Samenvatting Geschiedenis Examenstof Vietnam Hoofdstuk 1 t/m 7

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Examenstof Vietnam Hoofdstuk 1 t/m 7 Samenvatting door een scholier 2873 woorden 7 jaar geleden 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Dekolonisatie en de koude oorlog in Vietnam Opzet: Vietnam Grenst in Noorden aan China (communistisch) invloedrijk. Tropisch klimaat. Vooral in zuiden vruchtbaar Meeste Vietnamezen zijn Boeddhistisch Ex- Kolonie (Frans IndoChina; samen met Laos en Cambodja) Dus Vietnamoorlog heeft te maken met dekolonisatie (=Onafhankelijk worden koloniën van (Europese) landen) Koude oorlog = Spanning tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. (Geen direct treffen, dus koud) Hoofdvragen: 1) Waarom gingen de VS over tot militair ingrijpen in Vietnam? 2) Waarom liet deze Vietnamoorlog diepe sporen na in de Amerikaanse samenleving? Hoofdstuk 1 De koude oorlog A) Hoe begon de koude oorlog? Europa na tweede wereldoorlog verdeeld in invloedssferen en daartussen het ijzeren gordijn. Verschil tussen de VS en de SU. Verenigde Staten Sovjet Unie Invloedssfeer Westen Invloedssfeer Oosten Kapitalisme Communisme Democratie Dictatuur Vrije economie Planeconomie Individu centraal Gemeenschap centraal Hierdoor toenemend wantrouwen. B) Waarom werd het een oorlog? Vijandbeeld VS: Bang voor communistische wereldrevolutie. China communistisch geworden (1949) dus bang dat meer landen communistisch zouden worden. Mogelijke samenwerking tussen China en de SU. (Let op: In werkelijkheid was dit niet zo, omdat: - China en SU hadden een strijd over leiderschap van het communisme Pagina 1 van 8

2 - Ze hadden een conflict over die de motor van de revolutie werd. Boeren (China) of de arbeiders (SU) - Politiek van vreedzame coëxistentie (=Vreedzaam naast elkaar leven door Chroestjov in 1960 Breuk SU en China.) Kortom: Dominotheorie (= Als één land communistisch wordt, dan volgen er meer). Dus beleid VS Contaimentpolitiek. (=Indamming communisme) Invloed in Zuidoost Azië via: Economische steun Militaire steun Politieke steun door marionetten regering (=regering die precies doet wat de VS wilt). Vijandbeeld SU: Imperialisme (westers) (= Macht VS in ex-koloniën). Dus beleid SU Invloed in koloniën krijgen Hoe doen zij dit: - Door communistische bewegingen te steunen. Dit leidde tot een wapenwedloop (=Steeds meer maken van wapens). C) Waarom was het koud? Vernietiging door kernwapens (VS 1945, SU 1949) Schrikt af en stabiliseert de situatie. Vreedzame coëxistentie Sovjet-Unie. Hoofdstuk 2 Dekolonisatie A) Dekolonisatie in de wereld A1) Oorzaken van Dekolonisatie Jaren 20 en 30 toenemend verzet en nationalisme (=liefde eigen volk). In de tweede wereldoorlog ( ) bezet Japan koloniën. Europese landen bleken zwak te zijn. Na 1945 bestond er een machtsvacuüm (=Niemand heeft de macht. Geen politieke leiders) in koloniën. Europa kon niet optreden, dus onafhankelijkheid A2) Waarom had de koude oorlog invloed op de dekolonisatie? 1) SU steunt communistisch verzet vanwege uitbreiden communisme. 2) VS is antikolonialistisch, maar steunt soms koloniale macht vanwege handel en contaimentpolitiek. B) Dekolonisatie in Vietnam (Vietnam hier nog Frans Indochina). B1) tot 1940: Frans koloniaal bestuur (van de Fransen). Verbeteringen doel: meer winst. Infrastructuur verbeteren Onderwijs Gezondheidszorg Drie gevolgen: 1) Midden en noord slecht ontwikkeld. 2) Grootgrondbezitters elite (=belangrijkste mensen in samenleving) op platteland. 3) Goed opgeleide Rooms-katholieken elite in de stad ontstaan. Dus door deze drie gevolgen is er in de jaren 20 en 30 een toenemend verzet en nationalisme ontstaan onder leiding van Ho Chi Minh. B2) Tot 1954 strijd om onafhankelijkheid Pagina 2 van 8

3 Japan bezet Vietnam Ho Chi Minh bundelt verzet in één communistische partij De Vietminh 1945: Ho Chi Minh roept Democratische Republiek Vietnam uit. En vraagt steun aan de VS Maar: Krijgen geen steun, want VS willen de Fransen als bondgenootschap in de koude oorlog. Dus Ho Chi Minh vraagt steun aan SU en China onafhankelijkheidsstrijd tussen Fransen en Vietminh. Ondertussen voert Ho Chi Minh in het Noordelijk deel geleidelijk het communisme in. Privé bezit nog toegestaan Alleen franse bedrijven en plantages werden genationaliseerd Franse nederlaag bij Dien Bien Phoe. B3) 1954 Geneefse akkoorden Ho Chi Minh wilt één Vietnam. Maar Frankrijk en VS willen geen communisme. Zij maken afspraken: GENEEFSE AKKOORDEN Onmiddellijke wapenstilstand Vietnam tijdelijk verdeel langs 17e breedtegraad Beide delen moesten neutraal blijven (Geen bondgenoten) Plan om in 1956 verkiezingen te houden, waarbij noord en zuid verenigd zouden worden. Ho Chi Minh ging akkoord, Hij dacht dat hij toch wel zou winnen. B4) Geneefse akkoorden niet nageleefd. Geen verkiezingen omdat: VS angst voor dominotheorie en gezichtsverlies. Sovjet Unie bang voor verslechtering van de relatie met de VS China wilt geen sterk Vietnam. Hoofdstuk 3 Waarom kwam het na 1954 opnieuw tot een oorlog in Vietnam? A) Hoe verging het Noord-Vietnam? De Fransen zijn weg Noord-Vietnam een communistische staat. Er is een interne revolutie (na 1954) Radicale invoering communisme planeconomie met vijf jarenplan. Hervormen van de landbouw om de landbouw productie te verhogen. Veel noord-vietnamezen vluchtten naar het zuiden. Vanaf 1959: Externe revolutie Doel: Verenigd Vietnam Noord Vietnam infiltreert in het zuiden Start oorlog noord en zuid. D:it I:s E:en M:marionet (woordgrapje over Diem) B) Hoe verging het zuid-vietnam? Vietminh weg uit zuiden, bestuur daar onder leiding van Ngo Dinh Diem. Marionet van de VS Pagina 3 van 8

4 Autoritair regime Oppositie wordt verboden en er is censuur Diem was Rooms-katholiek Verzet: 2 redenen waarom er verzet tegen Diem was: Boeren Diem verdeelde grond, maar liet boeren ervoor betalen. En ze moesten gedwongen verhuizen naar versterkte dorpen. Boeddhisten Katholieken werden voorgetrokken en er was weinig vrijheid voor boeddhisten. Vietcong Volksbevrijdingsleger 1960: Oprichting Nationaal bevrijding Front (NLF in het Engels) Belangrijkste tak van NLF Vietcong. (Zuid Vietnamezen en niet altijd communisten maar zij hadden gewoon een hekel aan Diem) Dus in Noorden had je Ho Chi Minh met de Vietminh en in het zuiden de Vietcong. C) Hoe raakte het buitenland betrokken. De VS sturen na 1960 veel materieel en militaire adviseurs naar Zuid Vietnam. Deze raken uiteindelijk bij de oorlog betrokken. SU en China steunen Noord Vietnam. Noord Vietnam speelt SU en China tegen elkaar uit (Bijvoorbeeld China wilt me 100 wapens geven, hoeveel bied de SU er?) Waarom? Het is nog steeds de strijd tussen het communisme en het kapitalisme. Hoofdstuk 4 Waarom wonnen de VS de oorlog niet ( ) A) Amerikaanse strategie. President Johnson 1963 (opvolger Kennedy) wil Great Society (=programma tegen binnenlandse armoede en rassenproblematiek). Dus hij wilde zo spoedig mogelijk een einde aan de oorlog maken, zodat er meer geld over was voor de Great Society. Maar hij wilde ook dat Zuid Vietnam niet communistisch werd. Drie mogelijkheden: 1) Terugtrekken, maar dan zou Amerika gezichtsverlies oplopen. 2) Nucleaire oorlog, maar dan is er kan op een derde wereld oorlog. 3) Gevechtstroepen sturen en de oorlog zo snel mogelijk winnen. Hij koos natuurlijk voor mogelijkheid drie. Strategie van VS wordt beperkte oorlog (=om escalatie te voorkomen). Dit houdt in: - Zo min mogelijk Amerikaanse slachtoffers, dus de Zuid Vietnamezen laten vechten. - Conventionele wapens gebruiken, dus geen kernwapens. - Alleen oorlog in Vietnam, dus geen directe confrontatie met China en SU in verband met de wereldvrede. Dus: - Geen grondtroepen VS & China in Noord Vietnam - Noordelijk deel Noord Vietnam niet gebombardeerd - Vietcong isoleren van Noord Vietnam via blokkades 17e breedtegraad en een luchtoorlog in Vietnam. (maakt vele slachtoffers). Start oorlog VS & Noord Vietnam in 1964 kwam door tonkinincident (=aanval Noord Vietnam op schip VS in baai van Tonkin). Vanaf 1965 Grondtroepen en bombardementen want: Tonkinresolutie van 1964 gaf Johnson bevoegdheid tot oorlog voeren. Pagina 4 van 8

5 Johnson voelde zich gesteund door gewonnen verkiezingen. B) Strategie mislukt ( ) B1) Operatie Rolling Thunder mislukt (1965) (=luchtoorlog) Noorden van noord Vietnam werd niet gebombardeerd hoewel het belangrijkste gebied was, maar anders China boos en dat leidt tot een escalatie. Ho Chi Minh route liep via Laos en Cambodja dus niet gebombardeerd. (Beperkte oorlog) dus Vietcong bleef bevoorraad. B2) Landoorlog mislukt. Zuid Vietnamese leger presteert niet Guerrillaoorlog (=Korte onverwachte aanvallen onder leiding van Giap) Adviseurs VS vechten mee, maar tanks en helikopters werken niet tegen Guerrilla. B3) Burgerbevolking wordt slachtoffer. Vietcong infiltreert in zuidelijke dorpen die militaire doelwitten worden. De VS gebruiken Napalm (brandbommen) en Agent Orange (ontbladeringsmiddel) B4) Buitenland helpt Noord-Vietnam China: Stuurde soldaten en ingenieurs die helpen bij de wederopbouw. SU: Stuurde high tect wapens en onderzoekt de veroverde wapens van de Amerikanen. Westerse en communistische landen sturen voedsel en medische hulp. (Je denkt nu natuurlijk waarom steunen westerse landen Noord-Vietnam maar dit is een beetje hetzelfde als giro 555. Zij helpen een land wat onschuldige slachtoffers heeft. Het is dus niet zo dat zij het communisme steunen). C) Keerpunt 1968 Tet offensief. Tet-offensief = Noord Vietnam en Vietcong vallen met succes steden Zuid Vietnam en Amerikanen aan, maar worden snel weer weggejaagd. Tet is keerpunt in oorlog, want hieruit blijkt dat geen van beide partijen de oorlog kan winnen. Impact tet op VS: Johnson niet herkiesbaar Moreel Amerikanen daalt (moreel is de zin om te vechten). - Geen duidelijk slagveld - Onvoorspelbare tegenstander - Oorlog duurt maar voort. D) verandering strategie VS President Nixon (opvolger Johnson) en adviseur Kissinger willen eervolle vrede (=Via onderhandelingen Zuid Vietnam niet communistisch door): - Vietnamisering: Soldaten VS trekken langzaam terug) - Noord Vietnam dwingen tot onderhandelen (Door zware bombardementen, ook op Laos en Cambodja). Onderhandelingen mislukken lange tijd: - Noord Vietnam wil pas onderhandelen als bombardementen stoppen - VS willen bombardementen houden als drukmiddel - VS willen regering in zuiden onder leiding van Nguyen von Thieu (leider vanaf 1967, want Diem dood in 1963) behouden en niet afvallen. Daarom wil Nixon vanaf 1972 betere verhoudingen met China (Mao) en SU (brezjnev) Zodat Noord Vietnam geen steun meer van deze landen krijgt. E ) 1973 Parijse akkoorden Pagina 5 van 8

6 Amerika trekt zich terug uit Vietnam. Lijkt op Geneefse akkoorden. Noord Vietnam akkoord vanwege: Bombardementen Advies van SU en China Ze wisten dat VS dan weg zou gaan. Zuid Vietnam akkoord, omdat veel Amerikaans materieel achterbleef, maar oorlog tussen noorden en zuiden blijft en in 1975 Veroverd het noorden het zuiden. Hoofdstuk 5 Welke gevolgen had de oorlog voor burgers en militairen in Vietnam? A) Hoe beleefden de Noord Vietnamezen de oorlog? Veel slachtoffers (schatting 1,1 miljoen militairen en 2 miljoen burgers). Gevolgen bombardementen : - Ondergrondse fabrieken, scholen en dorpen - s nachts het land bewerken ook wel Sir Charles genoemd. - Evacuatie Kinderen en bejaarden uit steden naar het platteland. - Schuilplaatsen aangelegd. Dienstplicht mannen Vrouwen moesten helpen in de industrie. Voedselvoorziening aangetast, maar er kwam geen hongersnood. Het moreel werd steeds beter. B) Hoe beleefden de Zuid Vietnamezen de oorlog? Minder slachtoffers (schatting militairen en burgers). Dit komt omdat de Amerikanen op Noord Vietnam een luchtoorlog voerde en dat raakt dus veel meer mensen. Ze wonen in versterkte dorpen en dit voelde als een bezetting. De meeste boeddhisten wilde ook niet verhuizen, omdat zij in hun geloof grootouder verering kennen en zij dus niet de grond willen verlaten waar zij zijn geworden en hun groot ouders hebben gewoond. Vele gevlucht: - Vietcong - Van platteland naar de stad, Daar was bescherming van de regering en de VS - Vluchtelingenkampen, Veel misdaad en enorm veel prostitutie. Aanwezigheid Amerikanen en hun dollars zorgt voor welvaart. Amerikanen weg is ook de welvaart weg. Er was dus een kunstmatige welvaart. C) Hoe beleefden de Amerikanen militairen in Vietnam de oorlog? Schatting Amerikaanse soldaten dood Gemiddeld 19 jaar Jong en onervaren Tropisch klimaat Niet voorbereid op guerrilla oorlog Niet welkom bij veel zuid Vietnamezen Getraumatiseerd door aanblik dode Gevolgen: Bordeelbezoek, kroegbezoek en veel drugsgebruik. Rassen haat werd vergroot Oorlogsmisdaden (bloedbad My lai) Desertie (weglopen) Pagina 6 van 8

7 Moreel steeds slechter. Hoofdstuk 6 Wat was de invloed van de Amerikaanse opinie op de oorlog? A) Media Eerste televisie oorlog Eerst: Media steunen oorlog vanwege nationaal belang. Later: Media kritisch vanwege democratisch belang. Hierdoor polarisatie (=tweedeling in samenleving, voorstanders en tegenstanders). B) Jongeren protesten Waarom jongeren? Eigen cultuur tegen gezag (protest generatie van na de tweede wereldoorlog). Zien minder bedreiging in communisme Dienstplicht brengt oorlog dichtbij. Hoe protesteren? Teach-Inns op universiteiten en scholen Petities naar president Demonstraties Dienstweigering C) Politiek Eerst: Weinig controle op vietnambeleid alles bepaald door Wittehuis, buitenlandse zaken en Pentagon (=defensie) Voorbeeld:Tonkin-resolutie snel aangenomen. Defensiebegroting werd steeds goedgekeurd. Want: Johnson wilde geen debat in verband met Great-Society Loyaliteit met president en soldaten Angst voor communisme Angst voor verdenking Soft on communism. Later: Twee kampen in Congres: Duiven (willen praten, bijvoorbeeld senator Fullbright) tegen de Haviken (willen vechten). Johnson ziet geen oplossing en luistert niet naar kritiek. Eind 1968 veranderd beleid want: Tet offensief (duidelijk dat niemand wint) Oorlog slecht voor economie - Enorme overheidsuitgaven - Dollarkoers gedaald - Economische positie VS in wereld verzwakt - Recessie dreigt - Polarisatie in samenleving (tweedeling) Dus Vietnamoorlog verdeelt de Amerikaanse samenleving in voor- en tegenstanders. Hoofdstuk 7 Waarom liet de oorlog diepe sporen na in de Amerikaanse samenleving? A) Welke diepe sporen in de Amerikaanse samenleving 1) Vertouwen van Amerikaanse burgers in de politiek neemt sterk af : Dat komt door: - President teveel vrijheid na Tonkin-resolutie Pagina 7 van 8

8 - Johnson komt verkiezingsbeloften niet na - Politici misleidde bevolking door uit te gaan van selectieve waarnemingen, onvolledige informatie en onbewezen aannames Dit kwam uit via de Pentagon Papers (vanaf 1971) = Geheime informatie uit de oorlog lekt uit. Dus in 1973 War Powers Act (=Minder macht president van oorlog). 2) Invloed op sociale verhoudingen - Working Class War: Veel soldaten kwamen uit laag opgeleide gezinnen, vaak zwart milieu. - Discriminatie in het leger - Blank en zwart vochtten zij aan zij - Studiebeurs voor teruggekeerde soldaten, deze zorgden voor scholing. - Bijdrage aan de oorlog beïnvloedde je carrière (doorgaans positief). 3) Nationaal trauma - Oorlog is verloren - Was het dat wel waard - Amerikaanse strijd bleek zinloos in Vietnamsyndroom (=oorlogstrauma zowel fysiek als mentaal) - Gebrek aan erkenning (Militairen kwamen terug uit Vietnam maar werden niet positief ontvangen). Trauma zichtbaar in films, liedjes en Vietnam Veterans Memorial. Pagina 8 van 8