Volgens Wilson moest er een nieuwe wereldorde komen gebaseerd op een internationaal rechtssysteem waaraan alle landen actief moesten mee werken.

Transcriptie

1 Samenvatting door J woorden 7 maart keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 3.4 In januari 1918 werkte Wilson zijn visie uit in een veertien punten programma. Volgens Wilson moest er een nieuwe wereldorde komen gebaseerd op een internationaal rechtssysteem waaraan alle landen actief moesten mee werken. Het zelfbeschikkingsrecht behoorde tot één van de veertienpunten. En ook dat er bij een conflict geen oorlog tot gevolg zou komen. Het veertiende punt : de oprichting van een volkerenorganisatie die een hoofdrol zou spelen bij het handhaven van de vrede en de toekomstige internationale rechtsorde. Alle lidstaten moesten elkaars onafhankelijkheid en territoriale integriteit erkennen. Als er dan toch een conflict was dan moest de Volkenbond de doorslag geven deed Wilson zelf mee aan een vredesonderhandeling in Parijs. De zelfgemaakte Volkenbond door Wilson werd toegevoegd bij het verdrag van Versailles. Het veertiende punt ( eerder in de samenvatting) leidde tot kritiek van de Amerikaanse Senaat, zij vonden dat de VS zich niet met Europa moest bemoeien. Maar toch de meerderheid van Amerika (senatoren) wilde wel mee doen aan de Volkenbond. Omdat de Amerikaanse senaten toch bang waren dat zij gedwongen zouden worden mee te doen aan acties, eiste zij dat het congres altijd het laatste woord had. Hiermee ging Wilson niet akkoord, gevolg: senaat verwierp verdrag van Versailles en VS werd nu ook geen lid van de Volkenbond. De handel van de VS ging achteruit door verhoogde importtarieven, door het leiden van verlies moest de VS zich wel bemoeien met de wereld. In 1922 sloten de VS verdragen met landen uit oost-azië dat zij hun oorlogsvloot niet zouden vergroten en zou de VS China met rust laten. Pagina 1 van 5

2 1931 Japan bezet Mantsjoerije in noordoost- China economie in Duitsland stoort in. Met Amerikaanse leningen aan Duitsland kwam de economie in Duitsland weer opgang en kon Duitsland de hertelbetalingen aan Frankrijk en Groot-Brittannië betalen, en zij konden dan weer de VS betalen. Sterkere isolationistische stemming door : economische crisis jaar Roosevelt beloofde in 1933 op het westelijke halfrond een Good Neighbour Policy. Dit hield in dat de VS niet meer gewapend zou ingrijpen en economisch zou ingrijpen. Paragraaf het congres nam een neutraliteitswet aan : verbod op verschepen van wapens naar oorlogvoerende landen verbod op leningen aan oorlogvoerende landen Japan voert oorlog in China 1939 Groot-Brittannië en Frankrijk verklaarde Duitsland de oorlog nadat Duitsland op 1 september polen binnenviel. Doordat Duitsland een heel groot deel bezette moesten de VS toch afzien van de Neutraliteitswetten en gingen ze over op de Lend Lease Act, het lenen van wapens aan de Britten en Sovjet-Unie. Atlantische Handvest ze streefde naar economische samenwerking, vrijheid op zee, ontwapening, en zelfbeschikkingsrecht. Na de aanval op Pearl Harbour verklaarde de VS de oorlog aan Japan, 8 december Drie dagen later verklaarde Duitsland en Italië ook de oorlog aan de VS. De grote drie = VS, Groot-Brittannië en Sovjet-Unie oprichting de verenigde naties conferentie in Washington werd het plan uitgewerkt, de VN kwam onder leiding van een Veiligheidsraad : vijf leden, VS, Sovjet-Unie, Groot-Brittannië, China en Frankrijk. Dit plan werkte half, uiteindelijk gingen deze landen zelf aan de slag voor een bezetting op Duitsland. Paragraaf 4.1 GI Bill wet = een wet die oorlogsveteranen hielp bij hun terugkeer in de maatschappij. Hierdoor gingen vele veteranen studeren omdat zij geld kregen voor studie. De vraag van de Amerikaanse economie was zo groot dat ze het niet allemaal konden aanbieden dus een Pagina 2 van 5

3 vraagoverschot. De economie groeide zo hard door de industrialisatie dat de Amerikanen ineens allemaal beschikte over televisie, telefoon enz. (1950/1960) Ook hadden zij te maken met de babyboom voor deze golf kinderen waren scholen nodig. Roosevelt werd opgevolgd door Truman (1945/1953) De reden dat Truman toch gekozen werd als president was dankzij het verzet tegen de afbraak van de new deal. Paragraaf de Republikeinen wonnen voor het eerst in 20 jaar de presidentsverkiezingen. Dit dankte zij aan de populaire generaal Eisenhouwer (1953/1961) Een paar veranderingen waren : Eind aan loon en prijs controles Subsidie voor boeren gingen omlaag Eind aan anticommunistische hysterie 1954 heroverde de democraten weer het Congres en was het niet langer in handen van de Republikeinen. Consensus= Amerikanen vonden Amerika goed zoals het was. Galbraith vond toch dat er iets moest veranderen, want er was nog steeds te veel armoede en de Amerikanen gingen steeds meer uitgeven aan nutteloze dingen waardoor de andere publieke sector achtergesteld werd. Het onderwijs moest meer geld terugkrijgen de democraat John F Kennedy werd president. Kennedy wilde onderwijsgeld geven, een ziektekostenverzekering, en het minimumloon moest volgens hem omhoog. Door de Conservatieve democratische meerderheid kwam er niks terecht van deze plannen. President Johnson volgde Kennedy op na de moord op Kennedy Johnson stelde een groot hervormingsprogramma op, hij wilde de fairdeal voltooien en uitbreiden. 1965/1966 kwamen er ziektekostenverzekeringen. Ook kwamen de eerste milieu wetten om de lucht en water te verbeteren moest door het congres Johnson bezuinigen, zijn macht nam af. Paragraaf 4.3 Truman vond dat er wat moest gedaan worden aan de gelijke rechten van de zwarte bevolking. De zwarte kregen in jaren steeds meer rechten, ook gingen zij werken in de steden. NAACP zette zich in voor gelijken rechten, deze partij brak door in Pagina 3 van 5

4 Toch werd het niet overal geaccepteerd vooral op blanke scholen werden zwarte niet geaccepteerd tot de bevolking. 1 december 1955 werd Rosa Parks gearresteerd omdat zij in een bus haar zitplaats weigerde af te staan aan een blanke. Martin Luther King werd populair door zijn inzet voor de zwarte, 1957 richtte hij een burgerrechten beweging op. De Civil Rights Act zou alle discriminatie in openbare gelegenheden verbieden. Door de Voting Rights Act kwam aan de wettelijke ongelijkheid van de zwarte een eind. Toch werden de zwarte alsnog veel gediscrimineerd. Vele rassenrellen braken uit tot gevolg de moord op Martin Luther King. Dit had ook weer vele rellen tot gevolg, de discriminatie was nog lang niet voorbij. Paragraaf 4.4 De VS en Sovjet-Unie waren beide de enigste die nog machtig waren na de WO2 Zij wilde beide de macht dus keerde zich nu tegen elkaar als vijand. Op de conferentie van Postdam was de sfeer tussen de VS en Sovjet-Unie al slecht. Beide maakte zij elkaar bang door heel groot te praten over zichzelf, de Amerikanen zouden een erg krachtige atoombom hebben. Augustus 1945 wierp de VS atoombommen op Japan, Nagasaki en Hiroshima. Stalin had als doel een wereldrevolutie maar de Sovjet-Unie was te zwak. Trumandoctrine = het beleid om landen die werden bedreigd door het communisme te helpen, het zou de gehele koude oorlog het uitgangspunt blijven van de Amerikaanse buitenlandse politiek. VS streefde naar containment van de Sovjet-Unie = alles tegengaan Marshallhulp = vanaf 1947 gaven de VS miljarden dollars voor de economische wederopbouw van west Europa. Door deze hup nam de aanhang van de communistische partijen af en werkte dit dus in het voordeel voor de VS gaf Stalin de blokkade van Duitsland op de westelijke zones werden gevoegd tot een nieuwe staat = de democratische, kapitalistische bondsrepubliek Duitsland. NAVO was een middel om collectieve veiligheid te bereiken, de lidstaten zouden een aanval op één van hen beschouwen als een aanval op allen van hen. Paragraaf 4, waren de Amerikanen bang voor Sovjet-Unie omdat zij een atoomboom bleken te hebben viel Noord-Korea, Zuid-Korea binnen die onder leiding was van de VS, de VS was er van overtuigd dat al deze Pagina 4 van 5

5 actief een onderdeel waren van het aanvalsplan onder leiding van Moskou. Hieruit volgde een Korea oorlog die weer eindigden in 1953 met een wapenstilstand. Frankrijk probeerde zijn kolonie te heroveren en begon een oorlog tegen Vietminh. Eisenhouwer vertelde dat als je één land laat vallen dat ze als domino stenen uiteindelijk allemaal zouden vallen dus moesten zij de aanval op Vietnam aanhouden, VS nam de aanval van Frankrijk over. Deze woorden van Eisenhouwer leidde tot de Dominotheorie Neil Armstrong = eerste man op de maan. Sovjet-Unie bouwde de Berlijnse muur (1961) Het was een zwaar bewaakte grensversperring rond West-Berlijn. Door kernwapens op Cuba brak er een kernoorlog uit. Kennedy begon gebruik van brandbommen met napalm, een brandstof die diep inbrandt in de huid. Tonkinresolutie = de president mag alle noodzakelijke maatregelen nemen, om verdere agressie te voorkomen. Pagina 5 van 5