorlog in Vietnam, hij wist dat de oorlog niet te winnen viel, maar wilde ook niet verliezen, ook hij hield zich vast aan de Dominotheorie. Nixon wilde een Eervolle vrede door de oorlog te vietnamiseren, hij wilde Amerikaanse troepen weghalen, en de militaire kracht verbeteren dmv morele steun, om hiermee Noord-Vietnam bang te maken, en hun zo te dwingen tot onderhandelingen. Dit lukte in 1969, toen de officiële vredesbesprekingen begonnen. H4 4 De VS voerde nog meer bombardementen uit op Noord-Vietnam en de Ho chi Minhroute, en geheime operaties in Laos en Cambodja. Maar deze geheime operaties lekten een jaar later uit, wat leidde tot een storm van protest, en Nixon werd door het congres in de gaten gehouden. Nixon en zijn diplomaat Kissinger zochten toenadering met de SU, ze wilden de wapenwedloop geheel beëindigen, en boden goedkoop graan, technologie en consumptiegoederen aan als er afspraken over Vietnam kwamen, Nixon en Kissinger gingen ook naar China, die nog steeds een vijand was van de SU. Dit zorgde voor een Driehoeksdiplomatie, maar dit leverde weinig op, en Noord-Vietnam begon met een massaal offensief, en de VS sloeg dit af, waarna nieuwe onderhandelingen begonnen. Nixon wilde snel een vredesregeling, omdat er nieuwe verkiezingen aan zaten te komen Okt 1972 een akkoord De laatste Amerikaanse troepen hadden 60 dagen om te vertrekken, de Vietcong mocht zijn veroverde posities houden, en zou samen met het regime in Zuid- Vietnam verkiezingen voorbereiden. Maar nu was Zuid-Vietnam het oneens met wat de VS en Noord- Vietnam hadden afgesproken, Generaal Thieu vreesde dat na het vertrek van de Amerikanen, Noord- Vietnam alsnog Zuid-Vietnam over zou nemen. Thieu wilde meer Garanties. Na de herverkiezingen van Nixon begonnen de bombardementen weer De kerstbombardementen, dit waren de zwaarste bombardementen tot nu toe, en de burgerbevolking was nu ook het doelwit. Deze bombardementen hadden 2 redenen, 1) Om Noord-vietnam zo te shockeren, dat ze het eens zouden zijn met alles wat de VS wilden, en 2) Om Generaal Thieu te laten zien dat de VS nog steeds voor hem klaar staat in geval van nood. En het werkte, Op 23 Jan werden de Parijse vredesakkoorden getekend. Maar al vlak na dat Amerika helemaal weg was viel Noord-Vietnam, Zuid-Vietnam binnen, en nam het over, en de VS was machteloos, want het congres draaide de geldkraan dicht. H5 1 Noord-Vietnam heeft zwaar geleden onder de oorlog, ondanks dat het grootste gedeelte van de oorlog in Zuid-Vietnam afspeelde( behalve de bombardementen dan), het leven van de mensen speelde zich grotendeels in de ondergrondse tunnels af, omdat het niet veilig was boven de grond, en er was gedurende een zware hongersnood. Zuid-Vietnam werd veel zwaarder getroffen, veel van de bommen en ontbladerings middelen kwamen ook in Zuid-Vietnam terecht, en dit verwoestte de omgeving en de landbouw, vele dorpen werden constant door de Vietcong overwonnen, en dan weer teruggenomen door Zuid-Vietnam, dus het was een constant strijdveld, toch was Zuid-Vietnam welvarender dan Noord-Vietnam omdat de VS een hoop geld pompte in Pagina 6 van 8

7 Vietnam. Toch waren er wel een hoop werklozen, en de gezondheidszorg bleef zwaar onderontwikkeld. H5 2 Het was vooral de Working class uit de VS die meevocht in de oorlog, mannen uit hogere sociale lagen protesteerde tegen de oorlog, en hoefde niet mee te vechten, en de meeste militairen hadden geen idee wat er te op hun te wachten stond in Vietnam, ze waren vooral niet opgewassen tegen de guerrillatactieken van de Vietcong, die ze Charley noemden, en het tropische klimaat maakte de omstandigheden nog eens extra zwaar. Zwarte militairen werden zwaar gediscrimineerd op de militaire bases door hun blanke kameraden en officieren, en dit werd nog erger na de moord op Martin Luther King. En toen de militairen weer thuis kwamen, kregen een hoop militairen last van het zogeheten Vietnamsyndroom, een combinatie psycho-sociale en lichamelijke klachten, wat te wijten was aan de gebeurtenissen in de oorlog. Maar de Veteranen ( vets) die geen last hadden van het Vietnamsyndroom, zetten thuis hun gewone leven voor, en door respect van de samenleving voor de vets, konden ze carrière maken, wat zonder de oorlog nooit had gekund. H5 3 Rond 1960 werd Amerika gezien als een ijzersterk land, in de economie, maar ook qua gevechtskracht, maar hier kwam door de Vietnamoorlog een einde aan. Doordat er zoveel geld gepompt werd in Vietnam, en dit tot niets leidde verdween het vertrouwen in Amerika, en er ontstonden grote geldtekorten bij de VS, en de VS belandde voor het eerst in tientallen jaren weer in een recessie. Aan de verdeeldheid in de VS zelf kwam een einde, de mensen werden opgedeeld in mensen die voor, en tegen de oorlog waren. Ook verloor de president het recht om zelf troepen en ander oorlogsmateriaal te sturen, en het congres draaide de geldkraan volledig dicht. Na onderzoek naar de handelingen van de presidenten in de oorlog, kwam naar boven dat Johnson en Nixon regelmatig logen en informatie achter hielden, om maar meer troepen te kunnen sturen, en Fullbright onthulde dat de Amerikaanse regering zelf het Tonkin-Incident had uitgelokt. Nog erger werd het toen de Pentagon papers uitlekten, een geheim onderzoek van ruim 7000 bladzijden die lieten zien hoe Johnson de oorlog en Amerika gemanipuleerd heeft. Nixon was woest dat dit uitgelekt was, en liet zijn naaste medewerkers en politieke tegenstanders bespioneren, maar werd hierbij betrapt, in het proces wat volgde bleek dat Nixon zich regelmatig schuldig maakte aan omkoping, intimidatie, vervalsing, en nog een aantal andere dingen. Vietnam was een nationaal trauma geworden H5 4 De acties van de VS leidden ook tot grote protesten in Europa, Europa had de VS meerdere malen gewaarschuwd dat ze weg moesten uit Vietnam, maar de VS had hier niet naar geluisterd, en vooral de Kerstbombardementen zorgde voor grote verontwaardiging en afschuw. Daarentegen werd de relatie met de SU en China wel beter door de Detentepolitiek (ontspanningspolitiek), de VS maakten economische afspraken met de SU, en toenadering tot China leed tot erkenning van de Pagina 7 van 8

8 Volksrepubliek China. In 1975 werden er afspraken met de SU gemaakt over mensenrechten, maar de SU hield zich hier niet aan, en President Carter ( opvolger van Nixon) bemoeide zich constant met Rusland, wat tot irritaties en spanningen leed, eind jaren 70. Vietnam was uiteindelijk na de oorlog wel verenigd, maar ze hadden zware verliezen geleden, en het duurde jaren voordat de landbouw en de economie zich weer een beetje herstelden, ook lager er nog een hoop mijnen in de grond, waardoor er na de oorlog nog een hoop Vietnamezen omkwamen. De hereniging betekende ook dat het hele land communistisch werd, en het kapitalistische werd verbannen, als gevolg hiervan vluchtte tussen 1975 en 1985 meer dan een miljoen Vietnamezen het land uit. Later, in 1986 versoepelde het bewind, en kwam er meer economische vrijheid, waardoor de VS ook weer met Vietnam begon te handelen, en begon met economische ontwikkelingen, al is Vietnam tot op de dag van vandaag nog steeds een arm land. Pagina 8 van 8